De latinitate b. Hieronymi: Observationes ad nominum verborumque usum ...

81쪽

riciiιS'). Notanda sunt praeterea r graneus, Buceus in Jer I ad 1, 11 Sq. p adorea, ut ep. 23, 10 palmam tenen adoreamque femineus DA, Sed rar. - ΑΡΡ. Scrr. hiSt. Aug. Firm. m. VI, 31 et saepe)Saep., ut in Is II ad 7, 2 sqq. de Hunni loquens, ut vid. fe-nstineas incisasque facie praeferentes uirorum et bene barbatorum fugientia terga confodiunt', in aum 3, 13 sqq. mollitiem semineam, populeus quu hebr. in Gen. 30 32 uirga populeas, saxeus Plinii, App. Did spir. ct 24 saxei, ut ita dicam, cordi Q. sidereus

exprimendum usurpant noster Did spir sanct 6 de incorporeis et inuissibilibus, in Is IV ad 11 6 sqq. l. Μacr. Mart. M. Cl. Μam. m. cf. ann. had r. 34, 153, sim corporeus s. 5 quu hebr. in Gen. 30 32 sq. Αmbr.). 6 saepe tu Hilar. 4 pelliceum habens pendyten, p. 38, 3 20na 125 7 adu Jovin I, 4 Paul. Dig. Lampr.), Sulp. Seu. , all. 7 in Is V ad 20 deposita sacce - cilicina tunica, hic enim habitus prophetalis populi delicta plangentis', nom. hebr. col. 81 byssus s. l. Arn iun. χ ut in et I ad 4, 12, Vulg. Ambr.).' Adiectivorum aceus finitorum indicem habes Dis. 49, hic addimus exeuntium in e us materialium propritim quidem eorum, quae olim collecta habemus, indiculum, in quo more nostro quae recc sunt bibliquis distinximus literis:

82쪽

72 Ex anesis finitorum genere haec tantum apud Hieronymum

inueni novicia collactaneus, ut ep. 4, 13 nec formosus collactaneus adhaereat lateri tuo', Aug. all. consentanee adu Ru-

83쪽

73fin III, 3 ut . . mihi tua maledicta narrauerint ita memoriter

Et conSentanee, ut . . al. momentaneu ep. 64, 2 momentanea

Blandimenta gulae in Zach. II ad 9, 11 sq. l. momentum temp. e. c. 9. 1l9, 2 in atomo et in puncto temporis atque

momento , pontaneus in Eph. III ad , 5 sqq. fidelitatem

Inon coactam, Sed pontaneam et ex animo, adu. 0uin I, 41 al. Macr. adu. Vulg., ut 8. 14 5 et Hier ad lol. all. quibus accedunt quae etiam in . . et habentur calcaneum, Sed et masc. calcaneus, ut in Zech. XIV ad 47, 1 sqq. calcaneo, qui patet morsibus colubri es. Scrut p. 11' sq.), coaetaneu8, ut Eus praef. in chron. Cecropem osi coaetaneum',

in Gal. I ad , 13 sq. l. 3), tempora neu Saep., ut quu. hebr. in Gen. 49, 2 propter temporaneas fruges, in s. II

ad 5, 3 In o neu exeuntia notaui recc ultroneus, ut in Philem. ad 4 nihil bonum dici potest nisi quod ultroneum est' at App., Cypr.), Or0 h. VI, 8 all. - et Α, Sed usu rariori erroneus adu Jovin II 23 ues erroneas, in Zach. II ad 0, P spiritibus erroneis in Is XI ad 40 9 sqq. l. -isa R, Illa an et ensis) christiane ), decanus '), esillashinas,

