장음표시 사용
621쪽
loco speculari bonos, & malos, maxime tamen hoc sine aliqua dubitatione credamus, cum ad opus diuinum assistimus. Ideo semper memores simus quod ait Propheta, Soruite Domino intimore, de iterum psallit sapienter, dc in conspιctu Angelorum alium tibi. Est enim Ecclesia templum Dei, ut docte ait Satactus Germanus in rerum Ecclesiasticarum contemplatione , delubrum sanctum, domus orationis, terrenum coelum, in quo Deus inhabitat. Denique Boethius vir sapientissimus Maona nobis est, inquit, necessitas indicta probitatis, quan do ante oculos agimus iudicis cuncta cernentis.
METRUM XLVI. SCanis polum, medioqu/ u ee abdere coeli,
Illie retator sitrum Te Deus inueniet. Turbidastinet iam eaput inter nubila condas, Latὸ pat/ntes nubium Dissigregat ille globos . Frustra tenurisgremio,Agysque cauernis,
Aut rupe te cana teges; Numine cuncta replet. Forte evis nigro te noctis condινι peplo At noctis umbras 1ntima
Rtimpere luce solet. dia aga praepotibus pannis ad littora Thules,
auaque dies medius pauentes demau umbras , Et scis vinas ignibus
Torret ab axe pIagra Seu terra, privoque fugam, misque eapusas , Iustus Deus to vindisi Prondet ubique manu. postquam vero Deum praesentem humiliter adoraue ximus, eius gratiam ad digne orandum implorare debemus: nam quid oremus, cur oportιι nescimus, & nimo pore Ii dicere Domine
622쪽
Domine Iesu, nissin Spiritia sancto. Sententia fidei est, se per- 'naturale auxilium gratiae necessarium esse ad actus supernaturales eliciendos. At orationem actum esse supernaturalem docent chrysostomus,& Augustinus. Accedit quod oratio Guys lib. a.d
simpliciter necessaria est ad salutem, ut ex multiplici Christi,& Apostolorum exhortatione ad orandum colligitur: nullum autem credimus salutem suam posse operari nisi Deo auxi- 'liante,quia; Nemo potest ad me venire,ait Christus,nisi Pater
meus traxerit eum . Quomodo ergo poterit quispiam conuenienter orare, nisi fuerit diuinae gratiae praeuentus auxilio,
eiusque assistentia, de enicacia roboratus p Stat quidem D minus semper ad ostium, di pulsat, si forte sit aliquis qui audiat, & aperiat; sed optat nihilominus instanter a nobis exorari, ut quod ab initio, & ante secula misericorditer tribuere decreuit, etiam precibus nostris solicitatus praebeat: & non solum secundum propositum eius, sed etiam secundum nostram cooperationem coronemur. Praeciare S. Prosper, a- radi si uis quod statuit Deus nulla possit ratione non fieri, studia tamen non tolluntur orandi, nec per electionis propositum . liberi arbitrij deuotio relaxatur, cum implendae voluntatis Dei ita sit praeordinatus effectus, ut per laborem operum , per instantiam supplicationum, per exercitia virtutum fiant incrementa meritorii. Recte dictu est a Poeta, Dimidium facti Ηοiatat . . ., quι boo coepit habet, in singulis enim actionibus id in primis curandum cst, ut bene ordiamur. E fundamento totius aedifi- cij ratio conijcitur, & a praeparatione futurum orationis statum digno stimus. Ignis ergo deuotionis in praeuia meditatione exardescat, qui foenum . ac stipulam distrahentium cogitationum comburat . & sic fiet totius ossicurecitatio sacrificium acceptabile Domino in odO-
623쪽
Vtrum Oratio ad intePectum , an OH ad voluntatem peditineat. Variae orationis definitiones. Viri quem-tentiae actus requiri ad benὸ orandum. Intelle.
attentione , voluntatem Bootione componi. Actumprius de reverentia, qua componitur extemus homo.
