장음표시 사용
101쪽
CCCCXXXI. RATIO DETERMINANS PERFECTio NIs est ratio illa generalis, per quam intelligitur, cur ea, quae perfecto instant, ita se potius habeant, quam aliter.
E. gr. Ratio determinans perfectionis uitae academicae Cati est finis uitae academicae, scilicet eruditio. Si enim ex Cato quaesiveris, cur in acadein ialibros potius, quam alia ludicra, tractet, cur plus olei, quam uini, consulanat, cur nusquam, nisi iamus eo, et in doctoris auditorio, compareat, respondebit, quia eruditus euadere percupio. Atque hine intelliges, cur has potius, quam alias, actiones suscipiat Caius. Eruditio itaque est ratio determinans petrictionis uitae academicae Caii. Alias haec ratio determinans perfectionis uocatur quoque regula sprincipium perfectio uis. 4CCCCXXXII. PsnpECTIO s IMPLEX est, s ratio determinans persectionis fuerit unica.
PERFECTIO uero COMPOSITA est, si rationes determinantes suerint plures.
E. gr. Si studiolus ita tantum actiones suas insti-' tuit, ut eruditionem sequirat, Perfectio uitae academicae ipsius est hisplex, sin autem simul actiones eo diriguntur , ut Probitas morum et elegantia obtineatur, persectio adest composita. ,
CCCCXXXIII. PERpECTIO PRIMARI Adicitur , quae a ratione determinante primaria pendet, seu per eam intelligitur, SECvNDARIA uero est, quae per rationem determinantem secundariam intelligitur.
E. gr. Si partes aedificii Ita fuerint eoagmentatae, ut ipsum aedificium inhabitantes ab iniuriis tempestatis defendat, habes perfectionem aedificii primariam , si uero insimul per aptam partium coagmen lationem obtinctur commodus prospectus, iteinque delectatio, innocens domini inhabitantis, perfectio adest secundam. CCCCXXXIV.
102쪽
CCCCXXXIV. REGvLAE PERFECTI GH dicuntur COLLIDI, si plures regulae, ex diuersis rationibus persectionis compositae fluentes, si-
hi mutuo repugnant. Sic e. gr. si aedificium ita fuerit exstructum, ut ab iniuria tempestatis defendat quidem inhabitantes, amoenus uero simul prospectus obtineri nequeat, re-igolae perfectionis aedificii colliduntur.
CCCCXXXV. Ex Epiro est determinatio
regulae contraria, ob regularum simul obseruandarum collisionein secta.
Fac, e. gr. mercatoris navim, mercibus et multis onustam opibus, procellis hinc inde iactari, ipsiusque adeo mercatoris uitam in dit crimen adduci. Quid tunc mercator 8 Nouit regularu iuris naturae uitamitiam conserua. Sed nouit quoque alteram: Fes tuas saluasservato. Si itaque, maris exagitatus aestu, uitam , sine opum ladiura, seruari non posse uidet, oppido in mare proiicit, quibus oppleta est nauis, merces, tantummσdo ut uitam seruet. Excepti6nem hic facit a regula posteriori, cum ipsius actiones et determinationes huic regulae: conserva tuas opes, plane sint contrariae, idque ob regularum sitnul obseruandaxum collisionem.
CCCCXXXVI. DEpa Tvs APPARENS est, qui euitari non potest. DEFECTUS autem UE Rus est, qui euitari potest.
Exemplum defectus apparentis habes in mercatore, qui merces proiicit in mare, et exceptionem facit ab hac regula: eonserva tuas Fes.
CCCCXXXVII. MAGNITUDO. PERFECTIONI s est multitudo conuenientium determinationum entis cum regulis, per quas persectio
Sice. gr. si partes aedificii inter se ita consenserint,
103쪽
tidi) aedifieium dominum suum a tempestatis iniuriis ' Qefendat, a eommodum exhibeat prospectum, 3ὶ ob
συμαςτρ ν suam et aptam coagmentationem Omni
bus delectationem afferat, et quae alia hie adserrI possunt, tune multitudinem perfectionis habebis. CCCCXXXVIII. PERFECTIO ESSENTIA LIS est, quae continetur consensu determinationum essentialium . . iCCCCXXXIX. ΡER PECTIO ACCIDENTA-.LIs est, quae iacit consensum determinationum accidentalium cum essentialibus.
