장음표시 사용
51쪽
REferenda ad hare videtur sermonis hilaritas & modestia , demita simul vo .ce vultuque amoeno prolata et qua in re primas sibi partes nostra hae aetatem hi sit adeo Franciscum Salesium Gebennensem Praesulem vindicasse. stui sapiens Prou. ιε. est ceris,appellabitur prodem, or qui dalcis eloquιo matara percipier . Sic balomon. Populorum utilitati validius consulit Antistes sermonis dulcedine quam ingenii praestantia ; ut enim imperiosa Praefectorum superbia tum Deo, tum hominibus inuisa maxime est, sic omnium amore excipitur, qui blando dulcique more se gerit in aliost componere se nullus tum vultu, tum verbis adeo moderate potest, quin prius aequo animo fuerit & corde compositus, ex hoc enim velut eradic suaves hi stores egerminant ι ex his autem floribus fructus illi emergunt, quos in obsequium & amorem Praesulum populi diffundunt. Velum ut in omnibus haec sermonis hilaritas apprimE probatur, sic potissimum iniss, quos ad populorum regimςn Deus evexit, studiosh requiriture vultus e tranquillitate eorum sermo condiendus est ; si laeta , si vivida & hilaris sit Praesulis Hiacies, populis hilaritatem & salutem instillat: radius quidam est, qui de caelo in eorum aspectum illapsius timorum umbras excutit, moestitiae noctem ιIlustrat. In P hiia,tiat. Regis vita o aementia eius suasi imber ρνοιδεναι. Huc quoque referenda videtur moderatio, qua quis de se ipso loquatur, de sci. en iis,quibus ipse destituitur, sermonem non instituere , loquentes alios non interpellare, in arguto sermone non diuag ri,&praesertim si de grauibus rebus agatur , aliaque similia, quae fusius recensere nefas videtur, eum quilibet, vel a suae pueritiae crepundijs haec prima morum elementa perceperit abunde ex optimo morum institutore Della Cala. Aliam inde metaphoram Magister sapientissimus affert, ctfanes eri ra rems, ae si feroces & indomiti pulli instar lingua sit, quae nisi prudentiae habenis coerceatur, per abrupta viarum montiumque anfractus effraenis de praeceps se agens, praecipitem simul agat equitem & sessiorem , cum econtra, Diuo Iacobo admonen- te, tam exigui membri scaenum potens adeo validumque sit, ut eius faelle vi quo- i, 14, 1, eumque flectatur, do Gregorium, Boοι viri framo coοβν re amanr prasVisaii nem De bι. Si prudentia Iroeno lingua moderetur, in ea coelestis Princep1 inequitat, at si fioeni impatiens efficent licentiae se dederit, equus erit, quo currumas.ἡ , i A suum Diabolus trahat, Diabol eam υeb columfecisti . Sic Diuus Chrysostomus. Mi '' Quam igitur indecorum est, ut sanctissimis rebus pertraetandis addicta Praesulis lingua, caelique oraculis proferendis idonea, tam deformiter a se ipsa desciscat, ut vehendo Satans inseruiat , Hoc seceno delii tuta lingua quot se e lamitatibus inuoluit, ea identidem proferens, quibus vel sui sanguinis pretio iterum abstineret; cum tamen ad ea delenda poenitentiae vis nulla valida sit; ea enim est vocis unius velocitas,ut si semel euolauerit, reuocari amplius non possit.
Quid hoc liceno praestari debeat, si ab Ambrosio quaesieris, breui quidem, sed
quax , quam longe a diuinis rationibus auolae, qui loquendi licentiae inseruiti quam Episcopalis muneris iubar oblaurat, quam inutilis,lmo quam sordidus alijs est, nisi quibusdam prudentiae vinculis suas voces obstringat. Nisi ratio dominetur, di habenia pertractandιs euigilet, qnoadusque ad recti
sermonem instruendum animus usu diuino componatur, effraenis de vecors i vitia quaecumque corruet, cum eadem nobis mensara insitum animo sit loqui aer vivere . hinc ubi in vulgata legi tu actos esi h - γ ia adimam maentem , e Chaldaeo habetur , tu animais loquestem, ac si nil aliud adeo facile naturae nostrae rel- pondeat , quam loqui , sed nihil in loquendo facilius quam errare , iuxta illud la
ν .u. ib. e' Usi ευ est. Vix garrulos usquam inueneris innocentes , cum mutuo veluti nexu simul illi.entur crimina ct verbat voces di vitia .
