장음표시 사용
281쪽
aliquam culpam subit poeta, qui hoc comimisit, ita in alia uagoedia ullam iureoptinmo reprehenditur, qui in media actione, rebusq; quae ea die geruntur, in idem viatium incidit. Inquit igitur Aristoteles, quantum potuit declinasse hunc scopuluin Sophoclem in Oolim tyranti' , cum extra fibulae compositionem,& non in drv re, remi ne abii ardam induxerit. Elςctra verb fuit, iit narrat,&utrospicereti cet, in qua magis peccauit: qui enim illic tanquam nunt ij exponunt, quid in Pythiis hesitam G. contra verisimile id ficiunt: dc Hora ille rationi repugnat: nec tamen ipse: tin priore exemplo s erat, declarat, quid illic contra rationem sit. Rep gnare autem existimatur, quia aetate Orestis, ludi illi nondum instituti fuisse dicti
tur . quomodo igitur id, ea ratione usu uenire ac contingere potuit: ut scilicet adolescens ille, dum illic quadrigas agitaret, curru fracto, impetu equorum abreptias,n
citetit r. si nihil huiuscem i illo tempore fiebat. Scholion etiam illic tradit, id comitili sum et Iea poeta πιαχλωσε η et quae usura, licentiaq; reperitur aliquando usurpata apoctis quae nano: sunt ipsorum tempestate, tribuunt temporibus priscis ac per- senis antiquis quae ad ipsis inducuntur in aliqua parte poematis. nec vitio valde hoc poetis datur: putaturq; astine ede alicui magnae culpae . hic tamen potuit illud vitio i ius existiniari, quia ficit multum ad finem earum rerum : totaq; illa commenticia
res ac ficta, in hoc sandata est, quod si hoc inane esse Lictumq; intelligitur, tota itula narratio simul labefictatur. hoc igitur sacere potui qui ab A ristotele consilium Sophoclis mutrum reprelienderetui . . ut Ilus certe, qui eandem sabulum docuit, quamuis aliis nomine appellarat: & eosdem illos limulatos nuntios fingit mortem Orestis Clytemnestrae . sthoq; narrasse,nihil huiuscemodi comitii scitur: nec mentionem ullam Pythiorum ficit. tantum inducitem dicere Orestem mortuum rseq; iustas esse hoc ipsis exi 'nere Staophio Phocensi, cum accepisset ipsis illuc aliis de caulas iter facere, Argosq; venire de re. hoc ut opinor in aliquid iacit ad probandum. quidquid est hic adsurdi. in eo manere. nam rem prorsus ita se habere non aia firmarim i cum enim ratio illa Sophoclis valde probabilis iuerit: saepe nanque huiuscemodi ahq casus illic incidebant, de adolescentes nobiles, ae cupidi gloriae, illic exercebantur, in mentem etiam prius id Ieschylo venire potuit: fingere inquam eo pacto Orestem intersectum. Auerum exemplum rei parum consentaneae, ubi ina sis offendit, collocatae, acceptum est E Mysis, fabula, ut sus bicari licet, Sophoclis, cum superiora etiam duo exeinplaab eodem tragico sumpta linunihil enim inirino, quia grauis testis Plutarchus commemorat Agastionem etiam Mys docuisse in primo capite iit libri S posiacorum: nain Sophoclem scripsisse traa, iam Myses adipestatam inalcat Athenaeus, ct Hesrchius, qui saepe testimonia ipsius ex ea fibula Grant. Idoc autem in ea rarum verisimile ut ori non erat,quod induxerat quelidam e Tegea, Arcadiae oppido, in Mysiam nulla edita in tam longo itinere voce, venisse:
boc enim arbitror valere eo loco ασα re, non muciam: sensusq; nisi i r j ira magis quadrat : neque enim nulli non fieri posse videtur, ut mutus homo multo mai ra spatia terrarum consciat: nullo autem modo probabile est, aliquem tacitiun tanto tempore mansisse: tam longum enim quoque silentium ipsus inspicionem comi
tibiis N Luspitibus mouisset. Ita autem sui opinor in ille inductus fuit, quia si loqui
pisset, illatim e sermone cognitus fitisset: atque ita fibula omnis interiisse aut alia quod maius incommodum natum esset. Hoc nuhi, ut in re obsoluadcincerta, s us quadrare visum est.
Opro re dicere, quod inrens is viii anti, ridicidum esse as mcFIoram non oponet conflauere rari: si vero Iositum fueru
282쪽
IN I. LIB. ARIST DE POETICA. 16;m is cosmoet , accipere Aser et e quia quae in Od e sunt ratione caremia: ta inquam, quae circa exposimonem, quod nulli modo tot randusium, pelicuumseret ,si i a malus foeta tractam . nunc autem
ad se bonispoeta delet sese, conamentis abstergens illud Aserdum.
