장음표시 사용
61쪽
tem occupent, quaedam minores, quaedam densiores, quaedam rariores; pleraeque circa medium spissiores , ae es,scuriores , quam circa Oras apparent, pars spissior ac obscurior nucleus Hevelio dicitur. 3. Partes spissiores saepe resolvuntur in plures. tenues, dc plures minores in unam coeunt, antequam evanescant. q. Durant aliae per diem unum, aliae per a , 3 , 3o, a F, zo, 3 O aversam inhabitant faeiem terrae. Primum quoad Eur pam spectat, ad undecim milliones revocat Ricciolius habitatores italiae: deeem milliones adjudicat Hispaniae, viginti Galliae, tres Germaniae inseriori, superiori vero undeviginti. Angliae, Scotiae, & Hiberniae quatuor r decem Illyrico, Dalmatiae, & Graeciae cum insulis adjacentibus: sex Μacedoniae, Thraciae, eum busia: sex item Poloniae, Lithuaniae, & Pomeraniae et o Daniae, Gothiae, Suetiae, Norvegiae, Livoniae , caeterisque regionibus septemtrionalibus e atque huaccum reliquis Europae Insulis colligit centum circiter milliones Incolarum. Excurrit subinde solertissimus Auctor per Africam, cui tametsi Europae suplo majori, nonnisi centum milliones attribuit, ob immensas quae sunt in ea solitudines, & deserta loea. Ad Asiam postmodum investigandam sese convertit , eique assignat milliones hominum circa quingentos . Ac demum novo orbe peragrato, utrique Americae ducentum milliones adscribit, centum vero terrae australi. Hinc eollectis omnibus summis , numerum hominum hine tempore faciem terrae inhabitantium reducit ad mille milliones. Atque isthaec computatio caeteris verosimilior Videtur; aut certe probabile non est majorem esse incolarum universae terrae multitudinem. Porro si ea ser- Vetur in orbου toto proportio, quae Bononiae ab eodem Ricciolio ex plurium annorum observatione facta est, compenseturque desectus alicubi locorum, cum excessu alibi contingente, consequitur quolibet saeculo quatuor circiter vicibus mutari habitatores terrae , adeoque qua tuor etiam mille milliones hominum nasci, totidemque denasci, semper, ut dixi, aliquorum annorum desectus compensando aliorum excessibus.
62쪽
De Mundo uniuerso aspectes ili. IIJo, raro qo. q. Moventur per discum Solarem ab ortu in occasum motu prope limbos tardiore, quam prope centrum. F. In medio disci ampliores apparent, circa limbum contrahuntur.
6. Complures in medio disci nascuntur, seu physice oriuntur, ibidemque intereunt, seu physice occidiant. 7. Quaedam in limbo occiduo Solis notatae sint disparuisse, seu astronomice occidisse, nondum autem I 4. diebus elapsis in limbo ortivo rursus comparuisse, seu astronomice ortas e Lis , ac intra 27. dies, vel subinde fere 28. dies priorem locum occupasse, donec duabus vel tribus periodis absolutis tandem interiverint, seu physice occiderint. 8. Omnes maculae ubivis terrarum absque parallaxi cerni possunt. SCH. Omnia haec , ae fingota a variis , iisque praestantibus Auronomis Hevelio, Fabricio, Galilaeo, Κirchio, Cassino dic. observata sunt , qui ρrι- rarus eas detexit, fuit R. P. Christophorus Schei-nerus Soe. Iesu, tames alii laudem Galilaeo, alii Fabricio attribuant. Ad observanda autem hac phoenomena opus est Heliosiopis, id est tuis, cujus vitrum oeulare fumo flammae infectum est , vel cujus
lentes eonstant vitris eoloratis , ita ut Sol per ea impune eonDici possit . Sehema aliquod macularum
larum solarium Detectore opinio Auctoris, aliorumque fermanorum. Non Schcineius, sed eximius Galilaeus primus, qui seliciter maculas in iacie solari victit . CPnsulantur epistolae relatae Pag. I97. I98. I99.a . touu , Operum Galil. Edit. Patav.; ex quibus res tanta evidentia elareseit, ut Galilaeus, vir caeteroquin mitissismus, non potuerit hanc apertam injuriam tacitam,
63쪽
EXHALATIONIBus CONCRETARUM . Colligi hoc debet partim ex ortu , & interitu earum , dum passim in medio disti Solaris comparere incipiunt, & desinunt, partim ex subitaneis mutationibus tum magnitudinis , tum figurae , tuna denique densitatis, partim ex earundem divisione , & collectione , dum una in plures separatur & plures in unam coeunt . Haec enim inmnia uti primum perhibent maculas de novo nasci, re interire, ita satis menisestum iaciunt,
illas, quam congeriem certarum exilium particularum a corpore Solari avulsarum aliud non esse, perinde scilicet ut nubes circa tellurem nostram non aliud sunt , quam collectio quaedam minimarum partium a tellure, & corporibus in ea repertis segregatarum . Hinc ut nubes istae terrestres nunc hoc , nunc alio loco nasci , ecdisparere, nunc congregari, nunc dissolvi, nunc condensari, nunc attenuari, nunc sub hac, nunc sub alia figura apparere. observantur , ita nihil non istorum maeulis Solaribus commune sit,
3o. tque inultam relinquere , tabulisque certissimis ostenderit, Scheinerum manisello esse Plagiarium. Consula tur etiam opus ejusdem Galilaei, cui titulus: u Smi Φore die. pag. 234. eiusdem tomi. Legatur etiam vita
o ὶ Duas propono dissicultates, quae contra cer tissimam Auctoris sententiam afferri potiant. I. Si Μaculae solares essent Solis exhalationes; quum Stellae fi- sint pariter totidem Soles; & in Stellis fixis m Culae, sive partes minus lucidae observari deberent.
