장음표시 사용
171쪽
DCCCLIX. MOTI v A COMELETA sunt, si omnes rationes expendimus, ob quas obiectum, ad appetendum uel auersandum propositum, tu. dicatur uel bonum uel malum. Si aliquas tantum expendimus, dicuntur motiva incompsita. DCCCLX. VoLvNTAs ANTECEDENS est appetitus rationalis, qui oritur ex motiuis incompletis. VOLUNTAs CONSE hv ENs est, qui Oritur ex motiuis completis. E. gr. Si quis, ob coeli serenitatem, sanitatisque
eonseruationem iter meditatur Lipllam, tune uult illud ipsum iter ob rationes et motiva dicta. Cuin aurem negotia, quae adhuc expedienda sunt, et quibus obrutus' est, expendit ι iter suscipere non uult, sed potius domi eum morari. Antecedens hic oritur noluntas, nondum ponderatis Omnibus eiicu instantiis particularibus, adeoque ex motivo in completor couis Jequens uera aascitur, spectatis circumstantiis particia. larthus, adeoque ex motiuis stompletis. ,
DCCCLX I. CON sv ΕΥvDO AGENDI dAritur habitus agendi ex determinatione praetersta , seu ea, quae si ui motivorum Praeteritoriam, quatenus eon se perceptorum memoriam habemus. Exemplum consuetudinis istiusmodi est , cum quis singulis horis matutinis uinu in adultum hibit, quod iam saepius secum sumsit. Hic, qui consuetudine agendi ad bibendum determinatur, non inqui- . rit, muri potus ille salutaris sit, an pernicissus. Sed tantum bibit, quia saepius iam hibit, et quia iucunditatem eius uini olim persensit, nune autem istius iucurulitatis, olim perceptae, confuse et saepe quo
DCCCLXII. UOLvN JATAM COGERE idem est, ac ui quadam externa animam deteris minare ad appetendum uel auersandum.
172쪽
PSYCHOLOGICAE. IS9. 6 CCCLXIII. NOLvNTATEM COGERE idem est, ac ui quadam externa eam adigere ad
DCCCLXIV. SpoNTANE ITA s est princia pium, sese ad agendum determinandi, latri mim. Sic, cum, misso studio theolqgieo, ad iurisprudentiam te confers, sponte studi una imis amplecti diceris, quia te ipsum ad hoc studium execiendum, determinas.
DCCCLXV. ACTIONEs dicutitur spoN-πA N E A L, quatenus per principium sibi intrinse eum, sine principio determinandi extrinseco, agens easdem determinat. , '
. Ialis actio est, cum te determinas ad iurisprudentiam. Eiusmodi actiones competunt etiam bruti .
DCCCLXVI. Moivs CORPORas Vo-LUNTARIi sunt qui pendent a uoluntate animae. . INVOLVNTARII appellamur, qui ab ieadem non pendens. Ita. pedum motuS est motus uoluntarius, palpita. tio eoidis est modus inuoluntatius.. DCCCLXU H. LvuENT Est pACERE dicimur, quando facimus , quod nobis Placet. Mr-NVs LugENTER PhCERE dicimur, quando facimus, quod in se spectatuna nobis displicet. DCCC LX VIII. ANIMAE LIEERTAs est
facultas, ex pluribus psisibilibus sponte eligendi, quod ipsi psecet, cum ad nullum eorum per eseutiam δε-
173쪽
DEFINITIONES. DCCCLXIX. IND1'FERENΥI, 3 et ii appellatur ille ilatus animae, quo pia in disserens est ad agendum, uel noli qgendum. D CCC LEX X. RE G1MEN COR postis est sa- cultas, ex pluribus motibus uoluntarii S, per stru Auram eorporis possibilibus, libere determinandi eum, qui actum consequi debet. Haetenu, definitiones, ex P0cliologia empirical desintae. Nune sequuntue definitiones ex Psycho -
substantiae genus admittunt. Dicuntur a μινορ, sol is , linicus, Tales sunt, qui, liel nonhisi coi pota, uer nonniti spititus existere
siue corpora existere, a stirmant.. v inter laoe Materialistas teferuntur Hona si va
Inter ideat istas illimen sinna recentius professus Osiost si v I Bgac xa LY, Collegii Ι tramatis. quoci Liuslibi in Hibernia est, socius, In tribus Vialogis, O lieano idionale conscriptis, de Imilaaterialuato. illitiae, initi,edidra prouulentia Nil minis, et realitate animae, et perlectione e agnitionis humanae. Lon-
174쪽
PAYCΗΟLOGICAE. I 6 ID CCCLXXIV. EGoisTAE sunt, qui non nisi sui, quatenus nempe animae suut, existentiam realem admittunt.
