장음표시 사용
91쪽
Phoenix, Piscis Australis, Piscis volans , Robur Caroli, Sextans Uraniae, Triangulum Australe,
In his Asterismis juxta recentes emendationes numerantur universim stellae I 877., ct quidem primae magnitudinis zo, secundae 62 , teriatiae 2o , quartae 472, quinto: I93, sextae 496, septimae as . Porro stellas singulas in singulis constellationibus comprehensas litteris ex Elementis seu Graecis, seu Latinis designat, eumque hac in re passim alii quivis sequuntur. Compluribus praeterea stellis sua peculiaria n , mina sunt. Huc pertinent Arcturus inter pedes Bootis , gemma, seu lucida Coronae septemtrionalis, lucida, aut fidicula Lyrae , Capella cum haedis in humero aurigae, Pasititium, seu oculus tauri, vel Aldebaran, PIHades in dorso , & 'ades in fronte tauri , Castor, o Pollux in capitibus Geta minorum, Praesepe , o Asini in Cancro , Regulus, seu eor Leonis, Spica Virginis in manu , & Vindemiatrix in humero virginis , Antures , seu eorSeorpii , Aearnar in extremo Eridani, eor 'dra ,
Canopus in temone Argonavis, Fomabant in ore
piscis australis , Rigel in pede Orionis , Sirius ,
vel Athabor in ore canis majoris , Pro on , seu canis minor, Alcor media contigua in cauda ursae majoris, Stella poliaris ultima in cauda ursae
eonscripti sunt. In veteri stellarum Catalogo a Ptol meo composito Iora. stellae eontinentur . Tycho ptolemaicum emendavit Catalogum propriis observationibus. Catalogus tychonicus 777. stellas complectitur prin .
92쪽
De Mundo universo aspeetabili. si
SCH. I. Constellationes , seu imagines equidem Poetarum Ethnicorum fabulas sapiunt, ideoque in keum earundem nonnulli alias , easque religiosas substituendas duxerunt, veluti Iulius Schillerus exemplum vener. Bedae secutus Asterismos zodiaei per Iz. Apostolos, Andromedam per Sepulchrum Christi, oram per praesepe Christi e . expressit ; verum inveteratus Auronomorum usus, ἐπ errandi periculum in eollatione observationum recentiorum cum antiquis suaserunt profanas imagines , ac compellationes retinere .
SCH. a. Ad eonstellationes , stellasque in illis comprehensas, dignoscendas conducunt primo globi arti ciales , in quorum superficie figurae eonstellationum decenter deseriptae eernuntur, tum usum suum etiam prasare poterunt Uranometria Bayeri , rarosiopiam Schixandri , ae denique Μappae caelestes . Nam si
ci pales. Sed caeteris perfectior, amplior, accuratior ille est Catalogus, quem tandem Flamstedius edidit Londini an. III h. in opere cujus titulus et Historia caelesis. In hoc Catalogo sunt 3 o. stellae , quarum Iongitudi nes, latitudines, ascensiones rectae , declinationes exactis , de assiduis observationibus sunt determinatae. Quia tamen in stellis fixis motus quidam , etsi lenti Gsimus, nondum tamen sufficienter determinatus , ob servatur ; ideo tabulae Flamstedii aliqua levi correctiuneula indigent. Ut omnem errandi occasionem tolleret summus Astronomus Catilius , novum Catalo sum stellarym composuit, & edidit an. 37s7. in opere
cujus titulus : Auronomiae Fundamenta . In hoc Catalogo 397. stellae principales continentur , quarum situs exacte determinati sunt. Idem Caillius secundum composuit Catalogum, in quo Iom. stellae australes comprehenduntur . Tertium tandem conabat ur componere Catalosum Catilius, in quo stellae Eodiacales contine rentur. Stellae scio. iam erant determinatae an. 1763. ἔsed tantae molis opus enecavit Λstronomuus.