a Vaerunt Theologi pertineatne oratio ad intellectum. an vero ad voluntatem. Sunt autem qui existi irent ad solam spectare voluntatem ea ducti ratione, quod oratio nihil aliud esse videatur, quam interni desiderii, quo quis tenetur, propriaeque voluntatis , quam quis a Deo adimpleri vellet, expressio, de manifestatio. Favet huic opinioni Augustinus ad illa verba psalmi, Ante te omne desertam meum . Ipsum, inquit, desiderium tuum oratio tua est, Sc continuum desiderium continua oratio. Alii vero esse actum intellectus arbitrantur , tum quia orare teste Diuo Isidoro idem . est ac dicere , dictio autem mentis actionem significat: tum quia ex Diuo Thoma deprecari ordinationem quamdam denotat , Sc consequenter soli competit intellectui. Hae diffdentium Theologorum sententiae facile poterunt conciliari. si dixerimus utriusque potetiae actus adorationem requiri. Nam in primis necessarium est, ut illius rei quam petimus indigentiam, de Dei a quo petimus potentiam& benignitatem cognoscamus: tum rem illam conuenienter a Deo postulari dijudicemus, post quod iudicium sequitur in voluntate rei appetitus & desiderium , ac eiusdem insinuatio quaedam, & declaratio . Sancti Patres qui orationis naturam varijs dissinitionibus explicarunt, per actus utriusque poten tiae eam solent sine discrimine diffnire Basilius magnus;Oratio est boni cuiuspiam petitio,quae ad Deum a pijs effunditur. Damascenus;Oratio est ascensio mentis in Deum. Augustinus; oratio est conuersio mentis in Deum per pium , de humilem affectum.
624쪽
Cap.rs. De disciplina uagendi.
affectum . Iterum Damascenus;Oratio est talitio decentium a Deo et nam, ut ait Gabrias,inum rogara d Meet, quis δε- μὶς h '' Hugo Victorinus, Oratio ςst pius afectus in Deu . Gregorius Gre γγ υς
Nyssenus, Oratio est conuersatio, & sermocinatio animae no- ' 'strat cum Deo, inuisibilium contemplatio,. eiusdem cum Angelis honoris conditio. Item oratio est petitio bonorum, qu Deo cum supplicatione ossertur. Ioannes Climachun Oratio sitim gy secundum qualitatem suam est coniunctio atque vitio bombnum α Dei. Vnio autem fit per amorem. Rurnini Augusti. YE- ' i''' nus;Quid est oratio nisi ascensio animae de terrestribus ad c qiestia,inquisitio supernorum, inuisibilium desiderium Z Simon simon de Casside Cassia vir pius & doctus, Oratio est in terrestri corporeis incorporea operatio, aspectus immotus animae in fide Deum aspicientis, ordo rationalis anims ad Deum, cui se studio subdit , conscientia animae ante Deum : allocutio diuinas aures pulsans, suauis clamor in sensu cordis, negatio dum agitur omnium corporalium actionum, praeuentio ante aduentu
iudicis ad diuinum iudicium , verum animae speculum, luminare splendidissimum, lux inuisibilis ad actionem inuisibilem, Vmbra aestuantem refrigerans, iactatio sui in Deum nihil volendo, nisi quod illi fuerit gratum. Ex his descriptionibus
quamuis quaedam earum sublimioris orationis genus respirciant) liquido constat spiritum nostrum ad Deum orando ascendere duobus ni ysticis pedibus,cognitione scilicet, &asi sect u . Hi sunt pedes, de quibus Psalmista cecinit dicens, Itui ps. . in ἀβσrfecit pedes meos tanquam ceruorum, uper excelsa saturaum . Oportet itaque utramque potentiam ordinari, ut diuinii cursus ossicii persecte impleatur. Debet autem homo secundum intellectivam potentiam: attentionem , secundum affectivam deuotionem exhibere. Haec interni hominis compositio est. Sed quia totus homo totis viribus, totis praecordus se totum cum Rege Iosaphat conferre debet ad orandum, de laudandum Deum: ideo externus , & animalis homo suam . quoque exigit ordinationem secundum vires sensitivas peractus reuerentiae. Ergo de reuerentia, postea de attentione,
de deuotione sigillatim tractabimus, ut prius quod animale, deinde quod spirituale est aedificetur . a Reuerentia apud Ciceronem in Rhetoricis est virtus aliqua praelatione sublimatis debitae honorificationis cultum exhibeas et erga Deum vero actus. religionis est, & adoratio ., quam
625쪽
i L quam nos seruitutem, Graeci latriam vocant. Eius necessita-
mi .s e. oequa. tem dum Oramus elegantissima oratione explicat Bernarduc uos uis 3 oi - Nonnullos arbiti or experiri interdum in oratione ariditate.