DCCCLXXU. Dua LisTAE sunt, qui et
substantiarum materialium et immaterialium existentiam admittunt, h. e. et corporibus realem extra ideas animarum existentiam concedunt, et animarum immaterialitatem defendunr.
DCCCLXXVI. ROGMATI cr sunt, qui ueritates uniuersales defendunt, seu quid assi mant uel negant in uniuersali. . DCCCLXXVII. SCEPTICI sunt, qui metu erroris c6mmittendi ueritates uniuersales insuper habent, . seu nihil assirmant, nihil negant in uniuersali. . . DCCCLXXVIII. IMιGO IN G E N E R E est repraesent tio quaelibet compositi. DCCCLXXIX. IMAGO MATERIALIs est
repraesentatio compositi in composito. IMAGO. IMMATERIALIs est repraesentatio eompositi in
simpliei. DCCCLXXX. Ρ1cτvRAE sunt repraesentationes compositi in superficie. . DCCCLXXXI. Scu LexvRAn sunt reprae sentationes in solido. DCCCLXXXII. Spsc ills IMpRxss A est motus ab obiecto sensibili organo impr sius. DCCCL XXXI II. ID EA MATERIAL is est motus, inde ab obiecto sensibili ad cerebrum pro
175쪽
- IDEAM UNIVERSI, quatenus nonnulla, quae eidem insunt , clare percipit. DCCCLXXXV. PERCEPTIONES ORDI i NATAE appellantur, quae repraesemant res constanti ordine sibi inuicem succedentes. INORDI NATAE dicuntur, quae repraesentant res, nullo ordine se inuicem consequenteS., , ' DCCCLXXXVI. CAM pvo PERCEPTIO NuM dicitur multitudo perceptionum simultane-
DCC CLXXXVII. S grusus AC VI dicuntur, i , Ii essieitur, ut clare aut distincte percipiat, quae antea obscure tiel confuse peres plabat.
Hinc uides, uel maxime per telescopia et i, iero. scopia acui uis uni, cum, ope illorum, ea, quae au- stea disti qui non poterant, idistinguere licear.
D COC)LXXXVIII. MEMORIA SENSITI- v λ ANIMAL 19 est si cultas, ideas Peprodu-ictas et res, per eas repraesentatas, confuse recognoscendi. INTELLECTu hos uero est saeuitas , ideas reproductas distincte recognoscendi.
Illam homo cum brutis habet communem, haec uero homini non nisi propria est.