93쪽
quis vel unam aliquam constellationem notam babu
λι e. g. Ursam majorem , his praesidiis afutus haud disseulter reliquas agnoscere poterit. 11. Ad Asterismos non incongrue revocatur Galaxia, seu via lactea , quibus nominibus tractus ille lucidus , ac albicans ad serpentarium ex austro in boream protensus indigitatur . Hunc enim caeli tractum non esse nisi innumeram congeriem stellarum minutissimarum, telescopio suo deprehendit Galilaeus . Porro ob similem rationem huc etiam illud stellarum genus, quas nebulosas vocant , referri potest . Nam hujusmodi stellae per telescopia etiam optima haud aliter apparent , quam nudo oculo Iux illa candida viae lacteae, quare non immerito cum D. Cassini juniore existimare licet pariter earum lucem nihil aliud esse, quam maximam copiam minimarum , ac sibi valde vicinarum stellularum,
quae tamen adeo remotae sint, ut etiam per i
.hum telescopium discerni non possint. et
lacteam originem ducere a sola multitudine , & uni ne stellarum: Telescopio enim persectissimo tot non discernuntur stellae, quot essent necessariae ad illum splendorem, qui nudis oeulis cernitur, procreandum. Hinc Caillius apud Landum tomo p. pag. 2M . ab opinione Cassimi videtur alienus. Μai ranus vero explicationem
phaenomeni desumit de a stellis , & ab atmosphaeris sellarum, quae atmosphaerae ,.quum sint lucidar, splendorem cum stellis producunt.
ae diximus de via lactea , & nebulosis aptanda sunt et nebulosae enim viae lecteae sunt omnino anal gaz. Stella nebulosa, quae a nobis facilius dignosci potest, est illa , quae est prope orion et ejus splendor est Vividus ,& tamen telescopio nonnisi septem distinguuntur stellae.
94쪽
De Mundo universo aspectistiti. 83
a. Ex Astronomorum observationibus notum , certumque habetur , stellas iuras subinde a Planetis tectas, occultasque esse , ne quidem Saturno, qui, ut infra uberius docebitur, a Sole remotissimus est , excepto . Praeterea autem nonnullae fixae clarius , ac Saturnus lucent, tametsi per exquisita telescopia spectatae veluti puncta lueida sine omni visibili magnitudine ap. Pareant observante Hugenio. in Cosmotheoro L. a.
33. STELLAE FIx E SALTEM ILLAE , QUAE CONSTANTER APpARENT , LUMINE PROPRIO GAUDENT.
Pone enim eas splendere luce aliena , hanc non aliunde, quam a SoIe accipient. Enimvero stellae fixae longissime distant a Sole, hinc namque per optima telescopia magnitudo earundem nullum augmentum acquirit , igitur vel plane non vel certe multo debilius quam Saturnus nobis lucere poterunt ; atqui nonnullη Saturno clarius lueent n. praee. , igitur a Sole lucem non mutuantur , consequenter lumine proprio gaudent.
34. Quoniam de Sole supra evictum est , eundem luce propria sple*dere, pater iam stellas fixas saltem eas, quae constanter apparent , eidem speciei corporum subesse, cui Sol sublinus est, quoniam ergo in eo nihil absurdi esse ρ test, ut rebus ejusdem speciei eadem nomina imponantur , absurdum etiam non fuerit, has stellas fixas seses appellare. 23 P
as si stellae sunt totidem Soles . δe s sol --
iter a Deo creatus est, ut hoc planetarium systema rem gar , similia de stellis praesumenda sunt di in enim i concussum: de similibus similia sentienda sunt,& pro i
95쪽
33. Equidem longissime abest a stellis fixis,
ut nobis tanta magnitudine appareant , quanta Sol apparet. Praeterea nec calorem nobis imperistiuntur , multoque minus alios effectus priati-cunt , quos tamen a radiis Solis produci videmus. Sed enim haec non obstiterint, quo minus ejusdem cum Sole naturae esse censeantur; id solum evincent , distantiam fixarum a tellure
incredibiliter majorem esse prae distantia Solis,
neque dubitandum, Solem vix aliter nobis appariturum', quam stellae fixae nobis apparent, si ille ad istarum distantiam a tellure remotus esset . Ceterum hic ingenue fatendum restat, de vera magnitudine stellarum fixarum nihil determinate asseverari posse, sive eae comparentur cum Sole, sive inter se conserantur. Nam quia definite non constat , quanto magis stellae fixae a tellure, quam Sol distet, itemque quanto magis una , quam altera fixa sumi enim potest fixas omnes eidem superficiei non inhaere
re, id quod independenter ab his paulo copio