recc. eu finitorum 6 exempla quorum Vis p. Hier.), - et t. 175, quo innumero sunt h. o. inter ueti apud poetas tantum inueniuntur 36, p,p h. e. ΡOS poeta apud conscriptores quosdam argenteae aetatis inueniuntur 22 in his post opud linium mai solum ). Ergo prope a omnium ueti poetici praecipue primitus quidem sunt usus. Denique A sunt 39 0,23 ueti.). Quinquaginta -ous terminata adiectiva laterales, ut ita loquar, eiusdem sere significationis habent formas exeuntes in anus -nus uel certe, intermedia in nus forma non amplius o tante, in nous Vs), undetriginta autem in aceus uel ictus exeuntes V.). Paulo explicatius do eus finitorum genere ali proxime loco disserere in anim est. 1 ep. 106 4 quia te pure et br. diligere cupio' Aug. 2 ut in D. II ad 3, 3. Diuiti sui MIOO JIC

84쪽

74ertra mundanus, metropolitanu8 ), erpentinus'), sta niuas, uallensis s) - mundanus eccLq. secularis p. 50), ut ep. 107, 5 mundano more Scrut p. 47), - 'septimana subst. ut in Jer. I ad 6, 22 sqq. pro quo Aquilae prima editio et Symmachus hebdomadas interpretati sunt in hebraeo

enim scriptum est sabaoth, quod pro ambiguitate uerbi et soptimanas significat et plenitudinem' l. Vulg. S., Rufin. C. h. , ali positi g); - textrina . adu. Vigil. 6. S. S. hortulanu ep. 65, 1 et aliq. ,-sA medianus ep. 73, 3 o derisus a median filio ); - paupertinus in Gal. I ad 4, 8 sq. quomodo . . ad infima et paupertina reuer

3 ut . Oann. 37 debitum metropolitano sc episcopo tuo honorem reddere'; - metropolis Haupistad M p. 41 8aep., ut . Ioann. l. l. ut alaestinae metropolis Caesaria sit, ut totius Orientis Antiochia', in ich. I ad 1, 1 Samariam Israel, Om. loc hebr. Ol. 143 al. pro quo habetur urbs prima in Is X ad 37, 36 sqq. cum Sennacherib revectus esset in Niniue urbem primam regni sui'), metropolitae in ecl. 1 col. 84 quomodo contemptus mundi nonnisi mo- tropolitis conuenit, hoc est habitatoribus Jerusalem'. 4 ut ep. 117 2 uenena serpentino pelluntur antidoto'. De inus finitis uid Dis. 53, ubi ind. s. l. pulicinu' spadoninus si) hortinus ades, Statina dea eri. m. 39, adu nati. II, 11). Exeuntium in anus, excepti quae a nom. propr. sunt, recc indiculum habe ib. n. 91, in quem subind. limitanus, ripanus; - et t. exempla sunt Aesculanus aes), altanus uentus), antelucanus cf. 62, antemeridianus cf. 26, 37), antepilanus cf. 36), antesignanus cf. 65), apianus sapis, pA, arcanus arcere), castellanus, cismontanusilin. cf. 27, 70),cisrhenanus cf. 723, crapulanus V. decimanus, depontanus duoetvicesimanus ac. cf. 78), flumentanus, fontanus, gentiana herba Cels. humanus, in- insulanus, latericianus uel laterianus pΑ, mamillanucit. medianus Vitr. membrana, meridianus Liu. et ΡΑ, montanus, mundanus, nonanus Tac. Octauanu ΡΑ, oppidanus, reinianus art., Paganus, con- Semi-Pers. Pergulanus Col. pilanus, pomeridianus, praetorianus A,

prasinianus Petr. μ' pridianus A primanus pΑ, propudianus est. publieanus, utcanus A, quartadecumani Taci, quartanus, quintadecimani aci es 45 54, 68), quintanus, quotidianus, rubellianus Col. rustieanus, Secundanus, septimanu8 SOXtadecimani in sextant A siccanus lin. Siluanus, solanus Vitr. cf. 66), num pΑ, solitanus a solus cf. solitaneus i. solitarius h. risc.), 'Statanus, subbasilicanus, sublucanus Plin. submoenianus art. subrostranus, subsignanus, Sub solanus A suburbanus, tertiadecimani ac., tertianus, transmontanus, transpadanus, transrhenanus uarianu Plin. ueteranus, --, undecumani PA, undevicesimani, unetvicesimani aci, urbanus, in-, quorum 80 exumplorum plus is uni pA. Recc.

