Petri Victorii Commentarii, in primum librum Aristotelis de arte poetarum. Positis ante singulas declarationes Graecis vocibus auctoris iisdemque ad verbum Latine expressis. Accessit rerum et verborum memorabilium index locupletissimus

발행: 1560년

분량: 350페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

251쪽

u, PETRI VICTORII COMMENT.

sicit, appellare uoluisset: rationibus enim illic relictis, verba quae hoc aut illudpas

si forent , inde tantum appellavit: aa . . . α enim inquit, quae nunc αχα - des ibit. apud grammaticos autem posterius hoc nomen increbuit. Tertium verb genus signincare volens, illud inquam, quod cum in usu sit, leuiter a consuetudine immutatum est, atque ira denique conformatum, ut pars eius integra restat, pars hiariatast, Dux .e dixit. Rationem autem attulit, cur mali nominum genera, id boni, quod tradidit, orationi accersire pollent sine detrimento ullo: Quia enim inquit aliter se habent, atque proprium usitatumst, eius rei nomen, cum contra consuctu

dinem factum iit, reddet hoc ipsum quiddam in oratione, minime populare dc abiectum. Quia uer . non omnino discedunt a consuetudine, sed participant illa, erit illic ea de causa claritas. Exempli causa, ut maneam in ipsius exemplo, postremiq;

huius Feneris rationem explicem, qui δ iii lemnone profert, sine uariat, im mutatq; uocem a perutilgata ratione: multitudo enim inquit hi M. quia tamen i

tum sundamentumq; eius dictionis manet: intelligiti irq; praeclarὰ a quolibet, quid

signiticare ille uoluerit, quamuis vocem aliquantum stexerit, nulla inde obsciuitas nascitur . eadem ratio est reliquaria hoc pacto variatarum vocum, ut apparet. Quod autem dictus est quibusdam idem prae hic tradere Aristoteles, quod in iij. libro de arte dicendi, cum urgens aduersarium: interrogationisq; ui perturbans eum,qui contra sentiret, incivit. Cuitis enim causa oportet apertam, di non humilem cilcorationem, sed custodir id quod decet ξει quae sequuntur, de ea re mihi longe aliter uidetur: illic enim de sentenuis: iacvob de ornatu uerborum disterit.

propter non rene Uxuperant, qui in mulint talem Ogum locutis vexant male Au poetam . Ceu Lucitates illi Irascus, perinde

arrie facile sit carmen pangere, siquti facultatem dan , quantum aliquis

Cum tantopere laudasset generaqviedam uocabulorum, quae licentia poetarum leuiter immutata forent: nec tota noua auribus, inusitataq; acciderent: & bona cius

rationis diligenter eaplicas let, sciens quosdam extitisse, qui ea, nullo consilio usi, accusallent,errorem eorum refellit: simul* a crimine uendicat poetam, qui temere in illis improbeq; notatus fuerat: dabant enim ipsi uiuo, quae laude in eo potius digna erat it. Quasi igitur ita est. His rebus constitutis: utilitatem eorum iterborum inrinata perspicitur, peccare cos, qui huiuscemodi genus orationis reprehEdunt, de male uiat Hoinem, cuius poema plenum est huius licentiae: enim, quo ucibo auctor vitis et ualet existimationem alicuius lauere, & maledictis ipsum uexata, quia proprium hoc antiquorum comicorum erati iniquo autem animo tulit Aristoteles, optimum omnium poetirum, & quem ipse admirabatur: diminumquecti an sαῖς appellauerat, irectorum contumelia laceratum este ab hominibus huius artis ignaris. Nonuuat autem unum ex illis, qui libere nimis inibi tόrq; hoc sec

rant, id est Euclidem, quem priscum uocat initi filior: ut distinguat ab eo, qui ipsius

grate uixi ac M Mensis patria fuit. Causam uerb ille hanc sui iudicii asserebat: dicebam; licere . . tenuis etiam ingenij homini, poetam esse: nullumque negotium ede uersus condere, siquis permiserit illi, ut quantum ei commodum est, u cra producat: nam hoc in primis ille uidetur reprehendere solitus. id est quas auctor

vocavi

252쪽

IN I. LIR ARIST DE POETICA.

