M. Frid. Christ. Baumeisteri ... Philosophia definitiua hoc est Definitiones philosophicae ex systemate Lib. Bar. a VVolf in vnum collectae succintis obseruationibus exemplisque perspicuil illustratae et a nonnullis excerptionibus vindicatae accesser

231쪽

a I 8 DEFINITIONES PHYSICAE.. MCCXLI. Costpvs rLvIDvM dicitur, si ea

suerit materiae variabilis et interlabentis quanti . tas, ut materiae constantis particulae a mutuo contactu diuellantur.

MCCXLII. Conpvs Mo LLE dicitur, s particulae corporis sucile cedunt tactui, et facilis earum sit ab inuicem separatio. MCCXLIII. CALon consistit tu motu peculiari; cuiusdam fluidi subtilis, ex uno corpore in

aliud transeunti S. MCCXLIV. Conpvs CALIDUM dicitur, quod manu nostra calidius, calorem contingenti impertitur. MCCXI.V. COR Pus p RIGIDUM dicitur, qOud,minus calidum,a contingente calorem reci Pit. MCCXLVI. Gu Av1ΥΑs corporum est illa corporum affectio, qua illa uersuS centrum terrae

. tendunt. . i

MCCXLVII. STELLAE p Ix ΑΕ dicuntur illae ihellete, quae eandem constanter a se inuicem distantiam seruant. MCCXLVIII. PLANETAE dicuntur stellae , quae ab occasu uersus ortum ad alias aliasque progrediuntur. MCCXLIX. AETAE R dicitur illa materia, quae uehiculo luminis inseruit.

tationes atmosphaerae sensu PςrceptibileS. . . ' - MCCLII.

232쪽

DEFINITIONES PHYSICAE. 2IO .

MCCLII. TEMPE sTATES STATAE sunt,s1 stato tempore redeunt.

Diuiduntur hae tempestates in uerem, aestatem, au.

Ctumnum. et hiemem.

MCCLIII. METEOR A dicuntur, quae in a tmolphaera nostra genita in conspectum ueniunt. MCCLIV. NgavLA est congeries uaporum cassorum in uicinia collectorum. MCCLV. Nua Es sunt uaporum congeries in sublimi collectorum. δMCCLUI. NugEs rLvvIA seu GRAVIS dicitur, quae uaporibus crassioribus, in guttulas confluentibus, uel guttulis, ex uaporum conglaciatorum in aquam resolutione Ortis constant. MCCLVII. ΙMn Est dicitur, si aer fuerit laeuis uel guttae maiores et plures una formentur. MCCLVIII. N1 Mnus est, si impetus uenti sistatur sinuit, ut integra nubes, ueluti uno impetu, descendat. MCCLIX. GRANDO sunt grana glacialia. MCCLX. TERRAE MOTus est illae naturae . effectus, cum terra tremit in superficie, imo ualide concutitur, ut aedificia superstructa similem tremo rem concipiant, imo subinde Prorsus concidant. MCCLXI. MAsT1CATIO est ille actus animantis, quo cibus, ore assumtus, dentibus incisoriis dissecatur in frusta, molaribuS autem comminuitur: saliua assiuente permixtuS. MCCLXII. Ciu CvLATIO SANGUINIs esteontinuus ille motus sanguinis, quo sanguis ex pulmone ad cor per uenam Pulmonalem redit, et sini-

233쪽

aIO DEFINITIONES PHYSICAE.

stro cordis uentriculo infusus, motu cordis in arteriam magnam exprimitur, Per cuius ramos ad omnes corporis partes desertur, unde per ramos Venarum redit in uenam cauam, dextro cordis uentriculo iterum insundendus. MCCLXIII. SusTOLE vocatur motus iste, quo cor constringitur. MCCLXIV. D1ΑsΥOLE est motuS, quo cOT dilatatur. MCCLXV. ΡυLsus Connis dititur motus

cordis per arterias continuatUS.

