장음표시 사용
101쪽
ot. Qui aliquando Cometas apparentes contemplati sunt, haec praeterea notarunt. valde apparebant pallidi, longeque Saturno pallidiores, ut constat ex observatione ma a dii tubor 6 pedum secta; item altera eigelii, cui Cometa an. 166ψ. Luna multo pallidior, & si mi Llimus nubeculae adhuc in horigonte Sole illuminatae visus est. Deinde observatum etiam est: Cometarum lumen , ubi ad Solem accedunt, decrescente licet diametro, crescere , ac augeri. Denique Cometa, qui an . IAI o. comparuit plenam Lunam sua umbra involvit .
62. COMETAE PERINDE DT PLANET E suNT CORPORA FlRΜΑ , DuRABILIA , MUNDO COAEVA, QUAE PER INGENTEs ORBES , CIRCA SOLEM REVOLVUNTUR , LUCEMQUE AB EO ACCIPIuNT . Ut
ita de Cometis statuamus , postulant ea, quae
de motu, ac apparitionibus eorundem nunc alis lata sunt. Nam quia ita regulariter moventur, ut tempus , ac locus apparitionis prorsus accurate determinari , ac etiam in suturum praedici
I. Cometam moveri circa Solem in curva elliptica quidem, sed adeo oblonga, ut parabolica sumi queat.
m. Describere arcus tales, ut radius vector vertat are
as temporibus proportionales: 3. Orbitam Cometae e se in plano eodem, & ejus naturam ac positionem ad eclipticam non variari sensibiliter : 4. Demum terram Circa Solem moveri . Quae omnia etiam in planetis obtinere inserius patebit . His suppositis ex locis, & imotibus Cometae geocentricis utcumque intelligitur possibile esse determinare viam Cometae a Sole visam, eum noti sint motus telluris , & rationes distantiarum ejus a Sole in variis observationibus . Et positio ad eclipticam linearum juxta quas est visus a terra Cometa ἰ per quas proinde transire debet periseria orbitat Cometicae habentis omnes supra dictas conditiones.
102쪽
De Mundo universo aspectabili. 91
possit, dici profecto nequit eos temporaria quaedam phasmata esse, aut corpora ex Planetarum, vel aliorum siderum exhalationibus temere compacta, ae accensa, quippe quae ad adeo regularem motum bbservandum nunquam apta forent, necesse proinde est , ut sint corpora firma, ac durabilia , non secus ac Planetas esse constat. Porro autem Cometas luce mutuatitia Solis sulgere , ac de se esse corpora opaca lumineque proprio destituta manifestum fit ex dictis n. praec.
SCH. Ad regularem, eamque stabilem reυolutionem cir ea Solem requirimus firmitatem, ae durabilitem in eo
- pore, quod revomi debet , id quod apertius demum patebit , ubi ostensum fuerit revolutionem effuscemodi a gravitate, ae vi projectili provenire debere, ad quod nempe haud dubie eorpus firmum , ac durabile supponitur . Atque ex hoe ipse speciatim eolligendum est
quoad Cometas paritatem valere non posse a maculis solaribus desumptam , harum enim motus per motum
vertiginis ipsius Solis , ae atmosphaera explicatur , cujusmodi quid adfirmari nequit de Cometis. 63. Per quod Cometae maxime oculos hominum in se convertunt , trabs illa lucida est, quam omnes sere Cometae ex corpore , seu , ut illud vocant, nueleo , vel evite suo in plagam Soli oppositam emittere observantur , ideoque barbati , vel eaudati appellantur, barbati quidem , quando trabs memorata Cometas motu proprio ab occasu versus ortum progredientes antecedit; caudati, quando illos sequitur . Quandoque lumen in circulum Cometas ambit , & tunc criniit
18 3 Acutissimus Cassinus in Cometa an . II vphases observavit, uti observantur in Luna.
103쪽
. niti audiunt. De natura hujus luminis, ex quo Cometarum respective barbae, vel Caudae , aut crines constant, optime Nev v tonus statuit, cum
M. CAUDAE , VEL RESPECTIVE BARBAE, AUT CRINEs COMETARuM SUNT ADMODUM TENUEsVAPOR Es Ex Ipso NUCLEO, sEU CAPITE COMETAE A SOLE INCALEsCENTIs EMIssI . Hoc namque posito phaenomena caudarum facillime , ac congruenti ssime explicantur. Sic I. Caudae istae maximae sunt statim post metarum transitum per regionem Solis ἔ ratio est , quia maxime tunc incaluerunt , ideoque maximam copiam vaporum emittunt . a.