emi ε--σω eodem enim uer, utitur, aucto tamen una tantum p positi

ne, cum Aristotelis uocibus, quibus ratio haec traditur, geminaeadplicatae sint. Facit uerb huc illud Martialis : intelligitq; sine dubio issehanc ipsam licentiam rei inmutandorum & minuendorum producendorumque uerboriam, qui queritur in hemdecasyllabo non permitti hoc, ut Graecis, iudem Latinis. inquit igitur. Dicuntem. tamen poetae, Sed Graeci, ciuibus est nihil negatum. Et quis A sic rutilaeis nare. Nodis nolicet esse tam visertis, Qui musas collinus seueriores. Animaduertendum autem diligenter, quid ualeant uel ba haec apud auctorem cis utrum, ut Madius accepit, mordens memem dialecto. id est, ut puto, qui dum laedereuoluit, usus est illo ipso genere orationis, quod accusabati An, qui Dariis usus est, dum hoc efficeret: verbaq; quibus eos exagitaret, clausit illo gen re numerorum ad maledicendum apto. nec tamen existimandum est Euclidem temere Simprudenter incidis te in idem genus orationis, plenum scilicet huius licentiae,aeproductionis, quia in alio reprimendebat, ut quidam acceperunt: sed ex industia, ut rem poneret ante oculos, de quam procliue seret illa licentia mentem, poema conficere, ostenderet, imitarum elle ipsos incompositione hac uer m. Exempla autem quae posuit diligens magister, ti uetiam nullum ferunt ..nam cum singuli tantum uersus citati sint: nec sententia eorum explanetur ab auctore: alioue ullo in

loco ises legantur. si integri etiam forent. & ab omni labe vacui, uix intelligerentur. Accedit huic malo quod mendosi sunt, ac multis maculis inquinaci, quod uarietas lectionis declarat: aliter enim illi in aliis libris leguntur . nam preteter ea, quae discrerantia aperiaulgata lectione, commemorat se inuenisse Robortellus, vidi etiam ipse duos codicis, a quibus abesset praeposirio posita ante postremum nomen ira, pia Sed uetitate desperata, nihil amplius curae suscipere de nacre uolui.

parere piaem Our assi quo facto utentem hoc modo, ridisndum:

mensura autem commu- est omnium partium: etenim translationibus, σ

conficeret.

Resellit nune eriminationem Euclidis r docetq; eum in hac re malitia usam: ut enim uitium huius locutionis ostenderet, coi gerat in paruum locum omne genus huius licentiae. Non negati itur Aristoteles, quin si quis poeta hoc moliatur,pe caturus st: nullum enim est lumen orationis tam lepidum, nec tam tu dum, quod si sine modo ullo usurpetur, &non sto loco ponatur, non incommodum asserat: atque ineptum futurum sit. Quare mirari non oportet, si idem etiam in hoc poetis orationis bono usii uenit. inquit igitur ipse, eo consilio, quod iam pates . Apparere igitur, atque intelligi, certoq; deprehendi, aliquo pacto utentem hoc modo,ridiculum est: particulam enim retinendam prorsus censeo, quae λὰ in Omnibus scriptis exemplaribus teperitur: sine causaq; a non nullis, quae hinc eiiteretur, digna existimata est. Valet autem hic --: praua omni ratione de quae a uero distet: quodam enim pacto uitium in se continet: quodam vero laudem habet. Concedit igitur perperam, maleq; tractatam hanc rationem, & hunc, ut sapra quoque ipsiim cauit, modum orationis sine modo usurpatum iustam reprehensionem inuenire: sq; merito, qui id faciant, irrideri: statim autem unde id nascatur ostendens: d censq; proficisci ab errore eius, qui male atq; intemperanter re bona uteretur, non auitio ipsius ret,inquiti Mensura autem communis est omnium partium: id est, quod

in aliis luminibus orationis custoditiit , ut modice adhibeantur, hic cum seruari

v liij debet:

253쪽

α; PETRI VICTORII COMMENT.

debet: nam qui faceret idem in aliis rebus, quae bonae uno omnium iudicio stimantur. & sum tanquam flores orationis, ut abuteretur illis in rebus leuillimis expone

dis, & contra dignitatem, in eandem culpam incideret: hoc enim quum fit, sine dubio id quod non decet , peritur. quum res illae grandes sint & amphe, de quae nita'

modo conueniant humilibus rebus. appellat autem translationes & linguas, addit G&ceteras sermas, quae scilicet probantur,&llaudem non paruam in se habent: intelligit vero nomina iuncta, & quae ornamen uocauit: inuniaq; demum,quae splendoris aliquid in te habent. Fecit autem hoc, qui appellavit σ- πότι is, quod ipse memoriae prodidit in libro de arte dicendi: usus enim est genere illo uocabuli, quod

uocat κο suis, in re nimis tenui ornanda, & quae nullo modo recipit eum splendorem. Et sane arbitror Aristotelem significare uoluisse poetam illum: queadmodum eii min primis κόσμον, cum inquit i - τοις ἀνxc ώδεσιν : iam enim appellarat translationes Alinguas, quibus generibus uocabulorum hoc addere consueuit. Nam quod inquit θάμ tiae. manifesto qui id fecit, risum mouere uoluit: neque enim alia de causa existimari debet tam honeitum & prande nomen rei tam tenui, atque humili adiunxille. Idem autem elliceret, ualet hic, rem dignam reprehensione gereret, & eidem vitio assulis foret.

