장음표시 사용
71쪽
diVina divino verbo propria ad animos commovendos ad adsensum pertrahendo pollet. XLlX. Hoc itaque, quod diximus, axiomate vel principio posito demonstrari&ex eo evidenter etiamsi ipsum in se non sit evidenso deduci possunt omnia
credenda,&omnia agenda sive quod sacramenta attinet, sive quod vitam mores. Lubet adjicere verba Iohannis Gersonis, quae habentur Tractati, Maeveri- ratessint de neces itate salutis credendae Credulitas , inquit, omnium traditorum in Sacra,criptura innititur huic printlino solum credito, o naturaliter inevidenti, O T TA SCRIPTURA A DEO REVELATA EST. Addit
eodem Tracta tu Vna eis omnium credibilium credendi ratio, filicet u rita rimae veritatis revelantis,quae nunc videtur in aenigmate . Sacrae vero canonicae Scripturae auctori
tatem esse tantam, ut omnem aliam cujusvis sive scripti, sive testimonii, sive decreti, quod quidem hodie
exstet, aut exstare possit, excedat, e dictis est manifestum; ex his potissimum rationibus, quod immediatius silve proximius a Deo profecta, quam ulla alia scriptura:& quod ejus scriptores gubernati fuerint divina adsistentiari directione, quali post confectam completam Scripturam nullus alius vel scriptor, vel testis, vel judex.
L. Delo hanne Baptista Dominus ipse, Amen di Matt.Iai vobis, nonsurrexit inter eos, qui nascuntur e mulieribus,quisnuam maior Iohanne baptisadin tamen idem Dominus Ggo resimonium habeo malintestimonio Iohannis opera enim, qnu.e deae mihi Piser, ut aper clam, santur de me,quod Pater miserit me . Et qui misit me Pater, t e testatus eis de me. Et Scripturae mi, quae te antur de me. Scripturarum ita-oue testimonium lcstimonio Iob anniS, tamquam mari jus,
72쪽
ius praesert Evangelium, quod praedicavit Apostolus
Paulus, non est aliud, quam quod hodie Scripturis, diserte quidem Scripturis Novi testamenti continetur. Huic autem tum suam ipsius, tum coelestium Angelo rum auctoritatem subjicit,&cedere jubet sanctissimus Apostolus. Etiamsenos, ait -- Angeliise coelo evangelizet vobispraeter id, quod vobis evangelizavimur , anathema so. Quod Angelus vangelizaverit,ut intelligatur vel idem vel diversum esse ab eo, quod evangelizavit Paulus, portebit conferri cum evangelio, quod praedicavit Paulus,&hodie canonica Novi testamenti scripta exhibent; si deprehendatur diversum esse, non obstante auctoritati Angelie coelo irrogato anathemate repudiandum&damnandum erit. Sic etiam de hodierna ecclesia ex collatione doctrinae ejus cum librisEvangelicis judicandum esse docui Driedo superius num. xxv I. At presbyteri Congregationis Oratorii, & inter eos Thomas Bogius Eugubinus , dum Romana curiae ejusque Pontifici adulatur, eo usque provehitur, ut ase firmet , qu)V also or impudenter dictum Mivina ripimram esse maioris auctoritatis, quam si Ecclesia. Imo juxta ipsum Lorrina Ecclesiae eis divina propter Ordinis sacramentum,quo qui consecrantur vauriunt hanc a Christo divinitatem, ut ipsorum decretapro ratione muneris comm i divina sint ac dicantur. Iohannes Morinus Praefatione in versionem LXX interpretum, praemissa plendidis, operosis Bibliis πολυγλωέοις, Lutetiae nuper editis, asseverat fripturae auctoritatem, quantum ad nos attinet, in Ecclesiae resia monii auctoritate totam residere .