. Docet nunc rationem, qua se purgabant parum acuti poede, cum in huiuscemodi vitium inciderant, inanem esse,& nihil valere ad eos culpa liberandos: aiebant enim quidam, cum huiuscemodi quippiam, remotum 1 verisimili, finxerant, se coactas litis id facere,qiua aliter fabulariisset, nec illud statim commentum exitum habuisset. Ridiculum igitur hoc esse inquit, ostendere volens non oportere ipses aliis quid eommittere, quod ab initio videant elle vitiosum, sperantes postea sibi veniam dammiri: reddidit enim rationem, cur illi asse dicti sint rem ridiculam ccere, cum se excusent ob ea, quae vitare poterant: hoc pacto. Non enim a principio decet co stituere tales, scilicet fibulas: tales verb, quae hoc vitio laborent. admonuit nanque supra optimus magister poetas, ut antequam se ad scribendum appellerent, totas i bulas in animo suo coagmentarent: ac siquid huiuscemodi illic appareret, argumentum illud mutarent, aut penitus abiicerent. Hoc igitur est, quod nunc inquit, de bere illos diligenter videre, ne componant fabulas, in quibus aliquid a ratione v cuum sit. Qiwd si huiuscemodi aliquid illic extiterit, & tamen positum fuerit a poeta & receptum: hoc enim valere puto, quod inquit ουδε Θοῦ. Ostendit autem cur poni probariq, aliquando possit, 'uod rationem non habere videtur, verbis quae consequuntur: his inquam, ta sinamus M,Uriere: ita enim interpretor:&visum fuerit totum illud commentum ac fabula, hoc pacto melius procedere: ut poeta scilicet, co
lud, & nullo modo expauescere: eo animo scilicet, quo intelligitur Homerus multa huiuscemodi loca non resermidasse, cum ea remedia adhibuerit, quin necessaria illi malo videbantur. illa autem loca dicit, nisi tanto artificio tractata fuissent, ita insulca futura fuisse, ut vix aures serre possent: quae nunc cum voluptate, expolita ab optimo poeta, audiuntur romnibus enim suauitatibus, quarum comparandarum summus opifex filii, Homerus loca illa refersit. indicat autem locum, ubi hac ipsa rati
ne carentia apud eum poEtam seequentia sint: Odylliamq; appellat, & illius operis r partem, in qua exponitur Vlymes in terram a Phaeacibus: illie enim non nulla Enhuntur, quae ficilequiuis respueret, & nullo modo consentanea iudicaret. Industriam verb, quam adhibuit Homerus in hoc malo tegendo, eleganter exponit eum, praecla videntem rerum illarum ivsulsitatem, effi me illic om nia sua bona. quibus abundabat: in eoq; loco cuncta poetarum pigmenta consumptae. intelligit autem & sententiarum & verborum ornamenta, & et ra, quae illustrant orationem: atque ita sententiarum imbecillitatem operuisse: nec non quali imitarum esse optimos coquos: ab eorum enim studio verbum transtulit. illi nanque cum viles escas &instaura in honorem adducere volunt, condamentis
ipsas adiuuant. quod tradit et em fecisse Homerum, quamuis longὰ alia condimenta sint, quae epulas condiunt, & quae locum aliquem Lud poetam suavem reddunt. enim, quorer usus est, significat condire las Vt autem ipse elexanter hic inquit ημο- ατ-π , ita etiam de eodem summo Poeta loques Stra , ait No: contra Eratosthenem enim in primo libro disputans,&ipse ab eadem re, idem penὸ significare volens, verbum transtulit. Haec i itur ipsius
quibus verbis significiauit Homerum fibellas in poemata sua inseruisse,&rationes omnes illas, quae oblectarem aures & serent condimenta & ornatus orationis.namque' α; εα id est bona locauit ingenii dotes, luminaq; eloquentiae, supra quoquemuit o eodem verbo eodem pacto usus est, ubi de non nullis iniquis iudicibus po
283쪽
rarum disputauit, crui censebant oportere unum praestantissimum esse omnium, ac superare ceteros in suis etiam propriisq; ipsbrum bonis . Sed Cicero quoque Latina voce, quae huic respondet videtur H aresce de sevsiis esse, qui in primo de ossiciis inquit. Magnis enim illide diuinis bonis hanc licennacilequebantur. Qii' uis autem ille locus Odylleae, qui iaceret, niti subleuatus esset summo artificio poet q. inuentu ficilis sit, de appareant sinὰ instilis illieres & parum probabiles: neq; etiam latere pollit eximius ille ornatus, quo ipse illustratae sunt, lilint tamen paucis de illo disputare. Non est igitur veri state Vlyssem exponi potuisse dormientem: relictumq; filissea Phaeacibus in littore sepitum, cum vidissent eum in tanto honore apud regem sium habitum: ac quod magis a vero abhorret, uestem illam pretio unae cetera dona, quibus magnifice donatus iactat a Phaeacibus prope eum relicti in
gno cum periculo, ne sine custode aliquo diriperentur. Suavitas autem ac lepos, quo deletur haec tillulsitas sententiatum, est quod statim iit narrauit Vlyilem imp satum in naui in , remigraq; ossicio suo diligenter incubuiste, utitur duabus collatim Itibus, quin rem declararent: earum vero prior est, qua traditur navim illam iii in se simileni Mille currui, qui a quattuor equis, verberibus stimulatis, in campo firmiter traheretur. Posteriore verb magis adhuc celeritatem ipsius patefacere uoluit, qua
non ueritiis est .ictim areauem unam omnium uelocissimam, e genere accipitrum, circum vocatam, eam con ι xuturam non suisse, tantus erat impetus eius nauis, factus sicile secantis. l 'raeterea luci cristellae descriptio, cum tempus indicare uelulet, quo nauis ad Ithacam appulit, iucunda est, lepidin, a poeta tractata. Bella autem in primis, re reserta omni tuauitate est topograpbia portus: nec non antri nymmarum expositio, in qua pocta caneta sua pigmenta consumpsit. adeo verb illa plena est iucundarum fabellarum, ac reconditae cuiusdam doctrime, ut Porphretius TI-rius, magnus ille admitator Platonis ,& qui omnem elegantem doctrinam catulo sectatus est, eruditum commentariolum, qui in manibus est, in eam partem coni cerit. Hic igitur-alia non nulla huiuscemodi, quae in propinquo manent,dc cito sunt undiq;, uacua illa a ratione appellata ab Aristotele. sunt condimenta extinguentia ipsa, de compensuitia silia iucunditate Lebetem illum de tristem saporem, earum quasi epulinum. Nunc, quae aliter in aliis libris leguntur, notabo: ne in hac quom reparies meae desiderentur. Piimum igitur, quod in excusis est, s αλ- rtu, Immutatum inueni in duobus scriptis eae Iarib , in quibus ιλιγώ Me legitur, eadem illa uoce in adverbium conio ara. uerbi mitebatur inius in Q n cic : mendosum erat, non in omnibus calamo exaratis eodem pacto legitur: hi enim Ἀ- διχι r hi uerbia illius loco habent. quod animaduertit etiam Massius. priorem tamen harum magis probo: inuenio enim auctorem in viij. TOPicorum e dem uerbo usum, cum idem pencsignificare uellet: ait enim.
