장음표시 사용
111쪽
DE INVENT, PRAT. LIB. II. FActa ornandi,m amplificandi quaeratio sit ubino
de intueamin:in quivi laudandis uituperandis , - σ rhetores, tum niaxime historici hemicis vates ιersantur. Teporta autem struato ordine laudari opora fere ipsa nobrepraescribit ratio:poetis tamen id, quod 2o loco ricetur,d eis Ma mutantibus. Praecipui aura em hic loci sunt, cause er euenta: quanquain alij o nnes, qui supra, ex huc adhiberi possint: expositis, rissim causis , deinde quae euenerint explicentur. agare Vergiliiis postquam paucis proponendo , nim usq; inuocando hominion animossibi benevolos attentosque reddidit,cursu stata commemora cum Aeneam luno insignem pietate uirum,tot Iasores pericula, adi
urbs antiqua fuit, TFrij tenuere coloni carthago:I talium contra: Tγberinus longe Ossia:diues opum,studijsq; asterrima belli: in m Iuno fretur,terris magis omnibus unam, polibabin coluise Samo:hic illius arma, Hic currus fuit hoc regnum Dea gentibus esse, Si qua fata sinant,iam tum tendiis fouets. progeniem sed enim,Troiano a sanguine duri Audierat,Tγrias olim quae uerteret arces. Hinc populum late regem,bellos superbum venturum excidio Lγbiae sis uoluere Parcus. Id metuens:ueterus memor saturnia belli, prima quod ad Troiam pro charis gesserat Argis. Necdum etiam causae irarum saeuis dolores Exciderant animo:manet aestimente repossim x Iudicium
112쪽
Iudicium Tiridis stret aes iniuria fismae: Et genus inui , rapti Ganγmedis honores. His accensasuper, atos aequore toto Troas relliquias Danaim,dis immitis Achilli l
Arcebat longe Latio multosq; per annos Errabant an sit, maria omnia circi . Tantae molis erat Romanam condere gentem. His irarum Iunonis e causis,quae infortunia Aeneae Troianus eueneris dum complures annos mari erra re, Cr deinde in Latio bellum gerere coguntur, Poeta
subinde fusifime narrare occipit: uix duodecim Isbris abfotat.
Vix e constem Siculae telluris in alium Vela dabant Leti, er stumus salis aere ruebant, c. Sicer ante hunc in utroque suo opere Homerus primi caussas, inde infecuta canit euenta. Hunc in modum re T. Liuius fecundo fucepti a Poenis in Romanos belli, antequam euenta ress gestis enarra causas primum dici quod uidelicet Sicilia Sardiniaci isti nimis celari rerum desperatione Romanis concessa, haec raude ab illis intercepta essetuum quod Annibal, cum puer adhuc esset, a patre Amilcare Imperatore aris admotm iurasset, se quam primum per aetatem poset, hostem βαre Romanis. Quin Cr Silunium idem scere, ipsius argumento eist binoria. Quias non igitur alio hic cauta suram Io S ualet, quam ut cauθε rerum, quae euenerarunt, quod ab his autoribus Mitatum esse uidemus, primum exponendus esse sciamu3 s Est promo militiplex buris, pasta, , nec certo in loco Ugs: cum
113쪽
DE INVENT ORAT. LIB. II. s unc praecedunt, nunc uos sequantur euentus. Iuanquam pristiae quaedam, principales mae πα
unc se sint, quas nosse principio lector audito, te cupit, tamen cum subinde alia atque aliae astiones Uu3s Itint , o ipsorum aliaue atque alies causas se const*: unde si inin narrandum obiter amplifinetur, mire orationis extendetur corpus. Quare Ciaero, cum suarum se laudum minus grauem scriptoαem fore intelligeret, uidereis L. Luceium a. F. in
ignem fui temporis hi toricum bellum ciuile si ibenae sim suscepisti scripta ad eum epistola, omnibus peisit modis, suas ut res exemplo Graecorum stosum pG α