LI Verum quidem est, Ecclesiam inter homines mundo constitutam tollectam fuisse annis propemodum bis mille&quingentis, priusquam ministerio
73쪽
Mosis condi eoeperit scriptura. Et btuit aliquamdiu
sne adminiculo Scripturarum haut incommode consistere Ecclesia, quod nondum tanta esset hominum
multitudo per universum orbe dispersa, ut postea fuit; quod praesto essent Patriarchae maxime longaevi,singuli erudiendis familiis sive populis ex se ortis intenti; denique quod his ipsis Deus saepe sese manifestaret, ieculiaribus alloquiis silverevelationibus voluntatem suam patefaceret. Observandum hic est, tum conditi orbis historiam, tum veri Dei notitiamin cultum usq; ad aetatem Iacobi Patriarchae per annos plures quam bis mille, propter longaevam vitam ejus aevi mortalium propagari potuisse per solos tres homines, Adamum videlicet, Methusalemum Semum Potuit Adamum audire Methusalem Methusalemum Semus; Semum autem Iacobus. Potuit igitur audire Iacobus ab eo,qui testaretur se audivisse exauditore Adami Caeterum ubi dispersum fuit genus humanum per plurimos & disia junctissimos terrarum tractus; ubi contrahi coepit aetas
humana, & a multis annis ad paucos redigi atque adeo destierunt populis adesse μικροcio Patriarchae, qui adessent, ossicio negligentius fungi denique ubi Deo
visum fuit suarum apparitionu Malloquutionum fre-ouentiam minuere, minusq; crebras hominibus impertire ibi placuit medium, quod sua natura ad conservandam rerum gestarum memoriamo doctrin veritatem idoneum, nempe Scripturam, adhibere. Non uidem absolute necesssarium fuit Scripturis uti potuisset enim Deus pro immensa sua sapientiain potentia alias rationes inire, aliosq; conservandae' propagandae Veritatis modos invenire. Interim ubi suppetunt ordinaria media, ad finem ex se idonea, non con-
74쪽
suevit illi rejectis ad extraordinaria& superminasia
progredi. Ex re autem&vero b eras appellat Livius mmmc odian; delem memoria rerum gestarum nam quod relationes ore tenusnctas attinet . οιαν ρο ι α λγιορις- - , ἀψηλων εχο τ , ut oblarva Thucydides Ho-msere quae de rebuspraeteritis audierunt, etiamsi proprie ad eos pertineant, temereo sine examine alii ab aliis accipiunt. Et probat experientia, de rebus majorum nostrorum, rocepto ab iis literarum usu antiquioribus, nihil aut parum certi ad posteritatem derivatum esse Tiaditio itaque sine Scriptura non est propagandae veritati aptumnaedium: apti istinum autem huic fini natum factum Scriptura, cui alias innituntur respublicae&privatae. Quo proinde uti Deus voluit; praesertim ex quo homunum multitudo in immensum excrevit aetas decrevit, revelationes complementum finem sortitae sunt. LII. Hinc igitur Novi testamenti doctrina, pertiniversas gentes brevi spargenda, non ita ut Veteris, citra Scripturam diu fuit relicta, sed intra annos non adeo multos, quum adhuc Apostoli, omnium crum testes, in vivis essent, literis commendata Nonper alios, i ait Irenaeus, di positionem statu no a cognovimus, quam per Osee quos Evangeliumpervenit ad nos,que quirim iunci contaveruut,postea vero per Dei Auntatem inscripturis nobis tradiderunt,fundamentumo columnam dei nos futurum. Neq; quidquam dignitati vel certitudini Scribpturaru detrahit,quod auctores earum tum Prophetae tum Apostoli non videntur corpus Scripturae, quale quantum hodie exstat,intendisse,sed singuli seorsim si os libros pro conditione sui temporisin oblata occasi
one scripsisse: supremus enim architectus fuit Spiritus
75쪽
us sanctus; scriptores, tamquam operarii, sifiguli suas partes exsequuti opus, quod priVatim obtigerat, peregerunt: qualis futura ex uiactis omnium laboribus integri completi operis structura, menti dispositioni emc ιῶ committi oportuit. Neque parca manu thesaurum hunc suum mortalium generi ad mensa est benignitas divina, sed ut potius supersit, quam desit. Neque enim negari potest, etiamsi abessent quidam libri, nihilominus consultum fore humanae saluti Nihil tamen est, quod non sit utile ad doctrinam, adredarguo Tm3,1 tionem adcorrestrionem ad disciplinam in iustitia: ut perfectus sit homo Des ad omne opus bonum perfect in uri 3. Ex abundante itaque copia, Dei erga homines provida larga benignitas innotescit,suoq; merito humanos animos ad amorem dilaudem provocat.
