Petri Victorii Commentarii, in primum librum Aristotelis de arte poetarum. Positis ante singulas declarationes Graecis vocibus auctoris iisdemque ad verbum Latine expressis. Accessit rerum et verborum memorabilium index locupletissimus

발행: 1560년

분량: 350페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

291쪽

PETRI VICTORII COMMENT

apram ad stuporem νgnendum, ves illam ipsam, in qua oponitur, uel aliam partem reddit. Si verbi articula ti, auctoris non est: improbeq; huc coniecta sui siet

aliqliis non sine causa existimare antequam locus tantopere contaminatus estet, huc

senium iptius suilliet finis enim obtentus filisset, si hoc nacto res inicitur terribilior& magis ad consternandos animos apta . quis enim duoitat, quin poetae huic stup rigignendo incumbant: finiri; hic ipse eorum sit. Hoc verbquaerere poetaso epicos, & πagicos: minore tamen cum periculo Nicos, ut inΘentem admirationcm g gnant in animis eorum, qui audiunt: reddantq; lesbs pene attonitos & s obscurum minime est, auctoritate tamen I lutarchi planius iit . qui in uita, quam scripsit, Hia meri est simul enim &rei ipsius S nominis accommodatum exemplum noc crid)

quae sequuntur. Viium igitur ex iis,qia gignunt hunc pavorem, est, quod inducit colloquia hominum & deorum inter se, de aliqua re disputantium. paulo etiam rost, inquit, - ἰκπληκτι tu τ ῶν iis, καρι ναι. Sed apud Aristophanem quoque Euii des Aschylum accusans, quod hoc ipsam faceret rebus extrinsecis, de aphar tu deniq; ipse, inquit. R. ν γέ πω - Mἰ, mrprobat enim se non amnem esse illis culpis, quibus sabulae illius resertae serent. Posta quam autem de uerbo inde conformato, viq; ipsius disputatum est, non alienum pato ostendere, quominio Ari stoteles definierit hanc quas consternatione: sicit enim ad rem ipsam melius percipiendam. inquat igitur in iiij.Topicorum,quosdam resel

Iens, qui in hoc peccauerant, δι A . ,κ π ψη λυμασιόni: ή.M . id est videtur potius, si accurate attendatur, consternatio esse admiratio exuperans: vi censq; longo interuallo vim ceterarum admirationum . nam quae illius generis m dum non superat, admirationis ii onune vocatur. Exemrio vero, quod dixit illustr

re volens Aristoteles, utitur loco illo Homeri, euius supra mentionem fecit, cum Achilles He rem perterrefactum: fugaque sibi, contra reliqvie vitae consaetudinE, Gutem procurantem, sectatur: ea enim in illa Hectoris insectatione finguntur 1 poeta. quae fieri non possunt: unde locus ille ratione carere merito existimatus est: atque, ut absiardam rem continpias, exagitatus: quod ea de causa iactum est, quia complectitur rem, quae seri non polle uideariar: essici enim uix potest, ut commisi, iam proelio, medioq; in ardore pugnae , uniuersiis exercitus qui cicat, & pro bellat re spectitor fiat: nec audeat telum iacere in aduersarium, unde tot M tam magna incommoda accepi isset. nam illa etiam circiamcursatio duorum ducum, per medias acies toties pervolitantium, uidetur exitum non habere: gestusin itidem Achillis , qui capite sitis interdicebat, ne Hectorem vulnerarent, tantusq; stimulus gloriae, ri alculus est. Nolo etiam omittere, quin admoneam, in nonnullis calamo exaratis libris, aliter legi uerba illa. matre τ' or ωέ eis: absunt enim inde particulae hae si . id autem ibitasse non errore librariorum commissam est: naculpa potest manere apud aliquos, qui ipsa temere eo inculcarim: sine illis enim videtur sententia procedere: ut auctor postqua affirmauit, quid ficto opus sit, explanare rem volens: S consitum situm, quod semul in ipsa tradenda velit, aperire, dixerit. πρῶris ML m αὐτά τώ - - , id est ante omnia uideamus quae contra ipsam artem obiiciuntur: statimq; , tanquam ex persona Eius qui iniminetur, γε-tamq; accuset, addat. ἀλωα- -πομαι, id est in opere ipse a poeta prolata fiant, quς

erici nullo pactis possunt, cui statim ipse respondeat, concedens eum sanὰ peccauerita tamen, ut praestiterit illo modo peccare, quam ab ea re, quae stillae reprehendi potest, vacuum esse: reliquaq; addat, qua Ma eum purgandum ficiunt.