Arqui in Stςllis fixis Ergo dcc. 3. Nemo melius de
64쪽
De Mundo universo aspectabili. 3 3
3o. Qui aliter de natura, atque indole macillarum Solarium aliquando senserunt, talia fere allegarunt , quae levi negotio confutantur.
maculis solaribus scripsit, quam Galilaeus in suis tribus Epistolis ad Marcum Vellerum datis, ipse tamen Epist.
3. Pag. Ias. Edit..Patavinae sibi unam proponit obser-Vationem, ex qua subdubitare videtur, sint ne maculae solares nubes in disco solari eκaltatae. En observa tionem. Μaculae solares nonnisi in determinata Solis parte nascuntur , comparent, intereunt. Atqui, u maculae solares ei sent eκ balationes nigrantis coloris in disco solari genitae , uti sunt nubes in nostra atmosphae ra , non in una Solis parte determinata comparere de berent ; sed ubique per totum Solem alterno tempore viderentur expansae. Ergo &c.
2. Resp. ad p. Quia Stellae fixae sapienter a Philq- sophis recentioribus judicantur totidem Soles in variis. Mundi regionibus locati; & in Stellis fixis maculaveodem modo senerari, & di silvi infieiandum non est. Hae autem admissa Sententia mirari desinemus, si interdum Stellae aliquae evanescunt, &denuo conspiciu tur in Coelis. Ceterum nullae in Mellis fixis maculae observantur ob immanem distantiam, qua fit, ut partes lucidae, partibus nigricantibus disjunctae, copulatae
3. Ad x. Non in una solari xona tantum, sed in omnibus Disci solaris regionibus maculas procreari, eκ observationibus Recentium Astr omorum . nobis com pertum est. Consulatur VVolsus in Elementis , Astrin
cennata, ma at p. fl deaurrebbe , ebe in esse fussero at ne regioni, o parti, neue quali si generassero, e quinar VJc gli ero alia super te queste Oscure , lint que imae , ς in questo globo terrestre sono alcum Iuula deleo mi
65쪽
I. Maculae Solares non possunt esse montes quidam, & petrae, quae cum antea fluido igneo tectae fuerint, postea extra fluidum istud exporrectae nobis obsi urae videantur. Obstat enim phaz- nomenon tertio loco allatum. II. Neque possunt maculae Solares esse quidam Planetae circumsolares ; contra enim e sh praecipue phaenomenon sextum. II 3I. Ceterum circa maculas Solares earumqtie explicationem, haec porro adnotanda veniunt. I. Solem aliquod fluidum , seu atmosphaera ambire debet, in qua nempe exhalationes ascendere, suspensaeque haerere possint, altitudo autem , ad quam ascendunt , ac suspenduntur, magna esse non potest saltem respectu distantiae Solis a terra , cum nulla in illis parallaxis ob servetur: quod tamen ipsi superficiei saltem aliquae non inhaereant , colligitur ex inaequali tempore quo latent, di apparent. II. Sol ipse spatio 27 dierum , & 8 hor. respectu telluris una cum atmosphaera sua circa axem suum ab occasu in ortum movetur , qui
motus , motus Oertiginis vocatur. Secus enim motus macularum tam regularis non seret , quemadmodum tamen observatur.
