장음표시 사용
71쪽
In easu opposito est incompleta. Explicite autem propositiones in de inon stratione continentur, quae disertis uerbis enunciantur, uti in demonstratione, supra allatae. Implicite uero propositiones continentur' in eadem, quae uel per eas, quae adsunt, uel percitationes in memoriam Yeuocantur. Tales sunt pleraeque demonstrationes, in scriptis Wolfianis obuiae. CCLXXXIV. DEM ONSTRATIO CONSUM MATA est demonstratio ordinata completa. In casu opposito INCONSUMMATA. CCLXXXV. VERITATES INTER SE CONNEx ΑΕ sunt, si cognitio unius pendet a cognitione alterius. 4 fIta in Systemate WoLviI sunt ueritates conne-Nae , cum subsequentes semper ex antecedentibus intelligantur.
CCLXXXVI. CIRCULUS IN DEMONSTRANDO cst uitium, quo quis ad demonstrandam propositionem aliquam utitur alia, quae in
dependenter ab illa demonstrari nequit, siue, cum quis propositionem s. probat pyr propositionem B. et propositionem B. rursus per propositionem s.
. Eiusmodi circulum committeres, si hanc propositionem eus simplex non es figurarum, per hanc probares, quia ens simplex non est extensum, interrogatus autem, cur ens fimplex non est extensum' responderes, quia nou est figuratum. Cl. STRAE HLERus, , principium contradictionis a priori demonstraturus, circulum apertum commisit, de quo uideatur, CAR-po v. dissert. de principio rat. Hi c. g. 6. Ceterum non attinet hie, multis disquirere, num argumenis' tum, quo existentia Dei ex finibus rerum probatur, circuli incusari queat. Cons interim WOLFIi cominmentatio de diser. nexus fatalis et sapientis, item C A N Z ii nos philosopli. Wolfianae ex Leibnitianae in
72쪽
Theologia Tom. I. Cap. II. discursι praeliminari g. 13. et Sec . ΙΙ. Cap. I. de Existentia Dei pCCLXXXVII. METHODUS ANALYTICA est, qua ueritates ita proponuntur, PPOut uel in uentae fuerunt, uel minimum inueniri potuerunt.
Haec methodus in recentiorum Mathematicorum dissertationibus et schediasmatibus, quae diariis Eruditorum inseri solent, obuia est. CCLXXXVIII. MET MODUS SYNTHETI c A est, qua ueritates ita Proponuntur, prout una
ex altera facilius intelligi et demonstrari potest.
Hae methodo utitur WoLFius in scriptis suis philosophieis, maxime latinis. CCLXXXIX. METHODvs MIxTA est, quae ex utriusque combinatione resultat.
CCXC. COMPILATOR dicitur, qui, quae ea de re, quam sibi pertractandam sumsit, per alios libros sparsa reperit, in unum cogit, insuper habita ueritatum connexione, uel in scripto dogmatico historico , finis ac ordinis nulla habita
CCXCI. SYsTEM A est veritatum inter se et cum principiis suis connexarum congerieΙ. CCXCII. SusTEMATIs conditor est, qui ueritates apud alios autores obuias suoque fini accommodatas elegit, et inter se connectit. CCXCIII. PLAGIAn Ius est, qui, quae ex
aliorum scriptis hausit, uel aliunde didicit, a se
iuuenta esse, affirmat. Prodiit ante aliquot annos Lipsiae dissertatio de obligarione philosophi ad religionem, cuius auror, dici utS potest, quam graue coinmiserit plagium. Quast enim
73쪽
enim proseri, sunt ex Si Da Lis disputatione, non ita multo ante lenae habita, de obligatione hominicad religionem, desuinta, paucis tantum uerbis mutatis. Praeclarum uero hominem l
CCXCIV. Epiro MATon dicitur, qui exscripto maiore ea selegit, quae dato fini inseruiunt,
et exinde minus componit. E. gr. FLORus est epitomator L4-VII.