ostendetat

292쪽

Ostenderat ignosci posse poetis, sci do ipsi maliqua re contra suam artem lapsi serent, ut facilius finem suum consequerentur peccata J; haec, quae aliquid boni:- ut, condonari ipsis debere docuerat: quia tamen semper offendit quomodocunq; peccare: in seq; quiddam habet, quod meri se displiceat, ne poetae ficile assuescant lavi, admonet ipsses, ut cum Possisntidem praestare, atque eundem finem consequi. sine errore ullo atque offensa, fugiant haec quoque peccata: quamuis etiam non tam plene perseehei pollini declinato errore illo, finem suum adipisci: neque enim oportete hoc exquisite quaerere, nec pusillum discrimen attendendum este: praestat enim sine peccato aliquo eundem finem,&si minorem aliquanto consequi, quam ere rein studio suo, quacunq; ratione admisse, illum integriorem cumulatioremque adipisci: hoc enim manifesto ualet. μα', . αραν. non esse inquam pondus illius rei accurat Θ attendendum: siue plus in illo, mimisue sit, multum momenti ad hane rem habere: nam si magnum interuallum esset inter finem, hoc aut illo modo partum, dubium non foret, quin mediocris culpa admittenda esset. valereueid quod dixi; μαΜυοῦ. sis, declaratur etiam testimonio hoc Demosthenis:&si enim verba non penitus eadem sint, eadem tamen est utrorunq; uis:inquit enim,cum salutem Caetaphontis dignitatemq, seam defenderet. σία πραγμά με r--τλδόμ. Et tamen Lysias, uenustillimus ille scriptor atque Attici sermonis norma, nulla immutatione secta, ut Aristoteles inquit. everi πριν,

τ axm ire: ita enim quoque ille non omnino se ad illum numerum dierum astri xit, sed propinquum magnopere ipsi, & exiguo interuallo distantem, si discreparet, esse quem diceret, aftfirmauit. καια ris sero tuis Aristoteles inquit, quia illo modo negligebatur ars, quae rationem earum rerum tractandarum traderet. Qinue nunc ostendit, si ipsius praeterea praeceptis seruatis, idem obcineri poterat, Ac tamen sine causa maluit poeta alia praua ratione id conari, peccatum est grauiter,& ipsitis illa culpa non potest probari. Nam quod ait Ela comprobat quod supra significaui, superiora illa errata non inurere notam ullam poetis, quia procreant quod rectum cit: quamitis repugnare videatur peccare, ac recte Gere. Adiungit autem, quod certo declarat, quantopere ipse animo abhorreat ab huiuscemodi eu' 'aetarii in peccatis: & quam vellet seripta eorum ab omni undiq; labe vacua esse: inquit enim quod uim praecepti habet, toto animo seruandi.Oportet enim, scontingit, id est si via vlla reperitur, qua hoe obtineatur, omnino nullam in partem peccari a milia: nec umbram aliquam speciemq; erroris in eorum operibus manere. contendere igitur illi omnes ingenu neruos debent, ut hoc praestent. Verum quia hoc semper obtinere dicticile est, tunc pollunt, intelligentes quid liciant, Pe care, cum ex eo peccato maius aliquod bonum oritur: nihil enim optabilius, quam finem in una quaq; re consequi.

eundum Eud accidense minus lenum ,sim iura, quo in ceruorum g nere se a cornua non habet, quamsimaa imitatione υῖs ,scra P.

Tradit alium modum distatuendi eriminis, quod poesis obiiciatur: statim enim acoeptare, cuius ipsi insimulantur, iubet nos diligenter attendere, cuius generis est crimen illud: eorum ne, quae podiae admi mimi contra i es suae artis: an illorum, qua manent in alicuius rei ignoratione , qtiae accidat poetae: i iam si probare potuerit eius generis esse, in quae poetae incidunt casu: dc quia contingit ipses huius aut illius

rei imperitos esse, leuius servit hoc ipsius delictum, quam si in suo, proprioq; iosius

293쪽

1 PETRI VICTORII COMMENT.

s uuio peccasset: & id quod sibi limitandii in propositisset, perperam negligenterque

