Petri Victorii Commentarii, in primum librum Aristotelis de arte poetarum. Positis ante singulas declarationes Graecis vocibus auctoris iisdemque ad verbum Latine expressis. Accessit rerum et verborum memorabilium index locupletissimus

발행: 1560년

분량: 350페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

261쪽

1 1 PETRI VICTORII COMMENT.

nouando, in ii , easdem res gerendo, imitatur. additautem, quod est tanquam declaratio ipsius. Et in metro unitatrice, id est quae imitatur utens heroico versii: cum enim metrum orationis omne genus, quod certis mensuris illigatum est, aprepelleriar, ut est sermo poetarum, hoc tamen loco, ut aliis etiam non nullis, quos in dicaui, vocavit Aristoteles hoc nomine hexametrum carmen: si nanque hoc non ita

se haberet, hoc quod adiungit explanandi animo, certium; , quod volebat, ostendendi, contrarium iniceret. Denuiuscemodi igitur poesi constare dicit, quod in ea oportet fabulas constituere ac componere dramaticas, id est in quibus homines iacientes aliquid, & in aliqua regerenaa occupati, contineantur, ut in tras dia fieri demonstratum esse inquit: in argumento enim quoque epico finguntur persi nae aliquid agere, quamuis illis ipsae non inducantur, ital podra eorum facta exponat, ac saepe ex Persona ipsarum aliquid narret. Hoe igitur arbitror hie sienificare fibulas dramaticas. Acidit autem planum etiam este quod fabula illis vertari debent circa unam actionem integram & perfectam . quae habeat principium de medium & fine: hoc enim est, quo supra declarauit intelligi polle, an totum aliquid sit: cum enim nullum horum,defiterit. illud integrum ei te cognostitur: reddit autem rationem, Gractionem hulii cemodi esse oporteat, id est unam, non plures:& eam quid integram: hoc enim comparatum est, ut gignat mi iatq; sitam ac propriam volupta

tem : nam animans etiam una, & ea integra cum voluptatem spectatoribus afluat

cogniti alie siti parit illam puram, de quae meri id ab ipsa expectari potuit: hoc enim smili putauit se iacilius, quod probare voluit, demonstraturum. Haec isitur omnia ex sit periore tragoediae explicatione aperta esse inquit: quibus addit, nullo modo adhiberi transferriq; huc Polle, quod omnis historiae commune est, atque illic vittarum: quamuis similitudinem quandam historiae hoc poema habeat, α ipsiam quom

narrando atque exponendo eniciat, quod uult. Non potuit autem hoc non admonere, ne aliquis, cuni audis leth poti ita narrationein quandam esse, licere sibi putaret omnibus in rebus historicos imitari. Cum igitur similitudinem, quam cum historia epopinia habet ostendis Io, illinc disti militudinein declarat: proprietatem Iranque historiarum exponit: in illis enim necesse inquit esse non unius tantum sacri explanationem ficere, vires illa cognitae ac perspecta sint, quibus antea ignotae si rent: hoe enim ualet x , verum unius temporis, quacunq; eo tempore contigere in unius perizona, furtia nive sue hominum, siue populorum: quae sane diuersa iacta, cum aliquando inter se esse, quodam modo inueniantur, totum tamen illud, quod ipsa coniungit ac paria reddit, cini gestum est, & non certo consilio rationem administratum: quini poematum series requirit: cuncta enim ira illic copulata me debent, ut altera ex altero pendeat. Probare autem voletis hoc quod dixit, fieri, ut nascatitur quandoq; eodem tempore res, quae quamuis similes inter se sint, tamen copulari non possint, nec eodem reserri, utitur memoria rerum mulio ante fictarum: nam eodem tempore, aut vicino admodum commissam esse pugnam

naualem prope Salaminam, narrat :&pedestrem pugnam Catilia mensium in Si cilia : quae tamen nec ab eodem consilio prosectae fiunt, nec ad eunaem finem res e-bantur: altera enim victoria Atheniensium sertunae ibo uinq; auctae sunt: altera gloria Graecis, Siciliam incolentibus, parta, qui cum illis non conssentiebant. Accerit autem hoc ab Herodoto, qui in vi, suorum librorum id diligenter memotis prodidit: quare qui totam rem accurat E scire uolet, auctorem eum adeat: narrauit enim hoc, ubi docuit mill scise legatos in omnes terras, in quibus Graeci uiuorent, a Lacedaemoniis N Atheniensibus ad petendam opem contra Polas.cum cnim ad Gelonem quoque in Siciliam misistent, exponit quod ab eo responsum ac phetant, εἰ quid impedimento fuerit, ut aieban Siculi,ne Geloo maxima auxilia miserit. Hoc igitur, quod tunc serae temerest; festum est, temporibus etiam, quae de inceps consequuntur, usu uenire potest, ut 'uippiam geratur quasi una cum altero et ex quibus ramen, disii inctis penitus, unus aliquis finis nullo modo essicitur. Cum

in excutis omnibus libris prius foret, - - - me συα,.Θ- rem, ex quibu uerbis commoduν nullus sensus eliceretiir: dc is etiam, qui inde duceretur, ui cxxorqueretur. nsim Madius, qui omnino uoluit ea uerbali accommodare, multa