CCXCV. PERTRACTATIO SOLIDA est, quae regulii methodi ad amussim respondet. CCXCUI. ΡΕRTRACTATIO SUPERFICIAMR I A est, quae ab iisdem aberrat. CCXCVΙΙ. ΑΕ vvs IN INTERPRETAN Do dicitur, qui uerbis auctoris non alium tribuit sensum, quam quem iisdem conuenire, demonstrare, aut, ubi minime erroneus suerit, Probabiliter adstruere ualet. CCXCVIII. IN Ohvvs IN INTERPRETAN-Do dicitur, qui uerbis auctoris tribuit sensum er- Toneum , quem, iisdem conuenire, demonstrare
Si, quid sit iniquitas in interpretando, distinctius nosse uis, euoluas nonnullorum aduersariorum Woi pii seripta, miraberis ipsorum aequitatem scitolii interpretando. Interpretatio, generatim spectata est actus mentis, iudicans ex legitimis principiis de sensu sermonis, uel signi, ab afio prolati. CCXCIX. CONv INCERE dicimur alterum, dum incimus, ut propositio ipsi certa euadat. Hinc conuicti dicimur, cum propositio aliqua
74쪽
CCC. ΡΕnsu Asio sphsiue sumta est a Fusus, qui praebetur propositioni nondum si cienter
explicatae ac probatae. CCCI. PRAECIPITANTIA in iudicando est actus assentiendi propositioni nondum suffeten-
ter probatae ac explicatae. CCCII. RATIONES ASSENSUS INTRIN-sECAE sunt, quae ex notione subiecti desumtae . lsurar. CCCIII. RAΥIONES ASSENSUS EXTRIN-sECAE sunt, quae aliunde petuntur. Sie, si huic propositioni, Deus est summe intelligens, assensum praebueris, idque ideo, quia natura et indoles iubiecti, scit. Dei, te ad assensum illum mouet, ratio intrinseca adest. Si uero hanc propo- , sitionem pro uera habueris, quia alii id ipsum aD firmant, tunc assentiris Ob rationem extrinjecam.
CCCI U. PRAE iv DICIVM es iudicium erro- , neum per praecipitantiam latum. E. gr. Si quis iudicaret, religionem Romanensium esse optimam, vi quia sit antiquissima, β) quia pars maxima Christianorum ipsi dedita sit, γ) quia homines non ad securitatem perducat, tune praeiudicio illo occupatum esse, dicerem. Iudicat enim per praecipitantiam , quia ob rationes plane in lassicientes huic propositioni assentitur: Religio Romanen- sium est optima. CCCU. PRAE IVDICIUM AUTORITATIS
est iudicium, quo uera esse statui rhus, quae ab altero assirmantur, uel salsa, quae ab eodem negantur, Propterea, quod nobis constet, ipsum eadem assirmare, uel negare.
75쪽
6a DEFINITIONES τ IDENTIAE est iudicium erroneum de uiribus propriis ad ueritatem cognoscendam sussicientibus. CCCVII. REpvTARE ALTERvM idem est, ae demonstrare falsitatem propositionis, quam alter
pro uera habet. Cons. Rillso vir dissert. de Controuersiis eruditorum generatim spectatis. Helin stadii r 727. hab. CCCVIII. ALTERvM IMpvGNARE dici
tur , qui infu*cienter probat falsitatem propositio-
us, quam alter. Pro lsera habet. CCC IX. RErvTATIO DIRECIA saeos TENsIVA est, quae nititur demonstratione directa siue ostensiva. CCCX. REsvTATIO IN DIRECTA sue APo-GOGICA est, quae absoluitur demonstratione indirecta siue apOgogica. Conseras ea, quae supra num. CCXLI. et LII. dicta sunt. CCCXI. REpvTATIO A pn Iostr est, si de
monstratio salsitatis est a priori, si a posteriori,
dicitur REFvTATIO A POSTERIORI. Demonstratio autem a priori est, quae nititur desinitionibus et axiomatibus, tanquam suis principiis. Demonstratio autem a posteriori est, quae nititur experientiis indubitatis.