II autem, quo congruit, quantum excelgit in heroicis carminitus,tam sideretur iniecta nonumbus in versum, oe in se a Nil in re an am-

n. lus, crin Assyormri loco illorumpositis propny mmmibus, Videret viii ού vera dicimus . oeu, cum eundem iambicum gerit Asir H E ripides , uno viij, tanetum uomine immutato, sic , propriν uetis ta lingua, hoc quidem Vparet fiuchrum: hoc autem humile shlus su

dem enim in Philoctete cecinit. Nagedana, quae mei cames cometate D. Ac arat pro comessu, epulaturi vis.

Facit, quod hic primo praecipit ad sit periorem partem confirmandam: tradide-

rat enim vocabula producta, nec non imminuta,ut etiam suae vocavit immutata di gnitatem inerre poemati: neque tamen negauerat, quin liquis his bonis uti nesciuret:&aut non suo loco poneret, aut immoderate ipsa usurparet, peccaturus esset.& in multa magnamincommoda casurus. Quantum autem tuum h genus, siquis

modice ipsse, temperat mi, utatur, nunc adiungit intelligi polle usu ipso periculo' huius rei facto. Non igitui pertinet hoc ad uerba externa aut transata aut facta, sed ad procline superiora genera vocabulorum, quamuis statim addat,quod illic usu u nit, idem etiam in reliquis generibus nominum contingere, ut moclus in primis, &id quod conuenit, spectandum sit. Quantum igitur, inquit, modus,&id quod

undeqitaq; congruit, in usu scilicet horum, a consiletudine abhorrentium, nominum, praestat&excellit orationi uidelicet carenti his leporibus atque elegantiis rnam ita uere appellandas putat, uideatur in heroicis carminibus inculcatis eo nominibus his: seruatis numeris, mensurisq; eorum uersuum: existimat enim hoc bonitatem horum uerborum curto declaraturum. Si igitur capitur m μίτρο, ut ego cepi, ut ualeat in eadem illagenera uersuum ac mensuras, uidetur potius legendum

254쪽

m I. LIB. ARIST. DE,POETICA. 23s

riti aes , quam : quamuis non negarim me hanc lectionem inuenisse in pluribus Gemplarisus, & sane commode hic etiam illa manere potest, neq; omnino contemnenda est: significalet enim loco illorum positis, uicemque eorum ipsis subeuntibus: quod sertas te magis resimndet iis, quae sequuntur: in primisq; uerbo illi ματι Θ- . Adiungit post ualere multum ad idem comprobandum veritatem; sui praecepti ostendendam, siquis idem spectet in aliis generibus uocabul rum, ut sumpto in manus aliquo poemate: eiectis inde aliquibus uocibus; suis propriisq; earum rerum, de quibus agitur, loco illarum ponat transatas: motisq; itiadem inde uernaculis nominibus, in locum eorum ponat peregrina: qui enim auctoritati non cedit: nee utilitatem huius praecepti aliter intelligit, hoc facto uerum est equod dixit,cognitum arbitratur. An με ινιξε em κι ποεικτα, non ualet loco propriorum nominum positis translatis & aliis eiusdem teneris . sed contra. si poema aliquod in manus sumpserit, quaecunq; illie vocabula splendida inuenerit, inde si istulerit: locoq; eorum pos derit propria & peruulgata, quod ipse insta ficit in Homericis uersibiis corrumpendis, & omni honore spoliandis . nam roΞma, quod itatieta uocari debeat, resertum potius illiusmodi vocibus esse debet, quam propriis de communibus . exemplum autem huius rei sunt tres Homeri loci, quos insta ponit. Non contentus autem docuiste, quomodo hic erior ex animo aliquorum extirpetur, quod illos secere iubet, ipse prius agit: uel potius egis Iesummum artificem ornande Orationis, Euripidem ostendit. Cum enim inquit eundem iambicum uersum secisset Eschylus, de Euripides : uult enim Aristoteles serte hoc fictum esse, ut inscrib dis suis sibulis ambo hi tragici eundem senarium iambum essu serint, ne diceret Euripidem sumpsisse uersum antea ab . schylo iactum. Vel ualet τὸ MA mxω κλμ , , quum in sabulis suis ambo hi polite usi ellent eodem senario.in verbo, quod insta positum est Μαατιωτα, apparet industria & consilium eiu s, qui corrigere aliquid voluerit. Cum situr amso casu incidisseiit in eundem uersiam: unumst; tan tum nomen inimulasset Euripides: locoq: propris usitati posuisset linguam altere tum uersuu intelligitur est e dignitatis plenus: alter uerb humilis. Sed uersiis etiam ipsos leuiter immutatos magnorum poetarum posuit accuratus magister: . schylus enim inquit, in Philo te cecinit φαγέδαια ἰχ in πο e. id est Phagedaeiana, quae mei hedis carnes comedit: est autem haec cancri genus. Euripides uerb pro illo uerbo quod ualet comedit, posuit direx πω: cuius uerbi externi, uel translati uis: ceria a consuetudine in hac re Ostendenda abhorrentis uidetur esse ut sinii ficet, epulatur. At ό au igitur quod inquit, significat quod illic,&in usu eorum uerborum quadrat. Q. ἰηυν uerbolet in hexametris uersibus: lv nanque im proprie appellantur. Praecipuὰ autem licentiae ill aliter consermandorum nominum,