MCCLXVI. V1ΥΑ dicitur is status, quo sunctionibus animalibus, ueluti nutritioni, sensatio mi

ci motibus, locus est. Obseru. Non dubito, quin plures adhue in PhysicIs

suppetant definitiones, quae annotari mereantur. Cum uero instituto meo minus consentaneum sit, plureb, quam in TuuMMIGII institutionibus philos. UOLF. depreheri. duntur, dafinitiones adferre, egoque praeterea totam haricphilosophiam definitivam ea lege eum publico commuis ni cauerim, ut definitiones, in addiscenda philosophia uel maxime necessariae, i. e Logicae, Metaphysicae, atque morales, auditoribus meis redderentu 1 familiares, excusatius peccasse mihi uideor, quod iusto breuior ici addu-ecndis definitionibus.physicis fuerim. Cuius interest, plures nosse definitiones physicas, vel VER DR I Es I I Physicam euoluat, uel LOEsCHERI Physicam Theoreticam et Experimentalem compendiosam adeat, uel alios in

subsidium adhibeat. Praeterea complures definitiones Physicae iam allegatae et explicatae sunt in Cosmologia, ubi generalia prinei pia Physices fuerunt adductu. Ad eas itaque, L. B, Cosmologicas definitiones p. io . seqq. iam exhibitas, ubi, quae hie in physicis desiderari posse uidentur, reperies.

234쪽

THEOREMATA

PHILOSOPHIAE

RECENTIORI S.

236쪽

POSITIONES LOGICAE.

COGNITIO HISTORICA ope sensuum acqui

ritur.

Cognitio historica est infimus cognitionis humanae gradus. Cognitio historica est sundamentum cognitionis philosophicae. Cognitio ergo historica non est philosopha. turo contemnenda, sed ipsi cetera asserta sunt superstruenda. Nulla res, quaecunque etiam fuerit, est eiusmodi, quin eiusdem cognitio philosophica dari possit. Qui cognitione philosophica instructus est, non

ipsas modo res uel ueritates cognoscat, oporter, , sed ueritatem quoque rerumque nexum Perspi- 'cere debet.

Ad acquirendam cognitionem philosophicam non soli sufficiunt sensus, sed recta requiritur

ratio.

Qui ueritates cognoscit philosophice, easdem

dena onstrare nouit. ιQui de aliqua re philosophatur, eius rei, de qua philosophatur, rationes et catillas debet nosse. Cum philosophica cognitione cognitio mathe, mali ea est coniungenda, ubi summae, quae datur, certitudini studueris.

237쪽

224 POSITIONES LOGICAE.

In Philosophia reddenda est ratio, cur posi1bblia actum consequi possint. Philosophia et cognitio philosophica disserunt a se inuicem, et philosophia recte dicitur habitus cognitionis philosophicae. Non ille statim uocandus est philosophus, qui huius alteriusque obiecti cognitione philosophica gaudet. Philosophus, debet habitu asserta sua demonstrandi esse ins ructus. Philosophus gaudeat necesse est scientia. Philosophus asserta sua certis et indubitatis principiis superstruere debet. Is in tradendis ueritatibus, uel etiam in cogitando, ordo est philosopho obseruandus, ut principia certa et indubitata praemittantur et praesubcianturi et ex his nexu legitimo cetera asscrta de

ducantur.

In ordine, quo philosophus in tradendis ueritatibus utitur, ea sunt Praemittenda, per quae sequentia intelliguntur ordo, quo philosophus in dogmatibus traden. dis uti debet, requirit, ut nullus admittatur terminus, nisi qui accurata definitione fuerit iam ante explicatupPhilosophus uti debet methodo mathematica. Methodi mathematicae leges sunt, ut α) nulli termini uagi et indeterminati adhibeantur, sed nonnisi illi, qui per definitiones legitimas sunt determinati. δ) Vt principia certa Praestruantur, exiisaue conclusiones rite et demonstrative dedu-

238쪽

POSITIONES LOGICAE. Iascantur. γ) Vt Praemittantur . ea, unde cetera intelliguntur et demoustrantur. Quae sunt methodi mathematicae, leges, eaedem sunt methodi philosophicae, ut adeo methodus mathematica et Philosophica sint una eadem

que methodus.