85쪽

sem. uuiu ira '), adde . . . pusilla nimis' ); - bicepsal gladius incis VII ad 27, 1, Vulg. 'legifer sub St. nom. loc. hebr. col. 127 Judaeorum Lact); pontifex christ. p. 108,6 Christi pontificesiaulinum et Epiphanium qui episc0pi erant), Sidon. Q. Tert carn Chr. 5 ipsum Christum salutis pontificem dicens), et sic pontificalis ep. 108, 15 in pontificali

culmine constitutum'. pΑ millepeda s), multicolor Plin. - App., ert. in Dan. 4, 10 sq. per multicolorem arcum, Mart. Cap. - pr immisericors Acci, Cic. S., meli. in Gal. II ad 6, 3, Vulg., misericorditer Cld. Quadr. - Lact. ut ep. 12, 17 Aug. dees trib. ar. perduellis trnsi. Plaut. in Eg. XII pr. animo perduelli nostra lecturo; tardigradus Pacuv. in Os III ad 12, 1 testudo, 'non in Job,

1 ut in atth. II ad 19, 29 sq. sisti centuplum recipient al. Vulg. Aug., posti. 2 in Egech. X ad 34 Vulg. et Tolet. Exod. Aug. 3 Vulg. Dan et Hier in Dan. 2, 15, Boeth. 4 adu JOuin I, 30 II 6 al. Scra hist. Aug.), 08it., quod uocis commentum barbarum magis, quam siue graecum siue latinum, -- Surum tamen, uix quidem huius est loci. 5 in Eph. III ad 6, 1 multimoda diaboli ingenia App. Amm.), Aug. posti. 6 Vulg. Ιs. 66, 11 et ter ad . App.) Aug. 7 qu0d quidem male nostra sententia praepositive composuit, cum debuerit figurative in proliminare cf. anteliminare p. 48 uel in proliminium. hq . hebr. in Gen. 26, 26 Claudian.), aut Nol. alh 9 in ΕΣ Ι ad 1, 5 al. Victorin. Petau.),macr. σ). 0 in Is. IX ad 30 s. f. sol septuplum lumen accipiet al., Rufin. Aug. all. 11 in zech. II ad 9, 3 iuit ad subdiuum atrii' latinius, opinor, alii subdiuale locuti sunt. Non magis placet 19. 12 in Zach. I ad 1, 18 sqq. subumbilicum aeneum, cl. Vulg. Dan. 2, 32 uenter et femora ex aere. 13 in gech. I ad 1, 5 quatuor loca, coelestium, terrestrium et infernorum et supercoelestium', in Is XVII ad 24, 1, VI ad 57, 15 al. Aug. 4 ut adu.Lueis 1 in tribus uocabulis trinominem credens deum l. 15 inmatth. I ad 10 4 credendum est eum fuisse trinomium' Thaddaeum vel Judam Jacobi uel Lebaeum), Isid. 16 adu Jovin. II, 15, 35, p. 77, 3 al. 17 ut in Is X ad 35, 3 sq. Sid. Cl. m. n. Diuiti sui MIOO JIC