uel concinnitates pocius, illic locum habent: plurimumque dignitatis grandi illi carmini gignunt. Et sane de Homero loquebatur: studiumque ipsius ac prudentiam , in exornando illo poemate contra imperitos non nullos de importunos homines defendebat. Quod autem, cum lata dixistet: quod satis esse uidebatur ad ostendendum nomen illud nullam in se habere dignitatem aut splendorem, addidit Q,Θσrie, arbitror hac de causa sectum esse, ut quum dixisset ι proprium uerbiim esse, quasi emendare id uoluerit:& quomodo accipiendum estet, ostendere: necive enim ἰθιον omnino proprium hic est: propriὰ enim ea uox dicitur de animantibus. Sed tamen Graeci medici, cum de ulceribus, quae depascuntiar, disputant, ita ipsa pallim appellant, id est . . ,&cum eorum naturam s-gnificare uolunt, hoc ipse uerbo utuntur. Quare addidit, ut si non uste illud proprium esset, saltem uinceret, ipsum usitatum ac receptum esse. re locum proprij, & honore carentis, obtinet. Fabula autem huius Eschyli, a Hii loctete appellatae, meminit quoque Plutarchus in libro, quo docuit uitam ab Epicuro inductam iucundam non esse. Non certo uerb auctor declarat Euripidia quoque uersum de Philoctete editum filisse, ualde tamen hoc uerisimile, cum ille ulcere hoc uexaretur,& hac ipsa parte corporis. Quare si Euripides quoque Philochetem fecit, ambae illae fibulae periere: Sophoclisque tantum Philoctetes co

seruata est.

V iiij κα

255쪽

PETRI VICTORII COMMENT

πατεζα. . id esse de abierim cumposuist, mensem. C

Qui, probauit exemplo tragicorum, uel Euripidis potius, qui correxit erratum Aschyli, & clarum lumen unius umbi, quod ille non viderat, attulit carmini, cet ris nominibus pari ac nulla re discrepanu: idem nunc declarat testimoniis uersuum Homericorum. Tria autem inde citat: quorum prima duo ex Odysseaetercium ii rb ex Iliade acceptum est. Non expretii autem uersus ipsis Homeri, quia dissiliis sui me inuenire posse uerba, quae penitus illis responderent: ac sententiam simul fi-

curamq; eorum uerborum retinerent. declarationem vero alictoris, qui idem ue

Dis propriis protulit, conueru: nullum enim negotium fuit uim Graecorum illorum Latinis uerbis exponere: nec cium desunt plerunque uerba, qua idem ualeant in utroque sermone, si sentenna tantum sp-nda est. Principio igitur ducto a primo exemplo, cuncta, in quibus praecepti huius uis manet, explanare conabor. Versus mitem ille est, Cyclope pronuntiatus in ix.Odysseae, qui rationem illic sui erroiis reddit: quod quum admonitus esset ab augure eius telluris, uideret ne oculo illo, quem unicum nabebat, Ibaretur, narrat se nunquam timuisse, ne tantae molis ac xoboris vir, qualis ipse erat. malum id acciperet a pusillo, de infirmarum uirium, &turpi deniq; nomine. Quod igitur apud Homerum est proprium non est sed prolatum: factum enim id lierbum est ad quantitatem secretam, non tinentem, ostendendam: & tamen poetae ornandae orationis gratia, confundunt nomina, & ab altera ad alteram libere verba transferunt. Quod ver. hic Homerusserit, ut Maλην pro uiκen poneret, id est paucum pro panao, it eum Apollonius

tem animaduertit quoque intei pres, qui tradidit valere illic μι D: utitiarq; ad id comprobandum testimonio inferiore Homeri, ubi meritan paruam senis revolens, μιν ii ipsam apnellauit. Sed Theocriti quoque, qui eiam animo Αἰγινηυραν vocavit. Quias uitur , uidetur nullius pretij homo iunificare: resert autem hoc Aristoteles ad uirium imbecillitatem, interpretaturq; iniit mi co Poris , ut qui putauit ideo ipsum nullius pretij vocatum, quia nihil valeret in iis, quae adseriirudinem pertinent. Tertium verbum peregrinum & ab usu populi remotum est x ιέ: ita enim legendum hic prorsus puto,ut sine nunc apud poetam ipsum

