Vsu locorum

61쪽

DE INVENT. ORAT LIB. Ιrent s conjtit, Armssimas est, explicare uoles, ab admianari fumus necesim est, quo id praestes. Visi hon' nem definias,dicasque animal esse, nihil praeterea, quom substantiam quandam esse, quae ei cum omnibus animantibus communis est,significasti. Q re ab ijs, quae ei

propria in uni, accidunts,erit definiendus , ut a caeteraris animantibus, brutus secludatur, solusq; condituam tu hoc pacto: homo est animal rationale,risibile, mora tali. Infunt autem bonunt haec propria, accidunt , rautio,rifus,ipsas mortalitas: quae eadem ipsi σ adiuncta sunt omnia. Eodem pacto, si hominem partes, incim bras enumerando definias , hinc te definiuibe puta. Sunt nanque sua cuique membra, adiuncta maxime. ἰ Quin' et mologia uocabuli, er uirinus huic conta iugatorum locus, hinc cadunt. Accidit nanque maxia mo Deorum, adiuncturas est, a mortalibus eum I orium, quasi iuuantem patrem dici: Cr iacto item, sius rectefacta, unde nomen accipit, furit adiuncta. Getiere autem, ers ecie, totum id de qgo agitur, significa tur, cuius hic adiuncta explicantur: quod, ut diximu

f absit, nihil est de quo oratio fuscipiatur. Iam σ βαmilitudinis, disimilitudinus, contrariorum, compar tioni j locus hinc oritur, omnems copiam fumit. Sia, Nidem ea, quae rei de qua agitur , sit lonio, adiunctauri aut inter se constrendo ostendis,modo Amisia esse: ut 1siqua impietate in patrem, eade postea illo demormo er in matrem extitisse dicas:modo disimilia:alterum ex liberis natu maiorem uix filium agnoscit, alteri nimium indulget: modo contraria: coniugem suam principio

i plurimum i

62쪽

G E R A R D I B V K. plurin m amabat , eundo postea odit maxime. Hine fmaiora, mnora, pariaue quae sint, satis liquet. His l

pom eiusdem hominis Acta, quae tisi adiuncti sunt,

conferuntur. Aut ex besus, de quo dicis hominis exteris lnis, corpori , animve bonis, malis ue, atque adeo fiactis omnibus , quae huic adiuncta sunt si is aliquis, cu quod foris est, externaes personae adiunctio est, comparus: a in ostendis id, aut simile, aut disimae, aut contrariam,aut maius, aut minus, aut densue parese: Visi eius, de quo dicis opes, tantus esse dicu quantae crini illius olim apud Romanos suerunt simis pta haec ab adiunctissimilitudo est. Namsua utrique bota sna fiunt adiuncta, quae collata si visitudinem prae se feri runt : e inde hoc nomen accipiunt. Hinc , - omnis supra abunde exemplis sint declarata, Cr cetera satis liquere arbitrari mid de antecedentibus, consequentiobus, repugnantibuε dicemm s quae cto ut demonstrari tum est ,starsa sint per omnes locos, qui ab adiunctuoriuntur, ex ipsa simus hinc nasci, nulli dubium esse potest. Restit caussarum, Cr eu torum locus: qui stem, ut caeter ab adiunctis nascitur. Sunt autem missua facta, animis bona Cr uitia , adiuncta maxime: quae tamen ipsa, in causas Cr euenta convertuntur, cin; id causis euenta, Cr hinc uicisimillas ostendimus. visi honestarem ipsum,causam Caeseri nonro fulse dicamus, eur contractis maximis copijs , armatus in Turram processeri Dicebat nanis Imperatorem, suorum sal tem armis,aduersiis insistifimum hostem lucri. Sicer liram,causam ese dicamus, cur alter alteri uulnus in vis

xerit l

63쪽

xeriti Et Naso,desidiam Aegijseo causam Adspe dicit, euis ictissit adulterio eritur Aegistbus qudrectit fidius adulter,