supplere

262쪽

IN I. LIB. ARIST. DE PS ET ICA. 2 3

supplere eonariis est,&uerba ipsa postea, magna ex parte aucti, se ordinauit. Et oportet imitationi per narracionem metro non sinules historias esse eonfitetas. praeis terquam autem quod hoc valde durum est,&ita quidem concisum, cultumq; , ut uideatur recipi non debere, hoc etiam ualet non parum ad sententiam horum uerborum labefactandam: neque enim debuit Aristoteles tradere historias seniles non esse hute poemati: neque hoc ei nunc propositum est, ut precepta de historia detrsed ut ab errore imperitos auerteret, ostendendum ei fuit, quae peculiaria sunt in omni historia, aliena ab hoc poemate, quod nunc instituit explicare, & pneceptis optimis ornare, magnopere esse. Quare spreta ipsa hac lectione, quam corruptam, mendosamq; prorsus Mintro alteram hanc secutus sum: quae si non nera est,qua uis eur uera existimari non debeat, non uideam, tamen melius multo, quam illa ni nere hic potest. certe nihil illa neque in sententia, neque in structura uerborum asperum ac salebrosum habet: inueni autem ipsam in calamo exarato libro:nec qui quamine iudicium meum securus,ini mutaui. uera ualere puto ea quaerunt usitata& peculiaria, id est quae solita sunt diligenter seruari. Animaduerten . dum uero, quum utatur hic iisdem uerbis, quibus iupra usus est in tragoediae ui naturam euoluenda, ordinem tamen ip rum aucti rem uariare: illic enim inquit.

Ferme -- miani poetaerum hoc faciunt, si rara, admodum diae M iam, oe hac re reii Udera posset Horarerus praeter ceterae quia neque betam, quamuis halem incipium si nem, ainesus est canere totum ue enim Hii, magnum, oe quod non facile via i pers is fit inuturum fuit. -- uia ne modios halens, intertextum , rietare. nunc autem, cum unam partem inde dempsi sit, e sed se Uuest i rum mustis, ut nauium catalogo cr asse episeabs, quibus AHim

Cum materiam nouam exorsus esset: α tragoediae natura iam explicata praecipe re aliquid eorum, quae adepopoeiam expoliena m faciunt, coepisset: in hisq; opo tere ipsam unum tantum iacium persequi dixistet, non plura, quod commune ipsi est eum tragoedia, docet nunc hoc, quod tanti ponderis est ad opus egregium, per sectumq; undiq, conficiendum, iieglectum esse a maiore parte poetarum, qui urili

late huius rei non viderunt: nec valde periti artis, suam tractabant, exciterunt.

Quare cum tam multi in hoc lapsi sint, qui id prorsus scire debebant, hoc auget laudem Homeri: ille nanque hunc scopulum vitavit,& ut malais omnibus rebus, ita in hoc se egregie, & summa cum laude, gessit. quare fert ipsum, quod supra quoque secerat, incoestum: ac veris ornat laudibus. Quod i uir initio huius pariis inquit. Ferme autem maior pars poetarum hoc faciunt, ualet, imitantur historicos: de quicunq; ynO Iempore conrigerunt, persequuntur: nec intelligunt quid discrimini, tersetur inter suum & inter illorum stimium. Adiungit autem statim. Quare, velam testati sumus, hac etiam in te diuinus coelestisq; videri posset Homerus prariet ceteros,intelligens illum lo*m, ubi quomodo accipi pollet una fibula, docuit: con

263쪽

i PETRI VICTORII COMMENT

sutato enim errore aliorum, tradidit Homeriim, quemadmodum ceteris in rebus

omnibus poetis praestat, ita etiam ab ea culpa longe afuisse, in quam illi pallim incurrerent: vidisseq; quod illic opus esto. Cur uerbilignum putet tanta laude Homerum, ostendit: causamq; eius este dicit, quod ille quamuis ansam quandam teccandi nactus ellet, cognito uitio eius rei, longe ab casse remouit .ansa autem imit, quia bellum Troianum, si totum illud scit re volvisset, principium & finem habebat. id est res in ra absolutaq; erat: nam extremis positis medio ipsim non caruit se significat. Hortari igitur hoc ipsum potuit. Vt se aggrederetur: quod tamen non tantam uim in animo ipsius habuit, ut illum a uero, & eo , quod reetiam tale senti bat, avocaret. Causam etiam affert, cur se ab eo recte abstinuerit Homerus, de quod illic uitium futurum fuerit, exponit, dicens. Valde enim magnum de quod nota undiq; perspici posset, id bellum opusq; suillet. nam quod testata iam immesa ipsus

magnitudine iniunxit, mi ἀκ-, est tanquam declaratio ante demis sententiae: magnitudo enim belli Troiani nulla alia de causa obfuisset, nisi quia impedisset, ne principium ipsiuis belli & finis simul cons bici posseti Addit meterea ipsum no si tum hoc recte non fecisse, ut totum scilicet id uellum aggrederetur, sed neque iustam

