Petri Victorii Commentarii, in primum librum Aristotelis de arte poetarum. Positis ante singulas declarationes Graecis vocibus auctoris iisdemque ad verbum Latine expressis. Accessit rerum et verborum memorabilium index locupletissimus

발행: 1560년

분량: 350페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

71쪽

ΡΕTRI VICTORII COMMENT.

far ab Ela: qua uam primu tempori simi ratum in tragoed se hoc fa

cieban π in Fico car M. Collatis inter se tragoedia atque comoedia, cum de illis accurate disputas let 8 quivminque poema ibidio suo adiuvisset, indicasIta quamuis e tenebris eruere non ita potuerit comoediae cultores,ut tragoediae fecit, ea de causa,qua significauit,nunc contendit epomam cum tragorelia. eodemq; pacto declarat quid commune illis sit, quid alienum ac diuersum.sequi autem primum dicit epopoeiam tragureliam, comiatemq; se illi praebere ita enim de ipsis loquitur, vi si in e ex eode loco discellissentismutq; iter iacere coepissint usque ad hoc solum quod ambae imitatio sitiat grauium

de honestarum per narum: utunturq; ad imitandum metris, non Gluta oratione: antequam autem ulterius progrediar, strupulum indicare libet, qui mihi molestus diuisit: inueni enim calamo exaratos libros hic dissentire ab excusis: quod enim in his est ι,τesmm λ. , pasti in omnes,quos vidi, scripti habent, μίτρη μι- : nec

tamen plana & expedita haec lectio est: sed nis fallor in varietate sita ficit, ut merito

hunc locum sitspectiun habere debeamus: non plana autem, qiua non video, quo modo rem vocari possit magnus senarius versiis: nam hexameter non sine cauta ita significaretur, quem etiam longum Ennium appellas te testatus est Cicero. comunis

vero S recepta lectio nullo mota certa firma est: sermoq; ille duriusculus mihi

videtur: nec sententia etiam eorum verborum satis acuta est: si nanque valent illa, simileni esse epopimam tragoedi quia ut illa, utitur oratione iuncta pedibus, nimis hoc latum est, communeq; ipsi cum aliis omnibus poematibus: cunm enim mor cam orationem asciuerunt. 4e hoc tamen eruditi,ut ipsis videbitur sentient apse cum verum adhuc videre non potuerim,contentus veterem lectionem indicasse, nullum

praeterea de hoc verbum faciamexplicata autem similitudine horum iri,cmatum: acquid in ipsis unum, idemq; reperiatur declarato, discrimina statim ostendit: quae si ne tria fiant.primum tamen duo ponit: quorum prius est, quod op xia simplex metrum habetiintelligit autem ipsi in uno tantum genere vellus uti, id est hexametro, non distinguere ac variue carmina, ut alia multa poemata ficiunt,& illa ipsa, de quadiit erit ininoedia: hoc enim potius arbitror verum este, quim accipere a m M pro puro & nudo metro,id est cur concentus & numerus, additi non sint: atque ea d mumquam supra vocavit ψi a Gry .posterius autem quod opima discrepat a tragoedia, quia ipsa narratio atque expositio quaedam est, cum illa non commemoret quia personis euenerit iret ipsas inducat res eas agentes. enim valere arbitror rerum factarum exposition non cumrem nuntios aliquos finiunt aliquid narrare. de fine illo etiam tempore, quo personam alterius induunt, ex ore , ipsius qui dedun*intelliguntur si quo modo ips commemorare: ostendunt enim hoc patao eum locutum elle, atque ea dixisse, quae tamen ipsi exponunt. Adiungi autem praeterea his tertium discrimen inquit, quoa est temporis longitudo, cum, ut Hii mar,tragoedia studeat quantum potest, cursum suum conscere intra unum solis circuitum aut si aliquando spatium illud temporis diurnum excedat, paruo interuallo, ipsum superet: contra autem ero a terminum ac finem nullum liabeat, si tempus spectes: nee impedit quanto mensu annorum ve spatio, illa, quae conamemorantur, sta esse fingantur, cum res illa: omnes, ex quibus constat salaula truica, contineri debeant: commodeq. fieri posse unius diei interuallo aut sangustos hos cancellos transeatu pauearum horarum spatio tantum ipses migrent. Sin autem epu- Pixiae nariaram tantum ostendisset primis verbis dicendo ipsam indefinitam esse tempore, quanquam inde intelligi poterat distare ipsam ea re a tragoedia, tamen id addidit,aperis; protulit.& hoc etiam,vi superioribus, ipsam ab illa dis Gentire: quod immen discrimen docet sitisse posteriorum temporum, cum iam absilutior esset dia: primo enim, cum adhuc illa rudis de imperfecta ret, nullum discrimen inter ipsas hac parte erat: eadem enim ratione in tragorellis hoc facicbant, ut in Oicis argumentis: id est non claudebant tragoedias spatiis vllis temporis , sed

72쪽

IN L LIB. ARIST. DE POETICA. u

ris & Alutas ipsis relinquebant: quod tamen merito postea improbatum & co

rectum est.