52쪽
a Aptissim8 Euagrius agerit, ex arboribus, quae prima omnium emorescat, simul-- que etiam prima enutriatur, amygdalum esse, & ex humanis Hembris linguam, primam pariter esse, quae se D monum artibus vinciendam tradat. Ad tria, ni fallor, genera Plutarchus vitia omnia referebat I alia periculo. , odiosa , alia ridicula alia sunt; unius tamen loquentis est, omnia simul illaeomplecti . lingua quae loquax & garrula fuerit, aegram se praestat, humores omnestum boni, tum mali ad eam confluunt ἔ quot autem & qui sint humores isti, quis unquam, Deus immortalis, dicendo assequatur : Eloquentissimus omnium quotquot ea aetate floruerint Oratorum, Gregorius Naχianetenus, eam sibi dicendi vim deesse assirmauit, qua mala omnia e loquaei lingua profluentia posset pro di
ni fastidiosus videar, ad viginti quatuor ea vitia peruenire ostenderem, quae e lingua velut e virulento fonte in perniciem orbis eriuanturr uberem eorum seriem tribus voluminibus distinctam recenti ab authore habes, latino idiomate B exaratam. Egregie hare omnia quanti momenti sint,Aegyptius Monachus Pambo pereepit : hic enim, cum suam ei non nemo operam exhiberet, ut simul cum morum sanctitate qua fulgebat, ingenii cultum, scientiarumque ornamenta connecteret, ut trigesimum ei Psalmum describeret, postillauit, Dixi, castoriam υias meat, Ut non delinqaam in lingua mea: primo hoc versiculo pereepto, iam opportunum est, ut ad aIia scienda progrediamur ; alia suppeditatutus documenta redijt inde praeceptor, hunc interpellans Pambo, cum satis nondum, quae primo docuisti,perceperim, ad aliaaddiscenda progredi ε Diui Iacobi mente non valeo, eius enim verba sunt Estote actores υer ιι ct nos auditores iantam: multis inde Iustris elapiis, postulanti cuidam, an primum adhue illum versieulum addidicerit,respondit Uires omnes abunde quinquaginta annis exhausi, ut eum addiscerem, & vix abs Iutam illius cognitionem usurpaui, Quid iam de eo dicendum, esset, qui persum
C mam incuriam in eius leuissima cognitione habenda torpescat ξ
NISI de Episeopis esset sermo, latissimus lite misi exeurrendus esset eam
pus , quo ostenderem, quam a recta morum prudentia deficiant, qui lin- suam suam sermonibus inhonestis obscurant & polluunt. Quis eredat, ut Diuino spiritui rei elatum os , Deoque inhabitandum , huiusmodi verborum sordibus impuretur Abominandum prope flagitium in Praesule esset, labia Chνisti Eua ustelis
consecrata, 1mmunda, σ damnabιIi verboram procacitate polluere . Episcoporum
labia seientiarum arcana sunt, Se fidei dogmatum receptacula, e quibus in populos totumque orbem sunt effundenda . Labia Sacerdoιυ custodiunι scientiam, ct i rem requirent topali ex oνe eius .an igitur fas sit, ut ex illis obscoena & incompo-A sita vox erumpat Hoc ab Episcopis exigendum, ε Diui Pauli mente docet Diuus Hyeronimus; dum enim Episcopum non percussoνemfora pronunciat, idem omnino significat, ac si is sit Episcopus, ut suorum proterula licentiaque verborum, lubiectarum gentium conscientias non percutiat & vulneret: quam autem sermones huiusmodi abhorrere debeant,Antistites Sanctus etiam Isidorus admonuit. Obsoletus & barbarus fit inhonestus sermo, non labijstant lim nostris , que Virgineas Christi Domini carnes in singulos fere dies attingunt, eiusque sanctiisimo cruore madescunt simul & rubescunt, sed eorum etiam omnium, qui Christianae militiae vexilla sectantur. Multis ad hoc nominibus hi obstringuntur, sed eo potissim umquia nullus eorum est, quin tan ti beneficii particeps,linguam sua m e dem Diuina
mensa sacrauerie. hae certe ratione validistimo tanquam telo Diuus Augustinus usus fuit, ut obscetna eantica ab ore Christiano repelleret- Videte, do eius verba , si iustam est, υι ex oνe Christianorum, ubi Christi corpus ingreditur, laxarimam canticum , quasi venenum Diaboli proferatur . Venenum certe Diaboli quodcunque verbum impudicum est, Mod per aures in animum illabeas virtutes omnes Pan Secunda. G L exciis
53쪽
excindit ἰ quod si venenum hoc idem animorum Medicus Antistes infundete εἰ quam foede Christiana Religio obscuraretur, quam turpi exemplo populi cor Arumperemur an ut castimoniae propugnatorem eum colerent, quem pudicitiae hostem in sermone cognoscerent f an sibi suadere unquam possent, ab eorum veriabis opera moresque distare t audire libeat his respondentem Symmachum, Sιisti .. ep.ro. virlaete cognatum pudorem, qui in factis frustr. quaeritur, si exuleia verbii. Testis ipse oeulatus sum de immani supplicio, quo linguae lubrieitas a Deo vapulat i eum enim emorienti Episcopo meo familiari adessem, E eonsuetudines , qua in verbis putidis obscoenisque prostrendis inualuit, ne quidem formidando eo temporis articulo, e quo tota aeternitas pendet, abstinere se potuit, qui iis eisdem sordibus linguam frequentissime pollueret, &luxuriosas facetias eo ram ipsis is minis consanguineis suis disseminaret; quis credati multa vix potui oratione eius animum stectere, ut Diuinis Sacramentis exceptis se ad proximum cum D mone certamen habendum obarmaret, nou Diuini tantum Iudicis asperitatem ostendens, sed scandalum etiam significans, quo populus omnis instupesceret, si Asa erum Deo virum 6e Numinis administrum , nullis se Christianae fidei praesidiis Mobiturum propugnare eonspiceret tum sui nominis famam, cui tam enixe studuerat, obieci tam perniciosa di consueta negligentia maxime denigrandam . Mendacia, simulatoria ridicula de mordacia verba non opus hie est, ut m ro su s enumerem de castigem et de hia enim suo quetque loco direnda superin