etiam bonams; parte eius belli suscepisse, quam epi sociis uariaret: insertisq; in i uibus quibusdam digressionibus ornaret: sine hoc autem clegantis non multum, uoluptatisq; poema habere potest . eadem uero causa ne hoc faceret, Homerum impulit : ira enim quoque nimis prolixum id opus futurum fuit: neque i, ultatem iis qui audirent legerentq; , daturum, ut uno quasi aspectu oculoriim uideri possiet. Postquam autem exposuit, quid ratione summoq; consilio usus , non fecerit Homerus , ostendit quid ille animo suo probarit, & omni ex parte aptum masnae laudi consequendae iii dicariti est enim. Nunc autem una parte intercepta, epis odiis usus esti plorum multis. να- autem quod inquit. non tam tempus significat, quam consilium Homeri moniliat, utile magnopere huic rei: remoriimq; ualde a rationibus ineptis aliorum metarum. Nam Eloto aliquo integroq; corpore, Partem demin re significat testimonio etiam hoc Platonis, qui in iij. libro de rep. & ipse his uerbis usus est. g καm ιλον, : ostendit enim Sociales se imitaturum esse in ea re tradenda eos, qui nullam facultatem habent dicendi: illius enim ita se uulgo gerere planum est. Quod uerblegitur in excusis libris sui locus nonnihil negoiij attulit interpretibus Paccius enim e. - uidetur legis er Madiusq; sedulo etiam de hac varietate scripturae disputauit, cum eodem modo scriptum iii uenerim in calamo exaratis exemplaribus, uidendum fato, an commo dus aliquis aptusque sensus ex hac lectione elici postici quare si ipserunt acceperimus, rerum gestarum in eo bello,ouae extra partem illam posue sint, non insulsὸ sertasse faciemus: certum enim est hoc poetam fecisse: admiscitisseq; ed non nulla, qtiar facta eo tempore sunt, cum adhuc iratus duci G carum omnium copiarum Achilles non erat . aut igitur ita intelligendum hunc locum arbitror,aut sententiam Paccij es se sequendam: cuius etiam iudicium in eo probo, quod emendauit pro A, quod in multis libris est,ce: qui etiam error scripturae quomodo natus sit, sicile perspicitur: notae enim, quae spiritum numq; huluxu is monstrabant perperam acceptet ab imperito aliquo librario, existimataeq, pars este trime litene illius nominis, runt ut pro Me, scri retur nec tamen sequor illum in sententia eorum uerbonam, cum uerierit. Quibus poesim ipsam locupletissimam reddat: arbitror enim hic ualere . quae λὰ notio est liuius uersu, distinguit diuersasq, in partes secat. augere sane episcidia opus illud ae locupletare, mani sestum est. non tamen hoc auctor nictradit: neque ea uis subiecta est nute uerbo: dirimere autem epis dia, ac varietate sua elegantiae plurimum suauitatisq; afore alicui Doemata, apertum est. nam partes etiam non nullae utriusq, Homerici operis uocatae sunt ab his epis diis. itaque ipsas citare ueteres scriptores saepe considerant.

264쪽

IN I. LIR ARIST DE POETICA. res

amnem, habentem multas partes . seu qui fecit C Frica, o paruum Aadem. Igitur ex Iliade pudem Odyssia una tragaria es itur ex vir vel noti. Ex Capri s autem, multae ex fama Aacie plus quam

octo . Ceu, Armorum iudicium, Fhiloctetes, Neoptolemus, Granius,ace uario reaenae. 1 depffularis,oe auedos classis, o,c Troades.

Vt prorima vicina pars laudes Homeri continuit, iudiciumq; illius in coelum tulit, ita haec ceteros poetas vituperat: multumq; peccasse in suo studio declarat: tr dit enim ipsos omnia, quae uni sicili persenae contigerunt, cecinisse: & cuncta, qu uno tempore gesta sunt complexos esse, quod historici munus, non epici poetae docuit esse. Eosdem etiam labi dicit, quia unam actionem. praeditam multis partiabus, argumentum ficiunt sui poematis. ipse appellauit: videtur autem dicens, intelligere, quam supra, iuncto itidem uerbo, uocauit χολυ-

μυΘre, ubi tragicos admonuit, ut summo studio cauerent, ne coagmentationem epicam caperent, ex eaq; conficerent tragoediam: quae nanque sit rerum coagmentatio, epicopo apta, ostendere uolens, inquit. δε οδαειδε λίνω πολύμυθον. Partes igitur ulta, quas nunc intelligit, sunt fabularum instar. Sed quum hi loci. qui nunc a me collati inter se sant, gignere facile possint i lupulum in animo alicuius, no alienum erit de hoc aliquantulvin disputare: uidetur enim auctor sibi ipsi aduersari: quii reprehendat nunc, uitiosamq; esse tradat id, quod illicpeculiare propriumq;

esse huius poematis affirmarit: si umque coagmentatio Fica multarum tabularum est: hoc nanque sine dubio ualet παλ- .eri σι εια, quo modo accusari pollunt, quihutiis emodi aliquam materiam argumentum ficiunt sit poematis: manifestb autem auctor id nunc ficit: obiicitq; hoc ipsis, iit uitium. Ita verb posse puto occurri huic difficultati, ut hie Aristoteles insimulet id, quod sane mendi aliquid contineremtelligit: vellet enim omnino ipse argumentum epicum ex una fibula constare:aut, quia hoc inici vix potest, proxime ad id accedere, M hanc putat esse optima omnium constitutionem: illic verb dixit elle coagmctationem epicam, multarum fabularum, quia magna pars ipsarum huiuscemodi inuenitur: quippe quum in extremo prose hoc libro fiteatur& Iliadem Homeri , ct Odysseam no este simplices penitus & unassibulas, quum habeant in se partes aliquasgrandiores, & ex quibus tabulae comm de componi pollini: quod tamen docet faetrum esse non negsigentia poetae, scd rei