Farare aut jum hae quidem eadem hae vero trafime traga M. Q Iropter qu-uiue de tragardua cognouit , lassos σ mquam, Idem etiam cognouu de epo carmine quaecunque emm habet epopoeia tragoedrae issimet: quae Hira ipsi tale n omnia in epopoeia i ruentamur.

Vt totis his poematibus Quum ire docuit, ut quibusdam rebus illa inter se similiarquibusdam vero dissimilia sint,ita conuenire ipsis inter se quibusdam in partibus tra iit: in aliis vero nullo modo conuenire, cum quae sint huius partes, illius non sint.

Primum autem Hirmat partium quarundam communionem extare. Vt quae Cp Uriae sint parte eaedem etiam sint tragoediae: nec tamen aperit, quae nam partes hae communes ambarum sint.intelligere autem videtur fabulam,more casus quosdam graues, dictione sententiam: ut enim tragoediae, ita de epopoeiae corpus, tabula eae

idem etiam de ceteris dici potest: statimq; niungit suas quasdam & proprias partes

habere tragoediam: quarum vestigia nulla in epopitia appareanti huiuscemodi autem est apparatus & harmonia: neque enim epicum carmen requirit scenae ornatum,aut ad tibiam cani Alet ex hoc autem praecimio Aristoteles eruit quasi corollarium : affirmatq; eum,qui bene in tragoedia intelligat, quid rectit, quid prauum sit, idem etiam in epico carmine ipsum intellecturum es Ie: quod quamuis satis apertu ac planum seret,inmen explicat causim eius afferens: id enim ueri tradit, quia nihil noui inueniet in hexametro illo opere: sed quaecunque in ipse offendeon tragoedia etiam extant: quam tragoediam cognouit ac ne percretam habet non tamen contra euenit,ut qui videre potest quiri in mico carmine vit, aut virtutis maneat, idem etiam instructus subito paratusq; sit ad tragoediam vere examinandam: Occurrunt enim subito ipsi res, quarum vim naruramq; non nouit: cum in epico carmine speiactando ipsarum umbram nunquam aspexerit. Animaduertendum autem est non capere hic auctorem hoc verbum πεδα , quo distinguit tragoediam bonam i mala. eodem sensu quo cepit insta, cum inquit tragaret iam esse imitationem . q. v --δ--: hic enim πουδία tragoedia vocaru quae eximia est & perfecta:illic vetb actio vocatur αεδία, quae grauis est & seria,ut separetur ab humili ac vili.

Te poesi quidem igitur,quae in hexametris imitatur,oe de comoedia 'Acemus: de tragoedia autem A emus, collecta ex Actis quae inde na=tur,definitione essent De i iM.

Cum accurate docuisset quibus in rebus inter se conueniat epopoeiae,& tragoedinsimulo: ostendisset, quae sint ipsarum discrimina, videbatur etiamnunc eadem ratione sigilificare debuisse communionem epopoeiae&comoediae: necnon eamdem distantiam: verum quia intelligit sibi antea subtiliter disserendum de tru aedia M poeta, quam de comcedia ulterius quicquam agat, qu enecessario longa erit disputatio,in illud tempus differt hane animaduersionem, cum haec iam absoluta de ad exitum perducta erunt.Quare prolata in aliud tempus illa,restare dicit,ut de trago dialoquatur, decerpto ipsius me terminoque essentiae ex iam traditis atque expuc

73쪽

PETRI VICTORII COMMENT

tis: inde enim erui ruri ac conflatur.saepe autem hoc ipsum secere: & ex illis, quae iam k se tradi in sint,assi are aliquid duci de planum esse, constat. Nam in 1. etiam libro de moribus ad Nicomachum, illa quae a se de materia illa vique ad eum locum explicata seren appellauit, ut hic, : verba ipsius haec sint . . A . --

ρομυων, . r. iam . - Πῆ τιμίων --Secutus vero ipse fidem trium calamo scriptorii in librorum lectionem variavi: cum enim in excoiis prius esset me correxi , ut in in illis offendi. ne εἰ idαμιτ lim .ae: praeter autem auctor ratem eorum librorum, impulit me, ut hanc veriorem esse lectionem iudicarem, quod supra quoque iterum,uoi de tertio illo discrimine poeni tum disserit quod manet in usii diuelibrum instrumentoru,quibus imitatio fit, prinpositio, ut hic, illi addita est: primum enim inquit. -r-M. uia .mς δια ρας

μ- quae sequuntur.Videtur igitur intelligi debere poesis, vel ars, qua imitamem esse dicit opellexametrorum, vel potius in illo genere carminis Gin re quod vuls: & quasi illic relinquere imaginem earum rerum, quas unitatur: d saeibit enim ira etapiniam. De hac igitur utente hexametris velitibus in imitando, de de conuiata, ira inis opportuno tempore sibi agendum allimat: nunc enim praest xede tragoedia diligenter disterere iram praeceptio etiam illorum adiuvabitur ex secatione huius. Hanc autem detras india disputationem recte de ordine aggreditur, ponens primum definationem ipsius. ico vero ου- eam vocat, ut consueuit: nunc mim t. --: nunc it, definitionem appellat: addidit autem iis , , ut ostenderet, cuius rei ocu ille terminusq; est ei: iunx enim aliarum quoque rem it nec omnes naturam ei lenti rerum declarant.