λιπα Extremum magno consensu interpretum recte restitiatum est, qui pro . - et quod contrarium ualet, restituere. nec tamen siquis
contenderet, non pollet ex illa lectione idoneum censem ducere, ut dixerit Aristo teles Homerum illo modo illustrasse locum illum, atque es multum splendoris attulisse: significat enim hoc ipsi ura , sine dubio ιμσκει. f.
Cum facultatis poetarum si ornare verbis orationem: omnesq; hui uscemodi c tinnitates adhibere, docet qua potissimum in parte, hoc ipsis faciendum sit, ut fi ctiam maximum hoc eorum tavium ferat, ac nulli rei obui. Cum uer. Praeceptum hoc
284쪽
IN I. LIB. ARIST. DE,POETICA. 16s
hoc omittere non deberet, uenit ipsi in mentem hoc loco potillimum id facere,
proxime splendoris huius verborum atque eleganti* mentionem fecerat. Admo-inet igitur poetas, ut in partibus ignauis suorum Operum incumbant in hanc rem,stiideantq; illas adiuuare huiuscemodi floribus ac luminibus oratior . ipsemet autemticlarat, quae partes in aliquo poematς dici existimarim debeant segnes &inertes.sunt autem illae, in quibus nec mores alicuius Persenae expressi sint: nec tentiae vi
laeacum aut graues sitae: hoc enim valere nito quoa inquit Ani imaduertendum autem ipsum rationem non reditere cur debeant pinis ignavas patiet suotum poematum eleganti oratione expolire: apparebat mimbo ae pei se no- , tum erat: quis enim non videat partes illas, S nis destitutas, aliena requirere - α postquam carerent rebus maioris momenti ad ipsis commendandas , saltem his verborum sestiuitatibusesse subleuando. Hoc igitur non comprobat. sed causam affert, cur debeant se toetae in contrariis partibus ab ornatu orationis exquisito, a stinere: docetq; , quid mali gagitat exculta nimis oratio non suo loco collocata quam male opera eorum in ea re illic ponatur, cum magnopere sit, & non tantum non iuueti inquit enim. Occulit autem contra valde splendida locutio mores & scii tentias. quod autesn summo artificio molitus suerat poeta , intelligens quantam laudem asserat, &quam proprium studii ipsius sit, uiniores exprimeret, o sententias imaucs in ore eorum qui loquuntur, poneret, id totum corrumpere dicit & operire: ratareque demum ne appareat, praeter modum excultam locutionem: miare cauere 'hoe tanquam seopulum aliquem poetae debent. Nec tamen au r est silmmus magister poetis, suadetq; ut illis in partibus vinii tur verbis abiectis & omni honore caventibus . nam ita quoq; peccarent: ficerent enim quod nullo modo decet,nec conuenit dignitati sententiatum: nimis excultam splendidamq, orationem in illisi locis r prehendit: multumq; studium ac laborem in ipsis expoliendis non adhibe
dum esse dicit: hoe enim manifestb valet δαπανην, ' Verbo est usus Q . Cum autem. quaesiverit Madius, cur non addiderit in oratione quoque,qua excitentur motus animorum, importunam esse ac molestam eximiam elegantiam verborum, cum illic.