ipsius virio: nam eodem animo, cuius antea semper fuerat,ssirmat illa poemata bene se habere, quod ad rerum coagmetationem facit, & uacua esse ab hac culpa, quantum res ipsa patinar. Qiti duerbreprehendit ipses, uod ea tantum persequerentur, quae illi per nae accidere: estq; ipsos, hoc significare uolens, EZcta ποιῶν, e dem pacto locutus est sepra, quo loco redarguit errorem illorum, qui non intelligerent, quomodo una fabula capi deberet : putarentq; sabulam unam esse,qtiae in eadem persona semper maneret, quamuis res diuersas ει nulla parte inter se coho

να V. Exprimere aute hoc ipsiam Cicero uidetur uoluisse, cum in epistola ad L. Lu celum inquit, causas afferens desidetij illius sui, quod uehementer cliperet res a se gestas separatim scribi. Et simul si uno in argumento, unal in persena mens tua tota uersabitur: & quae sequuntur. Exempla uerb ponens Aristoteles eorum mei rum, qui in hanc culpam incidissent, nomina eorum non ponit, sed auctores poematum eorum uitiolorum citat: quia ut opinor incerti illi erant: altim de ea re aliter sciitiebant. Ne igitur iudicium situ interponeret in re tam obscura, nulla prvix iij sertim

265쪽

14s PETRI VICTORII COMMENT.

sertim necessitate premente ira illos significauit. inquit enim. Ceu qui scripsit Claprica: nec non putillam Iliadem. Opeiis autem uocati Cypria mentionei citetiam Herodotus in Euterpe, his uerbis. c. A τὐι κ Am rei mo, Cror MA M. Nec non Athenaeus in viii. libro qui nonnullorum etiam meminit, qui putarentur id poema consectile, quamuis rem in ambiguo relinquat. Sed etiam Pausanias in Laconicis, commemorans ipsum tradere Hilairam. α Phoeben, quibus ut deabus, fanum aedificatum esset, natas ex Apolli

quoque supra ego de hoc disputaui: ubi enim Aristoteles egit de tertio quodam g

nere agnitionis, meminit C priorum Dic genis. quare nimis adhuc ad eam opinionem inclino, ut non intelligat duobus his locis idem opus, cum hic nomen poetae non ponat: sequaturq; institutum reliquorum, qui ita inde testimonia citabant, tanquam incertus auctor eius poematis iaret: eodem pacto etiam citatur alterum poema a ueteribus scriptoribus Pausania dc aliis. Probare autem hoc uolens Arist

teles: Homerum scilicet multum in hoc uidisse, qui materiam sui carminis c rerit partem tantum belli Troiani: ceteros vero peccas te, qui iam qu dam persecuti sunt, multiplicia, constataq; e multis partibus, quarum singulae modicum corpus haberent, inquit hoc etiam posse inde perspici, quod ex Iliade quidem,& Odysse una tragoedia coniicitur: hoc sensit, ut pure , ut una ex Iliadis, una itidem ex Odyssicae t to corpore conflaretur. quod arguit familia simplicia ede, nec Epluribus, in inris S ipsis fictis: quaeq; per se manere pellitat, nitate . addit autem. Vel duae solae, it

Eniscans, siquis contendat, ex utroq; separaum poemate, duas sertas te tragoedias nausturum elle, quamlus illa grandia nuticlini: iminensemq; corpus una cum epi diis conficiant. contra vero tradit E poemate, quod uocaretur Cypria, multas tra-gmdias elici posse: nec tamen numerum earum os iidit . e pusilla sane Iliade ita multas, ut ascenderent ad numerum octo tragoediarum. liquido igitur hinc perspicitur,

actiones, quas illa continebat. mulus brines fit ille:& in una fit, uia ut illi putabant multas sabulas latuisse: nomine autem illas appellat, numerumq; earum ponit: qui

numerus, dum accurate res quaereretur, creuit: non tantum supra indicato ab Aristotele numero respondiud eiu enim inde posse duci traditae sunt. Nomina earum sunt: armorum iudicium, quo titulo Paculi ius apud Latinos etiam fabulam docuit: Philo tes, Neoptolemus, Eurypylus, Mendicatio, Lacaena, uel, ut in quodam ipto exemplari inueni, numero multi trudinis Lacaena Ili; depopulatio, ta reditus Uallis, & Sinon, & Troades. Non oportet autem subtiliter quaerere, a quibus P tis hae tragoediae conses sint: neque enim obscura erant & ignota quae gesta erant in eo bello, ut e partibus ipsius singulis, si aptae huic rei suillent, tragici eue fibulas conficere ponent: quamuis haec duo poemata nunquam in manus sumpsistent Praeter id autem, quoia indicaui, aliud parui momenti discrimen inueni in calamo

