Vsu locorum

51쪽

DE INVENT. OR T. LIB. I. Mnonpatiatur: Cr apud illi tam mιdo res dith actae, que natura coniunctae erant, sed ne ipsa quidem locorum nomina,m ni igna prae se distisentiam serunt. Q re,quae

ille adiacetis,cotingentis,conexa,actus,lo item,ta' rempuε uocat, nos cum Cicerone adiuncta vocamus. Testimoniorum explicatio. C A P. X V.

Niunctis nos quidem ex testimonia adiecimus quae cicero extra rem posita,longes disiuncta, extrinα secus assumi dixit. Sunt autem testimonia, diuina Cr buα mana.Diuina nunc recte saluatoris nonri, Prophetam, Euangelistam, Apostolorumq; dimocriptas uocemus: unde sumpta argumenta, suo iure pummum in animis ChriBianoru ualebunt. Humana autem futat, autoritate

praestantium: virorum dicta,ius que,testin, scripta,ut Ioges, uiarumenta, iurari, promissa, pactu, quaestionibus express ,rumores,alia, id genus. Haec omnia esse huius loci ab adiunctus,non minios, quam superiora illa, nemo mediocris iudici inscias eat. Nam iurat testat promissa, denique omnia dicta, scripta , furi de rebus,ad quas

refirri possunt, script , dictas e be necessum est. Sic ereuangelia, Apo oruras scripta, ad christianos fiunt

referenda. Quod autem Cicero locorum numero haec cemerit,atque arte carere dixerit, nulla alia causa est,

nisi quod haec orator, non ita ut superiora inueniat, sita causa ecum adstrat: quemadmodum Cicero, Archiam. poetam,ciuem Romanum esse, non imi argumentis a se inuentis, quam amplifimorum hominum testimonio probat. causa filii, cur er Aristotelis te limonia, ἔλπισι, hoc est inartifciales probationes vocam

52쪽

s G ER ARDI B V K. ris: quem Fabitu, Cr interrim cicero sequuti, eodem

pacto appellarunt. Quare, tam fedimonia per omnia eadem sint cim adiundum,non propter seiungenda pucquod non tam orator inuenire, quam caussὸ fecim're uideatur: cim praesertim, uam inuentionem habeant, si ima j arte tractari uelint. Adde, quod in Iam de er uituperio, inter te limonia, Cradiuncta orynino

nihil interest: quin im inde, quam hinc suscepim reni

laudes,si uituperes. Antecedentium,consequentium,repugnanis' cum* explicario: quae per omnes ducitiari

tur locos. CAP. XVI.

s Equuntur antecedentia, issequentia, repugnantia: de his, quot autores,tot diuerse fiententiae. CAeero in topicis hunc locum dialecticorim proprium doeit: lange, ab adiunctis esse diuersim : quod adiunct. non feniper, eoissequentia uero semper eueniant. Faesbius insinlisianus antecedentitim non metianit: consuquentia autem adiunctis copulat: esses interim natu re, interim temporis dicit. Repugnantia uero eiu modi exemplo indicat, ut quo a contrari s diffis ant, plane nescias. Agricola, qui proxime banc rem ex pro seo tra uit, antecedentia, consequentiast, temporum ordine uult ese dictinguenda: nunimes peculiares Iocos liatabenda: quodsiparsi per omnes inueniantur: nullumsbine, ni ex asijs locis dudum, fumatur argumentum: accommodatisime autem naturae, proprietatis continis gentium accedere posse. Cum igitur alii aliter haec traddiderint, in re quidem obscura,sed eadem utili,quantum in nobis

53쪽

- DE INUENT. ORAT. LIB. I. 3sin nobis est, demus operam, lumen ut ijs ud quasectutisque adfiiratur. Quod si igitur Ciceronem sequamur, necessum est, totam hunc locum cum Boetio, qui in cita omnis Topic scripsit conditionalem ebe dicamus: aris ramentomis ab antecedenti duci, si proponas aliquid, Cr quod hoc ipsum, quod proponis, sequatur, deinde ad antecedens redeus, atque concludus: ut sit ab anteae cedenti. Si homo est, animal est, sed homo est, ergo eranimal. si peperit, cum uiro concubuit, sed peperit, quare cim uiro concubuit. Hic proponis aliquid, erquod inde sequitur: nempe, si homo est, animal est: deinde ad id, quod proposuisti, redis, atque concludis: sed homo est, ergo er animal. i consequenti uero arae.