Quapropter his tantum addam , qudd metaphoris iam omnibus 2 salomon Geontexti x, totus postea in eo est, ut documenta nobis perutilia suppeditet, quae utinam nostris animis firmithr adhaererent. Es attende, ne foνιὸ iabaris in ιiuaa , cst cadas in coaspecta inimico m insidiantium , ct D casas raus issasabilis in m/ν- Dis. Innumeri proph sunt illi, qui linguae lubricitati imprudenter induIgentes, suam facile mentem aperiunt, suas curas, sua vota reuelant, e quibus postea conlprehensis facile ansam aemulatores arripuerunt, ut in eorum scelicitatem irrumperent, ijsque misere prolabentibus altiora illi fastigia tenuerunt. in lubricam, Cvel ut septuaginta legunt Os non tectam loque inas Quot etiam linguae inconsideratae vitio cruentis simultatibus se implicarunt , suasque domos penitus euerterunt Θ nec ullus postea curando vulneri locus fuit,&inutili poenitentia cruciati,lubrici sermonis penas dedere . qua de re nos admonuit Salomon cum diceret, iatii costodito/ futim, εν linguam suam , custodit ab an-gωβῶνι aximam suam. Sed facillimum ut contingat est, quod inconsulta ratione Joquentes peracutos animi dolores patiantur. Magnum fuit, quod in seniore, Catone Tullius commendauit, quod scilicet ne vitam quidem vocem ediderit, cuius sbi postea displiceret; ut mendacissimum hac in re eum Diuus Augustinus redarguit, eo quod exce Isum adeo decus, ijsque solum accommodetur, quorum verba Diuino spiritu temperantur Ethnico viro tribuerit, cum caeterorum homitium sit, in sermonia lubricitate deficere S p tiatis in loquendo eriminibus cru-
Vettim explicatius illud expendendum pariter est, quod stygio tum hostium laqueos e stimonis imprudentia ossendimus: hoc satis sapientissimi Regis sententia DIndicatur, In conspecta inimicorum in diastium sibi: omnes enim undique ab illis obsidemur, & linguam potissimum aggrediuntur, ut reliquis corporis partibus imbecilliorem, & reserando aditui nciliorem. Suffragantem mihi a fleto Chryso - . . N F, stomum ; Undique Diabolu/ in dias parare eo uema, sed faciliuι ore dr lingua peccante r nullam enim Oetanam aque illi is ministextam est inteνitus at e peccaνi: hae
tamen in re omnium aegritudo perieulosa est, in Episcopis certe lethalis & penitus insanabilis, cum eorum exemplo populi perniciosissime vitie nrur: ex aduerso autem laudanda temper fuit Graeca paraemia, Tutam fleo ιν tramiam. Dei laudibus, studijt,beneuolentia abunde cumulatur, qui parco prudentique sermoni
Proh Deus: licet alia cuncta deficerent, alijsque periculis immunes prorsus essem ua , cum Christiana Religio diuina lege si tuerit, voces omnes otiosas ferreta
54쪽
eaIamo in monumentis aeternitatis ad se tibendas, aceth Eque de illis a Diuino Iudi. A ce nos esse puniendos , annon validiis ma quadam vi,ad earum examen assidue faciendum vaeaturi essemus , & sanctuarii statera earum singulas libraturi an non linguae fraenum rationi committere deberemus,ut eius arbitrio flecteretur, ne purgantis carceris ignibus uberem materiem praestaremus. Quis ad haec non sermidet, non expauescat EHaec omnia viti Sanctissimi perpendentes ad libellam siuas voces obseruarunt s& firmissimae Claristiani nominis eo lumnae metu terroreque inexplicabili fuere pereuls r ut igitur Chrisostomi sententiae adhaereamus , ad nostrum os velut eius ianitor & excubitor haee eogitatio apponatur. hine commendatissimus suit Diuus ineia,qici. Gauiridus Ambianensis Antistes,eui silentium adeo in delicijs erat, ut quotiescumque vel suam Dioecesim inuisen vel alia de ratione iter institueret , praeeuntibus alijs , ipse ab sis aliquo viΣ interuallo recederet ; rationem de hoc sciscitanti
dedisse fertur, ut sermones otiosos evitemus
B Sanctum etiam Carolum plures ex eius famulis & familiaribus iurati assierunt ,
ne unam quidem vocem otiosam ab ipsis auditam eius ab ore erumpentem, licet immensa prope fuerit rerum ei tractandarum materies et omnes enim eius term nes eo collimabant, ut vel Diuinae gloriae, vel populorum utilitati tantum in se uiret, Eximius hac in re pariter fuit Diuus Francisciis Salesius . sermones etenim p x mues ad Deum,vel ad Diuina benignὰ eandideque flectendos edocebat,eo pror- p '' 'sus modo, quo in more Apibus est, omnia quae prae ore habent, ad mel elaboraudum in uertere. Porro tot & tanta ea sunt, quae tum de ipso Deo, tum de eius admirandis operibus nobis sanctissimi sermonis possunt esse argumenta , Ut noris sine admiratione audiret Ambrosius,de terrenis hisce nugis tam prolixos effusosq; sermones institui, Nes, ea im parui peνωali est de rebus saecularibus ct ociosis loqui,cam in ps ris
tam mirabιlia Dei opera babeam. ι,de quibus loqsamur . Quoniam vero licet ad re-Dς nandam linguam Diuini spiritus vocibus assidue excitemur,praestare tamen id re ipsa non poslamus, nam Hominis est ρν parare o Domini gubernare linguam: Prou. t - feram edomat homo non linguam, leonem stet nat non sermonem, coercet alios non se ipsum : Deum ipsum exoratum semper habeamus, ut qui linguam nostram condidit, iuxta suas leges instituae . habes hoe ab Hipponensi Antistite documentum. Iotelligamas carissimi ,si lingaam nullus bominum domare potest, ad mam id N et e dum est, υι domu Laguam is mi ipsemet Syonius Uates hae sibi .ia Q V prospexit, Pone Domine custodiam ori meo, o stam circumstantia labys meιn. Hinc Pst o. pariter Astera ille Sanctissimus illud frequenter recitabat , Domine Deas meas δε- in vix. Pri
De Scientia doctrinaque in Episcopis nincessaria . Cap. XI.