Di te in tragoedia imitatis acti se si se oe sectae, magmtudine

Pollicitus est se tumoediae definitionein allaturum: atque eam quidem collectime superiore disputatione: quod nunc iacit, ut sngulis ipsius partibus accurat antia maduers ostenda Prinium igitur ipsam dicit eae imitanonem, quod genus tragoedo est: constat enim in definitionibus primum penus collocati . hoc autem inde simplum est,ubi docuit, omnem poeta esse imitatione.Quod sequitur etiam' actio ni commune omnis poesms est: manctae nanque adent etaiquid imitantun ta hoc quoque sepraposia erat, ubi probauit poetas aut ineliores, quam nos simus, imitari, aut deteriores. Quae autem post adduntur, distinguunt tragoediam a ceteris ipsius speciebus.nam quod adiungitur huic nomini, studiosaeisquamaeparat hanc imitationem a com mia: quae imitatio estactionis leuis ac ridiculae: sed hoc etiam dictum suerat: nec nouum ad aures nostras venit: seiungi enim docuerat hoc pacto tragoediam a comoedia, quod alteraipsarum deteriores: altera meliores imitatur. Sed etiaconuenire Sophocli cum Homero dixerat, quia ambo studiosses viros imitantur. od addit perse : declarat actiones inchoatas,& ad exitiun non perductas, non cite materiam idoneam tragoediae: sed requiri, Hactio, quam imitari triscus velit, integra,& ab luta sit: nec tamen putanclum est, hoc inde acceptum este, ubi docet quomodo tragoedia erit aucta & ad veram ipsius K,rmam perducta: longe enimi, aliud niti filior)est: cum tamen non videatur unquam supia quicqtiam di-

iaciunde duci posset, huius modi esse oportere actionem hanc d est abs tutam ac

plenam

74쪽

IN L LIB. ARIST DE POETICA. n

plenam, existimo auctorem hoc nunc addictiste,&quasi admonere voluisse, cuiuia modi illa praeterea necessario esse debeat: nequis in hoc laberetur: ac fals5 put retiactionem etiam inchoatam & ad finem non perductiun, este materiam idoneam huius imitationis eum vero hoc sit tanquam declaratio quaedam eius, quod ignotu obscurumq; alicui in superiore disputatione est e potuisset,& ipsi im aliquo modo illic inclusum fuisse existimari diciq; potui Sed intra quoque, ubi meminit huius definitionis: testaturq; se hoc antea demonstrasse, addidit, Crelicto, quod hic antecedit, verbo: cuius vocis hic vestigium nullum est: quem tamen locum manifestd in

iuscemodi igirur quippiam hic quoque fecit. Condita vero oratione dixi non suaui, quod Paccius feci ut verbum, quo usus cst elegatistimus scriptor exprimerem: quis enim dubitat, quin participium stia verbo ductum, quod valet c dire, id est condimenta aspersere,atque ea,quae suaviores dapes reddunt,aliquo comporinre. certe conmmenta ipsa appellantur: quare hoc verbu huc transs tum ab alia re est: neque enim intelligit vera condimenta, sed quae similitudinem illorum in hac re haben me non minus iucundam, auribusq; gratam reddunt orati nem,quis anethum, miculum,piper, coriandrum,cuminu, rhu obsoniorum, quς Veterum erant condimenta, suaves epulas inicere selita fuerint: significat autem, ut ipsemet insta docet,numerum concentum de metrum. Plutarchus quoque in c5mentario,quem inscrip sit, easdem res,eodem translato verbo appellat: c ius testimonium magnopere opinionem meam confirmati inquit igitur. A

&quae sequuntur. Idem etiam eruditus scriptor in L urgo eodem uerbo eleganter usus est iocos enim & lusionem dixitissum existimasse tanquam condimentum laboris: cum Ostendere uellet non suis se illii ta tristem ac seuerum,ut uulgo existimareta Sed insta etiam Aristoteles, e

dem pacto,ut hic, vocavit cantuni, maximum omnium codimentorum enim

ipsum esse inquit. Vt ipse autem inquitiit ad sti unus atq; idem politissimus scriptor Plato in ultimo libro de rep. ostedere volens, si potas haec

Viidiq; ornata ac reserta multis illecebris ed penetrauerit: in statum inquam illum optimum ciuitatis, magna inde incommoda eruptura, vocavit ipsun eodem pacita: hac enim eius uerba simCώ Aquin haec ornamenta significarit, dubitari non potest,cum rudi tantum, simpliciq;, cuidam generi poematis aditum eo patefaciat. quare ira locus omnino accipi edus videtur. Vnum tantum molestum 'quod Aristoteles Eie videri posset contra sitam legem commisisse, qui auctor nobis fuit, ne curem aliquam definire volumus, utamur verbis transsaris rhaec autem est mani sestbdefinitiva oratio. Soluit vero hunc nodum Alexander in ptimum librum Topic

rum quo loco tradit n5 nullos solitos accusare illo nomine definitionem sillogisini Aristotcleam, quia rit is in ea ina vit,quod verbu proprie de corporibus, quae

locum occupant, dicitur: Oratio autem sine corpore sit: eos enim ignorare affirmat causi ,cur non oporteat in definitionibus uti uel bis transsatis: illa vero est,quia ita reddi concingit obscuriores orationes,quae definiunt. Quare oportet fanὸ huiuste- modi translatioties cauere, quae tenebras asserunt: quM n aliquando transtatu ue

bum vulgo notius est illo, uod proprium eius rei est, nullo modo peccat, qui ipse indefinitione utitur,quod ipse accurate docet in eo uerbo usu uenire. Ratio igitur illius scrupuli euellendi hic quoque utilis est: in Graeco enim sermone mNis rem ostendit, quam significare nunc vult,quam proprium quod vis verbum secistia