exaratis libris: Gπ i ta enim cuncti habent, non, ut excusii serinis, κώπ φακῆ. Quod

ureb ad nomina Lbularum ficit, uae ducerentur E pusilla Iliade, uidendum est, quod Neoptolemi sectum complecti potuerit tragoedia ab eo vocata: nam cum in Lemnum insulam una cum V lylle millus est, u i iniue seu dolo, seu vi, abduceret Philoctetem, Philoctetis ipsus nomine appellata est, quam iam nominarat. An cum primum patre interfecto in exercitum ueniti quamuis si hoc uerum si antece teresa periorem deberet: cum enim iam ad Ilium uenisset, usus est exercitus opera ipsius in Philocheta reducendo ad Troiam. Sed in aliis quoque fabulis appellandis uidetur hic Aristoteles Ordinem earum rerum non secutus, ut cum Sinonem nominauit post Ilij direptionem, & reditum Graecorum in patriam . si fabula ab illo vocata contin bat fustum illud, cum Sinon capi uoluit,& ad Priamum ductiis est, ut imponeret Troianis: quam totam rem tetigit Virgilius. Eurypylus quoque sabula habet difficultatem, nec exploratum est, quod argumetitum ipsius fuerit. An signiscat illam,cum miserunt Graeci Eurypylum ad Apollinem, ut qu reret ex eo aliquid, quia ad commoda exercitus pertineret: hoc enim narrauit Sinon apud nostrum poetam illo loco, qui tamen Alsb dixit eum milliam, ut rationem interrogaret expedienda:

fiagae: responsumq; tulisse, oportere, ut Uallis inde abire posset, humana hostia hi

266쪽

IN I. LIB. ARIST DE POETICA.

re. nam quod quidam tradiderunt huius tragoediae meminisse Ciceronem in Tuscia- lanis, non uidetur satis firmum. Citat Anὰ cicero pliares uersiis illic e tragoedia qua' dam, in quibus Eurypylus faucius inducitur . non tamen ii agoediam illam ab ipso uocatam ostendit: nec uerisimile est inde plenam tragoediam estici potuisse: p terquam quod Homerus hoc narrat in xj. libro Iliadis: quare non conuenire videtur sententiae Aristotelis. Incertus quoque mihi magnopere est titulus consequentis tragoediae: nee sane perspicere postum, quid ualeat hic o fac μκ . Scrupulus praetcrea

uersatur in ea uoce, quae sequitur: nec teneo, qine nam pars paruae Iliadis uocari potuerit λακωναι, & Unde hoc nomen eb venerit. si valet, ut videtur, , mulieres eius gentis. Spartanaeque: quid citim feminis Lamnis cum rebus ad Troiam gestis Aliquando ueritus sum, ut numerus tragoriliarum magis respondeat ei,

Quem primo prodidit Aristoteles, net coniungi debeant duo luec nomina: ut index unius fabulae duobus uocabulis constiterit: quod isse factum est, potueritq;

demum inde erui tragoedia, quae uocaretur mi R -αλακαναοῦ nam quod adiuuat i

nuem hanc meam suspicionem, uidebatur ostendendum, cuius generis hominum, nationisq; esset emendicatio illa.

is erum simbrem, vel imbritam: vel moralem, vel rheticam oportet esse. partes extra metopoeiam O a pectum, ea em: etenim peripetiys eget, m agmetionib/I, ω' dissoni . praere; ea sententius or loc in halere recte. omnibus Homerus Uus es primus, oe ita, τυ tisputari debeat.

Cum iam docuisset conuenire epopoeiae cum tragoedia in hoc ut actionem unam ipsa quoque persequatur, ut tragoedia: & non uniuersa secta unius alicuius commemoret , adait nunc alia iliaem non nulla, quae ipsis sire communia sistit. Primum igitii ruauit requiri etiam, ut epopoeia formas easdem habeat, quas liabet tragoedia: formas autem, quas uocet notum est e superiore disputatione. confirmare verb v lens toti lem species inueniri carminis vici, quot tragoediar docuerit esse, inquit. Vel enim simplicem, uel implicitam: vel moralem, uel patheticam oportet esse: inueniri enim tra a quae his semis inter se discreparent, significauit: cum earum alterae limplices Brent uno tenore, ut ab initio coepi sient, procederent: alterae

verbo uasi duplices essent, & tectat quod persena aliqua magni ponderis in eo mcto talleret,ac quς nam soret initio ignoraretur:eadem ratio duarum reliquarum est, usi cum suo loco de illis disputaretur, demonstratum est. Quod igituri licvsuu

nit, hic etiam cliuerso in Poemate contingere assirmat, ut eodem pacto inueniantur opimae inter se diuinci . additetiam partes, duabus exceptis, Osdem esse in ep pana, qua existunt in tragoedia: partes uocans, quas suo magis ac proprio nominet paulo antea appellauit rinas, quia inserinant corpus utriusq; poematis,&quat latet aquandam illic aspergunt. partes autem, quae absent ab epopstia, esse inquit mesopa iam,&aspectum: neque enim modi&instrumenta mulica adhibebantur lectioni epopoeiae: neque stena ornabatur,ut oculis etiam spectatorum proponere tur, quae recitabantur. Probate verbuolens uerum esse quod dixit, est. Etanimc libus illis admirabilibus subitisq; , qui vocantur m τε M, eget epopacita, non mi nus atque tragoedia: nec non agnitionibus: haec autem res sunt,quae reddunt omne