imitatus ellet. Ratio igitur liaec no omnino culpam tollit, sol leuem illam cile,& quq animo aequo accipi debeat, docer neque enim omnia homines scire potiunt: daturq; venia cuilibet, qui aliquando aliquia ignorauerit. Disteri aut haec a superiori ravone, quia in ea ceri una erat peccatum esse aduersus artem aliquam: hic vob quaeri tur lapsus ne sit poeta eodem illa modo, an in filo studio peccarit. Exemplo vero natiiram horum peccatorum explanare lens, illo utitur, in quod Plures roctae inciderunt: vel quia cuncti illi in eiusdem rei ignoratione versici siuit: vel quia reliqui auctoritatem eius secuti filere, qui primus contra verum id protulit: quamuis rem aliter se habere compertum illis si ret: nam&Pyularus in iii. Me Olympiorum, MCallimachus in hymno in Dianam, Jcal etiam poetae, quod fit sim est, ceruae senua adiuti xeruntiin genere nanque ceruorum mares tantum cornibus praediti sent: semina vetb nulla cornua habere unquam uisa est: quod memoriae etiam auctor prodidit in iiij uibro de historia an unantium. Quod autem hic inquit minus peccaturneae poetae, si hoc ille nesinebat, quam si vitiosa imitatione usiis esset, & aliquid, perperam id imitans, scripssset: puto valere hoc peccatu leuius esse, quod scilicet ignorauit ceruam non ellea natura cornibus ornatam, S tamen ipsi illa astixit, reliqua tamen eximie perlecutus est: quodq; imitari voluit, omnibus numeris expressit, u uris, ut crat, sine cornibus illam describens, perperam se in ea re exprimenda gessisset, nec usis seret eleganti imitatione: de ut si hoc vere protulisset, ita etiam s aliam rem, cui veritas allentiretur, eodem pacto rinxistet. id est segniter & sine accii rara imit rione: qiii enim poeta hoc committit, labi uir in suo, propii , ipsius munere: e dem pacto peccaret poeta, si quippiam contra situm eius telluris, quam desii relici ante oculos eorum, qui audiunἔ, ponere vellet, proferret. Nam siquis, ceruae cornua tribuens, illam ipsam rem perperam imitatus csset, duobus nominibus peccasset, nec posset ullo pacto subleirari, quamuis peccata ipsa paria non serent. R spondet vero ii parti illi: Si nanque elegit imitari rem, cuius imitandae ficultatem non haberet, ipsius peccatum est: qui en iiii Limit materiam sit prauites,&quae sit Peret ipsius ingenium, iecesseestierperam imitetur. Non sine causa autem suspicari posset aliquis, cum usus hic sit verbo proprio pictorum: nam de imitatione opereq; poetarum πr consueuit dicere, auctorem in isti exule studium illud: sequitur enim statim, proptet si imitti idinem harum artium, ut quod illic contingit, idem. etiam in studio poetarum usu ueniat: insa certE, ubi inanifesto de pictoribus loquitat hoc ipse verbo utitur.inquit enim . . Ancum semper Poetae r serant pictores nilimitesci; ipsis sint, cerus tamen quibusdam temporibus, propius accedunt ad studium ipserum: verit pictores videmur . quare qui de ipsis loquuntur, apposite tunc, recteq; verbum etiam inde sumunt. Quod ad scripturae verit tem facit, probo receptam lectionem ea parte, qua et se a. illa habet: inueni j libros calamo exaratos ipsi consentientes: nam quae adiunguntur, uidentur signincare ita morsus legi deberet duo enim genera peccatorum contraria inter se indicant. Vir rum igitur peccatorum id, cuius arguitur rom, uidendum esse praecipit: alterum enim eorum genus siciliorem exculationem habet. Praeterea cum iii extremo huius sententia perturbata mη nopere scriptura sit, quid inuenerim inscriptis libris iid

liter narrare volo. quidam enim habent .: Misi . . die: alij vero ut non sine causa existimet aliquis priorem harum aut ueram esse, aut proxime ad illam a cedere. Contra autem, filiae inrepsi in exin s libros, videtur Eposteriore hac, restituta illi syllaba, quae desecerat concinnata filisse: quamuis etiam secunda vox,qiuae in priore est, addi aebuerit, id est colunctio quae prorsus necestaria videtur. quod sinat, lectio plena existimari poterit. ut alterum peccatum, quod maius esse, magisq, declinandum dicit, sit perperam negligenterq, imitati: d non, nihil prorsus

imitari quod in poetam non videtur posse cadere: amitteret enim tunc nomen poetae.

294쪽

IN I. LIB. ARIST DE POETICA. 27s ner haec autem, ire e Sur , quo non vera,sed quacta oportet. ceu G Sophocles inquit. jsi quidem, quales oportet sacere: Euripides Nero, piatessent. Quapropter hac luendum es e.

Docti nune quomodo diluantur crimina, si dieatur polita commisiste aliquid coneratria illa, quae primo positit. incipit autem ab ea culpa, cum insimulatur, quod1 veritate illorum factorum discesserit: si enim inquit. accusatur, quod non vera protulerit, statim obiurgatori occurrendum est, quod poeta maluit exponere res ea ratione , qua crimὰ geri potuerunt: & id pomis, quod fieri debebat, quam id, q uod fictum est, spectare. Non igitur inscitia ductus linc secit: neque quod vanis Ll- narrationibus delectaretur,verum ut magis prodesset: nam polle hoe etiam sinec pa facere poetas: vel potius summam inde laudem adipisci, au ritate Sophoclis confirmat. qui hoe de se praedicare sebrus erat, ac magnae sbi laudi dueere, quod fingeret eos, quos in fabulas suas inducebat, quales illos esse oportet: cum Euripides

quales vere Brent, in scenam ipsos induceret: nec meliores mores ipsis assinseret. Quare inquit Aristoteles, voce Sophoclis commmolata, atque ita sententia sua instinata, oportere ita crimen illud dissoluere. Animaduertendum autem, quae ita insimulantur, in crimen i , vocantur, quod contra unum aliquod trium horum e miserint, videri reprehendi ut es&quae a ratione vacua linthram enim adue satur rationi, facitq; rem absurdam, qui talium loquitur, quὶm qui aliquod, ut non oportebat factum, factiam fingit. nec non qui longe aliter sensit de aliqua re, atque libmines vulgo existiment,aduersaturq; demum in ea re tradenda communi iudicio. Elicitur autem hinc quoque, ut ex aliis locis, iisdem modis fit res sermas distatui. nam eum hic doceat tuec maledicta reselli, reserendo ipsa de ad id, quod melius est, de ad communem de illis rebus opinionem, insta mani testo tradit quae carpuntur ut uram, defendi itidem duobus his modis. In si petioribus verbis disitatiunt ea parte tantum scripti ab ex asis libris, quod α'Arie δῶ, plii res csamo exarati ha Pro δω : videtur tamen om*buspartibus melior recepta lectio.