E. gr omne ens deber gaudere persectione esseritiali, debet enim habere es iantiam sibi debitam; a leo. que etiam determinationes essbntiales rix in priani perfectionis accidentalis est uit.i studiosi acnde olea. iaqua actiones eiuldem eum fine ipsius contentiunt.
CCCCXL. EMs COMPOS 1 TVM est, quod ex pluribus a se iuuicem distinctis partibus constat.
Talia entia sunt omnia ea, quae sub sensus cadunt.
CCCCXLI. Ex NIMI Lo ostia I quid dici- iuri si existere incipit, cum nihil ante eius actum
CCCCXLII. ANNr Art ARI ens dicitur, si quod existit, ita extitere desinit, ut nihil de eius amplius actu supersit.
CCCCXLIII. ORI Rr grMpLICITER diciatur, quod existere incipit, cum antea non existeret.. CCCCXLI U. IN TERIRI s IMPLICITER dicitur, quod existere definit, cum antea exseret. CCCCXLU. Ex TRA NOS ALI UID RE pnAEsENTAM Vs, si id percipimus, tanquam a nobis diuersum CCCCXLVI.
104쪽
CCCCXLVI. Ex TRA SE INVICEM RE PRAESENTAMUS EA, quae tanquam a se inui
CCCCXLVII. INTRA NOS REPRAESEN TAM Vs ID, quod percipimus, tanquam tale, quod in numero determinationum est, notionem nostri constituentium. CCCCXLVIII. INTRA REM REPRAESENTAMUS EA, quae agnoscimus, esse in numero determinationum, notionem entis constitue
CCCCXLIX. Ex TENs Io est multorum, extra se inuicem exsentium, coexistentia, in uno. CCCCL. CONTINvvM COM posITVM diiscitur , si in composito partes eo ordine iuxta se inuicem collocentur, ut aliae inter ipsas ordinenlio interponi absolute impossibile sit.
Sic uia dieitur continua a termino Λ usque ad alterum B, si nullis fossis, rivis, agris, Pratis inter-
CCCCLI. INTER Rup TVM dicitur, si partes in composito eo ordine iuxta se inuicem colis Iocentur, ut aliae inter ipsas ordine alio interponantur, uel interponi possint.
Exemplum, a uia desumtum, rem manifestam reddit. Si hine inde fossae, rivi, agri, prata interiecta comparent, uia dicitur interrupta.
CCCCLII. CONTt GYA appellantur, quo rum superficies se mutuo contingunt, ita, ut ipsa duo maneant, minime autem unum effetant
105쪽
Ε. gr. duo globi, quorum unus alterum tangit, dicuntur contigui.
CCCCLIII. Pans Ac TvALIS est, quae suis propriis terminis continetur. POSSIRILI suero, cui termini pro arbitrio constitui possunt.
In corpore humano partes fiant actuales, quia unaquaeque propriam sibi, habet figi ram, sed in massa plumbi partes nonnisi possibiles sunt, cum figuram iis pro lubitu tribuere polIimus, easdem a se inuicein separantes.
CCCCLIV. DIsTARE A sE INVICEM dicuntur, si inter duo extensa A et B extensum tertium actu interposithim est, uel saltem iis immotis interponi potest. DisTANTi A est linea breuissima inter duo contenta.
In serie e. gr. hominum sex, primus a sexto distat, quia inter primum et sextu in secundus, tertius, quartus et quintus actu interponuntur.
CCCCLV. VN1 1 dicuntur, si A et B sunt
duo, ex iis tamen fiat unum. CCCCLUI. COHAERERE INTER SE di
cuntur A, B, C, si A, B, C, ita iungantur, ut si
mul quidem unum ens compositum constituant, ipsamet tamen plura maneant. CCCCLVII. Si MvLTANE A siue Co Ex I-sTENT IA dicuntur A, B, C, D, si, dum A existit, etiam B, C, D, existunt.