CCCXII. LOGO MACHIA est impugnatio Propositiovis, cui respondentem notionem veram svoscit impugnans, sed quam ipse aliis verbis exprimit.
Si quis e. gr. impugnat hanc propositionem ' datur nexus in hoc uniuerso, et tamen concedit, omnes eueu
rus habereJhas causeas escientes et finales, quod ipsum
76쪽
nexus appellatur, eius impugnatio est logomachia. Conf. WEREN FEL s. de Logomachiis.
CCCXIII. Cores EqvENTI A est propositio salsa, quae ex alia, quae Pro uera uenditatur,
insertur. ISumit WOLFius uocem consequentiae hic paullo strictius, pro iis sedicet ridiculis et periculosis conseque intiis, quas alter, animo nocendi, format et cumulat.
CCCXIU. CONfE IENTIARII dicuntur, qui consequentiis alio fine utuntur, quam animo refutandi.
Cons. HOLLMANNI dissertat. de Iure consequentiarum.
CCCXV. ARGUMENTUM INVIDIA DY CTUM uocantur rationes, quibus is aliorum placita odium colicitatur, quo opprimantur. Legi hic et expendi meretur CLERici dissertatio de argumento theologico ab inuidia ducto, nuper admodum a pererudito quodam Aeademiae nostrae Magistro separatim edita, et succinctis obseruationubus collocupletata.
CCCXUΙ. ΡεκsECvΥoa est, qui sub praetextu ueritatis defendendae dissentientes in discrimen famae, fortunae, immo uitae adducere co
CCCXVII. DEpENDERE susE nempe incertamine erudito) nihil est aliud, quam demo strare, nos ab altero non fuisse refutatos.
CCCXVIII. TENTAMEN DEFENSIONIS
est, si quis insufficienter probat, propositionem, quam pro uera uel probabili habet, ab altero non suisse refutatam. i . CCCXIX.
77쪽
CCCXIX. SCRIPTA POLEMICA sue R RI-s T I C A sunt, quibus errores refutantur, aliorumque sententiae impugnatae uel defenduntur, uel earum defensio tentatur. CCCXX. SCRIPTA APOLOGETICA uocantur, quibus continentur definitiones aduersus impurstiones errorum ridiculorum et periculoso rum, nec non aduersus Persecutores.
CCCXXI. D 1 spvTATIO est mutua propositionis alicuius impugnatio ac defensio in loco publico facta. CCCXXII. ΤΗΕ sis est propositio ad disputandum proposita. CCCXXII I. Oppo NENs est, qui thesin impugnat uel refutat. . CCCXXIV. REspo NDENs est, qui thesin contra impugnationem defendit. CCCXXV. PRAEs Es est, qui Partes r spondentis suscipit. CCCXXVI. PROPO si Tio RESTRICTA est, in qua determinatio 1ussciens subiecti adest.
E. gr. Homo, qua corpus, est corrΠptibilis. Determinatio autem illa subiecti restrictio appellari solet. , CCCXXVII. PROPOsITIO IRPESTRICTA siue R EsTRINGENDA dicitur propositio,
in qua subiecti, uel praedicati notio non 1usiicienter determinatur. E. gr. Ouae rara, sunt cara , est propositio irrestricta, quia in omni casu uera non est, adeoque
78쪽
. LOGICAE. - 6s CCCXXVIII. Ρn opos ITIO LIMITATA est, si determinatio subiecti, ut cuius praedicatum eidem competit, sit uel aliqua eius Pars, uel
dicitur, cum ipse praemissam syllogismi uel restringit, uel limitat, h. e. determinationem omis. sana supplet, sub qua praedicatum subiecto con
CCCXXX. Docvng est rerum, alteri incognitarum , notitiam verbis, uiua uoce prolatu,
ONTOLOGIA NATURALIs est complexus notionum consusarum , terminis abstractis, quibus generalia de ente iudicia exprimimus, re-- - spondentium, communi facultatum mentis usa
Quid sit Onrologia in genere, indicat Definitio XUII. Sic ut ontologiae naturalis nouimus confuse, quid sit spatium, tempus, Ordo etc. CCCXXXII. ONTOLOGIA ARTIFICI
xis est distincta explicatio ontologiae naturalis. 9 CCCXXXIII. PRINcie IvM CONTRADI CTIONI s dicitur haeo propositio: Fieri non potest,
79쪽
Vid. BuLFiNGE Rus Dilae. Sect. II. Cap. III. Demonstrare conatus est STRAE HLERus hoc principi um a priori, in Disseert. I. de Existentia Dei s. 3ar. sed quo successu, ostendit Clar. CAR povius in dissertat. de principio rationis subpie. g. VI. et MuLLE.