. Si amem neutro modo pugita aiunt. ceu prae de Hys sonas enim

Hanu ,sed non dicunt haec.

et quomodo purgari possit potia, si non licet nobis neutra expositarum dignitati eius consulere. id est si nequimus dicere ipsi ina aut veritatem Docet nunc q

securum, aut rem illam, ut optime geri potuit, ita gestam finxilli: debere enim in Quit nos eb recurrere, ut dicamus ipsum fimana secutum, ac communem hominum de illa re existimationem: sic enim omnes, qui de ea quicquam reserunt, ipsam commemorare. Videndum autem,an pertineat hoc quoque ad illam Drmam,quam vo acie t α υ : qua nanque materia neque uera est, neque ut oportet, melior'; ratione quam qua se est, facta dicitur, absurda est eneces Iario videtur. Ea ver qliet de dii; immortalibus narrantur, ita polle defendi ostendit: hoc enim tanquam exemrio quodam, voluit vim huius praecepti aperire. Fortasse enim inquit, neque melius est, neque praestat reliquis expostionibus, qua de illis haberentur, ita de ipsis ver-ha facere: neque etiam ipsa vera t. sed eontigit id est nescio quo casi ei ut homines communi consensit de ipsis ita putarent, ac vulgo loquerentur. A ut igitur quod inquit. . ut ostendi, valet quae de ipsis vulgo feruntur: aut, quod melius puto, totam hane rem, ut ab Homero tractata est , intelligit. Nam etesta, ubi manifesto locum apud eum poetam ab aemulis agitatum significat, eodem

295쪽

,U PETRI VICTORII COMMEN T.

pacto locutus est. MyremERII Ori . &non multo post m QN I'. his: sed etiam ante hunc ipsum, de quo quaerimus: ac prius quam incvisset tradere,quae obiiciuntur poetis de quomodo emem didbluuntur, τα κ μ τα. ἐκ ν: quo tamen loco sipra

posuerat: integer enim ille est αυμ. - ast et uotalis, M&quae sequuntur. Inde autem perspici pol se arbitror hic quoque idem verbum intelligi dedere, x resiquisomnibus locis , quos indicaui i ni saliquis contendat, quod communius est, ἰ rq μα α illo articulo significari: quod inuin non magni ad sententiam reseri .. Nam quod paulo post inquit. sine dubio res ruri debet ad imi rise serat. Et praecipue hac culpa Homerus laborabat, quod diis immortalibus multa tribuisset indigna sanctitate

eorum, quod etiam Cicero in eo reprehendit, inirmans ipsum humana ad deos r tulisse. sed non Homerus ibium, uerum etiam altu pocia. Iniquo autem animos xunt mortales maiestatem deorum ilidi: crebraeq, in Poetas eade causa expositatis nes. Tetigit etiam hoc Plutarchus in libro, undeLepe supra testimonia citaui: vς non multo etiam infra faciam. Eius autem hac verba sunt. ιτα - α πω τι uti et Σεια : δαμε, . . dic.& quae inuuntur: haec enim quum a graui aliqua persona apuit poeta dicebantur, docet, accuta ut vera, ει non ut ad temptis edita, cilia magnopereaminis imperitorum. Adii anxit autem test

xionium Xenophaius Eleatae, qui priscus physicus sitit, vel porius theologus: in primis enim naturam deorum inuestigauit. O luitur de rebus obicuris, cuiusni odi es.se pleraq; arbitrabatur, ita sentiebat : intellesebat s fieri poste ut honuites aliquando temere inciderent in veritatem: quod tamen, quia incertum foret, quando contigisset, nihil valebat ad res illas percipiem M. eam v b ipsius opinionem ii hic ab erucitissimo magistro tactam ei te existimabimus, ut sui Eiactum videtur: cur enim aliter ipsum hic appellaret oportebit illud capere ι hoc nanque ipso Xeliopha nes quoque verbo usus est, hoc sensu: ut illi, qui hoc ae ditis immortalibus protul xunt, verum dicerem, sertuito temereq; factum esse. Scillanae i ita quoque restati pulus non paruus in iis vobis, quae sequuntur api .l auctor , - - σι -δε. aduersantur enim illa apertc sint ita: ipsi i - , Quare nφn nulli aus sunt ea mendare: legendumq; putarunt, sublata particula negandi, xam φασι τάδε. eidem autem vulneri aliquis, uot diuersa rati, memetur, a Myllabain, in quanta di ines retineret sanE: auctam tamen illam, di in vocem Graion sinatam. Sed postqua m intelligitul correctione omnino ibininere εaonge dant vlain purgandi ipsum indicabo, ut macula sit non in hoc, sed in ea, quae sequitur voce: legiq; debeat pro σα-σι. non valde disti mili nomine, σxaM. A dmqnuit autem me, ut i a rut rem, locus ipse Xenophanis, quem videtur hic Aristisi les signifieate. legitur vetb illo apud EexIum,&non uno sane loco. capite igitam quo quaerit. Si est regula &iudicium ullum veritatis, ubi inquit ex opinione asinuorum Xenophanem unum ex illis esse, qui nihil percipi posse amrmarint. quod illi probare seliti essent verbis ipsius, hos

