장음표시 사용
111쪽
nes Mercurii spectari debent , sed hoc ipsum tunc eveniet, si tellure in T, Sole in S constitutis c. Fig. I9. venus in orbita ABCD, Mercurius autem in orbita GFH revolvatur, quo scilicet casu anguIi ST C, & STA majores erunt, quam anguli STE, & ST G pro. indeque dic.
sTAT. Demonstratur: Quilibet ex Planetis superioribus modo cum Sole esse in oppositione 1eu I8o gradibus ab eo distare, modo esse iii conjunctione, seu in eodem loco optico concumrere observat tir, ideoque Tellus T Fig. 1o. nunc inter Solem S, & Planetam P constituta esse debet, ut scilicet Planeta ad locum e. g. Arietis I 8o. gradibus a loco Librae ad quem Sol tunc reserendus est, distantem referantur; nunctum Sol S, tum Planeta P versus eandem plagam a tellure distent, est necesse, ut nempe ad eundem locum opticum e. g. Libra reserantur; proindeque orbitae Planetarum superiorum tellurem ambiunt. Ruod erat unum. Planetae superiores circa conjunctionem nunquam per tubos falcati, seu corniculati apparent, adeoque illo tempore partem sui lucidam
Μ Fig. et r. hoc est Soli S obversam telluri
quoque obvertunt, consequenter Sol inter tellurem Τ, & Planetam M constituitur, necesse igitur est , ut orbitas Planetarum superiorum
Solem etiam ambiant. erat alterum. Per observationes Astronomicas compertum
est, Planetas superiores in oppositione cum SO
112쪽
De Mundo universo aspectabili. I o Ile multo majores apparere, quam prope conjunctionem, consequenter in conjunctione magis a tellure distant, quam in oppositione, in Primis Mars octu plo, vel noncupio . propior est telluri in oppositione cum Sole, quam circ coci junctionem. Quare si C sit centrum orbitaec Eig. aa. T tellus , S Sol , NT distantia Planetae superioris in oppositione , ΜT eiusdem di ilantia in conjunctione, erit in Marte TMS TN, adeoque C Μα CNαYTN, & CT t T N , consequenter centrum Orbitae C a . tellure T longius distat. od erat tertium.
LuNAE ORBITA TELLUREM ΑΜBIT, SED NON
SOLEM . Demonstr. In omni conjunctione Luna N aa. γ lumine destituta est, adeoque partem a Sole aversam telluri obvertit, consequenter in quocunque orbitae loco Luna inter Solem atque tellurem constituatur, est necesse , igitur orbita Lunae Solem non ambit. Ruod
Enimvero Luna Soli etiam opponitur , ita que tellus T Fig. ao. interdum inter Lunam P, dc Solem S consistit, adeoque orbita Lunae
Tellurem ambit . Suod erat alterum. ORBITA MARTis TELLuRI PROPIOR , QUAM ORBITA IOVIS, ET HAEC EIDEM PROPIOR , QUAM ORBITA SATURNI, ORBITA LUNAE DENIQUE O UNIUM PROXIMA EsT , STELLAE FIXAE AUTEM ULTRA OMNIuΜ PLANETARuM ORBITAS REMOTAE suNT. Demonstr. Quodcunque alterum occultare potest ita, ut a spectatore in tellure constituto conspici nequeat , id certe telluri propius esse debet, quam quod occultatur. Enimvero ex observationibus Aide ore. Elem. Auron. Cap. 3.
113쪽
ro a Ndifica specialis Sectio I.
F. 3 1. constat , a Marte Iovem , a Iove Saturnum, a Luna omnes hos Planetas, itemque a Planetis singulis stellas fixas tegi posse , proindeque die. Quandoquidem in adductis capitibus ambo, ut supra monuimus , systemata consentiunt, patet argumentum nullum fore , unum alteri praeserendi, nisi in aliis inter se differrent . Quare porro videndum , quam demum haec ipsa , in quibus differunt, ad verum vel accedant, vel ab eo abludant. Eo autem praecipue recidere debebit disquisitio , terrane et rca Solem , axemque suum, anne Sol circa Tellurem quiescentem revolvatur , haec enim esse , in quibus proposita systemata praecipue differunt , ex eorundem deseriptione liquet.