E. gr. Coelum et terra sunt simultanea.
CCCCLVIII. SuccΕss1vA dicuntur A, B, C, si, dum A, existit, B, non existit, ipso autem A, existere desinente, B, existere incipit, et similiter, si, dum B, existit, C, non existit, ipso autem B, existere desinente, C, existere incipit, ac ita Porro.
106쪽
Sie, si hac hora scribis, altera legis, tertia meditaris, actiones istae dicuntur successiuae.
C C C C. LIX. Erus PERMANENs dicitur, 'cu- ius determinationes esΓntiales sunt simultaneae. CCCCLX. ENs sv CCEss IVVM appellatur, cuius determinationes essentiales sunt successuae.
gr. Corpus humati pestens permanensi omnes enim partes, ex quibus illud coagmen latum est, ex-- istunt simul Vita autem academica est ens iuccessi--lm, componi trir enim illa ι x partibus successuis, quarum una sequitur alteram.
CCCCLXI. TEM pus est ordo successuorum
im detriasqu. philos s. 6 a. . - CCCCLXII. Dux ΑRΕ dicitur ens A, si co- existit successivist in continua serie a, b, c, ere. Du- RATIO itaque est existentia, qua rebus pluribus successivis quid eo existit. - Π l.
C C CCLXIII. TEM pvs PRA ES EN Defest, quod designatur per existentiam rei actu existentis. CCCCLX IU. T EM pvs PRAETERITUM est, quod designatur per existentias rerum , quae
existere desierunt, seu ab actu in statum possibi-
ilitatis reciderunt. ' i . . 'CCCCLX U. T EM p vs . p v TVR VM est, quod designatur per existentias rerum extiturarum, quae ut potentia in actum traducenda considerantur.
t CCCCLXVI. SPAT iv M est ordo simultaneorum , quatenus scilicet coexis uni.
107쪽
ylane definitionem perpulehre demonstratam legas in WoLF. OntoIN. Lat. g. Spatii idein mente nostra concipimus, simul aeres, quae eo uristunt, extra nos atque extra se inuleem constitoras nobis repraesentamus. Cons. STRA EuLga inbetvras fui a s. ar. seqq. et MuLLE R iiii demasqu. Sphus. aa. cons Cel. HOLLMANN. in Metaph. edit. notique
s. ia . seqq. CCCCLXVII. Ex TENfVM VNIFORMudicitur, in quo non dantur, nisi numero diffe-xentia. DIτFORME est, in quo dantur, quae intrinsece disserunt, seu inter se dissimilia sunt.
E. gr. In plumbo supponitur extensio uniformis, in corpore humano difformis.
CCCCLXVIII. Locus est determinatus modus, quo A simultaneis B, C, D, etc. coexistit Conf. MuLLE R. iiii dema quirten-9. 23. CCCCLXIX. Sietus est ordo simultane
rum non continuorum seu interruptorum, quatenus coexistunt. . V ' . E. gr. Si sunt plures homines in conclaui quodam, quos omnes simul uides, et sumimus unum corum , tanquam primum , tribuimus unicuique situm respectu illius, quatenus eidem non est contI
CCCCLXX. Flava A est Emes extensi
Consideres mensam , tanquam extensum quid- Ipsa non est in infinitum extensa, sed extensio suis timitibus est cireumferipta. Atque hi limites constituunt figuram mensae, qui si uariantur, uariatur ipsa figura.