III. Solis superficies adsensum sphaerica, seu
rotunda est. Hinc namque maculae versus mamginem contractae apparent , id quod opticae ra- Qui scire desiderat argumenta , quibus aliqui
Auctores probare conantur, in .eassum tamen & seu itra, maculas solares esse Planetas circumsolares, lemrat Pssendum Sin. 1. Physicae lib. q. cap. 2. . Corsi num Phys parti Tract. a. disp. 2. cap. 3. n. I 2. . Gue richium &e. V V γ
66쪽
De Mundo universo aspectabili. 3stiones requirunt. Colligitur praeterea hoc ipitim ex eo , quod semper instar disci circularis appareat , ut ut circa axem revolvatur; solius enim sphaerae proprium est, ut omnis ejus sectio plana Circularis sit. Solem sua circumdari atmosphaera ex
phin nomenis cularum concla simus; enim vero id ipsum ex aliis phoenomenis colligunt com- Pliares praestantissimi Philosophi; nempe primo ex lumine Zodiaeali. Uocatur ita illud lumen debile krma triangulari ab horizonte sursum in cuspidem desinens , & secundum eclipticam proterisum vide Fig. Io. . Primus id detexit D. Cassuriis senior initio veris an. I 683. tum illud diligenter in China observavit P. Noel Soc. Iesit In Germania quoque id observarunt Κirchius, ac Eimartiis An. I 688. Denique Illust. Mai ranus magno studio deinceps hujus luminis phoenomenon notavit. Distantia a Sole ad quam diffunditur, nunquam Io vel 6o gradibus minor
est , nunquam major Ioo, vel I 3 s movetur cum Sole vespere infra horigontem descendendo, mane
ascendendo ; spectatur serena tempestate , cum non nimia eclipticae ad horizontem inclinatio est. Deinde ut partim iam Keplerus, partim alii notarunt in crepusculis lux observatur prorsus diversa ab alia, quae ex illustratione atmosphaeraeterrestris oritur, haec autem cui alteri causae attribuatur, 'quam circumsuta Soli atmosphaerae,ntiae scilicet adhue supra horizontem extat, di
s plendet Sole jam infra eum depreta, di supra
horia tem ante comparet, quam Sol compo
Lumen Zodiacale, inquit eruditissimus Lan
67쪽
SCR Puod ad naturam huJus atmosphaera attr-net, alii pro materia Solis effervescente habent, quae in altum ejiciatur , alii aetheris partem crassorem
dus tomo primo Astronomiae pag. 22o. s. 3sq. , est splen dor quidam viae lacteae fere persectes ilis, qui in Coelis, quibusdam anni diebus, vel paullo ante ortum So- iis, vel paullo post occasum, conspieitur. Hic splendor est semper ad modum Pyramidis conformatus i ne que ultra zodiacum excurrit; sed basi oblique horiκon ti inclinata protenditur sursum. Testatur tamen cita tus Landus a Catilio, Astronomo diligentissimo, & nemini secundo, audivisse. ipsum in zona torrida Africae lumen Eodiacale obtervasse, non horizonti inclinatum, sed perpendiculariter insistens horimnti . Hoeautem phoenomenon non esse in illis regionibus accidentale , sed constans, regulare, sensibile, testatus est Caillius. Apud alios Scriptores de hoc phoenoenenbal tum semper est illentium . . Latitudo .: luminis Zodiacalis . seeundum diversas anni impestates, extenditur ab 8. usque ad 3o. gradus . De Ionsitudine, luminis Eodiacalis bene disserit
aia Commodi ssimum tempus ad observandum lumen Eo-diaeale Parisiis est sere prima dies Μartii ad septimam
horam v pertinam. Non multum ab hoc tempore dinabit nourum tempus commodius. Pariter commodissime observatur lumen Eodiacale mane & vespere tempore Solstitii hyemilis. nt ii Nostris hisce temporibus consentiunt omnes Philosophi, lumen Eodiacale esse solarem atmosphaeram. At, ii ita est, oportet atmosphaeram Solis enormis molis supponere tantae nempe ut terram ipsam involvat :Concipiatur enim xxiangulum .ex recta a Sole ad cuspidem luminis a acaljs ; alia a Sole ad noti tertia a notas ad cuspidem; quoniam angulus dieressionis euia
reis dicti a sole est aliquando major recto; necesse estineamaa Sole Ru , cuspidem ductam ,2utpote huie angu- Io. positam, esse 'masorem linea a nobis ad Solem ;κ- ponitur ea esse radius atmosphaerae solaris; ergo nam eam atarasphaeram terra ipsa versatur. Insupere eum
68쪽
De Mundy uniuerso aspectabili. 3 7