SPectatissima praeeaeteri vestis , qua supremus in veteri Iege Saeerdos, qui Episcopos exprimebat,induebatur . ea erat, quae Rationale appellatur, fulgentissimis undequaque gemmis bacchata, pectori eius adhaerebat, voces illas insculptas praeserens. Doctrina ct Veritas. his autem signifkabatur, duobus hisce Leuit. . potisiimum ornamentis. illustrandos. Antistites, morum scilieet probitate, doctrinaeque praestantiaia hac errorum tenebrae discutiuntur, illa iubar effunditur integri ratis. Voluntarijs quidem supplicijs. rationis. imperio subiicere sensuum licentiam potest, inter bonorum fastigia, tum seipsum, tum saeculares illecebras potest ille despicati, potest inter precandum integros dies absumere vi vitaequc innocen tiae toto animo.desudare His autem omnibus optimi quidem nomen & laudes ipse
sibi comparabit, sed nisi probitati sapientia se iunxerit, nequaquam dici potest Antistes. Vt populorum regimen eum laude temperaret David, utramque sibi a Deo precibus validissimis postulauit his verbisBaaliarem is disciplinam ct scie. - ''tiam doce me. Oculos Antistitum fulgentissimos bonitatem di sapientiam diκeris,.
55쪽
de vestiti Saceta. C. eum ine netis P. de electis Cone. Titin
quorum alterutro si ea ruerit,maxime deformis erit,si utroq;caeeus omnino dicetur ζΩui vel probitate sol.m υel doctrina praestant, at s ab astero deferuntur, ν mihi nihil Aa lassis disserre υidentur, qui tum is magna catam late, tum Uer. in maioνi deformitate snt, siue alios inspiciana, siue ab at 1 inoiciantur , Dedi verba Diui Nazianzeni. Si vero simuI in eo utraque resulserit,elegans adeo spectaculum praestabit, ut non a veteti Sacerdote, sed e se ipso Idaeam formasse Deus videatur. Pretiosissimi adamantis instar sanctitas est, quae liuet rudi metaIlo obstricta , priuatique viri dex. tetae commissa, lucidissima est; obscura tamen haec eadem est, nisi ad Prine ipis oris namentum designata auro illigetur Antistitis exemplar effingens Apostolus, hane in eo maximh dotem delineauit,Τito Timotheoque significans, sapientem prae eeteris Antistitem fore; adeo ut ad hune scribens dixerιt, Θονtet ergo Episcopum i νυν bensibilem esse, ere. Doctorem , illi autem Episcopi munera receniens clarius suam voluntatem expressit eo stylo, Amplectentem eam, qua secandam domanam
cunt, arguere. BVerba hare semel offendens Diuus Hyeronimus, sonorE ait , Ubinam hi sunt, qui vitae tantiam probitatem in Praesule reposcunt si veterem legem exquiram , scientiam gestant m pectore, si recentem, reijcitur qui illa spolietur . Vbi sunt, qui innocentiam dieani posse Sacerdotis acere Vetus tex noua congruit. I ipsum Morses,quod Apsolus, ille Sacerdotii scientiam σνnar in vestibus, isse Timotheum est Titum iostrati discipliais. φHine Lateranensis Synodus , eui pariter Tridentinum Coneilium adhaesit, firmiter statuit, quod eum ad omnes Lithurgorum sacros ordines suscipiendos, duo haec,bonitas scilicet& sapientia exigantur, multo validius utraque Antistites exornandi lunt, qui populorum administrationi vaeantes, beatitatis sedes debent illis suis sermonibus reserare, adeoque definitum eoneordi suffragio fuit, nullum sacris insulis induendum, nisi prius spectetur, Vita est fienιia comme
Quin sese dixerim, quod si in harum alterutra deficere debeat Antistes, eum Vminori periculo absim merediderim integritatem quam sapientiam . Quid Gnim Terrestris Paradisus , quo sutura Christi Religio deseribebatur, non Seraphini sed Cherubim eustodiae demandatus fuit, ipsiusque Sanctuar ij pretium Cherubini ijdem tuebantur, νινώmque latur ρropitiatorν tegant expandestes alas . ipsemet Deus ad suae gloriae sedem sibi Cherubim adstantes elegit, Qui sedet super Cberub1m. ipsemet Ezechiel triumphale Diuinitatis curriculum, Cherubim viri te , sub eiusdem Dei Aurigat auspicijs ductum aspexit, ut sors au ostenderet, Cherubim instar eos a Deo praesules exoptari, qui scientiarum fulgoribus irradiantur, ipsumque Deum velut Aurigam ad eorum securitatem simul & deeus assidere. Ω-uet origenes. Cherubim interpretaιαν pissitudo scientia, o quicumque frieuxia plenus est, efficiιαν Cherubim quem regit Deus . Auream laminam supremi Sacerdotis fronti Inhaerentem expendens Diuus Hyeronimus docet, in ea scientiam adumbrari: hac tanquam diademate coronatur, tanquam adamante ornatur Antistes Expectasunt Usti adest prudentes mentiam , ait Salomon . Theodotion legit, Coronabaaia o mentia. Titulus Antistitis Dhie est, ait Theoplii lactus, quo, si ejus ordo & ministerium spectetur,nullus alius illustrior, utilior nullus: fauet Diuus Hilarius , Samma eas m Φmnium vir utam iscvalium est sicientia er doctrina . ad Praesulis munus pro dignitate exercendum, nihil l cientia opportunius esse in Antistite Diuus Cyprianus docet, ut populos ad vitae integritatem seruandam instituat. Quin ex Hebraici idiomatis fonte,ait Ditius Hyeronimus, eadem plane voce Pastorem & Sapientem appellari. Ut hoc sorte signifiearet Apostolus ad Ephesios de Christianae Hyerarchiae muneribus &gradibus scribens, Antistites enumerans, una cum Doctoribus illos adscripsit, nullumque inter eos discrimen agnoscens, ostendit idem prorsus ipsi esse Christia. nae Religionis Antistitem & Doctorem. Ipse dedιt qaosdam Apastolos,quosdam autemPMVοοιμι, alio ver. Euangelisianc viden, ut diuerso omnes gradu dixtinguati Alιos
56쪽
aatem Pastores cst Doctores: vides iterum, ut simul eos inter se eonnectat , iunctaque simul voce constringat habes hoc idem a Diuo Augustino cuius recito ver
PUννει a. officium Dum nrιineνe doctria am. Ad Diuum Paulinum haec ille scripserat , qui eum interrogauerat, qua nam ratione Pastores a Doctoribus secernerentur. Eadem etiam ex Apostolo relata verba Diuus Hyeronimus explicans aperte colligit, quod eximia licet morum quis integritate splendescat, Antistitis tamen munus arcere a se debet, nisi cum vitae candore , ingenij quoque praestantiam habuerit simul immixtam. Nec iis Ecclesiis qMAuam, quamuis Sauctus M a Pastoras i munos debet assumere, nisi possis docere quos passu. Tanto Magistro in eadem sententia Diuus Thomas de Isidorus Clarius adhaesurunt.