ter eumdem finem. Et sane cui bono inservirent stelinae in Adversariorum opinione λ nobis' fit sere omnes sellae sunt invisibiles, oc nonnisi telescopiis aliquae observantur . Divinae majestati e a quibus haec laudaretur majestas in contraria opinione ς non certo a no his, qui illa objecta pulchra, & magna ignoramus. Fuerunt Scriptores aliqui magis timidi , quam religiosi, qui, inquit Landus tomo 2. pag. 1267. , hanc opinionem , uti Religioni contrariam , repudiarunt, male gloriam Creatoris desendentes. Si opera Creatosis potentiam annuneiant, possumus ne sublimiorem, magnifieentiorem, gloriosiorem praedicationem excogitare ρ omnes stellae , quae nobis sunt nudis oculis invisibiles,& quae non nisi telescopiis obscure discernuntur, praedicant suis planetariis systematibus gloriam Condi,
96쪽
De Mundo universo aspectabili. 8ssius ostendetur ab eadem tellure remota sit , fundamentum nullum suppetit ex apparente magnitudine veram aestimandi, quandoquidem semper dubium , incertumque manebit, pro eniatne discrimen visarum magnitudinum a majori, Vel minori distantia ab oculo spectateris, anne vero a majore , vel minore mole objectorum , suae spectantur; interim semper probabile erit, fixas Sole minores non esse , tametsi alii eas haud
paulo majores Sole velint. 36. In adstruenda fixarum natura assertionem restritaximus ad eas , quae constanter apparent,
idque propter i Ilas stellas , quas novas dicunt, de qMibus , an ipsae quoque ejuslem cum Sole
'indolis sint , tam certo non constat .3Ex his sellis novis quaedam evanuerunt , post certam tamen temporis periodum rursus apparuerunt; quaedam dum evanuerunt , nunquam deinceps amplrusia visae sunt; quaedam denique ante nunquam observatae in conspectum venere. ἔ idque non una solum constellatione , sed sere in omnibus, Cum Maraldus non dubitet , vix ullum a-
sterilatum mutationis immunem fuisse ab ineunte saeculo superiori ad ejus finem. SCH. Exempla specialia stellarum novarum passim tu ris Philosophorum , atque, Auronomorum repe
riuntuV, quae nos proinde consulto praeteramus . . Quod itaque ad has stellas novas attinet, sunt Primo, qui in Planetarum numerum easdem reserunt contendentes tunc illas nobis apparere dum circa fixas tanquam Soles suos revolutae telluri viciniores fiunt , evanescere autem , dum a tellure amplius recedunt . Sed enim, quo minus huic sententiae assensus praebe
97쪽
atur, obstare videtur lucis splendor , qui I gaia dent, & qui ab eo, quo fixae gaudent, c ἰifferre non notatur . Alii igitur fixis easdem ad numerant, motum autem proprium , eumque singularem ipsis una attribuunt , vi cujus a nostro mundi systemate eo usque discedunt , ut i prorsus e conspectu evolasse videantur, verul n quae causa hujus motus assignari queat, nemo facile dispexerit. Quare illud sorte prae aliis pri ababile demum videri poterit, stellas has ex varia i inflammabili materia, quae non raro accendatur, a rdendo autem intra atmosphaerae suae limites dissi petur, atque ardere desinat, donec tandem dena O Congregata novum incendium concipiat , ess a con- natas, simulque motu vertiginis gaudere . , quibus positis equidem non plane infeliciter . phoe- nomena earundem explicari poterunt ἰ ut aa autem innotescit, naturam harum stellarum a na
αε ὶ Μauperrisius apud Landum tomo p. Pag.
2I1. duas adducit caussas, cur stellae quaedam e te novo in caelis appareant, quaedam vero evanescant. I rimam
caussam delum it ex motu vertiginis stellarua i , quo motu stellae figuram ovalem debent acquirere ; fieri ergo poterit, ut stellae non totam faciei propi iae medietatem nobis obversent, sed tantum ostendam satus. Si autem inter latus stellae , & nos , magnus quidam stelli serus Planeta, vel Cometa mediet, en sec undam caussam a iam ineonspicua evadet stella , vel denuo apparebit, demto corpore medio. Dicamus unum verbum de stellis unitis . Stellasvlures, quae simplices oculis apparent , esse eγ: pluribus compositas, res est certa , inquit Landus tomo p. Pag. 214. Ego, inquit laudatus Auctor , telescopio plu- .ries distincte observavi, stellam unam Virginis esse duplam , nempe esse compositam ex duabus , quae ad invicem xlta sere distant.