Hane autem vim habere translationes qua lam, ut clariorem faciant rem, testatus quoque est Cicero: nam quin consaetudo plena fuerit huius nominis, ita transsau. ci tradum non est,postquam videmus magnos auctores passim ipse uti: cum enim quoque Alcidamantem oratorem accusu et propter nimium & importunum usiam epithetorum Aristoteles, leganterlust in hoc ipso verbo: illum enim inquit uri epitnetis non ut escarum condimentis, ut oporteret, sed ut escis. uia penc ex ipsis me

sis struereti sed Um e hoc melius: hac enim in iis verba sunti ου G M.σμασι

75쪽

ψ PETRI VICTORII COMMENT

V a xv εμελ ιπσιττιοι πειτne. Cum igitiari uectot exempla, illustribus locis posita,

admonere possent quomodo hic est et accipiendus miror in primis loetillimum virum, eundemq; elei tissimum poetam, Georgium Trissimum, intellis

ille suavem orationem i in epistola nanque, qua misit ad Leonem MPon Max. tr Lindi a se scriptam Sophonimam, cum vim naria ramq; eius poematis traderet,

nanc i, ipsam Aristotest silesinitionem exprimeret, illo modo reddidit: Quam vectautem dici possit tragoediam requirere orationem suavem facile docti viri iudic buxit: neque enim, quae condimmitis quibusdam asperia est, iucundam ipsM rediantibus per se suauis existimanda est: tristis nanque potius sua ui quam mavis ira sica ratio diceretur sequitiir autem. Seorsum singulis formis in Dartibus agetibus: quod iupra quoque tactum est, cum docuit genera quaedam metu eodem tempore ac loco uti rhyclamo, harmonia te metro: alia vero separatim. in partibus uero Vid xur signiscare ubi illae res locum habent, de cum usus ipsarum veniti In extremo autem renit tragoediam, non utentem exposition quae propria est epop x, sed mis ricordia & metu, e horum animi motuum esticere huiuscemodi pertiarbationum Purgationem ac leuamentum in nobis. hoc uero pertinet adfinem illius indicandum: numq; , quod ex hoc poemate capimus, & qua ratione illud adipiscimur, declarandum r auxilio enim quoque commemorationis illius, que adhibetur in epico carmine, si plificare videtur/purgari animos nostros impetu perturbationum: idem 1, enici ab utraque poesit modo tantu & quas instrumentis variatis. Sed Ur

gie hoc praestatur a tragomia.cum excitat in nobis misericordia ac metum, ponensante oculos casus, qui necessario moueant animos nostros. Cum autem infra opera

daturus sim, ut probem non existere in tragoedia orationem , loco in primis quodam huius rei explicationem valde re virente, videtur hine quoque ad id

coiisti tinendum argumentum elici posset quod enim nune inquit, purgare trag sediam motus turbidos allimorum, non commemoratione, sed misericordia'metu,

ostendit illam uti fictis & terribilibus de miserabilibus, ut hoc praestet, non oratione ad id ficta: nam epopoeia etiam utitur ex persona poetae oratione horribili de apta ad nitiei laordiam excitandam: & ope deni harum motionum purgat ceteras, sed non simpliciuna ut tragoedia fictis . expressarum, sed in oratione aspersami Intelligitur uero indicio Aristotelis ipsius, ipsum accuratia copios i de hac purgatione perturbationum disputasse in his libris de arte noetiear cum enim in viii. libro poli ricorum de illa plenius adhuc quam hoc loco raciat, Meret, apertius tamen se de ipsa disputantrum dixit in his libris: nam eo loco fitetur is de ea crasso modo, leuate

- ποιώτι. c. id. Loeus autem hic nullo modo ille, quem fgnificat esse potest: breti ius enim adhuc ieiuniusq; hie de ipsa quis illie agit Restat igitur, ut i cundo, tertio ve in libro huius operis totam illam rem summo studio explicarit. fieri enim potest, ae verisimile est. vi illic explicans iam omnibus partibus poetices, de quibusdam magnis quaestionibus accurate disputarit, ut de purgatione nari de iocis ac ficetiis de aliis nonnullis huiuscemodi rebus.Non mirum autem est Aristotelem omnes neruos in hac re explicanda contendiisse, cum de ipsa longe aliter ac magister ipsius Plato existimaret: ille nanque hac de causa in ciuitatem bene institutam non recipiendos putabat poetas,quia motus hos animi turbidos excitarenti impelleret tapo homines ita correptos ad ea statienda, gerendael; , quae non oporteret: contra vero Aristoteles iudicat motus hos temperatos esse utiles: veruntamen quia ali quando ita esstnderentur, ut nulla ui reprimi possent, opus esse huic malo remediuadhibere: remedium autem ess si quis antea ipses purget, ac quod nimium impo innumei; est in illis, tollat. Hoc verb praeclare tacere tr. oediam, quae modum adhibet omnibus pertitubationibus: docob; quatenus progrediendum si ipsa enim i

cumbit huic rei, & curat impetum, exultantiamq; perturbationia omnium Opedu

rumquas fetis, 'uae in scenam induci excitat, moderaturq;. id est misericordiae Mmetus. ' ν κ μ ιι significat efficere de ad finem perduine curationem hanc.& animorum vehementiorem commo nem allevare: quod cum aliis quoque sertasse modis praestari possit, docet quam rationem in hoc gerendo secuta fit trag