B ED audi rationem, quam, eadem Apostoli verba explieans, asseri nuper memoratus Clarius ἱ cum enim ad populorum greges enutriendos prae caete ris omnibus pascuis lalutarius & opportunius sit doctrina, qui subministrare illud prae sua ignorantia non potest, Pastoris nomen exuat necesse est, Non dixιι Apostolus, alios Pastores, alios Doctores, sed lanxia vitrumque, vi qui Pastor est, sit se Magister, alioquin ne Pastor quidem esi, cum rationales oves doctrin, praecipue pase
Tribus aliIs rationibus firmare hoc ipsum liceat, quia scilieet Antistes Solis instar suis populis praeest, scientiarum Magister, de populorum medicus iure merito appellatur. Sol igitur Antistes est, ad hoe tantum munus in Eeciesiastico Caelo collocatu ad fugandas scilicet inscitiae & nequitiae tenebras, suasque gentes doctrinae radiis illustrandas , iuxta illud Vos estis lux mundi. m Qui ergo fieri poterit, ut qui sibi ipsi obseurus est, alios illustret, lucemquo alijs impertiat, qui eam sapientiae lucem non habet, qua ea, qua ad suum munus
explendum neeelsario spectant, ignoret e Sicut matutina lax solair tenebras, ita ιumeis scientia is veritatis omnes errores fugat. Sie Hyeronimus. idem omnino dixeris esse sine icientia Antistitem, ac sine luce Solem, sine pennis Auem , fini clavo Nauarchum, sine ferro Ducem , sine duce viatorem: quapropter non tantum ad caelestium cognitionem & amorem populos sua luee non adducet, eosdeminque e procellosis huius saeculi fluctibus educet, sed inter errorum tenebras obcinis eatos eos deseret, inter cupiditatum & vitiorum tempestates perire naufragos patietur e ex arenis humanarum aflactionum nunquam eos extrahet, sed inter steterum scopulos illisos ultro spectabit: ccaeus ipse dux postea cecorum vorticosis absorbendos undis trahet ignarus i quin si scientia destitutus Antistes,alios viiquo illustare non potuerit, inter ineertas & fluctitantes huius saeculi vie es sibi ipsi dux esse quanam ratione valebiit ut enim egregie Victorinus ait, Via ad Deumssicien-Dtia, qua ad instructionem recta honesteque υiaeadι pertinet. Philosophiae studia damnantibus obstruere os voluit olim Seneca, eo quod cum vel fato, vel fortuna, vel Dei imperio rerum haec uniuersitas regeretur liberum hominis arbitrium
ipsi ignorabant, Diuinaeque Sapientiae regimen suauissimum inutilis Philosophiet labor videretur, quandoquidem ea , quae vel sortuna vel Deus statuisset, nulla ratione frangi vel flecti possulit a nobis , licet Philosophi eis disciplinis instruamur. opportune hos Philosophus reiicit haec respondeas, α. idquid est ex his Lucili, υeι si omnia hac sunt, ρhilosiophandum est, De nos inexorabιli lege fata constringust,
e arbiteν Deus Dasaes cuncta diseo ιι, De eass res humanas sine ordine ιNeιιιι est iactat, Philosephia nos tueri debest. Audi iam allatam ab eo rationem. hac enim adhortabitur, Ut libenter Deo paream os, υtsrIusa contumaciter resistamur ;bac docebιι, υρ Deti siquaris, feras casum . Tum nobis, tum aliis illustres erimus,
si sacris scienti js effalserimus, sine quibus non tantum se te dixerim probati Episcopi laudem, sed ne probi quidem viri decus assequemur: mentiar, nisi hae e si-
57쪽
gnificarint Aegyptii nuptias inter Osiriden hoc est Solem de Isidem scientiarum .