In promptu causa es desidissim erat Facta igitur omnis,animor suirtutes, Cr vitia, ij quorim sunt, adiuncta fiunt maxime: quae tamen in causas, Cr euenti commutantur,cim ab animorum uiretutibu uitiis ue,ut causis,quae en ierint bona,mala uri icta indisanius. Porsi in suadendo, ubi de futuris aduhuc, agendi Is rebus agitur , eadem haec adiuncta in OUM conuertuntur. Visi quenquum, ad faciendum, aliquid actorieris ab aedile, opibus, an onum numeaero, Cr potentia. Sunt autem huic, i uades, ad iuncta haec omnia, aetas, opes, anticorum multitudo, O ροὶ tentia .Verum, cum hinc a menin ducis , o ad metendum hominem impellis, haec, causarum noαmen accipiunt: atque id quod fiet, quo diriguntur omnia, euentum apphirabitur. Ostendistius brevite ex uno adiunctorum Ioco,reliquos omnes emanare. -d

autem laci, diuersa nomina fumant, inde est, quod hinc nat alibi alium ficiei nimbostendant. Haec de locis siliquiae dialectici,quam rictores, i ' reliquis omnis generis scriptores, omnia sumant μα

64쪽

KOL DIANI DE INUE VOM er Amplificatione Oratoria Liber SecundM. Quid genus demonstrativum,& quae huius

cum caeteris cognatio sit. C A P. I

E sTAT igitur, ut ad tria siti ineae: torices genera, unde digresis us reo uerm-r: atque in singultu, quisine

inueniendi, amplificandi, ratio sit

ostendamus. Demonstratium itaque genius id ese diximus, quo praeterita praefientias, minc laudamire, tunc uituperamuS.PIurimu hoc genus conmmune habet eum μὴ orio, adeo, ut alteram asteri sepe incidati siquidem ita stre fit, ut quae laudamus, haec ipsa ersuadeamin: Cr contra, quae suademus, propera modum Cr laudemus. Itaque oratio Ciceronis pro lege Issanilia, quanquam magna ex parte nil nis laudem Pompei contineat,suasorii tamen generis est. Neq; enim orator ad laudandum Pompeium, sed ad persuadem dum octilibus ueni eum recte Mithridatico gerendo bella Imperatorem praefici, qui tot tantis , tum animi Hrtutibus,tum sepius spectata cognitissiciter admisnistrandi belli scientis,unim tantum eniteret, cmnibu6s antecelleret. Itaque laus hic in suasionem est uersaxonistras haec in illam potest. Quare de genere iudicaturus, quis rei scopus sit, quo argumenta ora Dr dirigat, inris primi spectabit. Induit er naturam generis iudicialis. Saepe

65쪽

DE IN VANT. ORAT. LIB. II. 47Saepe nanque in clarifimo homn--inuetar ita iusiquid,quod ni purges,t Itorim a limos turbet alie stet . Ut si caesaris nostri vi utas prisclare, res gestis oratione laudandas fuscipias, excusandum forte erit Romam oppidanis nihil grauius timentibus raptait dirept-s: non eius id iussu, qui tum longius abfuit, sed aut Ducis,aut militis imperiis abutentis, Cr ad prae edam auidictis culpa Actum. in admodum auton tium sepenumero destnsioncm in illa uissim laudem acceris sit: er ad sum quasi corpus melim uestiendum fumis. Nodi in cum alibi pasta apud Ciceronem uideat non in oratione pro Archia poeta: quae cum iudiciati sit generis, ut qua uatem apud iudices defindat, sinis, mis tamen idii ilibus humanitatis ibi studia uexit. Venis nulla propemodum oratio est tam certi generis, quae exaIys non asiquid asinint, uis; corporis faciati

Cm laudam i uituperari oportere.

Hoc item huius generis propriin, capita rerint quae laudabuntur certa I e esse oportere, inopsi

non ad laudandi sed aut ad uadendi , aut ad Daestiadendum uenit orator. Incerta enim dubia. Iaudem mereri in animis hominum omnino nullam pos uni.

ydpβrte dubi sincertisque argumetitis lacem a rat , iam aut fu oris , aut destillioris personam fumit 'Dinqua nihil ueta quod et diximuε, inue uiri nonistiti in laudibus posciquae interim recte probentur, inteae i demdantur , modo rerιτm pondera firmamenti,

66쪽

4sGER ARDI BV K. eerti est constet. Quid s nulla igitur in hoc gemu quaeis stio , nullusque stitus incidit s Non equidem id omnino distulo Nam quanquam ea natura laudis sit , ut vera eo uelit eri amen posse minime nego, ea interim quae pluribuε probentur, pauciores, forte domores, in D bium uocare posse : Cr contra , quae apud hos laudem lmereantur , institudini minus probari: atque ita uel omnes stilus, confecturalem, dimitivum, iuridicialem, in hoc genus incidere posse: cum ex de certifimis quaeis lomnino vetet. Res omnis generis, quae cernantur tangantur usi seu intelle stu compromendantur audari aut

uituperari. C A P. III.