I. SI TELLus iNTRA 24. HORAS AB OCCAsUIN ORTHM cIRCA AXEM SUUM ROTATUR , FIERI DEBET , UT SOL , OMNEs PLANET E , STELLAEQUE FIxAE INTRA IDEM TEMPUS CIRCA TELLUREM ABORTU IN OCCASUM REUOLVI vIDEANTUR . Sit enim stella M Fig. 23. in Zeniti, spectatoris terrestris in T constituti , & rotetur tellus ab
occasu versus ortum circa axem suum ἔ aliquo
igitur temporis spatio elapso ad Zenith ipsius Tperveniet Sol S, tum stella I, deinceps N, demum Planeta L , tandemque denuo stella Μpuncto T imminebit. Terricolis adeo Sol S cum Planeta L & stellis, I, N, Μ, ω. motu contrario circa tellurem revolvi videtur. 72. Si TELLus CiRCA SOLEM quiESCENTEM
114쪽
De MNndo universo aspectabili. Io 3PTICAM DESCRIBERE vIDEATUR . Nam sit telliis
24. in I, Sol S , ex tellure spectabi tu r in Ariete, progrediatur Tellus ex I in Ia , Sol videbitur in Tauro, quod si illa ulterius in II promoveatur , iste in Gemini apparebit, & ita porro secundum seriem signorum totam Eclipticam describere videbitur.
In hac igitur hypothesi Sol e tellure in gradum oppositum ei, in quo ipsa ex Sole spectaretur, refertur. 73. SI TELLus MOTU ANNUO CIRCA SOLEM REVOLVITUR , EA , QUAE CIRCA PLANETΛs EoRuM-QuE MOTUs EX TELLURE SPECTATOS OBSERVANTUR , NECESSARIO CONSEQUUNTUR , ITA uT SIN GuLORuM PHAENOMENORuM RATIO REDDI POSsIT .
Declaratur, di demonstratur Propositio: Planeistarum, motuumque eorundem haec cum primis Phaenomena sunt: Planetae inseriores intra anni spatium una cum Sole circa tellurem moveri vis dentur, dum interea suas circa Solem revoluti nes inaequalibus temporibus absolvunt, & circa conjunctionem inferiorem retrogradi, circa con
junctionem superiorem directi, ante & post retrogradationem stationarii apparent. Planetae superiores circa conjunctionem cum Sole direm apparent, dein fiunt stationarii, accedentes vero ad oppositionem cum Sole retrogradi fiunt , tumque telluri multo propiores sunt, quam in
conjunctione . Iam singula haec ex hypothesi
terrae motae consequi, eorumque rationem reddi posse demonstramu Sa Si tellus circa Solem motu annuo movetur,
Orbitam suam peragrat intervallo circiter 36s dierum. Sed Mercurius circa Solem revolvitur
115쪽
intervallo 87 dierum circiter . Quare mC-tus telluris ad motum Mercurii fere est ut 4 ad I , consequenter dum Mercurius integram revolutionem absolvit, tellus non nisi quartam orbitae suae partem confecit. Dividatur proinde
orbita Mercurii Fig. Σ3. in 8 partes aequales, & orbitae telluris quadrantes singuli in t tidem alias dividantur. Si tellus in T I, Mercurius in I , consequenter circa conjunctionem superiorem, videbitur hic ex tellure in a, progreditur tellus in a, & similiter Mercurius ina, qui ex illa apparebit in 6 ς promoveatur tellus in g, Mercurius quoque in 3 , videbituris in c , adeoque hactenus directus apparet . Enimvero , procedat tellus ex 3 in q, α Μercurius itidem in Α properans ad conjunctionem inferiorem cum Sole, conspicietur is in d, ideoque lente CSS eundem retrogressum tunc putabis, ubi tamen necesse erit, ut in loco aliquo medio inter 3 & nec progredi, nec regredi consequenter stationarius visus sit. Conjungatur autem Mercurius cum Sole in S existente, videbitur is in e , adeoque notabiliter retrogradus. Accedat inrcurius in 6, tellus itidem in 6, videbitur ille in f, retrogradationem continuans. Perveniat Mercurius usque in 7 aiconjunctionem superiorem rediens, tellus itidem
in T, apparebit is in g, adeoque denuo directus, postquam prius in loco inter o & 7 medio iterum stationarius apparuerit. Sit denique Mercurius in 8, tellus in 8, conspicietur is in ii adhuc directus. Quod si hac ratione Mercurius in sua orbita, & tellus itidem in sua ulterius promoveatur, donec haec restituatur in T, Mercu-
116쪽
De Mundo universo aspectabili. Io Irius iaccessive spectabitur in i, k, l, m, Π, Ο, psq,r, S, t,u, π, y, Z, A. B, C, D, E, F, G, H, I , adeoque intra spatium annuum