uoque obesse potius quam prodesse videatur, putaueritq,, nodum hunc distatuere , Hudens, uocabulo illo contineri non selum acutas sententias, scit aridi, etiam animiq; perturbationes, quid sentiam de ni hac re, indicabo. Primum i
igitur arbitror, quia priecipere voluit optimus auctor, ipsum plene aperteq; signi-ificasset non esse scilicet adhibendum studu aliquid in expolienta oratione partibusi
illis fabularum, in quibus aut mores exprimuntur, aut graue , acutae. sententiae. existunt. non addidisse autem quia inde aliena non est concinnitas verborum, cum potius illa multum valeat ad augenti ea mala, quae I b.illo reseruntur . nam in tragoediis non inueniri illius generis orationem patheticam, quae in magno usu oratorum est, Murmarim: perturbantur enim illic animi spe torum rebus i iis, non oratione ad hanc rem facta: neque enim illic est aliquis, qui doceat aperiatquς vim eorum malorum, ut in causis, quae in sero Muntur:&ipsa uerbis, qualisa i commoduinest, uideri Eciat. id autem multo supra, ubi paucis de di iacea disseruit, testatus est Aristoteles:nam illic etiam locum habere voluit verba translata,&perori na,&iuncta . . Idem assirmauit in iij.libro de me dicendi, praeci Pum, hiniscemodi multa ex ore eorum, qui inflammato animo dicunt, erumpere, apertinii est. Mn vero hae sint res illae, quae sedulo captantur, cum aliquis exo nan Orationi operam dat, dubitati non oportet. Vt autem tragoreliae nonnullis Pathctim: vocamur, ita etiam partes ipsirum quasdam eodem pacto appellarim.
non tamen illae patheticae vocatae sunt, quia oratione ad eam rem apta commoueantur spectatores, sed quia casus atroces de taui illie contineantur: hoc enim plerviique in tr* dia valere ipse signifieauit. Cum igitur ἡάεα illud hic mouetur, id
est animi spe amrum perturbantur, rebus ipsis, quae fiunt, perturbantur, nona Trii plena oratione, quamuis non inscias eo, ut res in s miserabilis aut ceva via deatur, Dile etiam praestari artificio poetae, cuius rei iniciendae sepra eo loco, quem monstraui, rationem tradidit Aristoteles. Non posse autem orationem patheticam nuneri ver ido διαν .mari, apparet: neque enim motus turbidi manent in ea
285쪽
parte animi, in qua nasciantur sententiae: illi nanque sedem suam habent partem rationis expertem: dilanceae verb in ea, quae particeps ipsi est.
Sciebat summus doctor poetas genus esse scriptorum, quod facile obtrectatores inuenit: animaduerterat in sese vitio illis dari multa, quae in ipsis reprehensione digna non simi. quare consulem eorum dignitati, quorum ingenia optimis praec pus imbuebat, omnem hunc locum diligenter persequitur: Aulitq; quomodo illi purgari pollini, & a falsis criminibus vindicari: neque erum propositum est ipsi poetas malos defendere: ecqui nulla facultate naturae, arteve praediui se ad scribendunt conserunt. Non est autem hoc alienum ab ossicio ipsius: qui enim videret illos undiq; vexari, reuocaret animum incorum lectione, taee in ullo honore poetat habe ret , quos ipse utiles vitae vult esse, dc fure fiu ς non paruos hominibus, si consilium eorum cognouerint, atque colligere studiose ipsos potuerint. De quaestionibus igitur, locissi; quibusdam poetarum, qui in dubium veniunt, ne vitii aliquid mse contineant: videtur enim nunc appellare se x . nam qive supra ἰατι, μαrae vocavit, ubi tradidit nonnullarum rerum. quae propriEsunt artis histrionum, scientia inscitia Φ, nullam veram reprehensionem cadere in artem po
rarum, ut ex inferiore loco patet, sunt Pars prontemarum, de id denico, quod in ipsis valet ad criminandos poetas. De huiuscemodi igitur quaestionibus: necnode ipsarum dii Solutionibus, se velle nunc disserere ostenditi polliceturin se rationε viamq; monstrarurum, quam qui secuti fuerint, omnia liquido perspectuti sint: tanqu- enim significat sine hae animaduersione, qui quaerere aliquid de hoc voluerint, vati de laboraturos: cognituri velli illo modo sint, ex quot illa. qualibusq; nascantur,
sermis. Eiδ. verbuidetur hic vocare, ut aliis in locis fecit. locos hvitis rei propriose cuncta enim Olminationes, atque ipsarum mitationes in illis versantur, dc taquirri ad haec capita referuntur. in his igitur sermis manent: si verum hoc est, de crimin tiones poetarum, ec rationes etiam illarum diluendarum: insta tamen videtur tantum appellare Mina quinq; illa unde ducuntur, quae poetis obiiciuntur: modos enim eorum maledictorum confutandorum elle dicit xii. Iacit autem primum si indamenta huius operis id , ut consueuit, ponit quaedam certa Sc explorata, ut inde ducat
ea, quae sine illis dubia dc obstara fuissentinam ait. Quia enim est imitator Poeta, quemadmodum vel pictor, vel quiuis alius, qui ibidium ponat in exprimendis imarinibus. orditur letitur a primo initio huius artis, cuius omnis vis naturaq; posita est in imitando. quia commune ipsi est cum aliis non nullis artibus, ut in principio hauri libri docuit: Se hic quoque breui tangit. plures tamen illic enumerauit, quae r ve in hac te occupatae serent. hic verb tantum pictores dc ceteros omnes, qui imag-
286쪽
IN I. LIB. ARIST DE POETICA. 16