rAcra canonica Scriptura est verbum Dei ab ipso Deo hominibus patefactum, Sanctoquet piritu suggerente dirigente a Mose, Pro-- phetis Apostolis virisque Apostolicis in literas&linros relatum,& divina providentia Ecclesiae lopera ad nos derivatum, cujus infallibili ductu de omnibus creditu da diu ad salutem necessariis erudimur, ut per veramin vivam fidem in Iesum Christum vitam aeternam habeamus. Nec altris, quam ad hoc ipsum, adscendere possumus, quando de patefactis a. Deo,&creditis, praeeunte fide, inquisitio discui sus instituitur ii culex iis, quae ba tenus dicta uerus x, a
76쪽
II. Adventus servatoris Iesu Christi Inmundum
omne mundi aevum dispescit in partes duas, unam videlicet, quae adventum praecessit,&alteram, quae subsequuta est: prior Veteri testamento tribuitur, posterior Novo. Quamdiu Vetus obtinuit, exspectabatur adhuc Christus,& venturus credebatur; quando Venit&reapse exhibitus est, incipit Novum Libri itaq; sib Vetere scripti venturum promittunt, typis ac figuris adumbrant libri sub Novo confecti praesentem& exhibitum sistunt, quomodo propter salutem nostram natus, passus, mortuusque fuerit, resurrexerit, &in coelos, quum in nomine suo Apostolos suos poenitentiam ac remissionem peccatorum apud omnes gentes, initio ab urbe Ierusalem facto, praedicare jussisset, adscenderit, dilucide explicant atque adeo quod sub Vetere praenunciabatur, obscurius proponebatur umbris involvebatur, utpote jam perfectum completum, clare ob oculos ponunt. Hujusmodi m Π, scripta sub Vetere confieri desierunt post annos mille centum circiter a Mose primo scriptore usque ad
ultimum , seculo ante natum Servatorem quarto;
sub Novo intra aetatem Apostolorum constiterunt. Malachias Prophetarum ultimus desinit in praenun-Μ x3. 3, ciatione Angeli ante Christi faciem mittendi, viamque paraturi, nempe Iohannis baptistae sub Eliae titulo & typo adumbrati ab hoc autem'. ipso incipit Novum, ut inprimis videre est sub initium Evangelistae Marci Atque hoc pacto Vetus Novumque
combinantur Apocalypsis, qua . uti Novi claudi-
Lib. e.1r tur, non ante multum temporis, ait de sua aetate Irenaeus,
vis en Medpenes, nos,osculo, ornem Domitiam imperii. 'ς Finiena hanc adbibet contestationem: Si quis ausi erit
77쪽
ai fulerit aliquid, auferet Dei partem ima libro vita, ct ex urbesancta, ex iis quae scripta mi in libroso Digna eliannotari observatio Tostati,quam quaestioni primae ad quartum caput Deuteronomii immiscuit Perse ZMinquit, nec addipoteP, nec auferri debet. Sic Apocaldi eos capite ultimo quia tota revelationum series audebatur, dicitur Siquis apposuerit adhaec, apponet Deu ver Ulampaea sec. III. Diximus, demonstrationum .deductionum praelucente revelationis AEdei lumine factarum primum principium complexum esse, QuiDM ID CANONICA SCRIPTvR DIcIT DIVINITUS ES INSPIRATUM: primum, inquam, incomponendo, sive a quo initium
deducendi fiat vel actu,vel virtute 4 ultimum in reiolvendo, ad quod tandem iri&in quo sisti necesse sit. Vt autem hujus ipsius principii re sin legitimus queat
esse usus, ante omnia terminos intelligi oportet. Quia per praedicatum intelligatur, inuo modo cuncta in Scripturis ' -- , propterea etiam infallibilia lint,
ipsis Pontificiorum verbis fuit expositum Canonici tituli rationem reddat itidem Pontificius Andradi Wβ , L.
Sacrae scripturae libri ideo, inquit, Canonici appelυν Vache.Tiid. quiapietatis, dei, o religionis canonem, hoc Hri regulam, at l. initio. normam e caelissummo Dei beneficio ad nos detitam continenta Mimam. Nam quum omnipotentis Dei incorruptissima is te errima voluntas humanarum esse debeat actionum olundatum norma, meritosane a canone o regula nomen accipereii codices debuere, quibus divinasunt metseria is Voluntas comprehense. - merito Canonici, deis, humanae vita directores atmmoderatores dici unt morum dignitatinum par ratio potePreperiri. Ex veteribus Chrysostomus vocat
78쪽
trutinam ct indicem seno m Augustinus stateram divitiam. Uer-m, in qu ii, divinamstateram de Scripturis functis, tamquam de thesauris Dominicis, ct in illa, qui segr
i tu , appendamin imo non Vendamus,sed a Domino anem,u recognoscamuU.