cum Sole totum Zodiacum emetiri videtur . Nec absimili modo idem de Venere ostenditur.' Itaque si tellus motu annuo circa Solem revolvitur, consequens fit, ut Planetae inferiores intra anni spatium una cum Sole circa ' tellurem revolvi videantur, & circa conjunctionem ins Tiorem retrogradi, circa superiorem directi appa
Si tellus circa Solem revolvitur, orbita ejus intra orbitas Planetarum superiorum contineatur est necesse. Ir. Referat adeo circulus infimus orbitam telluris c Fig. 26. medius vero designet orbitam Iovis, extimus terminetur in superficie sphaerae mundanae. Quoniam motus Jovis est ad motum telluris ut Ia ad I, duodecima pars orbitae Iovis perinde ac orbita telluris in Ia partes aequales dividatur . Sit jam Terra in I, Iupiter itidem in I consequenter
circa conjunctionem cum Sole S, videbitur hic in a. Progrediatur Iupiter, & tellus in orbitis suis ex x in a, apparebit ille in b, utroque autem in 3 existente, Iupiter in c conspicietur. Similiter ubi uterque in q, ac s promoti sue rint, Iupiter d & e videbitur, atque adeo hactenus direnus ' videtur. Iam utem pergat te
lus in O, Iupiterque perveniat in O, mox Soli
S Opponendus, cernetur hic in f, adeoque re- rogradus ; sed nempe posteaquam inter I & 6vitus fuerit stationarius. Porro utroque in 7,' ubi oppositio contigit, translato, Iupirer in g spectabitur, retrogradationem continuans, simi-'liter
117쪽
liter ubi uterque in 8 pervenerit, Iupiter I trogradus in h videbitur. Eodem modo ostenditur Martem, ac Saturnum in conjunctione esse directos, dein stationarios, ac in oppositione
Quod si autem tellus sit in V, Planeta in Α, adeoque in conjunctione cum Sole, distantia Planetae a tellure erit Λ v. Si tellus sit in F, Planeta ut ante in Α, adeoque in oppositione cum Sole, distantia Planetae a tellure erit AF multo minor quam sit distantia Α v,
differentia enim tanta . est, quanta est integra diameter orbitae telluris. Itaque si tellus circa Solem movetur, consequens fit, ut Planetae superiores circa conjunctionem directi, dein stationarii, accedentes autem ad oppositionem retrogradi fiant, ac in odi positione multo propiores sint telluri, quam in conjunctione. Eluod erat alterum. Isitur in hypothesi telluris circa Solem quiescentem revolutae motus Planetarum, qui e tellure valde inaequales, & irregulares videntur, e Sole spectati, ordinatissimi conspiciuntur, semper ex Sole progredi, nunquam regredi videbuntur .
74. Siquidem in philosophia jure suum pre
tium debet esse illi, quod ita adstruitur, ut ad proposita Phaenomena feliciter explicanda ap-vrime natum comperiatur , vel ex dictis satistere intelligi posset, quo Ioeo habenda sit sententia, qua telluri motus tum circa axem, tum circa Solem tribuitur. Interim alia accedunt, quae ipsam, confirment, hic nequaquam nobis
118쪽
De Mundo universo aspectabili . Io 7
Per accuratissimas dimensiones compertum
est, telluris figuram esse sphaeroidem circa polos depressiorem, quam sub aequatore. Compertum quoque est ex observationibus gravitatem
intensivam versus sequatorem revera minc iam
esse, quam versus polos, quae ambo indepen denter ab his infra locupletius declarabuntur, ac stabilientur. Porro experientia etiam Cass- num docuit, primam stellam Arietis interdum in duas divisam apparere, id quod etiam uni in capite geminorum contingit. Quin pluadibus nonnullae, & media in gladio Orionis nonnunquam triplices, immo quadruplices visae sunt. Cuncta haec motum telluris partim circa axem, partim circa Solem innuunt. Nam I. Unde demum alias repetiverimus figuram sphaeroidicam telluris, quam a vi centrifuga majori sub aequatore , minori circa polos e itaque circa axem rotetur tellus, est necesse , nisi forte malimus ad solam DEI voluntatem confugere, hancque unam pro ratione sufficiente assis gnare , contra ac fieri debere alibi dictum, atque ostensum est. c 3α II. Similiter illa gravitatis imminutio circa
aequatorem requirit vim centrifugam, ortamque
exinde figuram sub aequatore elevatiorem, ad pQ Ios depressiorem, ut inferius ostendetur.