Rus ini bentiisquirim Philosὀpho I. 3. CCCXXXIV. CONTRA Di CERE aliquis Fbimet ipse dicitur, si idem simul esse et non esse prυ-
nea eiusdem a firmatio et negatio. E. gr. Contradictio est, ii assirmas, mundi euenius esse per caussas escientes et finales inter se connexos, et simul negas , mundi euentus per caus as escientes et
CCCXXXVI. RAT io surpici ENs est id, 'tinde intelligitis, cur aliquid sit
E. gr. Si cera, soli expolita , liquefit, ratio iussiciens liquefactionis est calor solis. Ex praesemia enim caloris solis intelligitur, cur cera potius liquefiat,
spondet notio. In Metapitysica germanica β 28. WoLFius definit nihil per id quicquid nec est, nee esse potest, siue, quod idem est, quicquid impossibile est. Quae in definitio eadem est cum praesenti. Quicquid enim impossibile et contradictoriuin est, id cogitari nequit, adeoque ipsi nulla respondet notio.
CCCXXXVIII. AL 1 IID est, cui aliqua
notio respondet. lCCCXXXIX. PRINCIPIUM RATIONIS
SUFFICIENT Is est propositio: Nihil est me ratione sufficiente, cur potius fit, quam nou fit.
80쪽
oNTOLOGICAE. De hoc principio, recentiori aetate a permultis
in conixouersiam uocato, uideantur BuLFINGE Rus Dilue. Sect. L. CV. III. item STRAE N LERus in tract.
sensu atque usu principii rationis si C. HAGMgi ERI Disseret. de Princ. Rat. fu L. et CARPov. in Di p. de
Pincipio Rat. sust. et HAGAN. in Comment. de M rhodo mathematica p. I p. ubi nouam huius prinei pii 'demonstrationem concinnare uoluit , quam tamen uberius examinare, non est huius loci. Quae LAM-Gius, aliique contra hoc principium monuerunt dudum confutata sunt.
CCCXL. IM possin ILE est, quicquid con- /tradictionem inuoluit.
CCCXLI Possia ILE est, quod vulgam contradictionem inuoluit.
Observ. I. Sum triar το possibile a Wor. pro latius pro omni scit. eo, quod existit et existere potest. Quo 1ens a non contra distinguitur τω actuali, sed τω impossibili. Cors f. Κi NnLER. de plausophia possibiliam. ,
. Oh serii. II. Caue hane definitionem cum nonnullis ideo improbes, quod negativa est. Constat enim ex regulis Logicis, quod definitiones negatiuae locum habere queant, si alterutrum contradictoriorum positive fuerit definitum, et unum contradictorie Oppositum negetur de altero. Quam quidem regulam
facile applicabis, si nosti, possibile atque impostibile sibi opponi tanquam contradictoria. Cons. Scri Losas Ri dissert. de Cautione philois circa definitiones I. 3 a. seqq. Η AGEN. ae Methodo mathematica P. aso. observ. III. Suppeditatur a nonnulla τῆ possibilis definitio positiva. Possibile definiunt per id, cuius existentiae praestandae sussiciunt uires alicuius rei existentis. Cons. BuLPINGER. in Diluc. s. δ .seqq. item in tract. de origine mali s. Ias seqq. Sc MLos susti dissere. epistolica adHOheselium de Ideis g. s.seqq. et FROBEsius in Commentari de Philosophiae indole et faris. E a CCCXLII.