Porro praeterit instiuitias, atque adeo omnia quae nunc laudamuε, nunc contra vituperamin,res sunt

omnis generis, quae aut cerni tangis ut homo, equim, urbs, flumen , aut animo intellectui cognosci atque percipi posset ut ficta, dictas, uirtutum item uitio αrum, , tum artum uaria genera, ut prudentia, iustatia, fortitudo, temperantis,eloquentia, medicina, araebitectura, scientis rei Misaeis, atach id genus multi

Vitia autem quae sint, hinc cognosci 'cile possunt:

nempe inlanitia, luxuria, inuidia, σ caetera. Ipsus stem Dei luus,quanquam quid huic aut nostra laude acta cedat,aut uituperio adimatur, non video, tota buc peretinet. Rerum autem quae cerni tangis pribunt, primas partes homines tenent: qui cum caeteris animantibus brutis rebus. mutis ratione et fermonsitum multis αIij animi naturae, dotibus antecellant , laudem imprimis

67쪽

DE INVENT. ORAT. LIB. II. 4' sibi uendicant. Lauduinta igitur praecipue perfori linabos,portus ora,et his si liu:praeclare ite jam,dictas, quae cum uirtutibws coniuncta atq; inde orta esse cos . Iam Cr iuxta uirtutes antas, aut in certis hominibus, aut seorsim fuis ipsas laudibus exornamM. Qui hoc in genere autores uersentur

Ati lane autem genus hoc demonisutiuum patet: plurinus in hoc uel diuersi generis autores versantur. Neq; enim ij modo,qui oratione perpetita reiquDpiam laudandum si pserunt,sed cr heroici vates,hillaricis omnes. Quid enim aliud in Iliade Homerus agit, quam ut Graecorum gloriambustificendi uiolati ab Aleae xandro hostii ,ruptaeque Helenae causa ad Troiam uera nientium, cenis hic annos pugnantium,diuino contane immortilem reddereis Neque tamen ingeniosus uates ita suis lenocinatus est,ut quacunq; urgerent, Troiano 'non ut ignavorum imbellium, hominum fuga caedesssitficta. Vtrobis fortiturinem ignauianis ese uoluit. Ubil in Hectore Troiano requiras, quod ad yrtifimum ad agendum promptifimum ducem attineat. Thcτα stem cotra Graecoru principum unum noti modo ignai nfimum sed Cr ipsa corporis forma capitus figura pel ne monstrum introduxit. Alexandra autem ipsum et eo mnatiorem quam fortiorem nobis depinxit. Achillis coaei tra uirtutem quis Graecorum omnium aequauit que non

fretiyirmum modosed ipsum belli flumen, hostiumq; teri rorem esse cecinit. Iam uero reliquarum maxime sua αd riarum

68쪽

ruram visi uim uitiorum, quae non in alijs atque alijs similacra nobis exhibuit s Agamemnonem potentia quidem, ijsq; quae a fortuna ueniunt bonis insignem, nempe omnium principem confiituit: sed ad pleraque obeunda, eundem hunc, prudentem minus circumsi ctumq;:ut qui nec bomnum Deo cxl iram tanti penαderet,ut unicum mancipium ipsam Briseida patri suo