κα νῶ - σι . m. Quis igitur & ex materia, te qua agitur: & ex verbis ipsis,uaude similibus, non ficile credatia perspexisse Aristotelem ac postquam inc perat, rationem iptius plenius etiam, quam necesse hic erat, explanaise. nam si quod ad locum ipsum, quem in manibus habebat, explanandum pertineret, PUnere tantum volui siet, potuit cuncta, quae post nomen Xenophanti sequuntur, reticere. Quod igitur apud ipsum est . . r. λαπιν Mσμωα M' 'ν. breui conci q; Alistoteles clixit a M'Sunt autem verba eius, qui contendat uertim sciri posse,&in qua renda natura deorum, & in aliarum etiam rerum vi indaganda: quia serie aliquando fit, ut aliquis, quod certum & verum est intelligat: cui sententiae obuiam itur, dicendo. . ' ου' σα mn, id est cum tamen id etiam fit, nihil plani Jc certi de illis rebus est. Singula autem penὸ verba Xenophanis, ut obscura, diligenter interpretatur Sextus: earum tamen integra explicatione nunc superie lebo, contentus locum iii dicasse, ac leuiter explanalle. Nec tamen non testabor huius loci Xenophanis, meminisse etiami Plutarchum in libro, quo tradit quomodo paratum legere Naudire poetas deceat

296쪽

Uintantem. qui primos initiam duos versu posuit. Ostoidit aut Eide, non debesenos intrari si poetis ueritas non ualde cum est, cum qui nihil aliud in vita ficiunt vixi umturnium; testimoniis de Empedoclis de Xenophanis, qui omnia Plana tenebra umine: cpercipi quicqv posse, aiebam. J

.: Tradit aliam ''onem, qua reselli iudem possitcrimen alicuius pestae. est autem illa, vi mamisia inparet, lup ri culpae, dis lutionique ipsitus iatraria:n mi sunt, qui siqirando insimulent poὀtas, quod quaedam exposuerint, non staret roste tractata: & quae mami sto videmur insigne aliquod vitium in se continere quo pacto in br Homerus, qui cum ostendere vellet, Diomedem,ma cum suis inpiis noctu humi irid isse, ut param omnia expeditaq; haberet, quaepertinerent ad propriam sali item dcfindendam, subi aditentum hostium arcendum in Dinquit ita eos laninas collocatashabuisse, ut erecta starent,&imam sui pa V defixam tellure rent, vel potius in instrumento quodam inesciam. Quod ibiculorum reripiendorum causis humi figebatur, ut ip 1 omni iniuria tuera um hoc agitur ita commemoret, quidam poeta reprehendebat, docens, hoe quodUIe narrat, consilio ipsorum contrarium Laisse : lanceat enim ita collocave non pindire aduersus hostes stetissent:&in illam parrem conuersis, unde illi venturi existimabantur: maximecum innexae& implici in illo instrumentos rent,ut inde repente extrudiri non possentitia nisi filior accipi locus debeti me sigit putareEustathium aliud uicium in hac postra spi orum manere. tam igitur quicquam huius modi inuemuit: ut stilitat meliore via ipsum admisimpotuerit, qualm illa, qua gestum resertur, atque hoc aliquis ararit, respondere insum Graeci enuntempestate ili qua hellum Troianum gestiunta ita Remu

m n ultricis populis. Quare cum errore hoc emendato a Gmcis, quaedam ad hilogens, qi non trat pererem millinem expoliuerit .vi Barbara, is im-

i. ' μ' - vitio versatos. Non est

fictum est,sia culpa,ios potissimum aucto liauit, quia illis quie- uti post soEregione locio

seit: cum enim cius unis constitirere us, quam Graeci, litteris vitis eos inuentis . abiecissent.

297쪽

requiemem δῖksi probum vel probum, νeram etiam in ipsum se,

ia saepse in scripus poetarum perpetulindis quaeritur, recte ne aliquid dictum

sit, uue fictum: an contra non recte: docet eos, qui viai dicareipse a criminibus volunt: existimationemq; poetarum charam habent, non tantum spectare debere: diligenterq; examinare illa ipsa, vis dicta vel Acta simi, citius generis sint, cum vi tute ne coniuncta. vel vitio alicui assinia: hoc enim niani fesso valet, ἰλα, verum etiam oculos dirigere in eum ipsem, qui inducitur , poeta ves facere, vadicere: attenderem diligenter advestiri quem ,idest perionam esus, cum qua loquitur: vel in quemla ipsum molitur ac gerit: tirpe enim hinc natatur occasio multatum criminationum diluendarum: non pauca enim quae merito reprehendi potuis

sem,si in sermone in hac persena prolata filis Iesit culpa omni vacant: si ad aliam personam reseruntur. Exemplum satis accommodatum huius rei est Hippolytus Euripidis, qui quum in tana edidistet. quod posset moribus valde nocere svidebatur nanque Euripedes ad periurium homines impulisse, qῶai Hippolytus inquit Iuravi