bibat, atque in se omando historiae leges negligat. osse autem inde, si a continentibus fuisscriptis ferinis
Ni, G a causis, euentis, adiunebris amplisce quo tam corpus confici. His porro ex locis augeri rem oporere, L. Luceium admonet, dum causus, consilias re 'um suari , με etiam Cr euenta explicanda esse cribit. Adiuncta autem sunt,tempus, testimonias Llio e ,quem ea,quae suo iudicio laudanda putaret ornare, luae contra uituperanda reprehendere uoluit. Atq; huc 'tium pertinet miltorum in ciceronem perfidia, institi prodit's,quae Cr putauit ese notanda. Hic nemonirabitur consilia, Cr aditones, quas supra in locorum: positione adiunctoru loco complexi fumus,hic causus. π euenta dici. Sunt nansi quorum consilia er si taurit,arium in xime vera cara sarsi Cr euetorum nome ccipiunt, cum sumpta ab adiunctis, unde omnis rerum: lucitur copia,inter sese componunturier cause G M: er haec
114쪽
n, imagnam cum adiunctis cognationem habere, nemo
mirabitur Inde nans hi licet nati loci sint, e ex ipsi
latifime patent a laque biflocis,unde ornatur historia, s er comparationis locum adiecisse non uideo,no inmado unde hstorici d er rhetores poetaeq; qui maxime Dient, magis amplificarent. Hinc Caesar, ut Brutus a pud Ciceronem distula quia nanus rerum suarum bis
floriam uest 6 commentarios inscripsit: caeteris, scibendi ansam praebuit, ut qui uellent, eadem copiosin tractarent, er quasi calor is quibusdam inurerent. His ipsis ex locis lama illa Titi Liui ubertis est peti re unde tamen Diondisium Halicam leum, qui er i
Romanus res perscripsit , natato magis auxisse intelli gas: ut mihi is, quod de Demochare Brutim ciceronia nuε iudica non tam billaricum, quam rhetorem egisse uideatur. Hinc Maro noster bine Homerus ea fini Grunt, uibus quae uoluerunt, non tam dilucide ena
rasse, quam Acta ubique mora omnia ob oculos posuisse uideantur:hic uotae, ille modo quodam usus: id
quod is facile animaduertet, qui cognitis locis Cr amaplificandi ratione,utrunque cum iudicio legit. Sed hac de re suo dicetur loco: nunc quod uolimus,ufium locorrum augenssis rationem in celebrandis filis diligen. Em,er ad cuiusque magis captum indicemus. Vnu sti
tur facturas oratione laniandum sumamus, sit Thmodo j Imperatoris, quod insigne maxime Dinnasium lBononiae instituit, primum ex defici ipfionis Ioco, at que adeo as adiunctiis ipfm describaim: unde imigenim,
115쪽
DE INVENT. ORAT LIB. II. 97 genium, mores principis elaceant: er cause tam boaenesti cr utilis Acti, quasi per transiennam appareant. Ferit id Liuius principio historiae suae de fecundo fesso punico: ubi pluribus Annibalem .ingendo,dnia bona uitia, plurima exprimendo, qui cini viro Romanis futura res esset, inorem 'tim in it. Sericundum haec,ὸb adiunctis res ipsa erit explicanda:quantis er unde fumendu fructibus,qui in professores expetim derentur, hanc scholam adornarit confirmarit . Dcinα de a causis: cur hoc in loco, er tot tantas stipendia prostssoribus constituerit: ut certe hinc,in reliquam tomiam Europam qui recte Rempub. adminissitirarent, docti mitterentur. Tum ab euentis mirum in modum queas,
si quae interea laci emolumenta, aliae asiae, nationes hac ex academia er ceperint, er quotidie capiunt pera sequariu: qui quibus in locis hinc misi, siue cognitione rerum humanarum pbsicarum, utiles Reipub. extia terint, siue legum scientia quid aequum er iniquum esset edocuerint, siue denique medicinae beneficio laboranistibus opem tulerint. Postremo ex comparationu Ioco