CCCLXXI. Ρα opto RA dicuntur, quorum minor est distantia. REMOTIOR A sunt, quorum distantia maior est. CCCCLXXII.
108쪽
U , si pari liuo compossi existere poisit, etiamsi a
CCCCLXXIII. Morus est eontinua Dei
CCCCLXXIV. Qv et Es est perseverantia in
CCCCLXXU. Moar L E dicitur illud coexistentium, quod mouetur. . CCCCLXXVI. SpATIvM MORI LIs estilis mea, quam mobile instar puncti consideratum toto illo tempore desci ibit, quo motus durat. CCCCLXXVI l. Mos ILL dicitur CELEMIUS MOVERI, quod minore temporis interuallo spatium percurrit. TARDIUS autem MoVE- UR, quod maiore temporis interuallo idem spatium percurrit
CCCCLXXVI II. CELERIT As est id, quo mobile aptum redditur ad datum spatium dato
CCC LXIX. Morvs Apetu Aa rLIs dictitur, si idem mobile eodem tempore spatium aequale absoluit. Si uero mobile temporibus aequalibus spatia inaequalia percurrit, dicitur MO-πvs IN AS AB ILIS. Hae quidem definitiones sunt eiu modi, ut exemplis non indigeant, eusn earum ueritas coram optime commonstrari queat, interim , de motu, quae omni aetate disputata sulit, ube. ius enarrata, lcges
in WAL c um Lex ius. sub tit. 2' idesting. CCCCLXXX. ENs s I MELEA es, quod partibus carer. CCCCLXXXI.
109쪽
. CCCCLXXXI. MOTvs IN TEsTINUS est, quo ea, quae sunt in ente aliquo, situm suum erga
se inuicem mutant.' E. gr. Sanguis intra hominem mouetur siue ho mo quiescat, liue ipse moueatur. Motus ille respectu totius hominis est intestinus.
CCCCLXXXII. ΡRODvCERE SIVE FACE DE ALIqvID idem est, ac eidem existentiatri
CCCCLXXXIII. Ex NIHILO PRODUCE -κx idem est ac existentiam impertiri ei, quod ex nihilo oriri debebat. - . τCCCCLXXXIV. ΙNsTANs quatenuS contradistinguitur successivo) est, quod praeteriti, praesentis ac futuri expers est. OR aeus itaque INSTANTANEUS est, qui non ' tu tempore.
Sie in instanti omnes oriuntur spiritus finiti , Propterea, quod in ipsorum ortu partes non ita successive combinari possunt, uti in entibus compositiis. Spiritus enim, cum sint entia simplicia, destitui partibus, palam est.
CCCCLXXXV. Mo Di sic ATIO REI est
uariatio modorum, siue successio modi unius in locum alterius, a se diuersi.
Sic pietas, eruditio, diuitiae, paupertas etc. su tmodificationes hominis. -
CCCCLXXXVI. . STAT vs est determinatis
mutabilium. Sic cum eruditus est homo et uirtuosus, in alio uersare statu dicitur, quam ille, qui ignarus Omnium rerum et uitiosus est. Eruditio et uirtus sunt in homine mutabilia quaedam, possunt adesse et abesse. Si uero adsunt, mutabilia illa. determinata sunt s
110쪽
sunt, dum enim adsunt, impossibile est, ut simul minadsint, adeoque ad essentia eruditionis et ii pietatigcertuin hominis statum constituunt. CCCCLXXXVII. STAT vs REI INTER-Nus est, qui constituitur mutabilibus intrinsedis
nempe modis s. accidentibus. Talis status esti cum quis est uirtuosus. CCCCLXXXVIII. STATUS REI EXTER
Nus est, qui constituitur mutabilibus extrinsedis ς. gr. status, quo quis est diues. CCCCLXXXIX. Sua IECTVM est ens quatenus consederatur, ut habens essentiam, et praeter
eam aliorum capax est. Dieitur alias subiectum inhaesionis s. metaph icum, quale est homo, respectu eruditionis et uirtutis.
CCCCXC. AD 1vNCTA dicuntur illa, quae
essentiam consequuntur, siue Aut attributa, Aue
CCCCXCI. Acrio est mutatio status, cu
ius ratio continetur in subiecto, quod eundem mutat. Observ. I. Dum librum sumo, illumque a capite usque ad calcem peruoluo, agere quid dicor. Acciis dit enim in me mutatio. Debet, ut principii rati sum. huius mutationis ratio adesse. Illa uero ratio cum in me ipso contineatur, non enim mutatio, dum libium sumo et evolvo, ab alio in me producitur, sed: ipse memet ad librum sumenduin et euoluendum determino, id quod sensu communi con. doceor, facile uides , in hoc casu, ideo me diei aliquid agere, quia i mutatio adest, a) quia ratio huius mutationis in me ipse tanquam subiecto mutato, est. Vt adeo intelligatur, hanc definitionem: ad easus speciales optime posse applicari. BRUM. DEri N. Ο observ.