장음표시 사용
131쪽
III. Si terra quiescente, Sol circa eandem revolvitur , motus hic Regula Seppleriana a Nev v tono invictis argumentis demonstratae manifeste adversatur. Cum enim juxta Repplerum quadrata temporum periodicorum sint ut cubi distantiarum a centro motus, Luna autem distetoo semidiametris terrestribus, periodumque suam absolvat intra 27 dies, Sol vero intra dies 363 calculo instituto, pateret, Solis distantiam non nisi 34o semdiametr. terrest. sore; atqui tamen ex indubiis argumentis multo major est. Motus ergo memoratae regulae adversatur. 38
SCRaliqua ratio hujus voluntatis afferatur, indigna philo sepho responsio videretur, nam ex generali attractio nis lege, qua omnes terrestris molis partes se mutuo aequaliter petunt, potius intelligitur sphaericana figu-xam terrae a Deo suisse tribuendam , praesertim ii concipiatur terrestris haec massa ab initio aqua permixtare mollis, qualem historia creationis eam nobis exhibet Gen. I. V. ., 6. , I, 9., utique naturaliter debuit terra in sphaeram conformari . Ergo , nisi ratio detur cur naturalem hane figuram Deus mutare deberet , iure negabitur a Dei voluntate innaturalem, qua donari constat, esse repetendam. Hi ne nec sufficiens ratio diversitatis gravitatis ad erit. Siquidem distantia diversa a centro gravitatis
non est ratio lassiciens nisi adiit ratio suffieiens hujus configurationis terrae ex qua diversae illae distantiae Θ
38 Nempe observatione constat in omnibus planetis circa Solem, aut satellitibus circa primarios su os motis juxta systema etiam tyebonicum regulam ii Iam servari: atqui si centrum motus tum Solis , tum Lunae est terra, inter hos duos planetas regula fallit, quod analogia non patitur , immo nec attractionis lex , quae constans esse debet : ergo aliud debet poni centrum motus Solis , aliud motus Lunae . Iam vero certum est salvis iis, quae observationes probant, ali ter diversa centra illa constitui non posse nisi juxta
132쪽
De M auo univeres aspectabili. I a1 SCH. De memorata modo Regula Repplerianamοπ uberior mentis , sermoque fet. Interim s. - ἔβην ista, qua partim pro motu, partim pro qui te telluris disputata adhue sunt. isque vero ine ea vendens , Judietum jam ferat , utrum ex duobus Diumatibus , Opernici nempe 9 Trebonis alteri
Praeferri mereatur. me utique nemo non dandum a gnoverit, systema Copernieanum prae conico malia commoda habere.
De Plante arum orbitis, eorundemque magnitudinibus, distantiis, excentinitatibus, ac temporibus periodicis.
St. E Planetarum orbitis , eorundemquo magnitudinibus, ac distantiis M. propterea quaedam saltem hic in medium adduci debent, quod ad penitius intelligendum ordinem , quo ipsi collocati sunt, motusque suos peragunt de quo scilicet cap. praec. actum est, quam maxime deservi an t . Missis itaque iis, quae accuratioris Astronomiae sunt, generaliori a s lum dabimus, & quidem sciendum. I. OREITAE PLANETARuM CUM ECLIPTICA No
COINCIDUNT, sED IN DIvERSIS PUNCTIs HANC INTERsECΛNT, ET ALIQUAM INCLINATIONEM Αα EANDEM HABENT .
Colligitur id ipsum manifeste ex diversa latitudine Planetarum, quae neque eadem est oin ni
133쪽
ni tempore in diversis Planetis, neque diversis temporibus in eodem Planeta. Hanc orbitarum inclinationem in schematibus , quibus systematatum G pernici, tum Tychonis exhibita sunt, exprimere non licuit; quod si autem Natique positionem earum spectare possemus Sole in Seonstituto Fig. 3o. Ecliptica appareret instar
ellipsis ECQLI, orbita Planetae alicujus P ut DP AMB , alterius Η ut HoGFN , ut
nempe prior sub angulo DS R., posterior sub angulo alio NST videretur inclinata.