inueniriar, cum tria sint verba externa apud rectam uno in versu, quorum loco vernacula'usitata ponuntur, non duo: quid enim attinebat tertium vocabulum cit re,si exempli vim illud non habebat: idemq; infra in declaratione repetere debebati nec meramoi fallit memoriae prodere Eustathium in quibusdam Homeri exemplaribus legi lios , pro κακή. unde fictum puto, ut eorum librorum lectio ii reps rit in hunc locum Aristotelis: inventos enim quosdam arbitror, qui dum emenda ipsum voluerint in ritate Homerici exemplaris, deprauatum codicem nacti, corruperint. Scrupuli tamen adhuc aliquid restat: is autem est, quod grammataci tr dunt ualere imbecillum &priuatum robore, non is yis, id est deformem turpem . ego tamen in uetere vocanulo interpretando: frequentiq; in scripsis poetarum potius accedo sententiae summi philosephi, quam optiuonibus inferiorusrammaticorum

256쪽

INξI. LIB. ARIST DE POETICA. an

matieorum siquis tamen existimans non distentire posse inferiores grammaticos ab Aristotele in notione huius nominis aeviii : valeteq; Omnino ipsum imbecilli corporis hominem, ebibitasse recurrere posset, dicerin, Aristotelem ordinem Homericorum verborumin immutatione ipsa eorum non serualle, atque id secisse, ut metriam seruareta&quum inquit αρωικα, quod secundum apud ipsum est, tertium apud poetam exprimere voluisse. Secundum exemplum, quod duobus externis

nominibus decoratum est, e libro xxj. Odysseae sumptum est, quo loco Poeta narrat Telemachum domi uoluisse V l M sedere, & ei, que tunc erat ipsius fortunae aptu potuisse scilite: nec non pusillam mensam, in qua cibum caperet. igitur, ruodeuiusmodi fuerit sessile illud dedarat, id est vile, externum uerbum est: e emq; pacto alterum, quo signiticauit mense tenuitatem: ut supra enim ira illic quoque aia , paruam significat: Sanaturis seiunctis distinctisq; , ad solidas res&continentes nomen id translatum est. nam quo vocabulo perii agato, crQbroq; in consuetudine,vim notionemq; expressit externi illius o ire, significat a lectum & inhonestum, ut ipse etiam docet iturimo libro Topicorum ubi tradit domum uocari quae contraria eius ellet, quae appellatur in Graeco sermone . huius modi igitur etiam erat sectile, quod Telemachus patri eo tempore adposuit,l quod poeta peregrina voce κλι ν vocavit. Tertium exemplum miserum in modum deprauatum erat in excusis & scriptis quibusdam codicibus. quod erroris tit illimi causa fuit illis, qui in Latinum uerterunt hunc librum: neque enimia i si, quae uox locum hic nullo modo habet, sed , si legi debet, ut in libro quom calamo exarato iuueni: est autem uerius ualde notus, & illustris multis uirtutibus rvam a Dionysio quoque Halicarnas lem celebratus est, qui diligenter explicaui tam rem, quam in senitu exprimendo litorum, fluctibus maris ver rMorum, adhibuit poeta. neque tamen nunc Aristoteles, indum iam illam po te, quamuis summa laude dignam, admiratur, sed tantum significatum nouum illius uocis perpendit: cI mitare nanque: hoc enim ualet , non dicitur proprie de rebus sensu carentibus:

cum enim simile quiddam illis accidit, dicuntur im quod tunc litoribus usia

uenit. proprium veta esse eius clamoris indicat etiam locus ille in iij.libro de arte dicenai, quo auctor exagitat Poetam, qui suavem in primis mi isae vocem vocis rat παιγ,υκα iam c. hoc autem vcr usus est hic in exprimendo intellectu illius, honeste sane ac magnifice, sed tamen contra inim, libertate poetarum positi. Prin tulit autem eum versum poetii in xvij. Iliadis in simili quodam exponedo: cum enim impressionem Troianorum duce Hecti re in Graecos, qui etiam ipsi globo pro lium renovabant, plenam strepitus, ac vocum immultuosarum, auxilio rei similisanti oculos ponere vellet, inquit.

Restibant rationes q edam loquendi propriae tragicorum: quas illi, multum in

hoc videntes, excogitarant, ut dignitatem acquirerent suo sermoni. eas autem ut

Euclides,

257쪽

,:8 PETRI VICTORII COMMENT.