Apollinissacerdoti repetenti reddendum putaret, riminens reconciliore No uniuersorum Graecorum, quos

qκ quam fuistam j gratia arma sumpsi scier H

Troiam uenise intelligere peste tmen ab inuto Aporutine immissa emori pallus est. Non ipsius Achillis, cuius unim omnium cum summam militiae fclicitatem, fidem,

finctifimam in eum diem expertus esse non modo mmen eum temere a se abalienavit, sed propemodum homst scit. Non denique ab irato Apolline . cum imunium s Graecos, tum in suum ipsius caput grauioαra pericula timuit. In Nestore autem sene quan prudentiam, quanimis eloquentiam uidems s s arido Vlasse dicam s qui armis mestum, elaqueti a plurianium ualuit: Cr ubi res non tam vim, quam technas poscebat, ad si, uendum dolum uersuti fimum Cr acri commodarisimum ingenium habuit. In I 'ce auα rein Telamonio bellicam quam eloquentia iudem maiorem cognoscimus. Gradus etiam eloqu uae in

principibus esse uoluit. vim sublime illud dicendi

genus tribuit:quem rerum Cr uerborum eo. 's, si pra quam rici potest Iocupletem, nec tam s. antem, is amfumisiantem introduxit. Neriri autem ipsi geα

69쪽

DE INVENT. ORAT. LIB. II. Trnm mediocre, cui quidem tinfuduein, tim copios splendidam, orationem tribuit:adeo, ut huius ab ore melle dulciorem orationem fluxise memoriae proderiret. Menelao breue Iaconicum ignat vim: cum ius oratis, quanquam breuis,nec exquisita rerum ueraborums copia instructa flueret, dilucida tamen, σad cuiusque captum perquam accommodata. Iam uero in O Iea quantum nobis istitudiius,continentiae, αnes ad omnes sortunae caμε patientiae, Cr propemoα dum omnium animi uirtutum exemplum Vbskn prouposuit s Hic dum a bello decem annos mari errat, adeo, anes' non abiecit, quin, ubi res post e fuas βοα s salutem uel armis protegeret: er cum ad cγα

clopis antrum deueniset, clausus, ibi deuoratu siexsorijs periculost teneretur, forti animo ingenios sebi fuiss excaecam Polaphemo salutem quaereret. Hic caldinus Circes, blanditias elusit: essetanatisq;,σin bestias, quia in uenerem procliues rationem ducem . non sequerentur, commutauisorijs, infractum animuini solus tenuit: folas ad in ros descendit: cognitus hic

quae uoluit, adsuperos redijt. Hus easdem autem uiris' tutes er in butim coniuge Penelope quantas uiderimus i ut nescia in hoc ne, an in illa magis admirari deaebeas. Nam decem annos dum ad Troiam pugna

tu non modo ca fimam uitam duxit, sed uerae pudios ritiae, coniugatisq; amoris de se exemplum uniuersisl praebuit. Deinde capta Troia, omnous, reuersis hos unoquoque principibus,cum suum diutim emanem re cerneret, nec certo irantiari ubi genus m aut moren in

70쪽

G E R A R D I B V K. Obim aut impeditus moram traheret, non modotius expetentibiu nemini nupsit, sed pudici O inuisis iutini corpuη ingeni j artibus, cum uiribus non possiet, in uiges ron usque annom referuare suo demin παdeunti V Issi uti restituit. Nam cum a proris,nobilijsio potenti)fimius suae gentis iuueὴibus undique ad se confluentibus, ad nubendum indies magis ac manu foraiicitaretur,renis fuam fmiliarem,quae uel Ma res in gnum ad maturandus nuptias momentum est , dilapi darent, Cr param consili , minusque praefiij in suis Domi, Laerte nam decrepito , Cr Telemacho tum adoleriscentulo,positum animaduerteret, ut si mi animi curua qua posset arte leniret, sta es honestim procis nuptias fias di re id inq; plures dies protrahendi excusatiomnem astaret, ne aut mortuo suo Vbse contempsisse

quenquam, aut tandem redeunte polluta a quoquam a prehenderetur, telam texendum suscepit ad confiaciendum Laerti iam e senio aegre uitam trahenti min: quo coiocto, promittit cr se demum desituram de fui coniugis reditu sperare, atque in nouum matriamonium concessuram. Vertim dum sola de ui VIVAreditu bene spera quantum interdiu confecit, nocte rursum abscidit: unde intelligi poterat, ad solas animi curirus utcunque mitigandas, Cr honeste potius prostre im S, qlium maturandas nuptias hanc sumpsissee operirum. Quid hic deum immortalem aut de foenuna adis mirabilius,aut ad coniugalem fidem sanctius,aut deniaeque ad summum animi uirtutum laudem, non dico dirici,sed cinnino excogitari a uate potuit s Sed quae intem i