267쪽

, 8 PETRI VICTORII COMMENT.

poema, in quo nascuntur, implicitiina atque inuolutum. Sed etiam opus illi esse dicit pathemasi: id est requiri, ut aliquando in ea reserantur casus atroces, & ut is na illa sit vulnerum ac tardum: hoc enim valet, egere epopoeiam his rebus: sacere inquam non posse, quin haec omnia in ea aliquantio contineantur, si plena ipsa & o nata futura est: hominibus enim huiuscemodi multi casus eiieniunt. Animadue tendum autem refrondere hunc locum illi, cum euoluta iam ui agnitionis, dum busq; ipsius generibus explicatis inquit. Duae igitur fabula partes circa haec versei tur, peripetia inquam & agnitio: tertia vero, pathos: illic enim quoque appellateres has partes praetcr partes quales quantasq;. Sunt autem illae, ut eo loco declar uit, fabulae partes.quae una est E partivus qualibus ac princeps quidem ipsam Non constituit autem ratione ulla cunctas illas diuersas species epop xiae, sed duas latum, ut suspicari licet: cuius seneris infrequentiores sunt: qua de cauti videbantur mVis confirmatione egere: illae uerb sunt: implicita epor Ela,& pathoica. Adiungit proterea oportere etiam, ut in sententiis elocutioneq; ne se illa habeat: quae nanque his partibus laboraret, non magnam aliquam laudem unqua conseqtieretur, quam-xiis abundaret aliis poematum virtutibus: magni enim momentires est, quae potis simum sententia in ea edantur: graues ne &a die: an leues &futiles: nam stilus etiam Ornatus esse debet, ac respondere granditati eius poematis claudit autem hanc

partem laude Homeri : paucisque uerbis infinitum honorem illi tribuit, assirmans ipsum iis omnibus usum primum, quia ante ipsum epicus nullus his uirtutibus .i stria ere poemasivum potuerit. Egregia verb laus est, quempiam ea bona collegisse,

quae in illa re ornanda, cui studebat, desiderari poterant: ac tempore etiam ceteros omnes vicisse, eidem operi incumbentes: qui enim primi aliquam rem utileni, laudeq; dignam inuenerunt, magnopere semper commendati sunt. Quod verbi equitur : ita enim legitur in si riptis, quae vidi, exemplaribus, ualet cunetas illas res ita Homerum tractasse, ut merito quisquam illic aliquid desiderare non potu rit: Δ iudicare ea parte poema illud minus belle tractatum: neq; tamen videtur negare Aristoteles , quin liquis summo studio in id sbium inelimbat, nossit aliquid ornamenti alicui parti acquirere. Sed tamen hoc non inurit notam Miquam ei Poctς,

qui ita se gestit in munere suo obeundo, ut nihil illic iure optimo desideretur: eat, quae adlata sunt, homini omni aequo satisficere debeant . Κω-καὶ Πω33 π μά αν-: u sino , απλοαῖ θ

Etenim S foemarem Mimni conliseis. AH qmdem, simplex cribetis : Oh sia γαὶ, im cuum: agnitio enim fer toti , mPrata est praeter aurem haec lo One sementia omnes 'perauit.

Cum auctorem principemq; extitisse Homerum dixisset in opiria ornanda, atq; omnibus bonis augenda, qua desiderari illic poterant, ne sessb existimaretur tantum ei tribuisse, probat id verum esse earum retum enumeratione: locaq; indicando, in quibus hoc aut illud positum seret. Si nanque inquit uminq; ipi ius pocina quispiam attendat, inueniet ipsa hoc pacto constare, S ita deniq; conserinata esse,

ut Ilias simplex poema sit, & patheticum: in quo verb positum sit, vi pocma aliquod

simplex, iamq; patheticum dicatur, valde iam notum est, ob superiorem crebram de his rebus disputationem. Odyllea autem, inquit, amplicitum est: cuius dicti statim, antequam alteram, quae in toto eius corpore fusa est, qualitatem ostendat, causim affert: nullam enim partem eius operis carere dicit agnitione: altera autem haec est earum rerum, quae reddunt poema est quod inuolutum,cum scilicet persena quς-piam, quae diu illic sesellit, repente agno tur: uel potius haec magna ex parte id prie stat. nam peripetia plerunq p consequitur: vidennirq; praecipud admirabiles hi casus, subitaeq; sertunarum mutationes in fabula quapiam nasci cum persena aliquas

268쪽

IN I. LIB. ARIST DE POETICA.