Euclides. ille priscus, improbe accusauerat superiorem sorinam orationis, & Homericam praecipue, ita Aripniailes quidam inuentus fuerat, qui sine causa reprehenderet. Defendit igitur hac in re tragicos noster doctor,&utilitatem huius licentiae declarat, inscitia Ariphradis demonstrata, qui stulte ea vituperaret, quae laude in ipsis digna forent, ita locum hunc persequens. Praeterea Ariphrades tragicos poetas notarei blitus erat: hos cnim manifesto intelligit, quamuis tragoedos appellet, quo uocabulo multi significabant actores tragoediarum, non poetas ipses: insimulabat autem eos eo nomine, quod nimis liberὰ discederent a consuetudine, ac non pauca verba, quae nemo auderet loqui: similiaq; monstri es lent, in sermone proserient , pasti inq; illis uterentur. Exempla autem non nulla ponit Aristoteles modi huius I uendi, quem ferri non posse aiebat preeposterus ille reprehensor. Ceu, quod

ipsi dicerent ordine harum vocum, sonoque unius earum immutato non, ut ceteri loquerentur, κηαδεμα .& praeterca illud, nouum auribus multotum ponerent, 'de : hoc autem ci Arum cst apud eos rectas, ut dicant,

cum M. intelligi uolunt. Sophocles quoq; in oratione, quatin t Oedipo se Creontem purgas te, facit illum dicentem. G HO ... x risi ιι. Eadem ratio est illius hoc enim quoque usitatum non est: ab eorumq; licentia natum: addit autem his quartum, uexatum itidem contumelia de ipsum ab Ariphrade,quod tragicus quidam dixerat πλιχίω: nisi, pr O. ut multitudo loquebatur, ' ΞSimile est autem hoc primo.Quod uero inquit Et quaecunq, alia huiuscemod indiacat non nulla etiam alia ipsum, quae paria superiorinus forent, climinari seliti Ceu, quod . chyliis in Agamemnone inquit pro illo peruulgato .a; Nec non, quod Euripides an Oreste procillit , si μ. . , pro μιτ ia . Quod sequitur ualet ad indicandum bonum huius locutionis, patefacienduin i conlisium poetarum, qui Porustare cotidianumin genus orationis declinare volentes, huc se contulerunt: cuncta enim haec ut tradit, qiua non sunt ὰ numero usitatarum vocum: haec enim nunc videtur intelligere, ν. α dicens, gi nut quiddam in oratione, 'uod minime uulgare nec plebeium est: cuius generis dicendi grandioris, 'it unctiq; respondeam magnitudini earum rerum, quas tractant, ratione summa studiosi sunt iraeici poetae . M Maio utem vocavit, ut supra, quod quia tenue non sit, atque in usu quoque hominum imperitorum, ac vulgi deiii. ipsius, meritb hic probatum est: Π Arivi. enim vulgare valet. Plato quoque in Ione hoc verbum ita cepit'. i τι Aq; vocavit, quod in usu etiam populi & imperitorum est: ita enim illic Socrates loquitur cum recitatore illo Homerici carminis. dillimulatione illa sua utens. -

rem ex eodem hoc etiam loco apparet, vocavit nulla doctrina ocultum, vexi feruli, multitudo. Sed antea quoque eodem pacto, idem hoc verbum usii parat. Cicero praeterea hoc Graeco vocabulo saepe usis est, uod radices egerat in f tinum sermonem, ut in nostrum etiam serit: atque id quidem, ut magis receptum oppareat, in orationibus. In extremo verb ponit, quod, constituto iam iudicio tra- nicorum, stultitiam Ariphradis declarat, qui existimare vellet ac sententiam sene de illis rebus, quarum peritus non erat: inquit enim.ille autem, qui stilicet tantum sibi tribuebat, hoc ignorabat, nec videbat ea ratione stilum grandiorem fieri.

258쪽

metaphoricum es e silum enim hoc neque ab aba brat sumere: inge is μ

- est: transferre enim retae verba, est simile Pidere.

Quum tradidisset, quae plurimam laudem afferum poetis, si modus in illis adhibeatur: ornamentam multa orationis explicast.t, quia non omnia paria illa inter se mi, docet nuncqui sint eorum gradus, ac quae maiore cum labore obtineantur. Quia inquam cunctis in illis luminibus, id quod decet seruare, nec modum in ipsis transire,arduum est. in quo tamen eorum captando maior difficultas posita sit declarat: sed causam etiam huius difficultatis aperit. inquit igitur, usiam translationum ab hac etiam re laudare volens, & commendationis ipsi aliquid acquirere . Est sane magnum atque arduum singulis his, quae tradita supra mi, asserentia orationi decus atque elegantiam plurimam, ut decet uti, & in usia illorum nullam in partem peccare: id est non nimium eorum, neque parum sumere ,& tempus etiam personasq, spectare: planius autem significare volens, quae intelligeret: nam proxime egeratae modis illis loquendi abhorrentibus a consuetudine, quibus delectati Herant tragici poetae, addidit: testatusq; est se loqui de iunctis nominibus atque externis, quae Vocabula externa ipse vocat linguas. Cumq; non negauerit laboris non parum in his recte tractandis necessitio capi, adiungit laborem hunc pusillum esse pne illo, qui capitur Euanslatis verbis cum laude usurpandis: hoc enim valet, quod inquit. Multo autem maximum metaphoricum esse: metaphoricus nanque ut opinor, VO-catur ab eo, qui natura S sti ullo aptus est ad uerba recte transferenda: inueniuntur enim quidam huius modi, cum plerunq; mortales hi ad hanc rem idonei sint: alij vero ad aliam. Ut autem hic appellat eum, qui abundat hoc bono, ita in viis. Topicorum&-& ἰ-κτι- eos, qui plurimum in usia diuersarum