α hebetudinem q iamdam mentis, pro eo quod velut ex c6suetudine quadam cum minus digna reuerentia, & solicitudine accesserunt. Quid enim aliud cogitare debet frater intrans ad orationem, quam Propheticum illud , Ingradiaν in Deum tabernaesti admirabilis Usque ad domum Dri Z Omniano siquidem oportet nos orationis tempore curiam intrare coelestem, illam utique curiam, in qua rex regum stellatos det solio circumdante innumerabili, & ineffabili beatorum spirituum exercitu . Quanta ergo cum reuerentia , quanto timore, quanta illuc humilitate accedere debet a palude sua Procedens, & repens ranuncula vilis p Quam tremebundus,
quam supplex , quam denique humilis , & solicitus,& toto intentus animo maiestati gloriae in praesentia Angelorum, in concilio iustorum,& congrcgatione assistere poterit miseri, muncio λ Hic primus stimulus est orantes excitans ad reuerentia, diuinet scilicet praesentig consideratio. Nam si mortaliu . regii ministri,cu se domino ru conspectibus prςbent, quicquidae sordidu, quicquid deforme , quicquid incompositum est a se
amouere summo studio nituntur; quanto maiori tum grauitate vitae, tum puritate cordis, tum morum elegantia aeterno M.A. Regi assistere debent inutiles serui &, ut ait regula Monachorum , si cum hominibus potetibus volumus aliqua suta rere, non praesumimus nisi cum humilitate , & reuerentiatarquanto magis Domino Deo uniuersorum cum omni humilitate, & puritatis deuotione supplicandum est ρ Ab ipsis quo- . que Angelis , quos orantibus assistere credimus psallentium MLinpaLig. verba describentes, teste magno Basilio, excitari debemus ad p.ra. sit . reuerentiam. Solent enim Angeli, inquit Bernardus, asta Mit . ea, . p. orantibus, & delectari in his, quos vident leuare puras manus '' in oratione : holocaustum sanctae deuotionis gaudent se os- ferre Deo in odorem suauitatis. O si quis haberet oculos apertos, quos orando Propheta puero reuelauit, videret proculdubio quemadmodum praeueniunt principes coniti acti psallentibus in medio iuuenctitarum tympanistriarum. Videret, inquam,qua cura, quoue tripudio intersunt cantant bus, adsunt orantibus, insent meditantibus, supersunt quiescentibus,ordinantibus, di procurantibus praesunt. Agno sicuti nimirum
626쪽
αimirum supernae potestates conciues suos, & pro his qui haereditatem capiunt salutis solicite congaudent. Doleo proinde aliquos vestrum, fratres, graui in sacris vigil iis deprimi somno, nec coeli ciues reuereri, sed in praesentia Principum tanquam mortuos appar e , cum vectra ipsi alacritate permoti vestris interesse solemniis delectantur. Vereor nevestram desidiam quandoque abominantes cum indignatione recedant i & incipiat unusquisque vestrum sero cum gemitu dicere Deo, Long ecinii notos meo a mν, posvo τι me abominationem sibi:de illud ,Elongasti a me amicum G proximum, Θ notos meos a miseria: Item , Qui tana m. erant de long le- urunt, or vim faciebant qui quarabant animam meam. Pro certo enim, si se a nobis boni spiritus elongaverint, impetus malignorum quis sustinebit ξ Con Anat cum Bernardo Venetorum Patriarcha Laurentius: Intersunt choris laudantium sancti Angeli, exultantque in laudibus psallentium ; si tamen uer.eap. ar. distincte, si .atienia, si vigilanter, si ardenter, si concorditer, si humiliter dicantur. Discurrunt namque inter illos, utpote ipsorum conciues consortes regni. Comprimunt& immundorum spirituum impetus, nec eos seu ire patiuntur tanquam: fideles custodes. Nunc ascendunt, nunc descendunt semper ad illorum prosectum. Vbique vero alacres sunt, ubique festiui, ubique soliciti, ne diuina interrumpatur laus, ne coelestia cantica maculentur. At si et ad momentum tepescat affectus, distrahatur animus, aut dormitet oculus,
illico indignantur sic oscitantes , & non inuenientes quid
offerant, suam mox prie sentiam subtrahunt. Verecundum igitur, & valde perniciosum est in conspectu tantorum principum irreuerenter psallere, erba intercidere, inutiles co-Eitationes tractare, & corde torpescere. O si pretesentiali
suam propalare valerent i O si quantum congaudeant de puritate alacriter psallentium eis liceret ostederet Prorsus omnis torpor abscederet, omniisque ignauia fugaretur.
627쪽
Ou latis m rutilo fulgore micantes
I aque corporei detersa arugins sensu, obuia Coetitvumse mihi cis a darent. Atit saltem posito terrena pondere molis,Dιntsuperi alberear sanarre posse plagar.