qua, loneo tempore ignotata, agnoscitur. Nec tamen non & agnitiones in fabulis tui quando sine peripetas inii eluuntur:& sertunae alicuius magnopere uariantur, quamuis persona nulla illic agnita sit. Quod vero toto illo poemate sparsam ac disseminatam agnitionem inquit. intellexit & in prima & in media & in extrema parte ipsus inuenici agnitionem quampiam: tractariq; locum, ubi persena, quae latuerit,

rursus cognoscatur. ita autem locutus est ob crebras, quae in eo poemate exponuntur, Vlylus agnitiones: neque enim ita accipere debemus illud : & quasi petiolum, ut significare voluerit ita illam sesam illic esse, ut ab initio eius operis principium ducat agnitio aliqua, eademq; ad exitum v ue ipsi iis perducatur. Eandem etiam Odysseam moralem esse: egregieq; illi xprestis elle mores plurium persen

rum, triait . quare probauit iam quattuor illa, quae vocavit ει - , in variis Homeri operibus omnia inueniri. Adiungit autem his, quod merito desiderari posse supra assirmarat, ac magni momenties Ie in Omni poemate, reliqua duo abunae illicelle: sunt autem & illa partes vocatae quales ac sermae, cum Homerus vicerit omnes poli ras bonitate &locutionis &sententiarum. Hic calamo exarati libri quiddam habent , quod discrepatalectione excusorum: est enim in illis . non ν κ A. sine dubio peruulgata lectio planior: nec tamen non locus ei te potest alteri huic. nam supra etiam, cum dixisset Homerum omnibus illis rebus usum filii se ante ceteros Neommode, verum id elle significare volens, statim dixerat. - : de quae sequi in-tur. Vt maneat igitur in eadem ratione, ita quoque hic loqui potuit: sed tamen

multo durior sensus erit. impulit autem me, ue Omnino hoc contemnerem, consensis trium manu scriptorum ubrorum.

Ut sera autem V secundum conssilieturumis longitudinem epopria, secundum metrum. Logitiam dissidem igitur terminus si seciem es qui Attus est posse enim oportet simul co ui moguum s finem. Esset amrem hoc Vrseu quidem minores consi tunes essent: ad maritia nemtra diarum, in isam au monem positarum ,porrigerentur.

Postquam similitudinem, quam habet epopoela cum tragoedia, Si quibus in rebus

ipsis inter se eonuenit. docuit: quae discrimina nunc inter ipsas versentur, ostendit: duabus autem rebus discrepare illas inirmat, id est operis longitudine S genere versus, quia longe maiores coagmentatio e porta, quis, corpus trag d fit ac materia , quae illic vir: in scenamq; deducitur. Genus etiam carmanis, ut apparet,diuersum est. Haec igitur sunt, quin haec poemata inter se distam. Cum auterere quis poliet hac ipsa epoporiae prolixitas, quam accepit iam vincere tragi is

longiturin , quam latos terminos habeat,& in quantum spatium se proferat: iplaeq; intelligeret,non esse illos ita fixos certos' ut permutari non pollcntiinterualla luna l, eorum aliquantulum uariari, inquit prennitionem illam, quae dicta est, satis habendam esse,& nihil exquistius debet e postulari: repetit autem illam: ostenditq; cum seruatum fuerit, quod omnino custodiri oportet, ut simul conspici & principium & finis p'ssit, satis huic rei futurum. Quomodo autem hoc ipsum obtineatur, ut 'no quasi aspectu oculorum & initium & extremum epopoeis uideatur, declara inirmans id noli delaturum, si constitutiones ipsarum mitiores fuerint constituti nibus priscis: quibus scilicetvterentur antiqui epici, cum sebulae ipsorum nimis pro Iucae serent: atque ita illi res coagmentarint ut umensum spatium temporis illis re

citandis

269쪽

,D PETRI VICTORII COMMENT

citandis necessarium seret. Non contentiis autem adhuc hae mensura, aliatri ra tioilem addit, qua itidein amputetur nimia ipsisum longitudo. Spectati tum igitur tradit tempus, quod consimunt trag diae, quas moris sit una die, unas conuoc tione multitudinis, recitare: & ad eundem terminum recte perduci poste unam poetam tradit. ut si viil. horarum spatio spectatores in theatro pluribus tragoediis, quae agamur, operam dantes, manent, ad idem spatium proseratur epopoeia: exi stimari enim poste totidem horis homines cum voluptate audituros ei cum in men recitari. Admonet igitur epicos, ne maius corpus e rixiae conficiant, quam aceruus futurus sit omnium illarum tragoediarum, quae una me in scenam in cui tur, si simul texantur; quamuis enim in theatro eodem modo carmina epica non recitarentur, tamen vocabantur etiam, qui audiren si cum illa recitari debebant: aut si etiam non vocarentur, tamen id spatium,quod constimebant in actione fabularum. videbantur eum aequo animo consumpturi esse in recitauone, lectioneque epi ci carminis.

tas partes imuini se illam, quae in scena σ hi iri ius est ,panem Hlum in epopoeia Wro, quIa narratis est, Ecet mustaspartes simul ac re ad finem perduci et a quibus, sitis ipse pro ,si exillantibus, augetur foem tu moles. Quapropter hoc halet bovi a marificentiam, Ga ignendam mutarionem in eo, crur areta, oe auge sui epi bi:

mile nanque, cito complens, cadere facit tragiatav.