86쪽

Isid. - consonus saepe, et quidem transi. ut post Cic. . App., Claud. e. c. in Is V ad 23, 17 consonis Graecorum et hoenicum literis indicatur', XV ad 59, 3 sq. consona impietati uoce clamanteS, 'exSors q. eximius, extraordinarius Verg. adu Lucis cui Sc summo Sacerdoti Si non exsors quaedam et ab omnibus eminens datur potestas, tot in ecclesia efficientur schismata, quot sacerdote8', frondifer in Egech. om. 11. 1, implumis Plin. - Αmbr. in Mich. ad 1, 16 aquila certo tempore amittit pilos et remanet implumis', infrenis Verg. - Geli. Amm. c. Pelag. prol. infrene equ08, I, 20 infrenis equi, in Eccl. 240l. 397 infrenis ferebar al. uel infrenuS Stat Theb. II, 180 Col. poet. Ser. Samm. in Eph. I ad 2, 7 qui nunc infreni et male libertate sua abutente uagantur', en u. Mart. II, 1, informis q. deformis Tac. Did. pir. nct. r. cornicula, longaeuus -Αmbr. Amm. in Eccl. 2 col. 8 al. praeuiuS int ueti. p in Eccl. 7 col. 446 sapientiam praeuiam equi, adu.Lucif. 7, p. 53, 6 al. 8cr. p. 3 ), seminex sed et Liu. Tac.)adu Rufin m 17.

Inter 2 noviciorum exempla quae retulimus Hieronymi sunt peculiaria non minus sedecim, quo in numero quaedam sunt sane lemmelemata uid notulas ad 13 et 8). Ad I cf. unoculus I , t. iccoculus hibi . monoculus Firm. m.); - ad 2 4 et 17 praeterea recc sunt quincuplus et niultiplus Boeth. ,

milluplus in p. 101), cf. 1 p. 79; - ad 3 agripeta Cici,

23 cola recci), - ad 7, 24, 25 genus compositiciae figurae magi numerosum exemplis quam consuetudine frequentatum, familiarius quidem antiquissimis poetis, maxime lauto, cuiuSSunt 10 exempla ueti prope u), quo auctore noster etiam tultiloquus adhibuit o p. 6), cum paulo usitatiora perpauca

fuerint, ut grandiloquus, magniloquus, praeterea in prOS compareant uix raro satiloquus et uaniloquus Liu. tardiloquii Sen , recentiore uero ut omnino in compositiciorum usum ita in hoc quoque genu pr0cliuiores fuisse noscuntur, quorum etiam propria quaedam, ut, praeter Hieronymiana, StriloquuS, coeliloquuS, dulciloquus, sanctiloquus, subtililoquus, uorsiloquii si uer8ibuS loquens Enn0d. - ad 9 et 11 coaliposita in modus excepto commodus cetera omnia sunt rece ut aequimodus Boeth. ,

87쪽

77 diuersimode Aug. millimodus Ven. quadrimodus Hilar. Isid. , trimodus Isid. unimodia App., rud. colubrimodus Cortyp., dulcimodus Prud. - ad 10 et 3 14 si adis septinubus; ad 5 f. R. n. 70; - ad 16 cf. 1 n. 55 - ad 20 s. intorcoelestis Cl. Mam. n. intra caelestis et supracoelestis,ar. Vict. subcoelestis Fulg. sem. 7 - ad 21 bilinguis, trilinguis etiam p. nostr.), elinguis, recc illinguis; - ad 22sq. binominis u. Fest et irrationaliter binomius i. - ad 26 cff. succuba App., rud. - ad 27 bivira Varr. Aug., multiviraminuc.

praepositine ea scilicet quae nondum aliis pro terminatione locis sunt regesta) beneplacitus x bicumeratus cs l),

Ad 4-11 et 23. composita modo perfamiliari recc cum aliis tum ecclesiasticis, uix ulli magis quam Lucifero Caralitatin, con praepositionis nominibus tam adiectivis quam etiam substantivis imponendae, l2 4 5 - ad 12 quod