3x Vide de hoe & sequenti argumento infra
3 n. 273., 177. , 278. Ceterum hic tuterim monendum Partem aliquam diminutionis hujas , quae in graUitate observatur versus aequatorem , pendere ex majori di stantia, quam habent corpora circa aequatorem a cen tro gravium , ob sphaeroidicam telluris figuram a d crescit enim vis gravitatis in ratione inversa qαadra torum distantiarum.
119쪽
III. Denique Phoenomena relata postulant, ut aut situs fixarum inter se mutetur, aut tel- Ius respectu ipsarum alium situm nanciscatur. Prior mutatio definitioni fixarum adversatur, reliquum ergo manet, ut tellus loci mutationem subeat, atque in orbita sua revolvatur; e pluribus enim stellis una tantummodo sub aspectum telluris incolis tunc cadet, quando haec ita collocata erit, ut ex ipsa linea recta per illas duci queat, alias omnino plures videbuntur; e. g.
Tellure in T constituta Fig 27. stella n videbitur cum N una eademque , sed ubi illa adu pervenerit , distabunt aliquo intervallo n &
73. His omnibus pro motu telluris argumentum ab analogia addi potest. Tellus perinde corpus opacum , ac lumine proprio destitutum est, Planetae, scilicet Sarurnus , Iupiter , Μars, venus, Mercurius; enimvero hi Planetae tum circa axem suum, tum circa Solem revolvuntur, atque ita suam lucem a Sole accipiunt, quidni igitur etiam ad tellurem hi motus pertineant pCeterum an motus telluri re vera concedendus sit , amplius patere poterit , ubi deinceps ea, quae ex quiete illius consequi necesse est, expensa fuerint. Interim quae contra telluris motum pugnare videntur, audiamus ῖ
33 Demonstratio haec Auctoris probat constan ter ex eodem eclipticae loco stellas illas multiplices videndas esse ι idest singulis annis eadem tempestate: hi id experientia salsum ostendit ; non ergo videtur tribuendum illud phoenomenon parallaxi orbis. sed p tius alicui ex caussis supra n. 36. allegatis.s 34 ὶ Argument vin ex analogia petitum probat
120쪽
De MNndo unium so aspectabili. ros
76. Contra telluris motum tequentia cunprimis objiciunt. I. Si telluc circa Solem revoluta jam in O
c Fig. 28. jam in M collocata sit, fixa S pa
rallaxim sensibus prodere debet , quam tamen observationes indubiae nondum docuerunt. II. Respectu ejusdem loci toto anno eadem est elevatio Poli , semper conspicuum est integrum caeli hemisphaerium , semper quoque eadem apparet magnitudo fixarum: sed haec ita soli abere non possent, si tellus moveretur. III. Supposito telluris motu gravia semper per lineam curvam descendere deberent , neque possent corpora ex alta turri demissa ad ejusdem pedem cadere, quandoquidem interim terra cum turri procul in orientem auferetur . Similiter
alio modo etiam Tellurem moveri r En argumentum. is Circa Iovem , dc Saturnum rotantur Satellites cor- pore centrali minores. Circa Tellurem Luna , Telis lure minor, revolvitur. Tandem circa Solem gyran- ttir corpora minora Μercurius, Venus, Μars, Iup ., ter, dc Saturnus . Si cum his Tellus rotetur , uo
se que in systemate corpora minora circa maiora moventur et in hac autem regula exceptio dabitur re-- spectu solis, si ingens hoc corpus , in motu . mini is mam Telluris massam cingat secundum lychoni eum is systema is . Ita Gravesandius. is omnia Corpora ,. prosequitur Graves aridius is in se mutuo graVia sunt, is ideoque Sol, & Tellus. Duo haec cor ra se se mu- ., tuo petunt celeritatibus , quae sunt inverse ut ho- rum Massae. Materiae quantitas in Tellure sere nul-M H est respectu quantitatis materiae in Sole . Unda, is sequitur Tellurem circa Solem circumferri , ne in ,, hune motu illo violentissimo cadat, , . Hoc argumen
tuna tamquam directa , & positiva Telluris motus demonstratio judicatur a pluribus viris in Astronomia versatissimis. Lesatur I andus p Omo p. pag. 3I .