lingua, mentem iniuratam gero purgara Dotest poeta. quia tecit hoc illum dixisse, quum loqueretur cum lena: voli iti enim illam vicisti,quaeipsi inposuerat, & ad rem turpem nefariamq; gerendam hortata rat. nullam autem maiorem p inam ab ea capereyotuit,quam ostendere te velle, quae cum ipso erat, pateficere: si nanque subito ipsam omni metu liberas leti parum prudenter dicturi: debuitenim tam rata mulier saltem ita angi ac male L eri. nain id, suod ore tunc protulit, animo non probasse Hipnolytum. intelligitur exitu eius laeti: mori nanque ille maluit, quam fidem anui datam testibus diisi inmortalibus violare: eadem ratio est illorum. quae fiunt: ipsa enim quoque mutata pers acorum, in quos iuriguntur, magnope--immutantur:&nunc inussi, nuncvituperationi dan- .u vitium hoc dilige ter animaduertis te valdeprodesse dicit, ita resiquas cinines res, quie quia ficto omni dicto hineant.&quasi ipsi ambiant, a Gocis αδες vocatie sunt. Post pers nam autem, inquam illa dicuntur aut fiunt, tempus ponit: tempus enim quoque cepe subsidio est,&remouet culpas a poetis non paruas: quae nanque quibusiam temporibus prolata aut gesta, culpae alicui assinia sunt aliis laudem potius mere tur. Significavit verb hoc, cum inquit 1n: nam quod inuimr, postrona litera tantum immuino. ν', valet instrumentum: in eo enim quoque uis non parua est ad augenda ves minuenda ea, quae obiiciuntur poetis. Post hoc finis sequitur: finem enim sine dubitatione,consiliuinq; cius qui fecit, aut dixit, signis iit, eum Iecio. inquit: ut ille enim obtineatur, reliqua iniuria quae antecedunt, fiunt. Interpreta tur autem diligenter hoc ipsum, quia extremoloco posuit: docet. multum merit bhoc ualere ad factum alicuius des endumansimulatur enim aliquando quispiam,

constiumq; ipsius reprehendi ruri qui ficere elegerit id, quod incommodi quiddam in se habere intest igitur . quod si ostenderat qui iecit, fixisse niatoris boni adipit -- di causa, aequo , animo id nudi sestinuisse, quia nulla alia uia erat boni, quod inde

nasci debebat, consequendi. conssiluitur consilium eius, quod ante exagitabatur:

eodempacto purgatur ille, prudenter fixisse demonstratur, si malum illud modicum sussimilamatoris mili cepellendi causa: quod enim inquit de maiore bono a ct'r dc de maiore malo, α ι πανυ- αι, manis sto ualet, ut illud exista uertiatq; ad nosὶ contraq; ut hoc arceatur, a nobis. remoueatur. Arbitror autem rationem hanc pertinere ad formam eam,quam uocauit. --: docet enim nunc si poeta arguitur,.quod peti iam gliquam induxerat, quae quippiam dixerit aut socerit, quod merito rureliandi possit, aut em habeat nocendi, quomodo illud defendi purgarim debeat. Vt vero Eic Heganter inquit. c. οτο-πνιγμοῦ α'.-

298쪽

sed facie turpem . exum sietes vocanti quod puduram faciem L

Cum plures iam rationes tradidisset ditatuendorum iminum., ciliae poetis obliticiuntur, olitandit nunc posse quoque non paritas ipsorum reprehentiones confiit ri, si quis locutionem attendat. non quia poem tune accusentur ut male uocibus aliquibus usi , aut quia ipse nunc hanc curam suscipiat: supra enim ip s diligenter purgauit contra illos, qui improbe poetas hoc nomine accusarent,sed quia li re pacto significabuntur non ita sensisse de non nullis rebus, ut sita putabatur ab illis, qui

perperam voces eorum accipiebant: dc non eo sensu, quo poetae protulerant . in superioribus autem modis derendendorum poetarum, nuquam ad notionem verboruaccessum est, neque auxilium inde petitum . quare huic generi nunc incumbit: primumq; eum initio atrocis illius pestilentiae describenaee Homerus commemora ermorbum eum primum i Ar inuasisse: uocabulumq: illud mulos uulab significaret eprehendebati ramul*s, quin causa non appM et, curretissimum muli primi corripi eo morbo debuerint. inquit igitur. Foriasse poetam non millos ea voce in-

.ellexisse, sed custodes vigilesq;: ipsis nanque potuit iubi tb pestilen tia corripere, inqui extra castra manebant, Suti comuni prospicientes: aduentumq; hostium explorantes: in illos enim primos incurrere debuit morbus ille, qui 1 deo missus erat: de taliquis impressio quaedam hostilis in castra irrumpere paraat. adauuat autem ἐώς