1 Vulg. beneplacitum in ph. I ad 1, 5 ευδοκίαν . . nos possumus dicere beneplacitum', Aug. Oros. 2 scilicet quam Cicero irridet, uocem noster usuri pando Mihabet. 3 ut . Ioann. 8 al. Aug. 4 ep. 117, 5 si coaevus tuus est ille nescio quis', Vulg. Aug. Prud. - quod rectius figurative compositi adscribendum esse nos non praeterit. 5 ep. 112, 5 al. Cypr.) Aug. Paul. Nol. Sid., C. Just 6 in Philem. 8 sq. 'iam non quasi a domino, sed quasi a consere et coeuangelista ignosceretur ei'. 7 ep. 92, 5 Lucis: ). 8 in Ezech. h. 5, 4 dicit ad eum Heli consacerdos suus' Cypr. , . Nol. inser. all. 9 in Zach. III ad 14 9 sqq. l. Vulg. Isid. 0 ut . r. c. Ioann. 23, Vulg. Lact. Ambr.).1 I in Abac. II ad 3, 11 sqq. isti semichristiani Theodotionem scit et Symmachum dicens iudaice transtulerunt, et Judaeus Aquila interpretatus est ut christianus M. 12 ep. 47, 2, hic aut barbarus semisermo discendus est aut tacendum. 13 ut adu Heluid 10. Did vir. ncti Mai. Hilar in s. 2, 23), Aug. Diuiti sui MIOO JIC

88쪽

malum granatum ut est ap. nostrum quoque ep. 78, m. 16 al.)per hyphen, sicut 1, 3, enuntiatum sic coaluisse uidetur in malogranatum, ceterum ut compositum uix huius est loci, immo inter composita peruersa referendum, quae subiectum compositionis priore loco praeferunt, ut puta domnipraedia i domina praedii, quorum exempla suppeditavimus sis. 71 - ad 4: quod quamuis sero in literis emergat nobi quidem non magis

novicium uidetur esse uerbum, quam cetera pleraque in gerulus composita, ut sunt damnigerulus, munerigerulus, salutigerulus, Sandaligerulae, quorum auctorem nouimus lautum; - ad 15sq. haec species ibridae compositionis, qua nominibus appellativis latinis praefigitur pseudo, cuius George LeX. man. d. 7 septem habet exempla, compluribus aliis temere neglectis, paene tota h. e. exceptis exemplis duobus est recci; - ad 17 20 cf. D n. 46.

Quae praeter supra digesta de nominum nec non et pronominum quorundam apud Hieronymum usu habemus adnotata, per Saturam infra conscripsimus alter . pro alius altro, utre ei anderer adu Rufin. ΙΙΙ, 12 siue a te falsatus est liber, siue ab altero ' irgendeinem anderen), 22, adu Jovin I, 30 turturis hanc esse na- tiliam, ut, si parem perdiderit, alteri non iungatur', c. 0ann.2l ib. 22, id spir sanct 8 alterius eum esse substantiae, quam uni omnes creaturae', b. up., in Soph. 2, 3 sq. hoc

dictum sit secundum LXX interpretes, ceterum iuxta Hebraicum alter sensus est', in Eccl. 5 col. 428, in Zech. VII ad 27, 13 sq. s. ΗΑ p. 66 ann. ). busione inuersa, in posterioris latinitatis monumentis etiam magis stequentata alius pro alter in Eccl. 4 col. 19 melior est his duobus, uiuente uidelicet et deiuncto, qui necdum natus est: alius enim adhuc mala' Consequenter iterum' pro rursus, denuo, ut alii Rh. Nus XXXV p. 599), ita noster quoque, ueluti in Luc. hom. 19 apparuerat infirmus . . et ob id iterum confortatur euacuaverat se filium Dei, et propterea rursum completur pientia. Diuiti sui MIOO JIC

89쪽

79 patitur, alius quasi de naufragio nudus euasit, porro qui necdum natus est in eo felicior est, quod necdum mala mundi