76쪽

IN I. LIB. ARIST DE POETICA.

dia,que dum misericordiam metumq;, duas magnas perturbationes purgat, eodem etiam tempore purgat cetera viam6; monstrat ipsarum corrigendarum.quia enim inquit rejου ostendit no has solas pei turbationes in animis minui,opera trUcedi: beneficioq; eius poematis, verum etiam alias similes illi ac cuiusmodi ipta sint,

eodem pacta leuari. H c quoquNars definitionis sumpta est e superiore disputati

ne: non tota tamen : nihil enim supra tetigit, quod pertineret ad motuum animi l umentum: sed tantum dixerat genera quaedam poematum imitari narration at' expositione rerum: alia uerb non eommemoranao,sed per nas ipsas inducendo.hnem autem elle omnis poematis arbitrari debemus iudicio Aristotelis ni itique nimios motus animorum: unde nunc diuersam rationem tradens, quam sequeretur tragoedia ab epopori in ea re persequenda,finem eum ipsum appellauit.

Cum, quod pollicitus seerat, praestitisset, id est, uim naturamq; tragoediae explanasiet: ac quod in illo nomine inuolutum est, aperui siet, partes nunc definitionis, quae obscuritatis aliquid in se habuissent, decIaiat: primuinq; , cum in ea dixisset, Condita oratione,tatefacit quid verbis illis ostendere voluerit: amrmato; sevoc

re orationem conditam,suauitatest; aspersun, quae habeat rhythmum & narmonia& metrum: tria enim haec sunt condimenta orationis atque orationem sola haec iucundam reddunt, extra ipsim aliquo modo posita: nam translationes & verba qu dam peregrina aut vetusta, qtiae&ipsa orationi suavitatis multum afferunt, partes ipsius simi, atque eam constitiiunt. Vnde vere propter similitudinem condimenta pellata sunt: condimenta enim quoque ebaliunde apportantur, nec partes simis, mplicium escarum.Tertium autem, quod in excusis antea erat, μίλα, non diue sum ab antecedente medioq; notione ipsa, emendam: ac pro eo μίτρη, reposui: ideautem valere uit die,& uροι testimonio quoque auctoris perspicitur, qui supra haec ipsa nomina conita sit:&alterum pro altero cepit. Metrum uero unum ex illis este,quae inerunt orationi suavitate atque apte condimenta appellantur, apertum

est: sed Plutarchus quoque in erotico, cuius verba supra posui, in condimentis ora tionis appellandis illud aperte enumerauit. Hoc autem scripturae erratum cauti filii. ut docti&accurati interpretes valde in hoc loco declarando laborarent: viderunt enim, si illo modo legeretur, multas & magnas hic oriri difficultates : sublato verti hoc mendo,cuncta nisi Allor in aperin&plana sunt. Secundum, quod interpremtur est,quod dixerat.Seorsum singulis serinis in partibus agentibus: quare nunc explanat quid verbis illis significare voluerit, primis tantum duobus eius sententiae nominibus positis. Declarat igitur id in definivone hanc vim habere: seq; hac de cauta id posuisse, tuod partes quiam tragoediae conficiuntur, absiluunturq; tantum m tris : nullo alio condimento,quod leporem ac multatem eo importet, thibito: rursusq; aliae partes conficiuntur tantum concentu, quem concentum hic vocat μίλκα cum sis pra,vt opinor, illum vocant. Cum autem tribus existentibus condi minus,duo tantum hic enumeret: nec qiticquam addat, ubi rhythmus adhibeatur, ut de metro secit: neque seorsum Dolito: nemae cimi alio ullo condimento iuncto,&quasi temperato, verisimile nullo modo est auctorem ipsum reliquisse ut inutilctsed cum paulo antea eum appellasset: certumq; foret, locum illi esse in cantibus chori, ubi melos manet,nec alia ulla in parte iuris eum quicquam habere,existimandum

est illum hae de causa ipsum omississe. Nam si accipi debereticuius opinionis No non sum, rhrthmus,qui auribus percipitur: in voce , ac cantu illo existit, ius sine dubio