DCCCLXXXIX. MEMOR 1 A LAx Dr dici- ltur, quando ad functiones suas, seu ad eliciem i
dum actum inepta redditur. 3DCCCXC. RATIOCINIA PRIMITIVA EP-pellantur, quae ex aliis se prioribus ortum minime ducunt, seu, quae in alia simpliciora resolui non possunt. DERIVATIVA uero sunt, . quae
in alia simplieiora resolui possunt. Ad
176쪽
. PSYCHO LOCI A E . Ad ratiocinia primitiva pertinent syllogismi ea. tegotiet, ad derivativa refertur sorites, utpote qui ex pluribus syllogismis in unu in contractis constat. DCCCXCI. IMaECILLITAs IUDICII est
impotentia iudieandi ex defectu notionum uniuer- /silium, ad iudicia discursiua requisitarum. D CCCXCII. V svs RATIONI s est potent; a actus eliciendi, ad intuitum nexus ueritatum uniuersalium necessarios. Auctor autem hic intelligit potentiam proximam,
qua anima actus illos elicere potest, quando uoluerit, 'et quando occasio ita tulerit. Ipsa autem ratio, tan- qutura facultas 1 pectata, nobis inest per potentiam remotam , ita ut eidem quidem non repugneut actus, ad intuitum nexus ueritarum uniuersalium requisiti, non tamen eosdem elicere possit, nisi aliae praecedant animae' modi lieationes,
DCCCXCIII. Tnsostr A est ueritatum uni- uersalium complexUS. Sic theoriam legis habet, eui ueritates uniuer- . sales de eadem sunt cognitae. ' . DCCCXCIV. ΡΕRCEpτIONIM PRAEvID Ε n E dicimur, quatenus nobis conscii sumus, nos
Si nouerimus, amicum, qui per lili quod tempus absens fuerit, iam factum fuisse red neem , nobis conscii sumus, nos eum adire, et colloquia cum ipso
COMMERCIVM INTER ANIMAM ET COR vs
dicuntur hypotheses philotophorum, qua exco
gitarunt ad rationem reddendam commercη, inter animam et corpus intercedentis. Cum uero tres potissi inuin hypotheses in medium Protulerint, tria quoque systemata dantur explicandi L a Mm
177쪽
eommercium inter animam et corpus. Altem mi est systema influxus physici siue Aristotelicum, alterum systema caussarum oecasionalium sue Cartesian N,aIrerum systema harmoniae piaestabilitate siue Leib-
DCCCXCVI. MARMONIA MENTIR ET CORPORI s appellatur explicabilitas perceptio-nom animae, Per mutationes in corpore contingemes et motuum uoluntariorum in corpore per 'uolniones ac nolitiones animae, uel etiam apperitiones atque auersationes eiusdem. Obs. l. Explicakilitas uero ista consistit in hoe, quod ex iis, quae in corpore contingunt, intelligatur, cur tales iam sint aniatae perceptiones, ex appetitionibus uero ae auersationibus sensititiis siue rationalibus, eur istiusmodi latri in corpore fiant motus spontanei uel uoluntarii. Obs II. Sie e. gr. si rationem reddere potes , qui sat, ut, cum uis huc nec illuss peθem Inouere, pellmoueatur ad decretum animae huc nec potius illve, explico hardidniim metalla et corporis. ' .
D C C CX CUII. Psus teg res rLvERg dicitur substanna una in alteram, si quaedam realitas quae inerat uni substantiae, transfertur in alteram,
cui ante non inerat, Talis influxus statuitur in motu duorom globu-Iorum. Cum enim globulus A in globulum B quie- . . seentem Incurrit euritiemque ni ouet, posti confli Amnglobulus A minorem uim habet, quam ante eundem
et globulus B, di in qdiete ut istiusmodi destitutus erat, post conssilium aliquam eccipit. DCCCXCVIII. Cost pus nostrum organicum PHYSICE INFLvΕRK dicitur in ANIMAM, . quatenus ex corpore quaedam in animam trans se tur realitas, quae, cum ante corpori inesset, nunc insit auimae. . ,
178쪽
' DCCCXCIX. ANIMA PHYSICE IN FcVE- .RE dicitur IN COR pvS, qu rido in idem trans. fert quandam realitatem, quae ante non inerat. DCCCC. SusTEMA INFLUXUS PHYSICI. dicitur, qviI commercium illux mentem et corpus ex
Matur per iustixum ph cmn corporis in animam, et animae in corpus, seu, quod perinde est, per . aetionem corporis tu animam, qua corpus in antviam insuit, et per actionem avissse in corylis , qua auia ma in corpus insuit. Plures de hoe systemate commentati sunt, legi
systema influxus pctysei defendit.