sensum, quia statim canes appellantur, quorum opera etiam in hac re uti consierat: sitit enim expiatores acerrimi, & ficile quidquid aduerat, sentiunt: quamuis in Capitolio tuendo ab anseribus uicti fiterint . in hos iritur quoque, ut in milites, quorum curaridem hoc commissum Bret, primos pestilentia grassata est. putare autem debemus, notionem illam, qua εἰμω cum Hes vocabantur, non propriam filisse uerorum Gincolum, sed alius genus . nam testatus est Aristoteles monstrando hoc, linguam ine. peregrinamq; vocem. disturi id crimen r &, quod sequitur, manifest' tradit Cretarum esse vocabulum, cum aliud a consiletudine sgnificat: inquit enim. Solitu etiam este vexari uersum illum E xx.libro Iliadis, quo de Dolone Troiano agens, ait. cum euim . , id est G-cies, uult acciperetur pro se a totius corporis, atque omnium membrorum structurat dictusq; aperto seret Dolon, malam illam vitiosamq, habuisse, videbatur sibi ipsi repugnare poeta, quia statim addidi siet, filisse illum magnum cursorem: requiritur enim egregia paruum cortoris compositio, ut aliqitis in cursit uelox sit. Huie mir quoque crimini occurri significat, si quis uocem eam capiat non eo sensu, quo consuetudo capiebat, sed illo quo gens Cretarum: illi enim O Ae quippiam dicentes iuncto nomine, intelligunt, quod pulchram tantum ficiem habet . quare separatum etiam reme ea ratione significabit, ficiem uultumq;: atque ita Homerus ianteulpa uacabit: fieri enim potest, ut aliquis Sciem rurpem habeat, membra tamen omni apraeclare inter se conuenientia: ex qua partium corporis iunetiira, emcitur vita ditum corpus ad currendum habeat. ope igitur huius animaduersionis: ostendendoq; illud esse externum eo loco vocabulum, dis Ibluitur ea criminatio. A ni induertendum autem, cum apud Terentium more ardens adolescens exclamasseti

299쪽

bsiciem ni clunn, admonuisse Donatum interpretem 'uomodo illic id obum ac cipi debeset. R pondet etbillud huic hi mini . I. risitur. Faciem, o mo do partem inrporis choit, sol soli iam styraret de eetai M. Tertiuat exemplum vindicaviti hoc pacto rectas a culpa , est tuam Homerii ille nanque in

Iliadis, quo locq mrat rit ocium ivit φλdullis apparalip innutium legaus Ag memnonis, facit Ad illem sed j illi suo imandasse, ni astrarer . qu

verbum uulgo ualet x ea ritu. quare videbatiit in Attinum quiddam illum in .perasse, ut grauibus honumbus, temporς, quo maximerequirebatur ossicium mentis, ingereretur meracius uinum: visusq; esset sertis ille heros amicillimis suis sepis limum vitium exprobrasse. Quint ii illic capiatvel 1 Iritis, pro uelocius:&, Aristoteles inquit, ε η', id est festimanti's, nihil reprchendi poterit sen tentias, uatide accommodata erit: hanc autem notion m inde duci imputo, quia calidum tignificat. qui autem callide quid adininistiat, celeriter ea tractant. Plutarchus in v. libro μμπασιακοῦν, loco huic disputationi ualde accommodato, sepiose subtilit Amdisseruit de hac re: plures,l, modos attulit, quibus ueteres, ingeniosi uiri, hunc nodum dissoluere conari essent: in 'uibus etiar' in illeipse, quem probauit,ab auctore

ipso excogitatus. Sol consilio A risi 'telis explicato, nia illa huc non transferam, a raesertimirum hoc accurate secerit Robortelliis, nia quod huc magnopere iacit. Hus est edis n ea quaestione e coli inda eruditissimus Criptor, uerbo, quo noster hie doctor, cum utenderet exiit marinois posse Achillem praecepisse Patroclo, ut meracius ministraret, quia ipse illisoniai nopem lectaretur: pi mus nanque indiciis perspicitur, ipsum huic uisio deditum millime fuisse: in quibus est, quod in

Agamemnonem contumelias sa. s. in primis temulentum ipsum appellat, ut qui omnium moriarum iu distimum putaret ebrietatem: ideoq; ipsem inimico homini obiiceret. extremam uero hanc senις ambu uel bis Primitii, - μυσα α νασὸμψων

mines dormiebant totam victim. ' is a. Sure hic in campum Troianum refieret.Et Tibiari Eul uri, vocem. ilia eno παίτοι idest omnes, fra multu per tra atione ductum est omne nixi, purinam multum est. Et

ista ela πα ques per transeamnem: quo enim maxinie notu, silum est.

Cum ostendisset, quomodo depellipse Iint criminationes quaedam, ac dignita poetarum defendi, una iam rationum illarum, qua in oratione posue sunt, d Mendo uerbuin illi id, cuius seliten nulloniivio illic quadrat, si capiatur ut consuetudo ad a.'pit, esse usurpatum more externi alicuius populi , siam nunc rationem mon- at .non uulinum itidem crimi uioarum diluendaruin, siquis docuerit uerbum , eu studem riotio eo loco absurda uidetur non proprie usurpariam esse, sed mel rhorice: j ii in quoque uitabitur impetus aduersisti,& ne studium ipsius in oti intus, utitur auxem in hac quoque re illusti andam raptis HonKricis . Himum ero a pium est e i, Iliadis, ubi poeta commem rat cetero omnes deri plenam nossem misse iniimulatratur autem ille, quod crus immortalibus somnum tribui eatque humanam rem ad naturam diuinam tonstulisiet: neque enim dis,qui laborem defatigationeinq; non sentium, eg tr quiete: & auxilio soli ni uires in pocis r unti Docet igitur purgari posta Homeri