IV. Vt autem recte & exacte intelligatur , quid
vocabulum Sacrae canonicaescripturae stibi vellitid c id hoc
ipso significetur, cognosci oportet, quinam libri ad
Sacram canonicam scripturam pertineant, vel Compa gem, structuram corpus ejus conficiant: primum equidem, qui Veteris testamenti ni*1 , deinde quiNovi constituant&absolvant. Prima quidem aetate mundi Deum sese suamque voluntatem protoplastis & subsequutis Patriarchis manifestasse, nondum tamen,quae revelaverat, inliteras&libros referri voluisse dictuna est superius neque vero opus fuisse, quum alloquia divina frequentia tunc essent,&cum Patriarchis quasi familiariter Deus conversaretur ipsi vero Patriarchae longaevitate sua multa complecterentur secuta , ut a ciuibus vis, posterorumque posteris adiri audiri pos.lant nam nec hi in eam multitudinem excreverant, ut universam terrae superficiem occuparent, quum adhuc pauci praepost- exortis essent, Sin meridie atque oriente orbis partem non adeo magnam habitarent. Ca terum ubi alloquia divina infrequentiora esse, homines ut aetate minui, ita numero in immensum augeri simulq; dispergi coeperunt placuit Deo revelationes hactenus factas, potissimum, quae ad hominum salutem facetent, porro necessariae futura essent, scribi sive literarum monumentis committi.
V. Ad hanc rem delectus a Deo fuit Moses, scriptorum Omnium, quotquot cxllant, antiquissimus, major
79쪽
major bello Trojano, quod Homerus Graecorum G καφεων vetustissimus descripsit,trecentis minimum annis It raelitis quidem poti ilinum scripsit non tamen mansit ignotus Graecis, quorum aliquos ejus mentio nem facientes, nostrae notitiae per aevi longinquitatem subtractos, memorat Eusebius aeremo μης λαγ μιχηis libro nono. Ex iis, qui hodie supersunt, Molis me mi nerunt Diodorus Siculus libro primo; Strabo Ge
praphiae libro xv I &Dionysius Longinus libello
υ,νους Inter Latinos Trogus Pompejus,&ex eo Iustinus libro xxxvi Iacitus etiam Historiae quincto meminerunt, sed addunt plane absurda, in vero aliena Rectius Siciabo, Moses, inquit, docebat, Aeraptios non recte Fntire, qui bestimimas pecorum imagines Deo tribuerent ι-iem Afros. Gracos, qMidiis hominum uram Fingerent Errat autem, quum addit, juxta Mosis doctrinam, idFlum esse Deum, quod nos es terram ac mare continet , quod cariamo mundum cs rerum omnium naturam appetiamus Veropropiora, quae subjicit; Loco armorum sacra se Deumpraetendebat, cuis dicebat edem quaerere, o eiusmodi cultum
Iscrificia traditurumposiriebatur, qua nec impensa necfuroribu neque reum absurda cultores perturbarent. - Suec ores aliquamdiu in indem institutis fermansre ,δεψιοπροαγι- nis. Eootcῶς αλη ἰ sam , iusto vere religiosi. Hoc elOsium doctrinae Mosaica sectatoribus tribuit homo ethnicus. Rectissime autem iudicat Dionysius Longinus, Homerum, qui tamen a Graecis non modo antiquissimus, sed sapientissimus, imo sapientiae quidam sive fons sive oceanus habitus semper fuit, de numine perperam' abj c, te commentari. Videtur mihi, ait, quum
tradit vulnera deorum facIibnes, vindictas, Ac mas, vincu--
80쪽
sto interfuere, pro virili deosfacere, H Geontris deos homises motuis . In eandem sententiam disertissimus Romuli
a Tuscul nepotum: mgebat Homerus, ct humanaia deos transfere b divina madem ad nos. Sicut autem Homerum dedi
vinis inepte, ita e contrario Mosen apte ex dignitate scripsisse agnoscit Dionysius. οὐτη ς FIDA 'η
iam O G, φη ni τι, γενιβω φῶς, ει isti γενεβω γη, ε- γενετο. Sic Iudaeorum legistitor, vir non vulgaris, quandoquidem Ni ini,potentiampro dignitate notam fecit detramito statim initio prooemiiugumsuarumscribens; DIXIT DE-
pturae Mosaicae intellisere: adsequi potuit homo gem Non autem ex sola sua structura, sive ex concinnitate verborum quibus utitur,&dignitate eruinquas tractat, sanctitate doctrinae praeceptorum ouae proponit, animadverti potest, Scripturam esse mpus eximium,&neutiquam Vulgare sed divina gratia, quam verbo suo Deum ungere diximus, animum desiderio cognoscendae veritatis&cura salutis suae accensum, elevat&illuminat, ut quum legit, audit, perpen dit, intelligat hujusmodi Scripturam a meris hominibus non profectam, sed di πω ν, eoque tamquam primario auctori imputandam esse. Haec autem interna divina illuminatio & testificatio etiamsi,ut Scriptura Dei verbum esse fide Christiana, certa immota credatur, omnino sit necessaria: non tamen est idonea, ut peream, quatenus in me estin operatur, alter, qui forte ad buc ignorat vel dubitat, convincatur. Nemini enim a