Deprehendit hoc ipsiam Keppleriis observationibus Tychonis innixus, certissimisque rati nibus ostendit contra receptam plerumque opinionem , vi cujus pro axiomate habebatur rmotus quosvis corporum caelestium in se aequabiles esse , inaequalitatem solum opticam, ac apparentem esse. Keppleriana ratiocinia omnes hodierni aevi Astronomi pro certis ae indubiis habent, quantumcunque sententiam suam antiquiores adhibitis eirculis excentricis probabilem reddere conati sint.
Est hoc re ipsa alterum, quos ex multipli- ei observationum collatione collegit memoratus murus, eontineturque in eo praeeipuum sundamentum totius Astronomiae novae hoc est ejus, quae hodie ad tantam persectionem deducta animadver-
134쪽
De Mundo universo aspectabili . 1 et Imadvertitur , ut tantum non summa cenieri possit: ubi porro notandum, quot de Planetis primariis respectu Solis hic asseritur, idipsunt Pertinere etiam ad Cometas, atque etiam ad Ρlanetas secundarios respectu primariorum sum
SCH. I. De Cometis supra diximur , eos remiavi eirea Solem in orbita υehementer excentrica , longissimeque protensa, eu ius Jam facile ideam tibi fommaυeris ex mudo dictis, re inspectione . Fig. 20. SCH. E. Eruoniam in Istimate Copemicans GI-lus re ipsa Planeta primarius est , ἐπ Luna e usdem
satelles, Tellus eirca Solem , Luna circa tellurem modo dicta ratione μυοωuntur.
8a. Sit jam PGI AH orbita manetae, PAc Fig. 33. axis ejus, S secus, in quo Sol
vel tellus respectu Lunae. Punctum P, in quo Planeta minimam a Sole distantiam habet, Perihelium appellatur . Aphelium autem dicitur, punctum A , in quo Planeta maximam a Sole distantiam habet. Si loco Solis tellus substituatur, punctum P Perigaeum, punctum Λ aeum audit. Linea Vsidum vocatur recta AP, quae ex bello A in Perihelium P ducta est. Excentricitas est e distantia eretri ellipsis seu orsitae C a foco HIUM S. Est haec exeentricitas c 3o γ orbitarum , sive distantia soci ellipsis a centro ejusdem varia. In
135쪽
r r4 γ issica specialis Semo L
Saturno aequat tir Iaoῖ semidiam. Telluris , in Jove 3 oo, in Marte 3Ioz, in orbita telluris in hypothesi Copernicana, aut Solis in Tychonica 37ψ , in venere IIo , in Mercurio 176o , in Luna 4 ; ex quo apparet non eandem esse in
diversis planetis rationem excentricitatis ad diametrum minimam ellipsis; comparatis enim dis antiis mediis cum hac, in Saturno est sere excentricitas SAS diametri minimae sive duplicis distantiae mediae in Jove Tns , in Marte me ἐῶ, in Tellure, vel Sole vis 5 , in Venere Tlod , in Mercurio τἶis circiter. Praeterea sciendum aph Iia nequaquam versus eandem plagam fixarum esse disposita, sed si lineae apsidum diversarum orbitarum ducantur , ad diversa Zodiaci signa
Vergunt : e. g. Fie. 3 a. orbitae A FB E Sole in S constituto a phelium erit in A, perihelium in B ; mbitae DKCI aphelium in C , perihelium in D , orbitae GLII M aphelium in G, periheIium in Il.
83. Reducunt Astronomi excentricitates su- perius allatas ad partes centies millesimas semidiametri excentricae telluris , hoc est distantiam mediam Telluris a Sole assumunt I oo m parotium , assignantque dein , quot hujusmodi partes distantiis aliorum planetarum, atque excentricitati eorum competant, quae omnia sequenti tabella includuntur. Planox inrus supra ad n . IV. Aliter sentiendum de ramtione distantiarum , ma nitudinum , & excentricita tum earumdem inter se; pendet enim haec ratio a parallaxi o bis . quam la. is exactam haberi posse insta ad n. 33. monstrabimus.
136쪽
De Mundo universo aspectabili. lasman. Diit. max. dist. med. dist. min. Excent.
Distantias medias hisce partibus expressa Nev v tonus retinet, simulque tempus periodicum singulorum Planetarum in diebus , & partibus decimalibus diei exprimit secundum Kepplerum ἔhoras , & minuta partibus decimalibus respondentia adficit Clariis. Uvolff. Elem. Astronom. 9. 8OO. Periodi circa Sol.