Praesidem statuentes : profecto qui aliorum regimini praeficitur Solis instar sydera , Ailluminantis, cum lumen udique disseminare debeat, & ad omnia inconniventi semper oculo euigilare, osyris enim , Diodom Siculo docente, idem sonat ae Ualti octil,s cum sapientia tanquam sua sponsa suas nuptias debet inire, illiquo arctissimo amore coniungit quam igitur sapient Er Regum sapientissimus P=ιnei. pium D /οιia; ρupide sapiertiam, hoc est, ut olympiodorus interpretatur, eam veluti sponsam ani plectere, mr ico νηιellecto sapientιa Uxor nostra dicita ν , ad
Iam vero h scientiarum Custos Antistites est, vi muneris de nominis sui debet illas in alios eriuare, qui cum eas ignorant, ius aliquod fibi merito arrogant, quo eas ab ipso requirant. Labιa Sacerdotis custodiant silentiam, o legem requireat ab ore elas. Munus Antistitis quis nesciat esse , ut Diuinam legem absolute ealleat, quam idcirco Episcopalem di Sacerdotalem librum Diuus Ambrosius appellat , eo quod eam peruoluere frequentissimc teneantur. Arca quaedam Episcopio os est, e qua nece darios ad suam salutem cibos subiectae gentes assumunt i sic im-u
Ut suam Deus voluntatem de elige udo in supremum Sacerdotem Aaron osten- Num deret, amygdalis recentibus eius aridam virgam exornauit; cur autem prae alijs.fructibus Amygdalas virgae deditidabo, inquit Origenes; ad hominii volup. a temdoro sub cortice praedalcem fructum abicondit Amygdalus : quam suauis , quam iucunda sapientia est, qua populos suos enutrire debet Antillest Recend tam is hie N. es' i'senies secretum mysteriorum sapiemia or scientia sensis m, quo nia irrauior. ct pascaniatur amma yanctorum. Quapropter Drui. ae sapientiae Comitio factum est , ut qua-Ccumque aetate Antistites docti simi effloruerim, qui ad fidem Gothodoxam propugnandam icient ijs usi tanquam validissimis armis, non tantum inferorum vires &in:idias eluierunt, sed ubique terrarum spolia ali sim retulerunt. Econtra velo ex Antistitum ignorantia Diuo Hydron ima fidem faciente, tam , longe lateque grassata olim fuit lues Arriana. Demum Hyerarchas, eo quod populorum vulnera morbosque medeantur, sci ent ijs illustres fore, quis ignoret cum enim sacris in libris ad medicamina conficienda , ad agnoscendos morbos praecepta dentur aptissima , quinam fieri possit, ut eorum faluti prospicere possit Antistes indoctus quin vereor, ne eιus vitio , qui salutem vitamque requirebat, inortem potius nansciscatur. Iure merito de publicis conquerebatur legibus Hippocrates , eo quod nulla imperitis medicis pq nastatuta , impune daretur aegros occidi, de quod deterius est, supplici j loco proe m ijs de muneribus ditarentur: quam enim verum est, quod iunior Plinius olim , , .it, Discunt periculis nostris, ct experιmenta per mortes agunti Medicoque tantum occidisse , impa ita βmma esst. Quam ergo uberius ingemisceret Clicistiana Reli-Dgio, si eos populorum saluti praefici spectaret, quos nulla scientia exornat ad vulnera, morbosque sanandos . Ut salutaria medicamenta conficiant ,&e libris, velut ex hortis Apium instar flores delibantium, mel doctrinae conficiant, Episcopi potisti inum munus est , aieci .ii. Diuus Ambrosius, Sicοι Apra de diuioarum scrιpturarum fiscatis auia mella consciunt,ct qaι quid ad medicinam perisnet animarum stris μι arte componunt .i6-ι An non igitur merito ex Isaiae dc Hyeremiae ore Deus Oli in acerbe conquerebatur, qaod scient ijs despectis impares olim Sacerdotes euaderent ad populorum Hierem. 1. Uulnera obducenda , Ipsi Pastores gastra aerant i Mellitemiam ι sic ille ἔ Ei tenentes. i gem nescierunt me. sic altzri quae duorum Uatum verba Diuus Gregorius explic as , Episco Ois ea adferibit, qui sieras sibi sedes ta illa doctrina conspieui des- PQRiuat, & dii ficillimam omnium artem exercenta n temete aggrediuntur nulli. imbuti
58쪽
. imbuti illustratique selenti I. Ab imperitis Pastoribus magi Repiam Pastorale ossi
iam in mund temeritatrii quoniam ars est artium regimen auιmarum.
Admirationi ergo loeus absit , si doctrinam non Episcopis tantum , sed minoribus etiam Lythurgis perutiIem & necessariam esse,unaqimes omnes assirment,&de late Divino in eis exquirant; ad ea vero, quae ad nostri muneris gradum referuntat , sub mortalis labe eriminis nos teneri abunde doret Aquinas.
EOS tantum, quos scientia rerum ilIustrat, populis moderandis praeficiendos
Regum sapientissimus a firmat. Intelligem gabernacala pupidebiι, hoe est P ut Lyranus, Hugo, Carthusianus interpretantur, perdoctis tantum viris populorum regimen est commendandum. Haec eadem verba perpendenti Diuo Basilio B visum est, vocem illam Guberaacata ad nauticam rem ε metaphora adducta spectare: ut enim egregiε Nauarchus de gubernaculo nauis temperando, naviquω ipsa ad portum adducenda instructus eue debet, sic pariter, ut per immanes huius Meculi fluctus ad portum beatitatis subiectas gentes addueae Episcopus,enauigati sique syrtibus &seopulis, Divinae littus aeternitatis appellat, quam doctd, quam perite populi gubernaeula moderare tenetur, ne funestissimo naufragio inuoluti aeternum intereant. Diuus etiam Gregorius post Diuum Chrysostomum hanc