gi enim, si quid propona' CT quod inde sequatur, deinde hoc ipsum, quod sequitur, iterum fumus, atque concludas: ut 1si peperit, cum uiro concubuit: sed non

cum uiro concubuit, ergo ne peperit quidem. Hic Agria cola non tam locos cicerottia , quum potius ceristus quasdam argumentandi formulas praescripsisse, meo quidem iudicio non male disputas. Siquidem ex Discis quod ducitur , 'tim quas ubres habet ostendit, ciatra ullam, quam bis videmus legem, nunc coiiclusistanem, nunc antecedens repetendi . Porro Fabius , uiraeerrimi iudicii, adeo hanc feruitutem non probauit, ut ne meminerit quidem: dicatque consequentia, quo nomiane er antecedentia complesti videtur, nune naturae, nunc temporis esse. Qitias an non ipse Cicero, qui in Topicis haec nihil commune habere cum adiutissis diis sputat, de oratore ad Quintum fratrem,ea consequentia

54쪽

GE R ARD I B V K. . ii est exemplo declarat, quae ipsem rem βρομαμ t aia iundia signas QMe huius pace nobis licebit, rem late

patentem, nonar Elm,.quam ipsa postulet contrahere. Sunt igitur antecedentia, consequentias, qκα sparsam omnes Iocos, partim naturae, partim temporis fiunt.

Naturae autem uocamus ea antecedentia, cot sequetristia , in quibus temporii gradus, quem ipsa prae semrunt nomina, non deprehenditur : bed positis anteco dentibus, naturaliter consequens sequatur. hu in generis fiunt, ab omnibus lacu trabas. A' definitio, ne, quae genere Cr differentiis conflat, atque adeo ab a iunctis petitur. si homo est animal rationale, turpem uoluptatem non sequitur. Silanitia est uirtus suum cuiaque tribuens, redie a bonis iudicandi est. si perfidia est malum, non est falliendum. A' partibus: Res est quaehndamento, parietibus, tabulatis, redises constat, erago domus est. A' ni nominis: Iupiter est iuuans pater, ergo mortales iuuat, Cr non perdit. ae coniugatis: compascuus ager est, quare compascere licebit. i vis

nere : nulla arbor est, ergo nec platanus : nulla ars,

quare ne rhetorica quidem. π1pecie: si homo est, ania

mal est: si dies est, lux est. A' simili: si patri pietas deae

betur,debebitur Cr matri ae contrario: f iniquitas malum, aequitas bonum erit. Ab adiunctis, non omnibus, sed iis, quae citra temporis ordinem, cum ipsa re maxia

me lanna fiunt, cohaerentq;: ut, si homo est, animal visibile est: palluit, ergo timuit. se causis item,quae nunsum temporis interuallum habent: ut, sol 'tur siupra nostrum hemisthaerium, quare dies est. Ab elyris:

55쪽

Dies est, ergo sol fertur supra bet baeri nostri . sic' comparata tibi haec suppeditent. Possint autem

magna ex parte conmerti: quam causam nonnullis suis se puto, cur haec antecedentia, is quae hic naturaliter sequuntur , uno nomine consequentia appellarent. Temporis uero antecedentia, consequentias fiunt, cimex temporis interuallo,quod ipsa uesunt norma,ex anae recedentibus consequentia, er hinc uicista illa indicatamus, Cr confirmamus. Locos er haec plures habent: maxime tamen proprios, adiuncta, caussas, er ejecta Antecedentia ab adiunctis istiusmodi sunt: ferro ante

petijt, mortem. minatus filii, quare er caedem fecit. c uirgine sepe collusit, solusque - bola aliquoties

struentus, quare o demortuae parem suum esse non negabit. A causis: Dat uenenum insciens hausit, ergo Cr morietur.Hic ex iis, quae antecesserunt; postea facta probo, atque confirmo. consequentia autem ab

adiunctis, hoc pacto finias: Diducti uerbis inter se non conniterunt, quare sceleris consilia agitaruiit : Res ablata domi ilius inuenta est, quare sit strit: In podes se coniecit, salutems fuga quaesiuit, ergo caedem erit. Ab effectis: Hausto poculo stitim concidit, moris tuus, est, ergo uenenum bibit. Ostendimus utcunque

a recedentia, consequentias, sparsa per omnes locos, partitas naturae esse, cum absque temporis Padu, ex antecedentibus naturaliter aliquid consequatur: quod gemM fere Cr conuerti posit: partim temporis, ciniuxta ipsor- uim nomin , temporis interuallo, ex antecedentibus consequentia, ex hinc uicisis illa comis