Iu stylo philosophico uel maxime est ratio habenda perspicuitatis. In stylo philosophico cuilibet uoci et cuilibet phrasi conssans signis aius est tribuendus. Omnis ornatus, qui sermonis perspicuitati ossi- eit, ex stylo philosophico est proscribendus. Philosopho, qui methodo utitur philosophica, cuncedenda est libertas philosophandi.

Sine libertate philosophandi nulla dantur aut expectari possunt incrementa scientiarum. Philosophia est uel theoretica sue contemplai tua, uel praetica. Philosophia theoretica uel circa res, ex materia concretas, uel circa res, ab eadem seiunctas, . uersatUr.

In disciplinarum pertractatione primo omnium loco pertractanda est Logica. .

Metaphysica, siue philosophia prima, est prae

mittenda et Physicae et Philosophiae morali. Datur omnino Logica naturalis Qui Logica utuntur naturali in cognoscendo uero, regulis quibusdam dirigantur, necesse est. Ii, qui secundum Logicam naturalem actiones suas instruunt, regulas, secundum quas iudicant aut ratiocinantur, non distincte perspiciunt.

239쪽

226 POSITIONES LOGICAE. Illi, qui sola Logica naturali sunt contenti, saepissime dabi et errare possunt. Logica naturalis recte appellatur Logicae artifi-eialis distincta explicatio siue explicata es gies. Logica artificialis s naturali non differt essentialiter. Logica artificialis multum antecellit Logicae naturali. In Logica naturali rhgulae deduci debent ex natura mentis humanae, eiusque modo agendi. Erudirorum nemo potest sola Logica naturali esse contentus, sed illi adiungat adhuc Logicamarii si ei alem. Logica artificialis optime ita pertractatur, ut disposcatur in partem theoreticam et practicam. Non sine ratione, et ueteres, et recentiores ita tractant Logicam theoreticam , Ut eam secundum tres mentis operationes disponant. omnis idea est uel clara uel obscura. Ad elaram ideam siue notionem alicuius rei ob. tinendam requiritur usus sensuum, cum attentio.

Hoc clarior euadit idea, quo pluribus sens busTem quampiam perceperis Idea obscura fit clara, ope attentionis. Cum nobis est idea de aliqua re obscura, cauendum est, ne alteri quoque statim esse obscuram ideam eiusdem rei existimemus. Ideae clarae, neglecra attentione, fiunt ob

1dea, clara recte diuiditur in ideam distinctam

240쪽

POSITIONES LOGICAE. 227 Cum de aliquo obiecto habueris ideam distina, clam, tum de notis, istud obiectum constituentibus, habebis ideam claram. Cum de obiecto aliquo habueris ideam consu- sam, tum de notis, Obiectum istud constituentibus, habebis ideam obscuram. Attentio ad ideas distinctas acquirendas uel inprimis facit. Si distinctam alicuius rei ideam habueris, tum

illam poteris cum aliis per uoceS communicare. Critorium noti es confusae est, cum eam per uoces cum aliis communicare non possum Us.

Qui equid nobis sensibus repraesentamus, id confuse nobis repraesentamus, er recte uilirmatur, Te- Praesentationes sensuales, qua tales, esse consus as.

Si cum alte.ro debet communicari id ea confusa, obiectum, cuius habetur idea consuti, alterius sensibus obiiciatur, siue ostendatur, necesse est. Lumen mentis humanae consistit in flatu clararum et distinctarum idearum. Crescente cognitione rerum clara et distincta, crescit lumen mentiS. Idea distincta recte diuiditur in completam et in incompletam.

Recte porro idea distincta distinguitur in adae.

quatam et in inaciaequatam. Idea adaequata oritur ex idea distincta nota. ,rum characteristicarum.

De omnibus rebus ideas adaequatas sormare nobis non possumus. In analysi notionum non possumus in infinitum Progredi. -