quantam uolas copiam fumas, Actum hoc, aut cum alijs ipsius, aut cum aliorum Imperatorum praeclare fictis constrendo. Exemplum facta ex locis amplificandi apud
ΙNterdum Mum laudamus er dilutamus, non tam fere a causis, er quae has sequuntur euentis, sed subitem ex adiunctorin o comparationis loco : id quod g cicero
116쪽
iss GERAR DI Buccirem ficit, caesari agens, ipsi j laudans, qu)d Marcello ignouisset. Ponquam igitur exordium a tempore, eiusque quo dixit diei circunstintia duxi et, clementiam sapientiisque Caesaris ab adiunctis stitis laudat, ornati: nempe a sua, totius. Senatus latitis, factio hoc probantis: er propterea de Repub. subinde melius sterantis. pergit cr paucis obiter laudem Marcelli: quod ipsum, er ex hoc ipso loco est ductum: ereb ualit, ut clarius illuctrius, Actuam eius reddatur, quod praestititi limo amplis ob viro ignouisset. Deitim
de ex comparationis loco Cicero amplificat: er confis thoe caesaris factum cum maximis eius bellis, rebu3s gerapis: quibus omnibus iure anteferri oportere, pluribus
ostendit. Porro hac in comparatione orator tantam moraram trabit, dum interim ab adiunctis circunstititias adtantificet, ut omnia quae ad laudem pertineant, tota, oram
Eo,nisi quod pauca ad finem ali)1pectantia adiecit,boesolo ex loco uestis,amplificatas deprehendatur. Qv re quantum hoc ex loco res extendi posit, cum pluriama apud Ciceronem exempla, tum hoc studioso perstiacuum esse potest. Exemplum res ex locis amplificandi apud T. L iuium historicum, breuiteri, easdem
ΗInc autem quis locorum Uus, quae laudandi dimpli'andis ratio sit, quanquam satis liquere pratem, tamen non abs re fuerit, Cr baec ipsa in bissioris, claficis, autoribus paucis indicare. Narratum T. Iurauim
117쪽
I DE INVENT. ORAT. LIB. II. uitu contra Romanos res as Annibale gestis, ut statim intelligi posset, qualis is esseet, qui tantum in discrita
mem Roman- nomen adduxerit, pristi ipso Duricem ex descriptionus loco depinxit his uerbis: Ni vi ,, Annibal in Histaniam, primo stitim aduentu omnem is exercitum in se conuertit. Amilcarem sibi redditum ueri ,, teres milites credere: eundem vigorein in uultu, uinis is in oculis, bubitum oris, sineamentas intueri. Deinde is breui escit, ut pater in se minivrrum momentum ad istiorem conciliandum est. Nunquam ingenium iitim ad is res diuersifimus, parendum, atque imperan ara fuit. Itaque haud facile disterneres, utrum Imperatori, an . exercitui charior est. Neque milites alio duce plus eo, mere, aut audere: plurimum audaciae ad pericula cata, ,
seselida, plurimum consilis inter ipsa pericula erat. ,, Nullo labore, aut corpus satigari, aut animu3 uinci poα,, terat. caloris ae stigoris patientis par: cibi potionis. . desiderio naturali, non uoluptate modus finitus: ut liarum somnis, nec die, nec nocte discriminari tempota G ra: id quod agendis rebus superest, quieti datum. Ea ,, neque molli strato, neque silentio accersῖα. Multi saepe ,, sitri sagulo opertum humi iacentem inter custodias is
stitioncis militum conspexerunt. Vestibus nihil inter ,, aequales excellens: arma atque equi conspiciebantur. Equitum pedituras idem longe primus erat. Princeps ,, priuium inibat: ultimus conferto presio excedebat. Ηώ ,, tu uiui uirtutes ingentia uitia aequabunt: inbumana sel crudelis:perfiti plus quam punica, nihil uer nihil san is
' nullius Dei metus,nudum iusiurandum,nulla religio. ,,
118쪽
niores, ingeni ij des psit: quae puni.