filisset

77쪽

,3 PETRI VICTORII COMMENT

siisset notariasse melos.Sed cum arbitrer intelligi dubere eum,qilem celeritas ac tarditas impori ordinem quem am nacta, igni dum grex ille inouetur ac saltat, planum est hunc numerum in voce non spectari. quare non potest contineri in verbo illo μι ς. Omissus igitur est,nec locus illi suus verbis auctoris allignatus, quia ille obscurus dubiusq; eue non poterat. nam cum infra in partibus ipsis tragoediae qualibus inueniendiis ι π/.i tantum appellet: nec rhyllimi mentionem vitam illic quoq; faciat, deinde causa credendum est id ipsum fecit te: praeter tuam quod in numeris illis cantui accommodandis, non magnopere exercetur industria poetae: aliunde enim ipsi eo adportantur.quemadmodum fieret de illis, qui in sono uocis & omnis instruinenti musici notantur: ipsi nanque diligentia poetae, cognitioneq; aliqua musicae arti fabricantur. Animaduertendum autem metra ipsum vocare uetius, qui eduntur ab a ribus atque omnes deniq; partes tragoediae, exceptis cantibus chori, qui μῶλ Vocantur, ut secit in problemate illo,cuius ui pra sententiam expreis: cum cnim quxreretur, cur Phrynicus in melicis potius poetis, quam trapros numerare-

rtis libris hordiuersum a lectione excuserum,quod non arbitror repudiandum: cuenim se is impressi habeant patrio multitudinis numero in illas est eadem

vox dandi casti: puto igitur quod in definitione Aristoteles dixit ἐν ε in μῖ , ni

ipsum dixi si evno nomine breuitatu causa MAsu: in hac enim lectione cunctos colamo exaratos consentire vidi.

uia autem agentes faciunt imitarismm: primum psidem mcesseris Nisue esse debet Hupra pars tragae M oculorum orarinus: Lmae camus, Adtio: in his enim facium muratis um. eco amom dictionem, i cm m

Vt tragoediae definivonem eruit ex iis, quae supra disputata sunt, ita nunc partes ipsius duo ostendit ex iis, quae in definitione polita postea sunt: quae itidem proce tis haberi debent nec limcisi pollunt. Primum autem quia dictum si ierat ira -

sinducentes petibnas, quae agant imitatu in hoc tanquam firmo quodam ac stabili selo, confirmat partem tragoediae esse ornatum eorum, quae exponuntur oculis si ectatorum: illa enim omnia ita instructi&Ornata, ut respondeam rebus, quae aguntur, multum adiuuam intelligentiam earum remini, ac uerissimiliora ipsa re dunt. intelligit autem ornatum s cetra uestimenta histrionum,serinam Vrbium, vi Tum atque Mium, Omniaq, huiuscemodi, quae non tantum splendorem habentista tiaturae earum rerum,qinae referiantur, serviunt Si autem alia quapiam ratione illi & non Mendo imitarentur, non sequeretur ut apparatus hic pars est et tragoediae: neque enim in epico poemate, quod narrando, commemorandoq; munus suum peragit,locum habet aspectitio: auribus enim res illis, non oculis aciportantur. V

rum quia tragoediae quoque placent, si legantur,& non cum recitantur solum, intelligens hanc partem non dile ita nec si istam, ut sine ipsa funditus intereat tragoedia,

i inquit, Aliquam partem, quo significauit ut in numerum partium ipsa redi

debet, ita non esse primarum partium. Post hanc autem, illo modo cognitam esse partem, sequi dicit alia ratione, ut cantus quoque ac dictio partes sint: confirmare nanque hoc uolens,inquit eos, qui imitantur, utentes his tanquam insti viventis mutari in quo animaduertendum eu,quod ad Graecam locutionem facit, ipsum en ostionem O adiungere nomini quivi refert has ipsas res, ut supra quoque ipsum nosemel secisse adnota 'quare, ut illi Guidemur potius Ecc tanquam niateriaaccipiet

78쪽

da: in qua exprimatur res, quam poeta ses pit imitandam: in antaratu nanque &iutactora illa redum: nec non in cantibus ipsis, quibus etiam adnibiti sint rhythmi, effligitur id iactum. Cum autem rationem iam reddidistet, cur hae quoque partes haberi deberent,nequis sisupulus iii animo alicuius Criretur, quid intelligeret, nominibus illis explanat: inquitq; se vocaredictionem , ipsam metiorum compositi nem ignificans astrictam certis melisuris pedibusq; eile tragicam orationem. μιγ au ου vero , id quod potestatem, quam habet, omnem notam ac perspicuam habet. Omnem autem, quia non quaedam cantus pars nota est: quaedam autem ignota, sed Omnis ipsius vis, ac quid moliatur in nobis apertum est, ct a quolibet quilo nego

autem actionis est initatis: agitur autem a pulussam agemitus:

quos nec se est quales quo si moritas ctar sententia: proster hos

enim s assiones esse dic in quales quassam, duae action cause narura

sum Mema'mores, secundum has adriscum non suum v -

δε etiam depellantur omnes.