nesqinuis ratione exprimunt: communi enim vocabulo His,artira, Universes hos opifices appellauit, ut sunt qui e luto singunt, siue e cera, simulachra: nec non qui statuas fabricantur. Sed multo antea ipsa de notione huius iuncti vocabuli accur te disserui: eum illic quoque alictor ipso usus suis letiest autem ubi tradisicum iu dia imitatio sit meliorum, oportere, qui eas colunt, imitari bonos eximiosq; expressores formarum. Quamuis autem supra iam tradidisset poetam imitatorem esse, notamen id opportuno loco nunc repetere alienum existimauit, rei magis explanandae causa:& ut falsbsentire confirmaret, qui aliter de hac re ederent. Ciam igitur, ut inquit, uniuersi hi sint imitatores, necesse est imitentur haec enim est reiuditio de -ι όδανα, quae apta est e particula superiore ἰηήὶ cum tria numero sint, in quibus imitandis versantur, unum aliquod eorum semper. Sunt autem illa huiuscemodi, vis voluntas horum artificum attendatur, illi imitentur, ac flamma diligentia adhibita , reddant ea, quae exprimunt. Ves qualia fuere, aut adhuc sunt: nec addant aliquid aut demant: vel qualia uulgo ipsa aiunt: qualias; esse aliis videntiar: atq; ita sequa tur rumores, & opiniones alioriam: Vel, quod est tertium genus, spreta veritate, nec reserendo se ad existimationes ceterorum, qualia esse oportet. Ex iis enim quasi cancellis exire non possimi: nec restat ulla materia preter has, quam sibi imitandam proponant. Explicatis alit diuersis materiis, vel rationibus potius illariun tr liandarum monstratis, adiungit poetas uti locutione in illis rebus exponendis. Si timq; , tanquam se emendans, inquit. Vel & linguis, & translationibus. non quia voces non nullae externae, ac verba transsata aliud quippiam diuersem a locutione cosciant: sed significare ivt opinor) voluit vulgare & cotidianum genus orationis, dc illud etiam expolitum, additis illic leporibus, ac luminibus, quae ornant orationem: hi liuscemodi enim sere est oratio poetarum. Animaduertendum vero hac parte ipsum, eum significare vellet, exponuntur & renuntiantur, de diuersis generibus xerum loquentem, quae oratione nota fiunt, usiam eo verbo, unde in Quilis pers na vocata est, quae spectatoribus narrat, quod intus gestum est: α iis in locis, ut cernere ipsi non potuerint: is enim qui hoc acido appellatur: auctor aute αγ- M a , diu inquit: habet igitur di cultatis non nihil, cur potissimum nunc usirparithoe verbum, quod inir uens est apud ipsum: nec videtur fustum huic rei ostendendae. Et tamen Cicero iclem videtur fecisse in Latino verbo, quod quas huic res det: haec enim ipsius verba sunt clij. de Oratore. Cum ingrio commutatoq; verbo res e lemenunciatur Ornatius. Cum autem rationes iam duas nominasset illu
strandae locutionis, addidit, & multa sunt pathe locutionis, significare nisi fallor volens niurationes illas verborum, de quibus supra diligenter disset uit:& quassulae Euclides ille priscus in Homero, reprehendebat: haec enim proprie videntur ari, cumst vota ulum aliquod, aut productiam est, s laba una vel pluribus illi additis: aut contra inde aliquo dempto, imminutum: siue alia quapiam ratione ipsum a consuetudine variatum fuerit. Nam quod addidit. Haec enim d
mus Deus, hoc declarat: superiores enim illi duo modi non alieni sunt a constem dine, quippe cum usus transationum stequens si in sermone etiam imperitorum: contra vero tac remota inde sunt:-tantum licentiae poetarum, contra iudiciumpta Totari illius vituperatoiis, concessa: cum scilicet verbum aliquod huiuscemodi aliqiud patitur, & qxiasi serina ipsius immutatur : cum enim dixerit nos potest tem lacere poetis, ut his verbis utantur: de ea, ut uoluntas ipsorum seri, mu
287쪽
Me autem a est eadem rectitudo ciuili aculatis oepinicae ne ueZ- artis eticae . i in or poeticae dup peccatum: a rerum ιρο- dem enim terser alterum autem por accidens: AIMdem e tar imisa r rem, cu secubarem non balet, i us Ieccarum ess vero et gere mur e ,per accidens ,sed equum amio dextra cruratro cientem. De e carum sicundum Muta artes . se quo sicundum medrorum artem , velabam artem, v imposiluta in pes tractauit. Vaec igitur, quata
Aliud sundamentiam iacit tuendae itidem dignitatis portarum mod a multis magnisq; criminibus ipsos vendicat . quare, ut narrat, addi illud debet superioribus. est autem huiusce di.Non oportite nos Clistimare eandem uirtutem ei te artis poetarum, de facultatis illius, quo docet, quomodo regenda sit ciuitas, ut simulatq; uideamus aliquid probari ae restiam esse iudicarim ratione gubernandae ciuitatis, ει-
tim putemus, quod a i iis fingitur illiusmodi esse dcbere: ac nisi ad eam formam