56쪽

3s GERA R DI BV K. . probamus.: quibus,qui uolat, probet , eriga cicer - , quorum supra memininius ad ciat. Repugnantia restitit, quae fiunt secum quasi pugnantia: ut, coelissis cum literarum studiosus sit, turpi amore non capitur. Repugnant nanque, literis, Cn uoluptatem sequi. F bius repugnantia. eadem esse, quae contraria, exempla declarauit. Verum hoc intersit, omnia quidem contra ria repugnantia, sed non contra omnia repugnantia, contraria dici posse. Difinalia nanque,atque adeo disterentia, quae non secum e diametro pugnant, ut contrariria, sed collari modo feste non strant, hoc item nomine ueniunt. Quare,quanquam hi loci,quodstarsi perre quos propri, uideri non posset,si sum taenim tradi, Crquasi plures uiris ad unam, eandem, inuestiganda rem. munitas monstrari, nihil uetuabit. Caussarum euentorum explicatio.

CA Farum locus, qui latifime patet,st psitur. Sunt porro causae, quae esticiunt aliquid, quod adeo stia ab be non potest, ut nisi apparea causa esst,dicis neri

queat. Η arum autem aliae naturaliter, necessarios et ciunt : ut sol exortus est, quare dies est: ignis est, ergo. comburit: natum est, ergo morietur. Aliae non necessam ris, ut uirginem saepe alloquitur, quare amat: in studialiterarum incubuit, ergo doctus.Hic animaduertendum, materiam, instrumentum, locum, rei in , eficiendi per se naturam habere propemodum nullum, sine ijs tris

men ipsis, feri omnino nihil posse. Neque enim sine in

57쪽

DE INVENT: ORAT. ae I p. I. 3'teria, instr ento ne loco, Cr tempore, dominus extrui,aut quicDum fieri potest. Verum locus, ten puues, interim tamen er per se efficiant, ut iii locum pa

iudinosum pestis,ta tempuε longum ruinae aedium ca sum dicas. In causis item,quae non necessario, naturalim

ter, ejiciunt, fini etiam, cur aliquid fiat, stestandus est. Ea porro omnia, quae animi humani praemeditatioα ne,consilios fiunt in suum destinatum, utilem, botanestum uestellant: qui, quanquam effectu,nctu, fit popremus, ipsa tamen agentis destinatione, institutione, primus est,eficiens, causa appel lanius: ut nauigat mare,Cr cum uitae periculo merces auehit, tempe ut rem ficiat, 'liciors inde uiuat: domum extruit , non inte illium in usum, in f,quam ut inhabitet: literas discit, ut de rebus tam diuinis,quoi humanis reste iudicet Eliecta quaesint, ex causis,unde sequuntur,apparet stilat ra nanque haec ita coniuncta sunt, ut altera i ne alteris .esse nequeant: Cr ut cause ei rem, ita haec uici)fim illas indi ni,produntq;. Vt, dies est, quare sol est supra he mill saerium nostrum. Hic ab ejectis causam ostendo. sqsis nans cursum, supra hemisthaerium nostrum,cauri sum diei esse, certum est: Emoritur, quare natum

fulseon hu. Loci bi a causis, ex Octis, omnibus, s ue dicturi scripturive sint, summam copiam suppediomt: plurimusq; horum, in omni rhetorices genere ullus est. In laude nanque,aut contra uituperio,qssant m hisc

copiam poeit,bistorici,ctetoress sumunts s i suasoriis item, dum aut ab utili:,honesto,necesseri',ρ ibili, siue argumenta trahimus, an non a causis efficientibus .c ductis

58쪽

4o GERAR DI B V K. ductis detinentis persuademuss QNnquam autem Cc utilia maxime, atque honesti, a me lectus sumi

uideantur, si ad res fuas gestis, unde manarumi res a tamen , si ad agentem accommodes, cutis animum ad agendum, suscipiendum, negotium primm impulserunt, cause efficientes, sumpta argumetat,a causa sis efficientibus ducta pudibuntur. Necesitudinem uero, ' posibilitatem cilitatenis, conficientes causas esse satis liquet Iam uero in iudicio, uot hinc argumenta petuntatos dum a causis, ellectus criminando, nunc μα- conuincimuε, nunc iniquum implures osteiidimus. Sed haec suo loco indicabuntur.

Comparationis expositio. CAP. X v III.