eandem methaphoram usurpantem ad Eulogium Alexandrinum Patriarcham scri-hens, eique de restituta sibi oeulorum sanitate gratulatus ait, Nam tunc inter stu- l. 1i ep msse uia nauta nauiganr, quando gubeν nator doctas , atque arιifex ad claui ret menseri . De mineipe sermonem instituens Dio Nycoenus haee eadem ad mentem suam usurpat: innumeris quidem viatoribus nauis oneratur, hi autem ne leuiter qui-C dem de mari cogitantes vel inter fluctus rident, ioeantur, saltibus, cytharis, conuiuiis indulgent, de alte soporati, ne mare videant, sponte obccecamur,& tantum ad potius aspectu tanquam redi uiui excitatur. Nauarchi est, intenta semper oculorum aete,nune caelum, nune mare, nune terras spectare, ut ex eorum aspectu suae simul&eolli securitati prospicianquin ipsos maris anfractus, culto'; undaruMsa dros persecta cognitione assequi debet, ne aut in breuia ostendat, aut in syrtes impingat; vigili semper oculo noctes exigit, ipsaque quies, quam breui delibat, irrequietaest,adeoq; anxia,ut reseratis obdormiscere oculis videatur; contrahenda nucilli sunt vela, nunc explicanda, ex illa nunc, ex ista nunc parte,flectendus, nune veto firmiit sistendus elauus: diceres magis ipsum euigilare dormientem, quam viatores non dormientes euigilent . hoc idem Principem inter subditosque popu- Io, studi um interredit; sed multo aequius de Episcopo hoc dicendum , cuius est. non humana tantum sed Diuina etiam beatitate subiectos populos ditare, non eorporis tantum saluti prospicere, sed animae: quot naufragia ex eius ignoran otia oriuntur e cum in pleras se Eccιesia neeo νs stubris sit dispensaιio, ιethalis Winem θ -nifera est, ubi caeci per ignorastiam ad aliorum pysmatum υenire peν- mittaniar. Audisti Gregorium. Saeras Scientias & Canones apprime callere debet Episeopus:.il Iis enim salutis viam aperit, Christianae Religionis dogmata propugnat, Diuina Mysteria expIi- eat; his vero peccata distinguit, medicamenta sanandis animi morbis apta comis ponit, tum supplicia, tum praemia dispertit, pupillos, viduas egenosque erigit &tuetur, quae ipsum deceant agnoscit, & in sacrarum rerum inuasores vallis G aD surgit νt repellat. hinc non intelligat, quanta sobole errores progerminarent , si de tam neceuarijs rebus ignorantia teneretur Antistes opportun8 hie
stelli, Toletani Canon audiatur, Ignorantia cunctorum mater erroram, maxime
in Sacerdotibus Dei υitanda est, qvi doceαιι o c um in populis sinere M. Sciant igituν Sacrarius siripturas Sanctas ct canones, ut omne Fos eorum in pradicationeo doct=ini consistat, atque adimem cunctos ram fides scientia, quam ope=am discipli-πa. Canones autem di Saactoram Pontificum leges potissimum sciendis illis Pars Secunda. H est
59쪽
esse , Dilius Leo Pontifex monet , quinare nunquam licui3 Sace oti , ραυ- Canonam reguli .efinitum. quae omnia Coelestinus Pontifex ad omnes Apuliae, Ca. Alabriaeque Episcopos scribens pariter eonfirmnait. Aquinas autem Magister ea in sententia est, nobis eo modo necessiriam esse praeter physicas disciplinas laetarum terum scientiam, quo requiritur, ne ea plus oculis alios sibi ducendos assiι mat. Quam turpiter igitur illi decipiuntur, qui laurea suscepti Doctoratus, ut vocant, contenti ad suae sapientiae pompam, impertitae laureae diploma aurarum olletu Mu , vel opulentam sibi bibliothecam comparantes, suae satis de sapientia possessione famae, phaleratis hisce artibus arbitrantur, eius ineptiam imitati, qui
magno pretio lucernam Epicteti coemit, ac si ex illa magni illius Philosophi scientia potuisset ia se derivari. quam etiam longe aberram ii , qui licet uniueruli quaedam axiomat mente conceperiat, ad singularia tamen referre leges illas ignorant, vituando acti Osiuist falluntur demum , qui licet in naturalibus rebus meditandis ingenio misia rebus tamen animisque pertractandis omnino sere deficiunt , seque explicare ab earum retibus nesciunt , absque eo quod alio utemere exacerbeat, seque ineptissimosis adibilibηι modi patefaciant. Credo mihi, non omnium est populis praeesse, non omait seri omnia tellus , nec ad omnium beatitatem Iuppiter ridet, Mercurius fauet. Non igitur satis est, ut in Episcopo eae tantum scientiae resulgeant, quae contem plandis tantum rebus immorantur, sed multo magis in illa excellat oportet, quae in exercitatione versatur, & longe disellior caeteris est ἡ nam ut ex Pbilosopbo habemus, sinis scienιia speculaιi es υιν ιas : practica veri opus. Marthae potiusquam Magdalenae vices obeat, Lecundaeque magis Liae studeat, quam Racheli venustae quidem sed sterilescenti. Ad tot tantaque rerum capita scientia haec,quae
operatione perficitur, se porrigit , vesiae formidine recenseri non possint. Praeter tum Sanctorum Canonum, sacrarumque rerum scientiam, tequiritur etiam in Episcopis a Rabano eloquentia, tum quae ad Rethoricae leges sermonem instituit,lum quae ex historiarum monumentis saetis simul & profanis suas vires usurpat. His omnibus tanquam armis instruatur Antistes oportet, ut sui muneris partes Uexplere pro dignitate valeat, suique gregis Delicitati consulere. Turpe est enim,
Nullus igitur admirationi sit loeus, si ad areendos saeris a sedibus indoctos
viros,lum caeli, tum terrae suffragia cuncta conspirent: sibi enim mutuo repugnare videtur,Pa storem aliquem indoctum esse, Magistrum simu I & imperitum. Oseae oraculum eoa hoc sermone repellit, tuscumiam repulsi, repeliam te, ne Sacerdoιiofungaris mihι: quibus verbis Septimae Uniuersalis Synodi Patres, & I Innocentius Ponti sex hoc idem explicarum, hoc est, qui litteris non sunt exculti,& Palladiis artibus rudes, impares omnino & inepti aestimandi sunt ad sacras infulas induendas. Canones pariter & Concilia in eos assurgunt et quin Lolimus Pontifex statuit, quod si sacris ordinibus ab Archiepiscopo vir indoctus initiaretur, proscribendi ambo ab Episcopali dignitate sint, eo quod maximum Ecclesiastici
tegiminis Sacerdotium collatum fuerit sine ordine conιν a prace m Patrum . Hinc a Diuo Gregorio Ioannes Rauennae Antistes electus, reiectus fuit, eo quod cum sacros Dauidis hymnoa memoriter non percepisset, Sanctus Pontifex aestimaret alienum a saeris scientiis addiscendis eius animum esse; ipsum accipe Gregorium . Sed nec Ioannem Presbyteram Ualmorum nescιum prasum8simus ordinare, quia hac eum res minas si ρνofeci. stadiam habere demonstabat. Quamplurimi sanc nunc temporia reiacerentur, si tam leui citeroquin lege proberentur. Idem Pa Her Sanctissimus Ponti sex significauit . . . ut pares tamae dignitati viro. ςl ausus , potissimum in illis doctrinam scientiarumque cultum eliquireret; cum
60쪽
egregia sint haee eorum ornamenta, qui alsis edoeendis praefieiuntur. Ad Fcclesia gubernutiouem virum qua tis vigilantem atque sellιcitum, Divina Scri- l-H.ep. 43.