redactum sit, iis in uitiosum ei te singillae nanque artes ac facultates suas quas iam certasq; uirtutes habent, qua quum illic probentur, alibi eandem laudem non iii ueniunt, ae mei illices repreheiuluntur. Quod autem contingere in politica, de poetica, idem etiam usu uenire assirmatin arte ipsa poetarum, dc aliis non nullis artibuM ut non semper stilicet eadem in illis probentur ac uera esse ad siminumq; perducta, in diuersis studiis iudicentur. Hoc igitur ab ipso animaduertum, urce tum positum, ut apparebit, uiam patefacio multis criminationibus dissoluendis rneeeitim desunt, qui simulatq; intelliguntquippiam ire istolatum ut nunxpositum, quod reputnet ab eo, quod persectum, uerumh; esse ab aliqua arte traditur , statim reprehendant, dc norma illa utenres, uitiosum putent. Hoc explicato , docet duobus modis peccaria poetis in studio ipserum: id qui arti huic opera darit, in culpam eadere duabus diuersis rationibus: eorum autem peccatorum alterum dicit eis e per se: alterum vero ex accidenti: quam diuisoλε accurate explanat, te quasi exemplis illustiat. Si enim inquit ars haec podiarum sumpsit imitandam materiem, quam explicare non posset: olist, ornandae furuitas ipsus par non esset, de elegit d mum imitari id, quc d est serra uires ipsius: ita enim pene fingulis uerbis Graecis Latina reddentur, ipsius peccatum est: ἀμυιαν nanque ualere nic tuto, quae ilae uis subiecta est huic nomini : de unde id iunctum est, facultatis i iacuitatem, ac nullam potestatem illius rei adininistrandae. longEque aliud esse arbitror ab eo, quod uaris GLetaliocatur.' re non putari debet auctor sbi ipsi in his pau- eis uersibus aduersatus este: nec eade causa qiustionem excitare oportet: sententiae nanque hae diuersae inter se esse nullo netotio intelligentur, si attendetur diligenter notio huius nominis. intelligo inquam hanc ipsis, , de qua nune disputaui, d id, quod infra didit, ubi affirmat poetas, qui fingunt: iueisbusq; cramplectuntur res, quae fieri non pollinsi peccare ex accidenti, ac praeter ipserum studium: hic uerb docet, eos, qui imitantur αυ- ρι , Libi Perse dc in suo ipserumst dioetrare. Hoc igitur significat hoc in loco, ut in multis aliis ἀδ-αμία. In categoriis enim quoque capite, quo di illa iide qualitate, αλι α Οαν contrari uineae ostendit eius, quodu cat δαί --: haec enim ipsius uerba sent . a Ninnii δάα, - ἰχ- ου- - : ἀδα ii . Praeterea in Wlibro politicorum appellauit πραγμα , natura indolembhominis minime aptam rebus gerendis. Procli autem in primis exemplum hic accommodatum est: de his nanque rebus disserens, quum ostendere uellet hanc ipsam infirmitatem poetarum, qui ingenu arus ue culpapares non sint alicui materue u mi μ
288쪽
IN I. LIB. ARIST DE POETICA. 169
idae , hoc uerbo usus est: inquit enim in Politiam Platonis. ἔ-
cte deligere poetam, sumere'; ipsum materiam idoneam ac ueram, sta labi in ea usetanda, quia non est par ipsi : caretq; ficultate eximie ipsam per quendi. Quare
quod sequitur id est altis ipsius erratum est, capide tui prolatum Me arte, Quae in ipse est, non de arte seorsum, generatimq;: illa nanque, cum mat ria uera uimitur, mimi; dolcetus habetur, non uidetur peccare polle. Horatius. qui tantoque suasit poetis, ut sumerent materiam aequam ipsbrum uiribus, hocsse
ne dubio significare uoluit. nam sumere hic ualet η - M. quod tamen uerbi Graecum intia aliter reddidit: nam quum inquit Lecta res, quin . . , , πονειμ nque significarit, dubium non est exprestit autem δε- αριαν, ut rem magis notam ficeret, pluribus modis . inquit enim. Sumite materiam uestris qui scribitis aequam Vitibus, & uersate diu, quid ferre recusent. Quid ualeam humeri: ad extremum enim dicens, cui lecta potenter crit res, & quae sequuntur, hoc manifesto declarauit. Explanato peccato, quod committitur ab arte Poetarum per se, Aristot
les pergit explicare, cuiusmodi sit, quod ex accidenti ab eadem conflatur, atque i quit. Si autem eligere ipsum, non recte stilicetadministratum est, id est si in eo pe cauit, quod sempsit imitandam rem taliam, S errori alicui magno subiectam, lapsias est, quia id euenit ac serie contigit: ut ita exprimere coner quod ipse inquit καώσυμβιβ. M. Exemplo ucse explanare hoc volens, duxit illud i natura equorii: quod tamen ipsi commune est cum aliis quadrupedibus. Ceu inquit. Si in imitando induxit equum simul ambo dextra crura proiicientem: hoc enim peccatum est Honproprium poetae, qui quod imitari Voluit eximie imitatus est, sed homini . qui nunquam attenderit, quomodo equi Progrediuntur, rudisq; admodum sit artis eius, quae equos curat aut regit: si nanqueb in se mouendis equi iacerent, stanin in dextram partem corporis promerent, qy nullo ampluas ranquam micro sustineretur:
equi nanque ac ceterae quadrupedes, alterum alacera una aurum: contrariumque
illi posteriorum simul mouenude quo diligenter copiose mi disi eruit ipse in libro de
oremu animalium: sicq, corpus eoru utraq; ex parte altero crure nititur, atque a prolapsione liberum est- nam quod προ νον inquit, hoc uerbum proprium est illius rei: crebroq; vserpatur eo in libro ab Aristotele, ut cum inquit. παλι G λαγμα λα rau: docere enim tunc Voluit homines moueri uici perea dextra corporis parte, Z ea de causa, ut rum Gm paratum semper, expeditumq; habeant, natu quodam instinctu, sinistram rporis parte semper proiectam tenere. habitus etiam quidam certus pugilum, cum imminent in aduersarium: itaque manent, ut si illi magis se appropinquarint,iacile vulnus impositiiri sint, appellatur. ouo uer usus est Cicero in epistola q dam ad Atticum, cum de ratione Academicorum diailuitaret. Sed Demosthenes etiam in prima oratione aduersus Philippum, in siminii exponendo. cum ciues suos negligentiae argueret: diceretq; ipsses limite quippiam