alteruter instar pronom reciproci B p. 7 sq.), sed in locis Hieronymi quos collegimus ita dumtaxat, ut neutrale alterutrum tanquam indeclinabile quoddam pro quovis fere ponatur casu ), ueluti in Eph. II ad 4, 2 alterutrum onera portate' Gal. 6, 2 sub Vulg. alter alterius), in atth. II ad 1l, 27, in Gal. ΙΙΙ ad 6 5 in praesenti uita alterutrum auxilio Simus', p. 23, 5, p. 53 3 exceptis epistulis ignoramus alterutrum', in acti H ad 11, 8 q. ep. 64, 14 al. breuis pro exiguus cf. Μ p. 98 n08ter qu0que, ut . Hilar. 9 breui tuguriunculo, 41 'in breui lembo clam nocte fugit' - eademque significatione iuxta S. S. et usum R6nschp. 33Α-36 interdum habet modicus e. c. in , Ιs. IX ad 29, 17 sq. breue et modicum temporis spatium, VII in 18 4 sqq. famisia camiscia, hemise), quaeque praeterea barbara uidebantur notatu digna multa, ut reg. achom 88 praeter psiathium id est mattam ad dormiendum nihil aliud substernet' al. q), - icera S. S. vet.), quam ipse docet hebraeo sermone omnem potionem appellari quae inebriare potest, Saep., ut adu.Jouin I, 34, - ictus, quo uocabulo in Egech. I ad 4 9 sqq. pondus dicitur B6ckhmetrolog. Untersuch. p. 56 qq.),

non nummu8, ut perperam inSinuat George S. v. - igala corr. e secate: eigle in EZech. l. l. oλυραν, quam alii avenam,

in EZ. l. l. ζειας, quas nos uel far uel gentili Italiae Pannoniaeque sermone spicam spei tamque dicimus', Rhemm . Pal. 3)

ecclesia coli die irche, ut in Jer. IV ad 25, 26 per-

Quemadmodum inuicem tanquam pronomen indeclinabile freq recci, quinetiam sub praepositione ab inuicem in inuicem, pro inuicem S. S. vet. Rdnschp. 23 sqq.), ut etiam Hier. sed, puto, quando ad phrasin biblicam conformat suam, ueluti p. 43, 1 mordentes inuicem consumimur ab inuicem iuxta M. 5, 15. Diuiti sui MIOO JIC

90쪽

80 sociatione aduersus christianos et tunc nascentem ecclesiam', in Epho ad 3, 5 sqq. et sexcenties, - meton. i. Rede Sacra, ut ep. 108, 9 die dominico ad ecclesiam procedebant, ex cuius habitabant latere' Lact. mori pers. 2, 3 in alto constituta ecclesia ex palatio uidebatur), aut mol. sancta precum

domus est ecclesia), Sulp. Seu de Vop. et mm locis, qu0SG habet, minus liquet). festinus ris Anim , aneg. in Eccl. 1 col. 87 sol dothalamo suo festinus erumpit', p. 17, 7 celat festina, quod nolens detexerat M. itemque sunt m inter ueti. 'gurges, ut 9 100 15 rabiem immitescentium gurgitum portus prohibent' al. iuueni adi. ut ep. 08, 20 nulla iuuenum puellarum ib. seni homini). lacus i. ignis positi exemplis quae subinde contulimus

uid. 0 ind. . . ab Hier accedit reg. ach. 23 nec succendetur Deus, antequam .' ib. 5, 120 focum facere.

quanquam hoc prima fronte uideatur esse blasphemum', c. Pelag. I, 14 al. genus pro modus peruersionem ΗΑ p. 142 admisit nostor raro, ut adu Rufin. I, 7 hoc genere et iste ipse tuus liber tuus non erit, sed forsitan meu8'. 'ad horam reg. achom 49 ne forte mali quidpiam fecerit, et turbatus ad horam si ad tempus timore discesserit', cf. p. 5 . . huiusmodi ab sol. cf. Oeliter ad Ter bapt. 12), itemque huiuscem0di, istiusmodi c. Ioann. 3 haec et huiusmodi loquentur inimici tui', p. 117 4 nec possum uni huiusmodi uiuere', in Egech. VI ad 18, 5 sqq. quod . . ne uescendum quidem cum huiuscemodi sit', adu Jovin I, 8, 9 65, 2 haec et istiusmodi perstrinxi breuiter et saep. Legimus etiam noue elassemodi p. 82 6 e seruo clericum factum criminatur, cum et ipse nonnullos eiuscemodi cleric0s habeat', cum huiusdemmodi habeat Cl. am. n. II, 9 4 'inter has huius