Tales sunt Aristoteliis scholasti ei, et nonnulli Nostrae aetatis philosophi. Nomuero totum genus humanum systema illud iam per defendisse dicendum est, ut Vener. LANO ius existimat. Cartesiani enim sine dubio quoque ad genus humanum pertinent. DCCCC ΙΙ. SYsTEM A CAvssARUM OCCA froN ALI VM dicitur, quo commercium inter meu- rem et corpus cxylicatur per modificationes harmon
eas immediate a Dιo factas. sev per uoluntur em Dei generalem et co tis legibus liberrime adpri tiam. Hoc systema , quod etiam 1bstema instentiae aliva pellatur, defenderunt C ARTE fi A NI, nominati in MALEBRA cHius, de la FORGE, et recentiori aetata STvRMius. Cons. BuLFiNGER in dilucidat. g. 3 31. seqq. Goτxscuh D in diff. a. uimlic. S siem in x. EL wicu in diis recentiores de anima controu, Vit. t 727.
179쪽
I66 ,D E F I N/Ι Τ IONE Scuntur, quae ui agendi propria destituuntur, Deo
tamen agendi occasionem praebent. DCCCCIV. OccasIONALIsTA dicitur, qui systemate caussaxum occasionalium in explicando
commercio, inter animam et coi pus intercedente, utitur, tum etiam, qui corpora in morus communicatione ac conteruatione instar caussarum occasionalium considerat. i DCCCCV. SYsTEMR HARΜONIAE PRAESTAE ELITAE dicitur, quo sommercium auimae epcorporis explicatur per serum perceptionum atque appetitionum in auima, et seriem motuum iu corpυre, quae per uatnrum auimae ac coryonis harmonicae sunt.
seu consentimi. , '. Systeilia hoc quoque dicitur Lei trianum , propterea, quod a LEis ivio primum inuentuna est, et et ab ipso in Journal des Savans cum eruditis fui communicatum Anno I 69 . pag 444 Hoc syste ma Leibnitianum, ab exteris et domesticis eruditi impugnatum, postea moLFivs I7aO. in Metaphys Gerim F. 76 . proposuit, et tanquam probabilo actiun -
. sit. Hunc secutus sui PiNGE Rus, idem systema explicauit ci defendit in comment μ. bpothet. de Harmonia auimi et corpor. humani maxime praestabilita , anno 172ῖ. edit. item in dilucidat. g. III. seqq. et in epist. Amoeb. Post Bu I. vi NGER PM complures alio R
180쪽
CLAR cx. Inter nostros uero eruditos, praeter LAN-c iv M ' eo' B vtingvM, systema hoc impugnarunt,' Mucii κκ εκ in duabus difffertar. de IIarinoma mentis et cor ov. humani flabilimento orbato 172 . H. L L. 11 ANN in dissertar. III de Haris. praef. Vii. et Gotting.
cando conrnercio , inter animam atque corpus intercedetre, . tum. ςtiam. tu motuum communicatione ac si inseruati De. 'i Tales Harmonis lae plerumque putantur esse illi, qui WoLvi A No systemati fauent. At experientia docuit, exim plo Cel. GOTT.sc HEDII aliorumque, UOLFii aliquem systema legitimo uexu posse defendere, et nihilo minus Harmoniaini praestabilitam
DCCCCVII. S p 1 R i et v g est substantia inteL
DEItι ri uoluntate praedita. Non itaque synonyma sunt Spiritus etens simplex, eum ad notioncm spuitus completam plura requirantur, qua in sola immaterialitas. Id quod obseruare debuissent, qui, cum WOi Fius, omnia composita constire ex enti bus sinu licibuς asseveret, ipsi imputant, se, omnia corpora eX spiritibus, coagmentata esse, Gimare. Ridicule profecto l. DCCI CVIII. Se IRI Tvs P ER PECTIS SI-
sIMVS dicetur, qui omnia possibilia sibi 'repracleu- tu i distincte.