illarum rationum ualent: nee non etiam eodem loco προ ατι. i. & e. τικὶ & eum,

cui in disputando mulis propositiones in mentem ueniunt:&illum, qui facile potest resistere argumentationi aduersari j. Causam autem statim huius rei reddit, cur scilicet tantilla ris sit hoc adipisci, acri mimum in ipsis valere: estq;. Solum enim hoc neque ab alio licet silmere: ingeni j q; signum est: quae nanque studio. alicuius Irromptoq; in nos animo postumus obtinere, cum ipsis ornati sunt , non tantam laudem nobis asserunt, ut illa, quae intelliguntur nostra opera parta esse, vel a natat ra profecta. Quod uod inquit eodem etiam pacto locutus est in iii libro Topicorum, ubi de praestantiore bono disserit: locosq; -γnstrat, unde Pr mantur argumenta ad id probandum arra: est elii in illic. Id quod titillo modo icet Opera alius com rare, magis expetendum este illo, quod studio alicuius potest obtineri, cuiusnodi este adiungit iustitiam, si cum fortitudine conferatura qui enim isse sertis non est, alium inuenire potest, cuius praesidio tutus si non tamen Iu-uus unquam aliquis set opera alterius. addit autem praeterquam 'uodmetaphoricum esse bonum quoddam est, quod aut a natura, aut docuina illius ipsi iis, qui uti debet illo, proficiscatur necesse est, esse praeterea ipsem lummi ingenii indicium, mus etiam rei rationem reddit: nam inquit. Recte enim transferre verba, sitas in alienam apte comportare, est simile intueri: in rebus stilicet diuersis: posse. sabito excogitare, quod nimilitudinis aliquid habeat cum ea re, de qua oratio his tur . hoc autem essici non potest sine natura eximia, aut praestanti eruditione: de hac verbiacultate videndi sinite in rebus dicerepantibus," fluctiis serret inopi mis artibus tractandis, distrauit in primo Topicorum prope extreorum iesua librii. Quod praeterea inquit hic, probὰ uti transsationibus, abundareq; illis esse idem videtur Cicero significare voluisse, cum&ipse de pulem redisssere in iij. de oratore: rationemq; reddens, eur homines translatisα alienis magis det 'antur verbis, quam propinis & sitis, inquit. Id accidere credo, vel quod ingeniuspinnaen est quoddam transilire ante pedes posita, & alia longe repetitasunere, l

259쪽

, o PETRI VICTORII COMMENT

Nominum inuem duplicia quidem niaxime congruunt Arbra is :linguae autem, heroicis: ira iniones vero iam is verssus. in heroicis quidem omnia utilia sent, quae tria sunt: in iambicis aurem, quia qua maxim era potest imitantur locutionem, haec nomina congruunt, quia fiunt, in sermonibus ab is uteretur. Sunt autem hi scemodi ' Irrum, oe tranflatio, ' o mensum. De tragoeda quidem igitur, ' imi

tatione in agendo, sint nobisseris, quae Musiunt.

Vt supra docuit, qiue potitamum Eticorum verborum pridiet cetera summam laudem in se habent: dignitatisque furimum afferunt scriptis poetarum, ita nunc , ruini praecipue ipserum genus, cui generi poetarum idoneum: maximeq; acco noamin sit, tradit: hoe enim quoque praeceprimi preterire non debuit. inquit igitur. Nominum id esὶ vocabulorum: neque enim hac voce capere debemus solum nomina proprie vocata, verum etiam verba. Nominum igitur ea, qua duplicia sunt iuncta te duobus pluribus ve nominibus,m me congruunt atque apta sunt dithyrambis : poetis enim, qui utuntur eo carmine, sectantibus sinitum, granditatemq; undiq; aucupantibus, concedi rurivi incomponendis verbis liberiores sint. Aschylus, qui Δ ipse multus est in hae amplitiidine orationis consectanda, iunxitq; multa verba contra usum multitudinis, aliquando reprehensus es atque exagitatus, qu

nimis duriter no nulla finxerit: heereq; sibi putarit, quod silis coceditur dith --