eo iudicant, alii denique materiam quamdam in iam-mabilem. Primae, b ultime opinioni faυere μυ to nus videtur El. II. Opt. Equidem Cassinus notrit, quod cum lumen Eodiacale sub finem anm I 6 do. rariuF apparere incepisset, pariter in Sole de erint frequentes maculae videri, an non igitur suspicari icea ebullitione quadam materiae solaris N generarι maculas, b similem licet multo rariorem materiam
83. Superest ut de magnitudine Solis. eoulque a tellure distantia aliquid det istorum determinatio a principiis,Altronomicis , &.Trigonometricis, uti ex dictis colligi-tiar. Nobis ergo suffecerit praestantissimorum Astronomorum calculos adduxisse: juxta Hugenium distantia Solis a tellure statuitur IZooo diametrorum terrestrium, ut adeo globus pari semper
celeritate ex tormento projectus nonnili intra 2 Sannos Solem attingeret. octius illam metitur
a 42 7 semidiametris telluris. Casnas , a
sedius Ioooo, immo Ilooo diametros illi ami-Rnant . buod ad magnitudinem attinet TI-ebo Solem terra I 4o, Ricciolus 386oo. , Hi genius 3369o78. , olfus 33II 8o8. malorem Contendit . Cassinus assumit diametrum Solis ad diametrum telluris , ut Ioo ad I. hinc luper
cum Solis atmosphaera debeat esse sphaerica , aut si palo elevatior est, id sit versus circulum ma i tu Qtationis Solis, qui paucis gradibus eclipticam, & modica sit Hevatio ratione habita ad radium atmosphaerae ejusdem circa haec ita esse debeant; intelligi nequit cur atmospbπilla non appareat ad modum segmenti sphadro di lis est ipsa atmosphaera: sicuti nee cur conflanter lecundum cclipticana protendatur.
69쪽
ficies erunt ut 1 oo ad I. soliditates uta oooooo ad I. 13 . Alii alias ponunt proportiones prout maj rem, vel minorem Solis a terra designant distantiam, quae omni etiam adhibita industria tam accurate inveniri nequit, minimus enim in operatione error commissus plurium centenorum milliarium disterentiam facile efficit , ' quae t men ob ingentem illam Solis a terra distantiam negligenda. , SCH. De motu Solis consulto hie adhue sumus , quia opportunius alibi .de eo agi poterit
. De Luna . OUod ex siderisus maxime post Solem est
nobis terricolis conspicuum ..est Luna ;cujus quidem natu ' atque indolem ex phaenomenis haud difficulter perspicere licebit. Ita
L Experientia eompertum est, interdum cc lo quam maxime sereno lumen in aliqua disci solaris parte deficere, idqRe tunc, q ndo Sol,& Luna in eadem icoeli parte haerere videntur, apparet autem phaenomenon perinde, ac si discus quidam niger ab occasu versus ortum juxta discum Solis promoveretur. , Paxs Solis obseur ta non ejusdem ubique magnitudinis apparet, neque ille luminis desectus redem tempore ubi
i3 Ex astronomicis elementis Cail ui habemus distantiam Terrae a Sole semidiametrorum terrestrium δῖ ΑΦ , adeoque diametrorum proxime decem millium.
70쪽
De Mundo uni Perso spectabili. 39
vis terrarum conspis itur, 1ed citius eundem vident populi occidentaliores, quam Orientaliores. II. Nonnunquam caelo sereno Luna yel omne Iumen amittit, vel ex certa parte Obscuratur, idque tunc, quando plena facie splendere debebat ἔ Videtur autem tunc discus obscurus ab mrien Ie versu' occidentem Lunam stabire, eamdemqtre obtegere . Pars obscurata in omnibus terrae locis eadem cernitur , deprehenditurque
tunc Luna vel ipsa in ecliptica , vel prope
III. Quando Luna Solem occidentem sequi ir, parva illius pars ulla minat' cernitur, qta Vero magis a Sole recedit, eo plus illuminatur, donec tandem I 8o gradibus Ab eodem remota orω pleno splendeat. Tum AMando Lunai Solem rursu accedit., lux diri inuitur, dongc in congressu cum Sole penitus deficiat. Quamditi lux Lunae crescit, pars lucida occidenti, qua
diu decrescit, orienti obvertitur. I
hatur: Dum p irrituminis in disco, si ari defice-.rnici ervatur, re ipsa Sol lumine non privarur, Uias enim quantitate eodempore defice bere t , cum tamen qp situm O, , servemus . n. praec. I. Qua e phinno non istud G0 taxat e F corpo xis cujusdam op Mi ob occata versus ortum progredientis inter Solem, es oculpm interpositione .uriri potest, sed Luna ab oc-. su versus ortum re vera movetur , illoquo.
r Ηine ita lictim proverbium: gobba a ponente Luna crocente; gobba a les ante, Luna calante.