300쪽

IN I. LIB. ARIST DE POETICA. 181

rum, si dicatur usus verbo si similitudinem metaphorice: neque enim ue bum habebat, quo propriὰ, appositeq; significaret quietem illam quam putare posisumus esse deorum, cum cessant ab opere . quare recte fecit, ab hominum requiete ipsum capiens. Aut igitur exemplum manet iii hoc verbo, ut significaui. aucii hoe parum probatur aliquibus, quia hoc pacto quidquid diceriir de diis, translatis verbis prolatum erit : cuncta enim sumpta sunt ab hominum muneribus &ossiciis, eo gemur dicere spemtum elle ab Aristotele verbum iunctum quia verisimile nullo modo sit, deos integram plenamq; noctem dormiret quod inue inmortaliabus etiam illis, quibus magnae curae commillae forem, acclisai ait: cepisseq; ipsum vniuersitan noctem pro parte is qua ipsius. Non explicat autem hic tam accurat in quibus nominibus translatio maneat, ut supra Gai, ubi de vocibus peregrinis disput uit . unde haec disti cultas orta est: quia res haec plerunq; cognitu ficilior est: ac pleriq; omnes hoc intelligunt: tria enim continentia loca posuit, quae ita deseri deten- tui: nec unquam indicauit in quo verbo, aliter atque pod invol)at,accepto, ille deretur. Alterum igitur mini est, quod in x Iliadis, de Agamemnone loquens, qui noctu multis grauibus curis conluctabatur: nec ut reliqui duces G carum c piarum dormire poterat, inquit ipsum cernere campos Troianos, ubi multi ignes accensi erant pernoctantibus Troianis, in rebus ipsorum fecitndis, extra urbem. R iitdum autem illic videbatur nisi fallor quod cum media nox est et, eum dixerat poeta spe hue ubi posita erant castra Troianorum: ut non multo etiam post eundem dixit acerrimo dolore affici respicientem naues Graecorum in quas illi metu perterriti constigerant: neque enim in tenebris loca spectari possunt de luminibus percipi. quare intellexit poeta eum usum mentis oculis:&m hoc manet translatio. Non est autem veti simile Agamemnonem, sellicitum de salute suorum, ac toto animo in ea cogitatione occupatum, nunc huc, nunc illuc cursitasse, ut ea crebro videret, quae iam cum dolore ingenti spectauerat: sed inanim moriis ille, aestusq; m nebat, repetente, quae sibi molesta uidera ac remedium ipsis quaerente. Non est autem simile exemplum superiori . nec ab Ioue prolatum id est, quamuis paulo antea poeta in collatione, similem esse aestum illum animi, g mitumq; Ioui fulgenti astita mans, mentionem trincipis deorum sedili et . quare sublato illo, non vi. qua ratione aliter hic trinuatio manere possit. Tertium exemplum posuit ex eodem loco acceptum, ubi poeta exponit, quae ualde sellieitum haberent animum Agamemn nis: in aliis enim narrat ipsum Graecariam copiarum ducem uehementer pertruria tum, admirationisq; plenum suisse. audientem tibiarum fistularumq; cantum, quae canerent in castris troianorum. Est autem molestiam hoc loco, quod a id poctam Uiter legitur hic versus, quis citat ipsum Aristoteles: illic enim terito postremoque verbo immutato A λ μ ινμ Hec rui legitur . nam id quod hic eo loco est, in reliqua parte versus apud ipsum nositum est: ita nanque ille terminariar. αδοντ'- πο .: quomodo autem hoc tactum sit affirmare noti ausim. quin sanὰ multa variata sint in eo poeta I pristis inq; temporibus, dubitandum non est. Potuit igitur aliquis, qui elegantiam industriamq; poetae, quam indicat Aristoteles, in eo uerbo uertendo non animaduertit Iet, stare, illud uitiosum* esse putans, suo ex ingenio lectionem immutasse, de esito loco id uel sum in alienum transtulisse: cui tamen opinioni aduersitur, quod apud vetere auctorem eodem modo, ut apud poetam ipsum, uersus ille seriptus ostenditur: liber enim de Homericis allegoriis, qui nunc Heracli dispontici nomine falsb circumfertur, ita ipsam citat. Cum etiam satis certo appareat ex consequentibus uerbis, hic aliquid desiderari, quis scit an hinc quoque quippiam demptum sit quod perturbet superius etiam hoc exemplum S tanquam tenebras omin dat luci ipsus in talitis i turdistieultatibus rem in incerto relinquo i midio tamen lectorem adiuuandi, nolui, quod in mentem mihi uenit, cuicuimodi illud sit, reticere. Quod sequitur uerb apud auctorem. λυ, 5 quae disserit in eam sententiam, non cohaerent ullo pacto cum superioribus: satisq; cet to declarant, non nulla in medio defeciste t neque enim in exemplis, quae hic posita sunt, uestigium ullum existit eius verbi, in quo ipse accurate ostendie translationem elue: nisi quis putet, quod sapra tetigi, primum exemplum huius modi

A a iij manere

SEARCH

MENU NAVIGATION