Caudae semper in eas partes inflectuntur , quas capita , seu nuclei relinquunt : ratio est , quia ob motum nuclei, & ascensum suum rectum vapor motu composita sertur , ideoque directione media movetur. 3. Deflexus iste ceteris paribus' 'minor est , ubi capita propius ad Solem aec dunt , & minor etiam prope caput Cometae, quam in extremitate caudae. Ratio est: quia vapor velocius ascendit , ubi Cometa minori intervallo a Sole abest , quam ubi majori , itemque prope caput caudae, quam in superiore caudae extremitate . q. Caudae gibba , seu convexa
sual α9 Plures Astronomi in hac re non multum versati Cometas ab aliis Planetis distinguunt , quod
Cometae plerumque caudati conspiciantur , non item Planetae,' at plures Cometae observati sunt in Caelis, quin essent vel caudati, vel barbati, vel criniti ; e rum nucleus ita rotundus, nitidus, lucidus erat , uti corpus Iovis. Hujusmodi Cometae suerunt secundus an. 3663., dc ille an. 368a., testante Cassino in actis Acad. Paris. an. 1699. Itaque cauda Cometarum non est id,
unde abs.lute distinsuuntur cometae.
104쪽
De Mundo universo aspectuin . 9 Isui parte paulo splendidiores , & limite distinctiori terminatae sunt, quam concava . Ratio est: qaia vapor in parte gibba , quae praecedit, paulo recentior , ic densior lucem copiosius reflectit. s. Caudae ab extremitate superiori semperlatiores videntur , quam prope caput Cometae Ratio est: quia vapor perpetuo rarescit , & dj-latatur. 6. Caudae translucent , & stellae etiam minimae per eas cernuntur. Ratio est : quia vapor , ex quo constant , admodum tenuis est. 63. Sed contra assertiones nostras super natura tum Cometarum , tum Caudarum eorundem haec forte non nemo objiciet.
Si Cometae sunt corpora Planetis non dissimilia, perinde ut Planetae nobis conspicui esse debent, sed perraro conspiciuntur. II. Cur in praedicendo Cometarum reditu aberrant Astrono ini, uti Berno ullius, juxta cujus calculum au. I 719. in Libra redire debui D
III. Observatum est, tunc cum tres Cometae conspicui caelo aberrarent , nullam maculam
comparuisse , igitur probabilius Cometae ex Mnrorum exhalationibus nascuntur. ῖo IV.
3o Aliqui Cartesiani putarunt , non esse qui
dem Cometas nostrae atmosphaerae concretiones ignitas si bene vero Planetarum . . Dum Planetae , inquiunt , a suis vorticibus huc illuc transferuntur , facile unus VorteX cum alio permiscetur, intricaetur consanditurῶQ hinc enascitur concretio nova splendelaens , quM appellatur Cometa. Videtur inutile, hisce nostris te poribus, hanc phantasticam .impugnare opinationem IVortices enim Cartesiani, quorum pleni stit Caeli planetarii . sunt imas inarii , inutiles , ainpossibiles , uti dicam suo loco.