Vt paulo supra secit,cum declarare uoluit, partes esse tragoediae apparatum,dictionem, S cantum: initio enim posuit quiddam,uii de ita se rem habete liquido cognosceretur: illud autem certum'exploratum erati ita nunc cum aliis par cibus intuerigandis Operam det, ex antepositis ducit, partes item ipsius este mores S sensam antia mi,qua & ipsa explorata es lent. Vndr initio horum, quod valeret ad firmitatem e viam sciatentiariam ostendendam, posuit': cui particulae ut saepe declaraui, reddi debet aliquid qued indicet certo id quod insertur inde nasci.& haec est ratio,qua utitiirAristoteles in Eouis aliquibus rebus saperioribus adnectendis.& si hic quiddamemquod explicatione egere putatutiintelligo autem in eo, quod antecedit, de quod plerunque ut certum poni sinitum est: quare utitur ad huiuscemodi sententias con-hiniendas leuibus argumentis & e genere eorum. qu ae Graeci vocare c5suerunt: quod insuperiore fundamento opus non fuit. Sed hoc relicto, quod frequens est,& a ueteribus etiam Gnxcis interpretibus animaduersum, ex hac sentcntia, traindiam imitationem esse actionis,serie, qua apparebit,elicit duas illas, quae restabant, partes tragoediae: ordo autem hic est. Quia imitatio est actionis, tragoedia sicilieet: hoe verbprima in parte definition si positita est: Agitur autem ab aliquibus agentibus: neque enim agi quicquam potest, nisi sint qui agant. Addit autem ij, qui agunt,feri non posse quin quales sint, ininoribusq; atque animo impressiam ha

ant qualitatem quandam,id est ut aut auari sint, aut benigni aut timidi, aut sortes, aut misericordes, aut di iri, siue demum aliquibus huiuscemodi naturis insgniti, sue ad eas procliues: a ratione autem sensitq; animi qualitatem accipiunt: qui aut acuti sunt aut tardi, aut sapientes aut stulti. IVobat uero hoc, utopinor, umili: a gummitaturq; hoc pacio: cum enim secta etiam astimemus esse qualia: quacunque qualitate ipsa notata esse dici in diocenim videtur valete particula dii, in quam adiungit nomini . e. non aliata causa ipsa qualia esse dicimus, nis quia profici m-xur ab his rebus, id est a moribus & a sit animi. quare existimandum est ab iisdem

rebus vocari quoque homines quales, ut illud Aue τε o. referat voces, quibus supravius est,id est ..d e 3 'πι ι : quamuis arbitrari aliquis possiet, intelligi debere duabus illis vocibus,non indolem & rationem, sia homines, ut tradiderit auctor notari

facti hominum ab illis ipsis qualia, & ab eorum qualitatibus nomen capere. Quod in te sequitur, est redditio illius quia,& o auari ut Graeci vo ant: ut enim eo in

ueniret,

79쪽

6o PETRI VICTORII COMMENT.

ueniret, usus est sentemiis illis,quae cum aut sua vi ent plorat aut supra tunc ve rati nibus conrirmatae sint, reddunt etiam, quod adiungitia planum atque exploratum.

hie autem quod adiungitur positis illis, est, Duae sunt caui actionum naturae impulsu sensus inquam animi & mores: quod ualet iiiii sallor homines impelli ad aliquid agendum rationis subductione. S rationem postea sensum . animi ita enim appellemus : erit enim res notior qualis si pluribus sigmitata nominibus semen causamq; esse eorum, quae ficimus:& ut rationem ita mores: sunt enim alij, qui quia hoc aut illo modo morati sint, secuntur ad illa, ad quae natura ea ipsos Wit. Adwngit aut ς Aristoteles, de secundum has adipisciuitur, α a fine depelluntur omnes: quod ualet prout homines consilio & ratione valuerint: nec non ut moribus his aut illis pnediti fuerint, aut fiexi compotes suorum uotorum: adit Qq quod sibi propositerunt, aut inde lii: totum enim fere in his positum est hic vi infinitis aliis loci, Aristoteles posuit pro nam quin άa Πεγγα valeat a proposito depclli,nec posse optinere, quod concupieris,duoium non est Pusillus scrupulus est ea rarte cum inquit -κα, t in , quomodo muliebri nomi

ne utatur: cum altera illarum reruin, quas intelligit, ileutro genere vocetur: neque

enim videtur apte poste su mininuum ulum neutrum complecti. Se ivt adsure-xiora redeamus.Cum in desinitione tragoedia dicti si teste imitatio non aerionis timi licite ed actionis hones omisit hic nomen,quo illa distinguitur a comoedia, uetde nsa imitatio est actionis, tal humilis S abieta S iocosae, quia id necessarium lite nullo modo crat: nec quicquam ficiebat ad id,quod probare volebat: satis enim ii ii fuit repetere ipsam este imitationem actionis. insta etiam in redditione, id est ubi ostenclat quid necessario sequatur ex superioribus seu tentiis: quod prius erat accusandi casu correxi restitiit l, nominandi casu δαμα, ut te idebere liquidbrospicitur, illa antibus etiam huic lectioni calamo scriptis libris: apta enim i intea nomina a verbo ma κω, quod nulla ratione patitur eam constructioneant sed ut τι coli. quae inquit, nominatiui casus sunt: illae enim res .cτι- ά . e. z. Q. προ μει id est habent eam naturam,ut sint cause factorum humanorum : ita etiam vocabula illa, quibus ipse illae duae causae notantur.