Postremus, latifimes patens comparationis locus est: ubi maiora minoribus, Cr contra minora m ioribus,paria paribus comparantur.Plurimus huius ubi que usus, maxime obuius est, in coniectura, definitio ne, Cr iuris quaestione. coniectiara a maiori: Si de pari tris uita cogi it, er de nepotis cogitare non dubit bit. i minori apud Ciceronem pro Archia poeta: EL enim cum mediocribus multis, ct aut titilla, aut humitali aliqua arte praeditis, gratuito ciuitatem in Graecia boEmines impertiebantur, Rhegγnos credo, aut Locrenaeses, aut Neapolitanos, aut Tarentinos, quod scentas

artificibus largiri solebant, id huic summa ingen dito gloria noluises Ex pari: Qui ob rem iudicandam pecuniam accipit, er ob dicendum Alfium testimonium accipiet. Definiendi bine ratio quae sit, supra ostendiamus. De iure si quaeratur, ita a maiori probetur: Si fuis

59쪽

DE INVENT. o RAT. LIB. I. ετ rem noctumina per leges occidere licet , qui Dini deis: prehensium uulnerauit, nihil peccasse Gedetur. A' mnoriri: si parentibus, unde in lucem edit heducati, fumus, praestinia pietas est,maxime ipsi Deo, cui, uitam, tum ipsius animae immortalitatem, salutems debemus. A' pari : mae pietas patri, eadem Cr matri debetur. Exempla item huc pertinent: quae fiunt res gestae, aut ut gestae, ad persuadendum accommodatae. Ducuntur autem a maioribus ad minora, Cr hinc vicisim ad illa. x maiori: Si reges suos Tarquinios Romani nondum chriistiani, quod inuitae Lucretiae pudicitiam eripuetarint, urbe, regnos deturbarunt, idem hoc flagitium, in priuatis ciuibus, er chriltianii, non est ferendum. Ie minori, apud Ciceronem in catilinam: At uero uir amplisimus, P. Scipio Pontilis maximus, Tiberium Gracchum mediocriter lubejactantem flatum Reipub.

priuatus interfecit, L. vero catilinam, orbem terrarum caede, et incendiis uastare cupientem , nos C o s s.

perferemus s Ducuntur item a s hiat, ex disimili, ercontrarijs, quorum locorum, cum supra exempla poris imus, Cr uel hinc, quae istorum natura sit pateat, breuitati bis studebimus: cum praesertim, plures huius

ioci 1lpecies sint, qua in persequi facile, aut poterimus,

aut opus sit. comparantur nanque, alia numero, dum unum pluribus, paucis bona, mala in x illis, diuturna breuibus, cr id genus alia conferuntur: ubi, quid γλbus ante'ri debeat, nemo non videt. Alia specie: ubi ea omnia, quae per sie expetuntur , ijs amorrantur quae propter aliud: ut salus, ct m per se expetatur, c I md

60쪽

. . GERAR ab I B v K. melior medicina est,quae ob hunc expetitur. Coi ustatur hic σ imata aduentitqs , a natura accepta uitu, uirtutes ue assumptis, integra comuptis, iucunda inita eundis, bone, ti utilibus, Scilla difficilibus, totum parritibus,rura ui Maribus, necessaria non necessari s , effiacientia non et retibum, nihil indigentia indigentibus, animi bona,uirtutes si, omnias quae in no i potestim te fiunt,qs,quae Fortunae telis sunt exposita, stibilia cari ducis,publica priuatis,ab optimis uisan, cum ijs, quae a pluribus.Atque haec omnia,alias id genim,quanquant

partim nouam,propriamque faciem ostenterit,maiorat men, mno si esse, aut similem uim habere deprehen αduntur. Similia autem, paria ue, nullos insignificando gradus habere,ipsa testimonio sunt nomina. Quare hoc in uniuersum sit edictum, ex hoc comparationu Ioco, in omnibus rhetorices generibus,tam ad ornandum, dera lectandums,quam ad Mem argumentis ficiendam, α piam peti maximam. . Omnes ad unum locum unde manant referri .. dc cur diuersa nomina stimant.

C A P. XIX.

Uplicatis locis omnibus, ut nulla praeterea sede quaerenda fi unde adsiem,copianis sumus, quo horumi natura,vis inagis patescat, intuendum nobis, qu* inter hos cognatio sit, quae tanta est, ut ad unum: radiunctorum locum,unde mari an omnes restrus: quod

eo ipso,quo expositi sunt ρrdine,ostendemus. Rem igia: tur ipsam, totumque, quod nisi adjῖ nihil est de quo tibi toratio clye potest,s definitione, qui genere Cr ristri