84. Quod ad magnitudines Planetarum attinet diximus 1uxta Cassinum diametrum Solis ad diametrum telluris esse ut Ioo. ad I. , ideoque superficiem illius ad superficiem huius, ut I ad I. Iuxta eiusdem Auctoris calculum porro
inrcurii diamet. ut i adi, super . uis ad , , soliditas , ut se adveneris diameter aequalis , superfici aequalis, soliditas aequalis.
137쪽
ta6 Hrsica occialis Sectio I. Di ameter superficies soliditas mil-
superficies soliditas ad ad superfi- soliditatem
ciem terrae terrae ut 3 sut 7; ad vj ad ' o Di ameter. Superficies, Soliditas.
Martis ut i ad ut j ad I ut ἱ ad l) Paulo plus Iovis quam
ut Io ad I. ut Io6 ad I. ut IIIo ad I. a Paulo minus Saturni quam ut Io ad I. ut ς9 ad I. ut 98o. ad I. 8s. De magnitudine satellitum tum Iovialium, cum Saturninorum probabilissimum vid tur, eos terra nostra non esse minores, id quod de Iovialibus ex eorum umbris in Iove visis collegit Hugenius; suadet id etiam magnitudo Iovis, & Saturni, si cum tellure contendatur obis serveturque simul proportio, quam Luna n stra cum suo globo primario habet . mod distantiam illorum, tempusque periodicum con cernit, haec ita se habent: Inti-t 4o Eruitur haec terrae mensura in milliaribus ex mensura graduum meridiani , ct inde deducia diametro media terrae. Est autem milliare germanicum aequale Italicis circiter . Ceterum accuratior diam ter terrae habetur infra n. 27s.
138쪽
De Munda mιλerso aspectabili. I et 7 Intimi seu Distant. Tempus Peri l. Primi . . . a i ... D. I. H. I 8.
Secundi . . . Ac . . . 3. 13 Terti l . . . T r . . . T. 4'Quarti . . . IZ . . . I 6. 18.
Saturninorum distantiam ex semidiametris annuli Saturnini assumitur autem diameter annuli oo Is semidiametrorum terrestrium sthanc proseri Cassitius: Primi distantiam diametrorum annulli I: alterius 2 τ: tertii 3b: quarti 8: quinti 24; quare distantia primi erit in semidiametris terrestribus 9o, secundi IIa , tertii IIo quarti 362, quinti 9οψ. Quaecunque sere hoc capite attulimus , surris mi in Astronomia sunt momenti, plurimitque
in ea de ipsis agitur. c i γ Sed nobis intc.
grum t Etsi Auctori integrum non sit astronomia
adita subire: me tamen . qm ad n. 22. jam delibari , quae ad sphaericam Astronomiam spectant ἔ decet caetera, quae ad planetariam attinent, pari brevitate hie prosequi. Μodos observandi supra ad n. 22. indicatos adhibentes Astronomi duo senera inaequalitatum in motibus planetarum invenerunt e primum genus in Omnibus planetis , Sole , & Luna exceptis , obtinens est. quod eorum semitae a terra visae intricatissimae sunt z I. enim planetae hi modo in consenuentia proce dune , modo in antecedentia , modo itane immoti; fiuntque hi processus & regressus velocitatibus variis: Σ. Viae eaedem visae non jacent in eodem plano , sed modo ad austrum, modo ad boream ,& iterum ad austrum &c. divergunt: 3. Apparentes eorum diametri
nunc crescunt , nune minuuntur absque certa regula illa, quam exigit orbita uni rmis circa terram; adeΟ-Πue sine lege varias aequirunt a terra distantinε. strorum saeculorum Astronomi naturam a tam vagis motibus abhorrere merito censentes inquisierunt num
aliquod adesset punctum , circa quod in planis iisdem
139쪽
O8 TDsca specialis Sectis Lgrum hic esse non potest Astronomiae adita subire, quaedam dumtaxat dictis ex ea adjicie