V autem actionis pridem mimo duci: appelli emm Iabulam bane compositionem Grum: autem secunduin ι'ei quales Tm esse

Quinque iam inuentis partibus tragoediae, mam,quae adhuc restabat indagat: vel potius,quae sit illa,statim Ostendit: non enim in ea explicanda ita laborareotin superioribus c rtuit: neque e tanta mole ipsam eruere, ut proximas vicinas duas ne se stit: qui ii potius eam de partem esse tragoediae, de magni quidem ponderis Pa tem apparet quare potius declarandum fuit. quid illo nomine significaretur. Tradit igitur fabulam esse actionis imitationem: id autem constitvcre volens ac verum esse in cere, inquit se vocare fabulam compositionem rerum: ham consimiare ipsi iniquod dixerat, ac ratione ous rei reddere intelliginar ex particula: i, quae in seque resententia posita est: verum quia vocabulum hoc fabula lut ovi notin plures nos nes habet: nee vere de omni fibula dici si et eam este compontionem rerum, indica quam fibulam esse huiuscemodi asti et, id est ilhun de qualite agitur: quae , intelli itur eum disputatur de tragoedia: nisi enim ita accipiatur. non video, Pamvim me habeat nomen illud ποῦ' , quod monstrare rem ibi et: de non sine causa doctus accuratusq; inte res Madiu timet ne mendi aliquid hic sit: legi in debeat sueratri mulinudinis : siue lim: ipse enim quoque diu subicarus sum

80쪽

m I. OB. ARISTODE POETICA I ci

legi debere: Nam quod dura aliquantulum vi detur esse conflauctio verborum,si ita legatur,repperi exempla multa huius locutionis, in qua non suo loco positum est aliquod verbum apud hunc auctor , ut qui non alienus esset ab hac compotitione: in extremo enimj.libro πολιτικα,, inquit. τι ν--ειαλ- re: & non, qui crat planior ordo ve rum. - . in i 3. qucque ubi ait, refellens πιιιτ αν Platonis. cum planior structura,sensit , certior est et, scribere G πο-: neque enuni saccommodatum esse poterat agitia colis: seci reliquis utilemat, ut qui agros colerent, inmunes haberentv ores & li heros: ita enim minus illi inter se concordallent. non deessent&alia testimoitia, quae idemconfirmarent, si opus esseti τα - ου autem πραγματυι valebit, harum, 'ine

apte sint trag diae Pangendae, rerum: nam si argumentum Himum esset, nihil iuuaret recta constructio ipsarum. Si igitur fabula, de qua agitur est series apta & comi cisitio rerum vere dictum est iii pra tabulam ei te imitationem actionis: neque enim amitatur illa aliud propri quain seriem eam & molem eorum, quae ficta sunt. Quae autem sequuntur, serurunt superioribus: cum enim supra demonstrasset haberi cle-bere mores &sensus animi verbis expresstbs, partes tragoediae: appellauit autem ipse has res quid verbis his accipi velit,nunc declarat: primum inquit se vocate mores eos, quos cum ingeneratos elle aliquibus videmus, dicimus rade usa ipsis, agentes aliquid, quales: nam τα- ipleiadidit, quod sempec studiose sicit,quia non ununi aliquod certum morum genus, sed quicunque illi sint, intelligere se,ostendere vult: & auari enim morati sunt, & stauciolenti mendaces S superbi εc molles: de omnes deni mi, qui huiuscemodi aliquid insirum penitus in animo habent. Sensum aute ac δι ,α ivt Graeco verbo utar tollendae clissi cultatis causa, se appellare dicit ea, quibus in oratione utentes demonstrant, probastq; aliquid, siue etiam aperiunt, enuntiantsit, , quod in animo hes1wnt: αποδω ν νυσιν enim quod liquit, significat,cum aliquid iam mirum Drobant: arguineivo5; aliquo aut confirmantaut refellunt. sed etiam verbis ostendere atq; aperire quid lentias de aliqua re, sanctae partem elle affirmat. Animaduertendus autem est modus loquendi, quo ipse inquitia τι δμὴν ιτι, praepositionem , huc adhibens, ut supra multis locis adnotaui ipsum se iste, cum de iis rebus loquitur, quarum ope poetae aliquid exprimunt atque imitantur: vel Potius in quibus i. anquam in materia quadam ac Giosaudant imitationem,&vsurpat haec verba πα μὴ σιν. nam illic quoque οι est. Sed ina quoque ubi rursus ostendit, quae vis diomae sitima inquit. Hotatiora A, - οι eαποδεικν- σι Ti. Videtur igitur sis ficare ut illic sententiam manete omni illa

in parte orationis,qua probant aliquid aut ' eriunt quid sentiant siligillatim de iuvare, essem ipsam in illa quasi materia sus M ac disteminatam: Nam quod infra etiam in declarando inquit ου. ia πρMOsem: , valet eo loco coubi & omni illa in parte qua . Praeterea quod adientennam v borum silion ad certam aliquam illorum construendorum rationem, scrupulum in se habet,quomodo hunc docere volens, quJd valeat . . mores Rixerit eue illos, unde vocamus quales eos, qui agunt, cum paulo supraetradiderit homines etiam dici quales .itaui ide qui sunt terse ingenio & M. Ia inde etiam selisi sunt vocari quales, dclange aliter quales. Quare non videtur haec veradi exquisita ratio esse hos significand postquam alii quoque, diuersi ab his, eodem pactis ostenduntur: S tamen insta quoque idem repetiuit: nam inquit eodem modo eandem rem declarans . .

SEARCH

MENU NAVIGATION