Et supνη ororiala, mundique Vota biIIs arcem, . Κυδ nequeo firri corpore, mentes rar. Iuam multis glomstata choris, disincta eat ruis Agmina conspicerom Numinis ante thronum l mina tam numero, quam maiestate decora ,
Agmina diuinum Vatisre faeta meos. Non tot Bluafrras, tot pisces continet enda , Totque insulpta micant sidera clara polo:
Nee tot pumosum reiectat littus arenas, Luot turma Aligerum caeliea templa colunt. Hos opifix rerum mortati tabe carentes
Edidit, aterniparticipe ur boni. Quos nec perpetuo labentia secula cursu, Nee potis os gelida vis abolere necis . Immunes senν tranquilior coelico ab aeuo Dinumerant annos, sidereosque dies. Tristia connuby non norunriura, nec talis Urget eos stimulis imperio fames . Plurima quin etiam miro sermone loquuntur , Ntilla licet linguis mutua verba sonent. Et iugito summo noua pangunt carmina Regi,
Carmina mortali non referendasono . Festinantquefaeras certatim currere ad aeris , Cum gratas resonofundimus ore preeos. Hie inount plaeidas coelo plaudente cboreas, Et miscent nutris verba canora modis.
O templum i o templum i Θ filicia limina coeli e
Sotaque digna Deo, coelicolisque domui me dulces resonant melicis concentibus θmni, Hie colimus eoia relligione Deum . Mιrgimus hie undis eulpas, hie sanguinis hausum mimus, bicastιnspectus amore catit.
628쪽
Cv. iq. De disciplina psallendi . saet
h aie volueres anima, pura ne corpora mentis Oeeulta irradiant visura norit face. Crenitis ot oleres liquidum pre inane feruntu , Et gaudent templi tectasubi ofueri pmquabitaras inferre polo suspiria cordis , Et gemitu atagunt,follicitarique praees p . Scilicet Ut Numen faciles admittat ad aures Luctisonos gemitus, follieitasque preces. pe ιtiam ias compescunt Iudicis iram , Cum fros a ternis poena luenda rogis. O cos felices, diuinorumque capaces, - Vos quibus afrorum splendida regna patent. Vos quibus arrisit caelum, iussitque tueri Angelicos vultus, Angelicosque eboros. i Dieite quam insae proprrent ex aethere turma , , Dum pia festiuis personas aula choris . in Dicito quam lepido demuleent alera cantu,
Dum pulsant patria dulcia Ala lyra.' O mibis mentem, corpusque auriore caelo, Et vestra uerat condition frui lProtinus Estsis immiscens earmina turmis
Perpetuae colerem laudis honore Deum. Mundo que nouo uerenso e pectore Γιrsus Acciperem votis praemia digna meis.
3 sed quid Angelos propono ad excitandam in psallentibus reuerentiam λ Parum est hoc. Nam & ipse rex Angelorum, Dominus, &Saluator noster Christus Iesus corporalia ter praesens adest Ecclesiae in augustistimo Eucharistiae sacramento. Quam terribilis est locus iste , & omni dignus reuerentia, quem non solum frequentant Angeli, sed sua quoque praesentia Dominus ipse dignaturi Considera teipsum o homo, na si multis maculatus criminibus aeterni supplicii reus es, astas iudici tuo: quomodo non expauescis si dilatato corde viam mandatorum Dei currere incoepisti magister tuus hic est : quantum ei honorem debes λ Si ab omni terrena co-tagione mundatus iam summam cum eo unionem appetere
audes, hic est sponsus: quanta sollicitudine mores tuos , &actus componere te oportet, ne anima tua minima qua uis
labe indecora displiceat sponsi λ Ipsa vero reuerentia duplexust, interna, & externa. Interna in timore. de humilitate, in
629쪽
puritate, & compunctione cordis consistit: vi, sicut docet Frbcrin seria de S. Ephratin, orationis tempore quasi Angeli simus, sicque ς' i contendamus. ut oratio nostra sit uncta, pura , immaculata,&irreprehensibilis: vicum illam suffim ascendere viderint portae coelestes gaudentes ultro confestim ei aperiantur, Ut ipsam cernentes Angeli,& Archangeli cuncti laetantes illico occurrant, & coram sancto, atque excelso thronoe immaculati Domini offerant. Porro ad externam reuerentiam1 pertinent sensuum exteriorum custodia, externi hominis compositiu, vocis in cantu moderatio , grauitas morum . habitus decentia, omniumque ceremoniarum, &praescriptorum ritu unia obseruantia: ut nimirum flectant genua, stent, sedeant, surgant, inclinent omnes pro rei, & temporis exigentia: ut nil appareat in eis quod