105쪽
IV. Hevelius observavit nucleum Cometarum multum variari, non secus, ac maculae Solares
variantur, praesertim sub apparitionis finem .ubi findi , & dividi visus est. Itaque non sunt corpora firma , sicut Planetae. v. Si Caudae sunt vapores ex corpore Cometae emissi, fieri debebit , ut tandem Cometae
VI. Cometae nunquam non sunt sisna prognostica vel boni alicujus , vel mali , sed si essent corpora mundo coaeva , quae perinde ut planetae suas revolutiones habeant , non forent ejusmodi sigri a prognostica ; proindeque &c. Resp. ad I. Etsi Cometae sunt re vera quoddam genus planetarum , non nisi tamen rarius conspicui esse possunt , propterea , quod revolvantur in orbibus vehementer excentricis , Io gissimeque protensis, quo nempe fit , ut rarius in vicinia nostra versentur , potissimum autem ita distent, ut illis conspiciendis impares simus. Ad II. Quod nonnunquam in praedicendo Cometae reditu aberretur Astronomis, argumento non est. Cometis perinde ut planetis suas re gulares revolutiones non esse . Nam illud equiadem, dum est, diametros orbium Cometarum non satis perspectas, cognitasque esse, cum perquam paucorum accuratae observationes extent , nec adeo frequens sit reditus eorum, ut paucis annis haec detegi possint, attamen fluant illa saecula, quibus numerus accuratarum Obser. vationum identidem crescat , eertiora de C metis haud dubie proserentur; deinde quod commemoratum D. Jurnoullium attinet , sorte is in praedicendo a vero non aberravit; ais: visus
106쪽
De Mundo universo aspectabili. 9s
eo tempore non est Cometa. Quid tum ' redi. asse tamen poterat licet radiis Solis immersus ab Oculis humanis conspici , discernique non posset. Sane Nevvlonus L. 3. Princ. ex historia Cometarum, aliisque rationibus ostendit, plures longe Cometas de die, quam noctu redire, de Hevelius sub magnam lis eclipsim ipse Cometam conspexit . Ceterum objicienti opponatur modo exemplum Cel. Halleji , dc mox patebit argumento ipsum uti re vera non sat firmo. Ad III. Non ideo Sol maculis caruit, quod
tunc Cometae apparuerint, constat enim ex observationibus Uiennae factis Solem maculis abundasse , cum alibi Cometam appareret. Ad IV. Illa nuclei apparens variatio ac divisio atmosphaerae Cometae Wribuenda est , quo minus enim 'in ipsum corpus Cometae conferri possit , obstat regularis motus ejusdem , qui , ut dictum est, firmitatem, ac durabilitatem requirit .
Ad v. Qui dicta de eorporum divisibilitate in
Physic. Gen. secum ipse reputaverit, nihil. hinc timebit Cometis. Et quid tandem, si tu qua in
Vis revolutione etiam plures pedes cubicos suae massae perderent 8 magnitudo eorundem, ut ecpaulo inserius dicendis patere poterit, tama est,
ut discrimen nonnisi post longissimum imporis intervallum observabile esse possit. 31 Ad VI. Cometas esse signa prognostica alicujus mali, vel boni, nullo prorsus ex landamento erui, vel ostendi potest , ut adeo, quaγ
3i Objectiones alias , quae ab Antiquis propo nebantur, sibi proponit Seneca lib. I. quaest. naturai., α summa solvit facilitate.
107쪽
ς 6 Tissica speciatis Sectio L -
vulgo sparguntur , pro inanibus fabulis merito haberi debeant ; id quod vel ex his satis intelligi potest. I. Calamitates, quas a Planeta praenunciari existimant, saepe acciderunt nullo Pla-/ neta apparente. 2. Plurimi Cometae , ut mox ante monuimus , in caelo nobis aspectabili versantur tempore diurno, ubi a nemine observantur, immo multi etiam noctu, praesertim in hac aetate , nonnisi a vigilantissimis in sua specula astronomis videntur ; cui autem bono signum aut omnibus , aut paucissimis eruditis exceptis, reliquis de multitudine occultum p 3. Cum C hietae sint supra Lunam toti, vel majori terrae parti lucent; dici autem nequit, toti illos terrae
mala praenunciare, cum nunquam regiones inmnes iis involvantur. Deinde qua conjectura assequentur plures hoc spectaculo territi populi sibi potissimum caelestes iras intentari y Denique plura ex hujusmodi malis alteri regioni, aut conditioni hominum bona sunt , ut morbi medicis, clades ab hoste accepta tam noxia est victis, quam victoria triumphatori exercitui jucunda, & utilis.
66 orpora Mundana certo ordine in hoc u- a niverso esse collocata , motusque suos, ac revolutiones peragere nemo sane dubitaverit; in eum tanto rectius inquirit Philosophus, quod ipse demum Phaenomenorum rationem reddere eademque uberius declarare, ac explicare tene
108쪽
De Mundo uniuerso aspectabH. 97 Ordinem illum passii in nomine hstematis mandani hodie indigitant , cujusmodi systemata avariis varia adhuc adstructa sunt, nostrum adeo erit dispicere, quodnam maxime mereatur in
Philosophia locum sibi concedi.