motus illi certa lege fierent. Rem ita esse, & hujusmodi punctum esse solis centrum omnes detexerunt methodis observandi non fallacibus uti apparebit eam eas mox exponemus quidem ad hoc determinaminc. im; sed iniuifieientibus ad ostendendum terra ne moveatur in ecliptica . an Sol, qui secum trahat orbitas planetarias sibi parallelas perpetuo incedentes, uti ad notavi ad n. 79. a. Alterum inaequalitatum genus omnes prorsus planetas afficit; siquidem constituto plano planetari rem orbium in Sole, dc Solis in terra . aut hujus in illo, ita ut orbitae sint circuli, quorum commune tentrum sit Sol , aut pro Sole , & Luna sit terra ς hoc inquam posito , nondum exacte motus planetarum iis respondent , quos calculi dant. Siquidem Sol, dc L na immedia te quia eorum orbitae sunt in plano per terram transeunte observantur ab uno ad aliud oppositum orbitae punctum pergendo accelerare continuo motus suos ; ab vero ad primum regredientes retardarer item in iis orbitae locis , in quibus celerius pergunt , mtiores apparere ἰ adeoque terrae esse propinquiores . Ex his conficitur in centro orbitarum terram non esse: unde primum confugerunt Astronomi alcirculos excentricos r sed ista hypothesis veritati non omnino satisfaciebat . Hinc Kepplerus excogitavit ellipses esse orbitas illas reliqua. quae Aurior exponit n. 8i III. Haec hypothesis plenissime veritati congruens indubie pro Solis, dc Lunae orbitis obtinet et Cum
enim horum planetarum orbes in plano appareant, eo ipso quod motus arcuales, & diametri apparentes tales apparent, quales ea curva exigit ,' fieri nequit ut alterius naturae sine iidem orbes. Exinde vero suppositis in eodem plano etiam caeterorum planetarum orbitis, perinde necesse est eas quoque illius esse naturae. Verum ad curvarum hujusinodi plenam cognitionem evidens est tum earum naturam , tum positionem in
caelo sciendana esse . momodo igitur haec observari
queant videamus. 3. Diuili do by Corale
140쪽
De Mundo universo aspectabili. Ias
I. Motus Planetarum circa Solem , consequenter etiam telluris in systemate Copernicano, aut Solis circa tellurem in systemate Tychonico ita inaequales sunt, ut modo celerio-I res,
3. Solis , aut Lunae orbium in plano per terrae cen trum transeunte certo existentium locum & tempus apogaei, ae perigaei , & exeentricitatem invenire ; dc inde eorum naturam ac possitionem . Observentur in tegra periodo durante motus visit quotidiani cujuslibet eorum, puta Solis; nec non diametri apparentes . Ex motus acceleratione constabit locus & tempus , quo celerior fuit, sicuti eκ retardatione ubi & quando lasedissimus visus est e Ex observatione diametrorum a parentium patebit item ubi & quando minimum , azmaxime distabant a terra. Inspiciatur an maximae, de minimae distantiae , locus & tempus concurrant cum Io co dc tempore minimi dc maximi motus in semita.
Manifestum est ex his certo determinari Ec rationem maximae ac minimae distantiae , adeoque semidifferentiam earum , quae est excentricitas , seu distantia s corum orbitae , & semiaxem majorem ejusdem : item locum in caelo ejus axis , dc tempus , quo Sol in eo utraque vice suit, idest aut in apogaeo , seu aphelio, aut in peris aro, seu perihelio . Modus autem obser- Vandi momentum, dc punctum maximi dc minimi mo tus, ta illud non coincidit in ipsum momentum alicu tradito de observando
solstitio supra n. 7. notae ad num. 22.; eademque me
thodo semper utuntur dc recte quidem Astronomi ad CVenienda momentum appulsus astri ad aliquod pun mum caeli , aut locum in caelo alicujus puncti orbita rum planetariarum: quare hac via, quae sequuntur es se observanda hic monuisse sufficiat. A. Aliter supponendo orbitam esse ellipsim . Obsese vetur Μ locus Solis S Fig. ros. existente laneta aliquo puta Μarte utpote terrae propiore in oppositione cum Sole S respectu ad tellurem in T constitutam. Elapso tempore periodico Μ artis. ipso
proinde iterum in N existente, & terra in E observe tur denuo locus Solis O , ut inde innotescat dissere