cere, atque pugiles barbari, inquit. idem autem usu quoque ueniret uadit Aristoteles in ignoratione singularum artium, ut si poeta peccetoantra ratio nem ipsamuri, nec culpam aliquam eo tempore. admittat in istincto ipsius proprio,
peccet ex accidenti. Exempli causa, inquit. Si aliquid edat, quod aduersetur scie 'tiae curandorum cor rum: in simulabitur enim tunc non ut poeta, neque in uitium
cadet eo nomine, iud quia in munere suo beluido contigis eum quiddam tangere, quoa pertineret ad artem mediconi , quam non didicerat: & ut in hac, ita etiam an aliis artibus, quas non appellat: de non tantum, ut adiungit, illo modo peccat, si contra ueram rationem alicuius artis aliquid promit, uerum etauia si protulit qlii' pum, quod neci nullo modo possit tunc enim quoque labitur, ut natune illius rei ignarus, & ex accidenti denique, quod ipse etiarii, omnibus iis expositis, ii rar, non tamen mentione 'cta huius nominis: a contrario enim hoc monstrat, quod tamen idem ualet, nam inquit. Haecigitur, qualiacunq; fiterint, cilicet peccata, non Perse iplam committit poetica, neque reprehendi Potest, ut in osticio suo n gligens. Qualiacunq; autem sueriny, inquit, quia, ut ostendi, non onicia i unt unius em
289쪽
ris: neque contra praecepta alicuius artis commissa: admiscuit enim etiam illis, cum quippiam a poeta aicitur, quod effici nullo modo possit. nam non unum idem is per ellegentis erratorum , in quae incidunt ex accidenti, patet etiam, quia quae iraeueniunt. plura istini, magnoperest, inter se discrepantia. hoc autem praeterquam quod satis apertum est, confirmatur etiam verbis his, quae non multo insta polita sunt. Ostiendunt enim non unum genus ipserum esse. Non v nio aute in sententiam Robortelli ea parte, qua corii gendum putauit pro μή, quod inexcusis est, ': veramq; prorsus exiitimo peruulgatam lectionem, ut inde sensus ille ducatur, quem docui. Quod igitur se luitur. non aduers r superiori sententiae: aduersaret autem si legeretur inruidest confirmatio illius: exemplumq; rei, in qua peccatum est 1 ro 'ra, quia non remes sit. nec mouere lios debet particula , quae poni in oratione debere videtur,cum aliquid dicitur, quod repugnet si aperiori sinitentiae: hic enim quoque idem ficit: nec aliud sane valent haec verba, quam si dixtilos ut quantum pollum rem explanem in si autem elegitiion bene, ieci male: ira enim sis , ut alias admonui, rei illii strandae eausa io ui auctor consileuit. nunc autem ille pro posteriore hac sententia, quae perperam illam rem tua tam tale affirmat, exemplum illius reccati ponit. Perturbat tamen non parum hac parte, quod antequam sententiam ab luisset coniecit in in diam illam verba haec, quae naturam eius Peccati aperirent, aera g. si vera illa lesitimaq; auctoris iant. nam non sine causa ruspicari aliquis posset, scholion ipsa, declarationemq; quondam fuisse alicuilix, qui multo ante ostendere voluerit id, quod insta traditur ab Aristotele . Vndee libro, qui Parisiis apud Gui L Mors lium excusiis est, illa sibi ira sunt: quod tamen ipse non omnino probo, quia nulla exemplar inueni, a quo illa a lent:&praeterea quia duriuscii lux quibusdam locis hic eruditiissimusic tortae deprehenditur: potuit autem, quia multa inculcanda huc sibi esse intelligetrat, antequam extremum illud, quod sententiam claudit, ad deret , ne inandiu suspensum lectorem teneret, statim, adhue illa non abs tuta, - - ιλ αλ ponere. Quod vero virilitem in his rebus, vitium i , ἰσό e de .- nomine appestat: valet enim prorsiis contrarium eius, quod est aure etia, id est res recte & sne ullo errore ad exitum perducta, idem etiam fecit aliis in libris, ut in ij. picoriam, ubi de rem munus situm obire, de falli sensis, his verbis significavit: ait enim. - ου- dem etiam pacto Plato in ij de legibus quum de rebus ad hane artem pertinetitibus, ossicioq; poeue disputaret, locutus est: inquit enim. II, 4- αν τ&o ιι in As
γωri . Sed etiam iniit clibro de anima Aristoteles, quo tamen in loco altero tantum eorum utitur in adverbium consermato. nam pro contrario negatione illud tollit: quod etiam exemplum non nihil valet ad lectionem, quam pro , confirmandam. quod enim idem Robortellus delendacensiait verba illa τα ι arxα A , ne in hoc qii ideiri sententiae eius accedo: valde enim delector hac testione: dc pra inexplicando illottaco, quemadmodum ea verba deberent accipi. significaui. nec immen non fiteor me duos libros inuenisse. Equibus illa absint, quos opinor illum s curiam hinc s ustillisse. plus tamen apud me Veritas valet,quam auctoritas horum, multis in locis mancorum ac deprauatorinia, librorum. αἰα πευμα πιο πῖς προἔλύμinm , in τυπων ἐπισκοπι - τα, λύ . d ν- AGHis τέ eis α ατα. vluo lata: α 'oebi ἷς εχα, ci τυγχαιοι re πιλους σου ota ψῆ:
tem, ere. Primum qu . emem si quae aduersus ks artem
290쪽
IN I. LIB. ARIST DE POETICA. 27t
alam facit partem. exemplum Hectori fersecutio .