X mente Ptolomaei tellus locum in medio universi occupat , circa quam septem Planetae hoc ordine revolvuntur: Fig. I 6. proximus telluri Planeta est Luna, alter Mercurius, tertius Venus, quartus Sol, quintus Mars, sextus Iupiter, septimus Saturnus. Cuilibet ex his Planetis suum caelum est, uti & fixis, quae Planetas excipiunt : octo his caelis accedunt duo crystallini nonum, ac decimum ; tandem undecimum Primum mobile sequitur. Sed neque dum caelorum , & sphaerarum satis e ad Planetarum inaequales distantias explicandas dicendum , Orbes illos esse excentricos, tum decem epic cli addendi, ad salvandas Planetarum retrogradationes.
67. Systema illud jam nemini probatur, idque multiplici ex capite: primo enim ob sphaerarum ,& caelorum , itemque epicyclorum multitudinem, simplicitati, qua DEUS, ac natura tantopere delectantur , plurimum obsistit. Denique verisimile videri non potest in caelo sphaeras ,
seu orbes crystallinos extare cum alii multiplices colores, in quos lumen per refractionem in crystallo mutatur, observari deberent , neque Cometis liber in omnem plagam excurrendi locus relinqueretur ; tum denique ex observationibus certum est, neque Μercurium, neque ve,
109쪽
nerem unquam cum Sole in oppositione esse, ex quo manifestum fit, orbes veneris, ac Mercurii tellurem non complecti, cum alias utique memorati Planetae subinde Soli oppositi videri deberent ; ut adeo systema Ptolomaicum plic
68. R Liud systema , idque haud paulo diversum a priori Nicolaus Copernicus Turonensis, dc Uarmiensis Ecclesiae Canonicus prodidit , quod idcirco Conmisanum audit. In hoc systemare Fig. 17. Sol in medio constituitur quiescens, nisi quod motu vertiginis circa axem suum vertatur. Circa Solem revolvuntur Planetae ab occasu in ortum hoc ordine : Soli proximus est Mereurius , deinde sequitur Renus , venerem excipit orbis magnus, quem motu suo, spatio temporis, quod annum vocamus , Tellus percurrit. Magnum telluris orbem sequiturris orbita, succedit orbita Ioυis , Iovem sequitur Saturnus, ac tum demum stellae fixae, quae sunt immobiles. Porro autem tellus etiam motu vertiginis circa axem suum ab occidente in ortum revolvitur, idque intra a . horas sidereas . Circa tellurem vero Luna ceu satelles ejus, quem admodum circa Iovem, di Saturnum lunulae Iovis, & Saturni, gyratur. 69. Systema tertium est , quod ab Auctore 'ebone Brabe nobili Dano Trebonicum cognominatur . Ex sententia Tychonis c Fig. a 8.
110쪽
De Mundo universo a pectabili. sylus in medio universi consistit immobilis. Circa hanc primum Luna, tum Sol ac stellae fixae moventur . Porro circa Solem reliqui Planetae, nimirum I. Mercurius, a. venus, 3. Mars, 4. Iupiter, ec 3. Saturnus gyrantur , ita tamen, ut
Mars orbitam Solis secet , di jam telluri vicinior , iam remotior Sole sit. To. Neutrum ex geminis his systematibus, uti
ea consideranti patere debet , eo vitio laborat, quod in Ptolomaico notatur . Tam a Tychone enim , quam a Copernico tellus extra orbitas Mercurii, di veneris constituitur , in quo adeo a vero non aberrant . Porro etiam in pluribus
aliis saltem generatim c uti pariter manifestum esse debet systemata consideranti ambo consentiunt. Nam I. tam in Opernicano , quam iri Tychonico systemate orbita Mercurii intra orbitam Veneris continetur. a. orbita Saturni , J vis, ac Martis , & Solem , & tellurem ambit;
centrum tamen orbitarum a centro telluris longius distat. 3. Orbita Lunae tellurem ambit. q. Orbita inrtis Telluri propior, quam orbita I vis, dc ira eidem propior, quam orbita Saturni ; orbita Dinae denique omnium proxima est;
stellae fixae .autem ultra omnium planetarum Orbitas remotae sint. Et vero ista quoque verita ti maxime esse eonsentanea ex phoenomenis a. pertissimum fit. Singula demonstrare libet. es. ORBITA MERcustii iuTRA ORBITAM UENERIs CONTINεTUR . Nam Mercurius nunquam ultra 28. gradus a Sole elonga tus, venus autem etiam ad gradus 47. ab eodem remota subino conspicitur , ac consequenter digressiones maximae Veneris sub majori angulo, quam digressio