nam scholion hoc etiam illic habent antiqui libri, quod vinum eius rationis deri rat. β ιβδω--δ--Me. perspicitur autem suille animaduersionem illam domviri, quia sentit eum optimo magi suo. De hac verb . schyli licentia, supraqtim , exemplo itidem posito ex alia fibula, disputaui. Addit hie Aristoteles linguas inprimis conuenire heroicis carminibus: cuius rei causam, ut superioris etiam attulit

in iii libro de arte dicendi. linguae enim inquit sunt quiddam honoris plenum ac contumax, hominis scilicet, qui sistidiat peruulgatum modum loquendi. Tranis tiones vero iambicis senariis accommodatas dicit, at ue illic maxime quadrarci D metrius in libro πει-, cum de ampla dicendi se a diisserere dixit uti oportere sane in ea verbis transatis, non tamencrebris: cuius iudicii sui, cum rationem aedderet, ostendens malum quod inde nasceretur, inquit. Quia diui ambum eo Pacto, non Orationem scriberemus. eximimari igitur illepollet dii sentire ab Aristi xele, qui tenui carmini assignat metaphoras, cum ipse grandi poemati, plenost, spinsitus didem tribuat. Sens eques nimiusq; ipsu uni vius alienus etiam ellet, ut arbitror, as mariis iambicis, non tamen dissentaneus, dithyrambis, qui quamuis m sis aptum sibi genus verborum inuenerint i duplicia scilicet. iuncta. ἡ pluribus vo- 4bus nomina mon tamen lepida haecquoque&honesti verbadespiciunt,sed omne quod elegans atq, amplum ere, libenter treipium. Qiramuis autem assimasset su- Pra mi a praecipue verba recte inscri in versus heroicos, tamen adiungit nunc Umnia illa, quae tradita sunt, nominum genera, illic stumim ferre, nec aliena ellem genere poematis. ut in iambicis vetabus, quia illi quam maxime fieri potest, imitantur & exprimunt peruulgatam rationem loquendi, δc consuerit linem sermo ivs hoc enim arbitror hic valere At in quadrare dicit cuncta hau nomina, quibus Iuncti aliquis uteretur in colloquiis & sta iliaribus sermonibus. ipse inquit Me, duod verbum nisi filior hocquod ostendi; hid valet. ne tamen incertum iit, ii vitam haec nominatat, ipserem aperit, α huius natur e esse inquit, ut re r-Pentur

260쪽

rentur in similiaribus sermoniblis. proprium nomen, & translationem, & ornamentum . quod tertium genus verborum, cuiusmodi sit non certo tenetur. quia i praposita non est exulicatio ipsius: nam quin sitis propriisq; rerum nominibiis consuetudo reserta sit, dubitare nemo potest: eandem eciam recipere nomina transtata, nee euere hac elegantia constat. auctor hic inquit τώe-: αι, κως, πεις ιαμω ρα, ut cane verba ipsa vitent, acceei progeneribus illorum versium: nec tamen non existimare aliquis pollet non instilia versus hipositos este propod-tis, qui ipsis uterentur, ac poema conderent eo genere carminis, ut multo s upra μcit, quum inquit. 1ωμι τι ἐπι Teαγων

gyxo, αλιι. His vero omnibus postis docet ad finem peruentum esse huius disputationis: sest, satis iam praeceptile de tragoedia, & imitatione, quae fit agendor usus est enim hac quasi declaratione quadam tragoediae: ita enim distinguitur illa ab ep Pinia, quae narrat, commemoratq; facita ipsa, non renouat ac refert, quae multo an- regesta sunt, uti a iacit. Animaduertendum autem seruare hic auctorem, quod initio libri fere usurpauit: ubi enim locutus est de instrumentis, quibus ars aliqua uteretur ad imitandum, sempes addidit praepositionem ει : dixitq: inhoe aut in illo. idem igitur hic iacit : utiturq; hoc vel 4πeaeam tanquam instrumento: agendo enim & referendo tragici, comiciq; imitantiir. Sed paucis etiam post verbis idem custodit. dicens. ut multo quoque insta apertius, ubi inquiti

admodum in tragoedus connitum dran aicas , circa Inam adlionem.

totam re perfectam, habe*em invium oe messium o Imem , u quem ad dum animal um totumfaciat suam propriami ν luptat , perspicuum e ω - - bisimae consiuna esster in qMus necesse est non is actis facere exposition- ,si unius temporis, suae ni in hec comi r e

Cum, ut ipse nare etiam testatur, ad finem iam peruenisset praeceptionis illius,que' ornauic tragesiam, nunc rationem a reditur alterius poemati s constituendi, dii rimum & ipsius dignitatis habentis, i sesteponoeiae, quam vocat poesm δωμματι Grania Oac memorando munus suum obit, atq; ita linitatur quaecundi Moi propositit imitanda, quod non fuit tragudia: illa nanque alia ratione, id est re- X nouando,

SEARCH

MENU NAVIGATION