omnia ab eo, qui reis nudὸ expliωre uoluisset, omitti l potuissent. Suhi cit auteni ex Miundorin soco: bis uer,ib.: ς-hacis,le uirtutis de uitio tiriennio sub ,, θήle Imperatore mirimit, nulla re, quae σπηια Ondas mgno futuro duci es et, praetermissa. Ησς quidem, cim illud tenuem praecedunt, quo belli dux deu claratrus est, omitti potuissent. Qisae sequuntur ex ad . latim , sim qui inde nascitur causa in mentoαram loco sumuntur: cur uidelicet Anni bal in suscipieno do bello, nihil prola sim arbitretur; σ 4Mn Saguηα tinos petit, in Olcari 'es exercitum ducat. sic iste: caeter ex quo die dux est deviraim, uelut Ididia ei νγα prouincia decreta, belli Ron 'Mn mandatio,, Uset, nihil prolatinctam ratus, nς ς quoque, ut patrem ., Amictarem, deinde Asdrubalem cunctantem coim alia α, quis opprimeret: Dguntinis instrer bHMnstituit. Quis ,1 h pugnandis, quia haud dubie Ronian4 arma morio, urb*titur, in Olcadum fines prim ultra Iberim ea gens. 1, in parte 'magis, quum in ditione carthaginensim erat, di, induxit exercitum: ut non petisse saguntinos, sed reis. ν, - strie finitimis domitis gentibu3, iungendo , tr diis ad id bellim uideri posset. Η s demum subhcit euenis
α, α, vstibi πi tiotim. Carteiam urbem opulenta l. εχ tam, caput eiu3 gentis expugnat, diripit.: quo metu ,, perculse minores mitrita, stipςndio imposito imperium ac pςrunt. Victor exercitus, opulentusquς praeda, i, carthaginem novam inbγberna est dudus. Ibi laradita potiendo pridam, praeterita chm fis exoluendo, - cun us
119쪽
uere pruno in Vacceos motum bellis. Nuda haec satis
α' iis est : nisi quod obiter petitas ab adiunctis circulatius inperat nonnullas: quod genus fiunt, urbem essὸ
carteiam opulentani, Cr suae gentis caput: tum exeracitum opulentum praeda deductum esse. Prosequitur auritem narrationem temporis, cuius mentionem ficit, stris udio ordine. Hermandica er Arbacala cariorum urisbes, ui raptae. Arbacati er uirtute, er multitudine opis
pidanorum diu destnsa. Ab Hermandica profugi, exuta bus Olcadum priore aestite domitae gentis, cum sie iunis ι, xissent, concitant carpen os : Aorti, Annibalem is
regressum ex Vacces,non procul Tago mine agmen traue praeda turbauere. Pura haec, nudas fiunt omnia:
iiiii quod ab adiunctis est , oppidanorum virtute, ermestitudine, Arbacalam diutius ese defensam : neque procul Tago impetum in Annibalis agmen esses λα- mae sequuntur, paulo copiosiora sunt. Nam Cr eonae filia Annibalis aperit. propterea amnem trajesentis, ut in transitu fluminis hostes inuaderet: er causas Draciae bossium carpentanorum, tum sua multitudine, tum Iuga Annibalis minus timentium. Atque hic Liripias, Cr a suo obiter testimonio amplisicauit: dum inis ridiani aciem diciti si aequo certaretur campo: sic ille. Annibal praelio abstinuit : casens super ripam pHῖα γηtis,cum prima quies silentiumque ab hostibus fit agmen
nudo traiecit: uallos ita producto, ut locum ad transi grediendum hostes haberent. inuadere eos transeuntes
Misit: equitibus praecepi ut cum ingressos aquam via, g s derent
120쪽
GERAR DI BV K.,, derent, adorirentur. Peditin agmen in ripa ,, quadraginta disto uiri carpentanorim cum appendicia
,, bus Olcadum, Vacceorums centum militia fuere. Ini,, victa acies, si aequo dimicaretur campo. Itaque er inri,, genio feroces, Cr multitudine steti, cr quod metu dia ,, scssisse credebant hostem: id morari uictoriam rati, ,, quod interesset amnis: clamore sublato, pasta, sine u&,, imperio, qga cuique proximum erat, in amnem ruunt. Hactenm consilia causus exposuit, quibus fuisbqcit euenta: nempe instlicem carpentanom pugnam, deditionem. Et haec quidem ipsa, satis a circunstinae,, t si quas explicat, illustrat bis uerbis: Et ex parte uia is tera ripae, uis ingens equitum in flumen immissa, in ,, diopalueo, haud quaquam pari metamine concursim. ,, Quippe ubi pedes instabilii, Cr uix uado fidens, uel inis
,, ermi equite, equo temere acto peruerti posset: eques i,, corpore armus liber, equo uel per medios gurgites flata i,, bili, cominus eminusq; rem gereret. Pars magna fumis ne absumpta: quidam uerticoso amni delati in hostes, ,, ab elephantis obtriti sunt. Poriremi, quibus ingressus,, in suam ripam tutior fuit, ex uaria trepidatione cum in
,, unum colligerentur, priusquam ex tanto pauore recipeta ,, rent animos, AnnibaI agmine quadrato amnem ingres
,, D, fugam ex ripa strit: uastaliis agris, intra paucos,, dies Carpentinos quos in deditionein accepit. Hunc in modum, reliqua toto corpore alia magis, alia mnios, ut quaeque res postulat, his ipsis ex Iocis extenduntur. Rariores autem comparationes fiunt: Iocus in hoc prae aesertim genere, omnino ad ornatum amplificationem,