possit offendere intuentes. Hortor voς ait B.Theodorus Studita, decore, riteque psallere , non obiter, non supine, di confuse : Scriptum est enim, Psallite sapie ter. Sanctus quoque Macharius homilia sexta aduersus eos declamat, qui preces suas clamoribus parum decentibus , α confusione plenas est indunt. Inclinationes autem, genuflectiones, & alias huiusmodi exteriores obseruantias eleganti vocabulo. orationem corporalem nuncupan B. Angela d Tortui dierat. Fulgineo sermone de oratione. Septimius Tertullianus non essu sedendum in oratione asserit his verbis: Si quidem irreuerens est assidere sub conspectu, contraque cospectum eius
quem cum maxime reverearis, ac venereris: quanto magis
sub conspectu Dei viui Angelo adhuc orationis astante la 2 uisiud irreligiosissimum est; nisi exprobramus Deo, quod nos
opt. Mileuit, i. .. oratio fatigauerit . . Idem asserunt Opt4tus Mileuitanus, Per P m ' i P trus. Damianus, & alij Patres. Sedere tamen humiliter, di m Cassi lib. r.eap. iii dest ore prohibent Ioannes Cassianus, & S. Benedictus: idq; aes sep confirmat consuetudo nostrorum temporum, selemus enim-
alternatim stare, α sedere. Versi enimuero si sancti Patres non ab omnibus dam natam, sessionem tanto zelo reprehendunt , quid agerendii quorumdam clericorum, atque Religiosorum deprauatam in omnibus psallandi disciplinam conspicerent Θ Quam acriter aduersus illos insurgeren i , qui nec Deum timentes, nec hominibus reuerentiain habentes. libertima oculorum iactatione, inconcinna corporis habitudine ,. licentiosa gestuum . Iduitate Ethnicorum, ac infidelium. exprimund mores Ilia
630쪽
Cap. et q. De disciplina psallendis 3 3
sedilibus suis lecti mollitiem quaerentes iacent in ciuiliter extensis tibiis, divaricatis cruribus: sum obrepenti somno cedentes dimidiata proserunt verba , crebris oscitationibus psalmorum recitationem turbantes animum ibi non es le manifestant: pedibus vacillant, digitis exercent argutias, seriam aliorum grauitatem effusissimo risu contemnunt. Vocem in cantu vel deprimund nimis, vel superatiosi attollunt: importuno garritui omnia miscent, tantoque impetu verba glomerant, N praecipitant, ut ne Verbum quidem integrum sonet. De notula una cantus, vel de aliqua antiphona lites quandoque mouent acerrimas . Ad ineptias, & fabulas semper prompti; ad comessationes,&ebrietates semper robusti , & obene ualentes; tu choro deinde languentes nec erecto corpore stare, nec genibus inniti , nec vocem possint proferre: Diceres eos ad primum oratorij ingressum graciori correptos infirmitate mox animam acturos esse . Heu miseros do inse-lices t Siccine profanatis templum, sacerdotium confunditis, Ordinem temeratis λ Vbi religio est,ubi inores,ubi pudor, ubi lex, ubi fides, & disciplina λ Quid Deo vestro respondebitis in die iudicii, cum vobiscum ponet rationem , quod opus suum seceritis fraudulenter Z Quid dicetis animabus, quarum bo-
na percepastis in vita vestra, . v Cearum peccata portantes indignationem Dei auerteretis ab illis. Θ Quid Angelicis spiritibus respondere poteritis, quorum spreu istis praesentia,contempsistis auxilia, officia neglexiliis8 An ignoratis quod scriptum est,ctui contemnunt me, erunt ignobiles: itemque, . rarar Reg. s.
nitates Cedras odivit anima mea,conuertam sestiuitates vestras die, in luctum: de In terra sanctorum iniqua gessir non viribit .io. id gloriam Domini λ Ipsa, ipsa Religio, quam profitemini, errores vestros accusat: Atrocius enim, ut Salvianus scribit, sit b , Lai, i s visancti nominis professione peccatis; de ubi subIimior est praerogativa, maior est culpa. Sed de horum miserrima conditione melius est silere, quam loqui. Hugo Clunia censis dictus de Polleto lib. 2. de claustro animae inter opera Hugonis Victorini, abusiones claustrue numeranssonit undecimo loco dissolutionem in choro,eosque perstringit acerrime, qui mente vagi, attoniti oculis, habitu dissoluti aliud cantant, aliud cogitant: in choro sunt corpore , sed mente in foro. Eosdem reprehen dunt, & damnant Ioannes Chrysostomus, &Potho
Pruiniensis; hic in sine libri tertii de domo Dei , ille homilia. ... prima