Cum Ostendisset, quantum natura harum rerum patitur, quanta sit epo Hae magnitudo. & qi iam latos fines hoc poema habeat, tradit extare quiddam, quod magnopere adiuuat ipsam in hac re comparanda, corpore, ipsius augendo, quo tanquam auxilio quodam destitiata est tragisdia. id autem est,ut accurate exponit,quod cum genus quoddam narrationis sit epopoeia, licet in ea eodem tempore multas patres fingete peragi, id est ad finem eum, qui est ipsius perduci adsolui: quarum

partium expositione, suarum propriarumq; existim tium, non ut in tragoedia, importatarum,&aliunde ascitarum, augetur moles eius poematis. Hoc autem minimo concessum est in tragoedia, qtita illic ratio nulla inuenitur, qua idem efficiatur: ut partes scilicet multae simul gerantur, sed ea tantum pars quae in scena versetur, quo studio histrionum tunc adumbratur: neque enim ea commemoratio est: sed quae aguntur oculis spectatorum proponuntur, atque ita exprimuntur, tanquam illo ipsi tempore primum gerantur. Est igitiar hoc, ut produci inquam corpus cpop xispoisiti magnitudoq, ei debita acquiratur, proprium ipsius bonum, atque id quidem amplum & copiosum: quo scilicet illa superat tragoeiliam. exponit autem, noc d monstrato, quae commoda inde natantur: amrmatq; posse acquiri multum magnificentiae ei poemati hac ratione, id est finaltate, quam illa praebet se tractantibu ai gendi litum corpus. Non parum autem illud ornatur, cum horiouo in primis eget, ipsi adhibetur: amplum enim & grande in primis id poema est e Gebet. alterum au

270쪽

IN I. LIR ARIST DE POETICA. ap

tem eommodum, quod ex eadem re ducitur, esse iii quit, quod ope illius. is qui audit, mutatur e varietat rerum animum reficit: in primis enim poetae cauendum est, ne tedio quodam auditor capiatur: cui malo facile hoc affert remedium: vel potius nasci illud non sinit. Tertium autem commodum,quod inde crapitur, est,quod cum oporteat dilatare epis iis ipsius coreus,atque inculcare se res aduenticias nonnullas,quae ornent id poema, epis odia ipsa erunt dilli milia inter se: nec periculum erit ne fastidium gignant in animo eius qui audit. dil similia autem erunt, quia epi- sedium hoc aptum erit ex huius rei narratione: aliud verbex alius. Nascetur igitur huius mali vitatio ex diuersarum rerum narratione, quae simul fit: simul autem hoc pacto, quia E media alicuius rei expositione transitur in aliam . Rationem etiam reddit, cur vere hoc, magnum bonum epopivi e dici pollit: nam contrarium eius, id est similitudo epis totum, obes halteri poemati: citq; ut accidat inde ipsi maius incommodum quam accidere alia ulla de causa pollit: simile enim inquit, cuius rei ea natura est, ut cito expleat: hoc enim mali semper secum portat similitudo, ut satiet ac fastidium gignat, cadere iacit ira lias, atque omnem gratiam ac filiorem ami tere. Hoc quoque timeri debere cognouit Cicero: cumentin in primo libro deinuentione usiim argumentorum traderet, praecepit, ut sedulo vitium hoc declinar tur: inquit enim. Variare autem orationem opere oportebi sinam omnibus in

rebus similitudo est satietatis mater. hic manifesto idem valet quod valuit multo supra, cum auctor inquit, dolens aduersum casum amici. ἰηMuti A ' ΘΑ. I. πεσιν τε νον ι . non tantum autem hoc nocet tragoediis, si in epopoeiae modum extendantur, ut quidam putauerunt, verum Omnibus tras diis, in quibus inuentum faerit, quamuis iustam mensuram habuerint: nam illius modi aut nullae foctast e, aut paucae admodum Omnibus seculis scriptae fuere. Cum vero auctor hie,ut supra quoq; aliis locis, tetigerit diuers- esse rationem duorum horum pol malum, quorum alterum tractatur ita ut res ipse in scena referantur: alterum vero in commemoratione illarum manet, libet admonere, sermones etiam eos, qui a veteribus dialogi appellanti ir, este tractatos ambobus iis modis. nuticenim scribuntur more

epopoeiae . quod seruauit Cicero in iij. libris de oratore ad Q ratrem &aliis nonnullis: nune vero sunt instar tragoediae, cum scilicet persenae ipsae inducuntur quasi inne de rebus illis agentes. Significauit hoc Cicero initio primae quaestionis Tusculanae his verbis: illis enim omnibus posteriorem hanc rationem sequutus est. Sed quo commodius disputationes nos explicentur, sic eas exponam quasi agatur res, non quasi narretur. Sed in disputatione quoque de amicitia cum idem fecistet, apertius sui consili j rationem reddidit: inquit enim. Quasi enim ipses induxi loquentes, ne inquam & inquit saepius interponeret atque ideo feci ut tanquam a praesentibus coram haberi sermo videretur.

acrem autem heroicum alex entia quadrami si num qui malo quopiam mmo rrari vis a Marionem Iaceret, velis multis, im

decorum vili Utigeretur heroicum erum flail tumidis ummetrorum est. Quare oe linguas ct transluriones recipit maxime: e

ma enim γ' narrativa mutario inter alias: iamlicum vero O tetram

SEARCH

MENU NAVIGATION