Cum ansas omnes,quas optent, qui sunt insensi poetis, ostendisset, docet nune posse tentati reprehensiones illas, & inanes esse declarari si, qui stat pro poetis, ratio es illus notas habeat: inde enim viam initentet criminationum carum confutandarum. Qui igitur ipibs desendet, auctore summo doctore, omnes rationes inquiret, quibus existimationem ipsorum violare aliqui conantur: ac singulas certo modo , aptoq; ipsis labefactandis, rinitabit: hoc enim valent prima verba, quibus tanquam clausit superiorem diuisionem: ac docuit, quae utilitas inde capi da at. Namqur innuit, ἰα τώ - ἰ σκ--m, declarat ope harum, quas iudicauit, formarum, poste M aebere id effici. Respondet verbillud ἐκ r, αν. ei, quod uritio huius rei explicandae est, ia πι εν Hia . .: videtur*, postquὶm hoc ita concludit, tr didille iam cuncta, quae uocauit aequod tamen obscuresecit . quinque autem illa sunt numero, insta ab ipso aperte exposita : suisq; nominibus appellata. Statim v xbad singulas formas accedens, declarat verum esse, quod in uniuersum protulerat. orditum; ab extrema forma: & ordinem illum tenet, ut prima nunc appellet, quae supralvis trema posiait: ante ceteras enim eam aggreditur, cum poeta insimul tur, quoia finxerit quaedam,qim fieri iane non polliint,siquis ut ipsarum illarum rerum attendat: acq e praecipit illa, seruarii. Arbitror enim prorsus capi debere aliam artem, contra cuius praecepta committat aliquid poeta: & non artem propria ipsius,&qitae versaturinna ria ciuia complectenda: neque eminita, ut ipuim nunc defendit, defendi ullo modo potulisset poeta: qui nanque faceret contra suam propriamq; artem,non consequeretur finem suum ficilius: neque dici posset rectὰ rationeci; peccasse: quod insta etiam inquit. να eis: ara. του ον
valet ad probandum intelligi sipra debere artem de illis ipsis rebus, non artem poli tiram. Sed nihil ut opinor) tantum adiuuat hanc opinione, quantum illud, quod
infra legitur hoc se siu. Praeterea virorum est peccatum: eorumne, quae secundum
artem, an exilio quopiam accidenti: si nanque supra quoque intelligeretur ustica . non postat ostendi, quid interest et inter hoe & illud praereptuni. Non imp dit autem hanc sciatentiam , quod inquit αυ-e: ipsus enim illius artis intelligit, de cuius materia loquitur. Ratio igitur purgandi poetam, cum huiuscemodi aliquid molitur. est ut accurate tra sit auctor, fateri sane ipsum peccasib, sed assi are pere tum illud bono esse: n dignum, quod hoc, vitium ostendente nomine vocetur: bene nanque tie rem habere, si ea rationepoetica consequitur finem suum,quod iusitata via, id est, si ne digitum quidem dissessissὸt 1 p ceptis illius artis, contra quam commisit, ipsi non contigiis t. Ex his verb uerbis leue mendum sustuli: enim
Prima utera asotrat alcribi debet, non, ut Prius erat inexcusis tenui: uidetur tamenoaro1ior olla consequentia uerba occupasib,&quae non tam sicile deleti pollici
qui unci lim habuit, nescio quam re interpre-
nirabilem esse oportet. quin autem ipse, situm qiioddam iudi-mIecutus, 2 uolsa caddat, dubitari non potest ex GCe contextu, in quo hu-
veitigium nullum apparet. Vt autem i iis quoq; , quid sienificasse hic
in rem Putem, os elidam, arbitror eum dixisse, quod valet ad consilium poeteruendum, finem semper attendendum esse: indob res, quaeipsiam antecedant, exi ut mari. Alicuiqs etiam momenti est ad conscinandum mendi aliquid sit me hoc loco, quod particula,qu. et sequitur, , a non nullis libris abest: quae tamen hic ne- cellaria videtur: explanare enim uolens, quod supra generatim protulerat,dc aliquid Onim indicare, quae adiuuant finem poetices, hoc addidit, atque inquit. Ceu si
sic, id est fingendo aliquid, quod fieri non posse uideatur, terris iliora, magisque