98쪽
De Mundo universo aspectabili. 87
c7. Raeter stellas fixas, notosque passin Plat ne tas, qui semper in vicinia nostra iu-os motus absolvere observantur, aliud quoddam deprehenditur splendentium corporum genus ,
quae aliquando duntaxat apparent , ac per certum temporis spatium more Planetarum a ce tis fixis ad alias mota oculis nostris denuo su ducuntur; corpora haec Cometa dicuntur.
8. Cometae modo descripti in locis telluris maxime dissitis eodem temporis momento , &quidem penes easdem fixas conspici tur . Exemplo esse potest Cometa ille quem Tycho Brahe Uranoburgi, & Ηagecius Pragae in Bohemia eodem tempore observarunt . Uterque attendebat , quantum Cometa distaret a stella , quae Vultur appellatur, id est: quot gradibus esset infra eam, erat enim in eodem cum illa verticali circulo, & uterque reperit eandem esse diitantiam. Similiter Cometa ille, quem 16 a. die 26. Decembr. hora 9. vespertina Dantisci in pede Persei vidit , . in eodem locosis a Bullialdo, itemque ab aliis infiniae, Μωnasterii, Lugduni, Konivbergae &c. visus est.
Nam nisi ultra atmosphaeram elevati ellent
in locis tantopere dissitis eodem tempore videra' , F 4
99쪽
specialis Sectio I. non possedi , uti constat de inteoris , qltae in
possunt. Ruod erat unum. sensibili parallaxi non secus ae Luna obnoxii 'torent , ae consequenter in eodem caeli puncto εα derisones contra antiquiorum Pe-T metuentes, ne gene- , 9 corruptiones in ealis admitterentur, Co--Dora et 'tulere, illosque esse statis νη armos ara eon. eonfutatis o 'rire eucorum sententia
netarum a viis R, netarum, raro enim signa radiaci sequuntur, im- haec signa moventur. Interim utcunque viae motusque Gametarum diversa sint modum tamen docuit Iliasi evolonus Princ L.
100쪽
De is do uniuerso aspectabili. οὐ notari possit . Similiter aliorum Cometarum vi
ac motus conformes calculis, & observationibus reperit, ut adeo non immerito Hali ejus metam an. II 3I. ab Appiano observatum , an I6OT. reversum ae a Leplero descriptum, iterumque a se an. I 682. visum existimare potuerit , cum omnia vice percursae elementa apprime Congruant concludique poterat, eundem circaan. IT 8. qui nunc nobis decurrit, rediturum.
Et vero Cometam hoc tempore jam apparuisse ex variis locis equidem ad nos relatum est, tametsi hic Pragae eundem spectare non licue
27 I. Orbitae Cometarum non habent aliquem Certum Zodiacum , uti Planetae , quod falso Cassinus credidit; inveniuntur enim directae in omnes Caeli plagas , inquit Boschovichius de Desectibus &c. p. 33. 1. Cometas e te corpora perennia , in orbitis determinatis gyrantia, invicte demonstrant praedictio, re apparitio Cometae an. I 739. Iam immortalis Hali ejus
praedixerat, Cometam anni I 682. denuo appariturum. an. 17s9. IEitur quum an. 3737. de hac Hallei prophetia totus Μundus astronomicus verba faceret , Clatrau eius , & Landus calculis astronomicis suturam semitam Cometae determinare tentarunt . Sed quia Come-
ea Hallejanus in suo ad Solem descensu prope Satur num & Iovem transire debebat, & hinc attrahi vehementer, retardari debebat aliquot diebus ejus appa ritio. Et ita factum est, ut mirarentur viri philosophitrosunditatem pectoris astronomici Clatrautii . Consuatur Landus tomo 2. pag. II91., cuius sunt haec verba. Revera igitur apparuit Cometa , de cujus apparitione non niu dubius rumor ad auctorem , dum scribebat, pervenerat. Libenter hic modum veram Comerae viam, seu trajectoriam, ut vocant , determinandi
ς nerem, nisi esset problema longe dissicillimum ut ipse Nevvlonus ait prop. AI. lib. 3. addens ejus solutionem se multimode aggressum & prolixum nimis latum indico ibi utionem illius problematis iupputaere.