Gregorius vero septimus Dynastam ab Alphonis Castiliae Rege ad Toletanas
insulas induendas evectum inuicte repulit, eo quod lieet tum sanguinis splendore, thm prudentiae munificentiaeque laude floresceret, ea tamen doctrinV luce vidv g, b, itaretur, quae necessario ad tanti Sacerdotis munus exigitur: haec omnia Regi sua E- ioso. ἐερ pistola Pontifex significauit, eumque simul hortatus amantissime fuit, ut genere quidem obscurum virum, sed eruditum sapientemque deligeret,Romanae vereris Reipublieae Romaeque Christianae exemplum ei lepraesentans, quae despectis auorum fumosis imaginibu si virtutes tantum animique dotes inspectabat. Vrbanus autem Quartus Antistites aliquos, quos litteris destitutos .aece petat, accer siuit, ut eoru in sapientia priuatim explorata, de illis postea mature, serioquia B statueret a Recentissima hae aetate Clemens Ostimis E Patrum Purpuratorum Senatu ali quos conuenire mandauit, ut eos, qui ad Episcopale Sacerdotium eliguntur,1nte quam enuncientur, coram ipsemet Pontifice, ijsdemque Purpuratis Patribus dein doctrina explorarent. Quid plura omnium instar illud sit, quod Diuus Isidorus
Pronunciauit, aeque scilicet cieris a sedibus remouendos idiotas , de indoctos Viros, ac iniquos & flagitiosos; do eius stylum . Si a iniqui ct peccato es minissem λ νi-m Sacerdotale assequi prohibentaritia indom ct imperiit d rati scio retrahunturi 'illi enim exemplis υitam bo oram cerrumpana, isti uero ρὸ ignauia inir os corri
Quin, cum Aragonis Rex AIphon sus Castiliae Regem audientem aceepiget, Principes viros haud decere Palladijs disciplinis ornari, respondit, effatum hoc non humanum esse, at bellu inum . Theodosius autem Caesar, ςum instrue dos filios suos Magno Arsenici eommitteret, ait, quod si late alijs caruissenti Di-
uinarumque legum coῆnitionem ignorassent, benignius illis prospectum seret, si
Principatu abdicato priuatae vitae se darent .
Quanto igitur aequius, hoc ipsum usurpare possent, qui illiterati & rudes ad tanti muneris apicem euoeantur satius porro illis estet in tenui simplicique gradu suam vitam gerere, quam in sacris subselliis eminere. Pastorix quidem nomen induere potest, at si fuerit indoctus, vere Pastor non erit: siquidem ex Isidori Clarii sententia, quae primum suo glegi pascua debet offerre, in doctrina versantur: ornamenta quidem Antistes & pompam phaleratus ostendet, ut ait Diuus Hildebertus tis es ipse vere non erit .. Nihil enim es ei cum Pealati oscio, cui nec ep. in mares ad exemptim, nec ad doctrinam silentia susse agatuνι eauris praesidet as dispendium sanctimaria, non ad calpa iudiciam. Illustrissimari quidem ipse sedem impleat , at nullu m ex ea decus exhauriet: insulae , thiara, lituus, gemmae quibus redimitur, nequaquam eum illustiem efficient, nec pretium suo nomini dabunt, sed potius minuent, Hae olim iniententia fuit Romanx Synodus,Symmacho Pon- Otifice imperante coacta, Se Laurentio Mediolanensi Praesuli haee significans, Vi- mui. φ . tissimos compotanduse', o praeuitat Osai ratestsicientia, quies honere praestam qu. 1.nεν. Quod ii nomine tantum non munere ipse erit Episcopus, an aequo animo Iudici Diuino se sistat, qui non voces metitur, at res, non. speciem contemplaturat opera , ξλrrri totus horrore concutior, elim ea, quae ail Demophilam Dyonisius Areopagita scripsit, aequa mente peruoluo. Si Sacra otum σν aitta' di υim habet, profectὸ ρenuus abboννet d Sacerdoιum ordine atque oseis is si illustrandi υi non est practas, ct muti. magis is qsi illustratas non est. Ac mibi qaidem. aadax vide ιον o lenis=arias ,siquis ea sibi sumat, qua μοι Vopria Sacerdotum, neque metu stpudore d diainον am tractatis e ρη re catrum ac nuritum deurreor, tutarrae Deam ignorare, qua Vsesbi conscius est, orc.
Q nod autem aequius videtur in eo consistit,qubd si rudis imperitusque Praesul fuerit, is fidem in rebuS, quas sapienter a se pertrastitaex aestiurabit, foede decipie-