장음표시 사용
351쪽
3o Iritatis jureconsultos tum anti pii 3res tum recentiores hanc sententiam tueri videam, non tamen possum intermittere, quin, quid mihi hac de quaestione videatur,exponam, qua in re licet ab illis omnibus, praesertim eruditissimo aetriis nostrae Menochio nostra dissideat opinio, ac D. Modestino adsentiatur, non id ideo 1 nobis hic adnotari quisquam existimet, quasi unum illud nobis propositum hoc loco sit,uti sine dclectu omnesModestini in hisce quaestionibus effusas assertiones nostro adjuveni' suffragio,sed ut,quod ab aliis non satis,ut res postula revidebatur explica tum,a Modestino autem recte traditum animadverteremus, cura atq; dis ligentia nostra perquisitius examinatum ac discussum lectori benevolo exhiberemus,idem non modo Modestinum nostrum, sed&cosa quibus hac in parte discessimus facturos fuisse rati, si patrem nobiscum ad hanerem cogitandi voluntatem attulissent, vel negocioru scitaran multit dine minus impediti,asterre potuisscnt.. Recte itaq; i dici arbitror, non minus in reductionis instanti a pro- leto. bandi onusci incumbere,qui illud in priore instantia sustinebat, quam in appellatione: Primo quia certum est tarbitria redacta esse ad similitudi- ar. n em i v d i cioru m itcompromissem. pr. . de arbit. q uae regu l a q ua nivis om nibus notissima sit, paucis tamen fortasse cognita est, eumq; ad hanc quin stionem in pri. Ausu nobis sit, operae procrum est eam paulo accuratius.
explicarintam itaq; similitudinem arbitria necesse est habeant, vel ex con- Ventione parti uim,ver exauctori rite legum,&quidem vel ratione proces- lmS,Vel ratione auctoritatis,quam su stinent. Ex conventione partium ju- ldiciis similia arbitria esse ncqueunt qitia i privatorum consen sus judicem 22.. non facit eum qui nulli praeest judicio, nec quod is statuit, rei indicatae co-ti net auctoritatem strictaronina.9. Caepiusdistene omn . quae quam Vis d eo loquatur judice,qui ordiaria fungatur jurisdictione, nihil tamen vi deo rationis, cur non ad arbitrum quoq; referri debeat, praesertim cumfverba illa legis ultima rei iudicatae mentionem faciant, qualem effectum inaudo quoque reperiri nemo, ut opinor, dubitaVerit Et vero si sola partium conventio ad tribuendam arbitro iudicia riam auctoritatem sufficeret, nunquam legum auctoritas ad eam stabiliendam necessaria fuisti t. iupotcq uae & lanientiam dicere cogit arbiti ut, L Labeo secundo irator. ertiost earbitr. & actionem t. exceptionemque clat Ex sic nientiaearbitri semel vel expresse et tacite,lapsonimirum decen
352쪽
Habet igitur arbiter,quam primum, partibus electus est, auctori. ltatem, magis quidem eam bencsicio legis lustragante, quam quod eam a compromittentibus consequi potuisset. Atq; haec causa est, cur iii diciis iarbitria similia dicantur. Vnde sequitur hactcnuscam sit militudinem intelligendam este,quatenus de persona arbitri agitur, utpote cuius aucto .ritas no tam a partibus, quam a lege stabilitur,qui Est verus regulae memoratae sensus. lCaeterum' ad litigatores ipsos quod attinci, haudquaquam for-lte arbitria iudiciis similia sunt: hi enim nulla alia dc causa iudicio ac de-lcreto arbitri obligari videntur, nisi quia inter ipsos convenit,& hoc casu lpro ccdere potest sentcntia corum, qui arbitria contractibus similia esse contendunt,de qua sentcntia dixi supIanMn.I .c eqq. quanquam eam ne ll hoe quidem fortasse casu admittorct subtilior iurispers crutatio, eo quod jlicet ex partium conventione originem sumat arbitrium, iro tamcn ideo lminus inde propter iudiciariam auctoritatem, quam conventionem su- iam, state arbitri sententiae litigatores coguntur : nisi etiam dicere velis, eo quod partes, dum ad ordinarium judicem veniunt, non minus contral huntanter sese, quam solemni stipulatione. text. I. Prespraeustr. s. q. idem lscribis.ardf.depecul stari oportere sentcntia iudicis, non tam propter auctoritatem eius,quam Vim con ventionis, cum tamen non Origincm iudicii,
sed ipsam juclicati velut obligationem spectandam csse, post Marcellum a1firmet Vlpianu in eo quem paulo antc adduximus f. idemsnbit. Quae ratio, non obstante eiusdem i. r. f. qus erat comprom se. Io. . depecul. quidum ratione laudi no tam ex re iudicata, quam ex stipulatu agi dicit, huic t argumentationi nostrae repugnaro vidctur hodicctiam in compromisso llocum habere videtur,cum hodie&aistio&exceptio cx arbitri sententias
tro judiciorum i similitudinem obtinent arbitria, non quidem ratione solemnis alicuius pro ccssus, quia hic in arbitriis nccessarius non lest,ut dictum est supra n.V.relinquitur tamen processus summarius, ita ut lsummario more etiam extra strepitum iudiciarium arbiter causam co. ignoscat, caeretisq; judicandi partibus dcfungatur; deinde&quidem secundo necessario4ntelligenda est illa similitudo de auctoritate iudicia tria, quia tcrtium dari nequit, cum t totum iudicium ipsaque iudicis functio universa duobus hisce constet, in cognoscendo nimirum & deccr-inendo seu potius exequendo, quorum primum illud expcdiendi pio cedendiq; i iliaco by Cooste
353쪽
dendiq; munus continet, posteriora duo non nisi auctoritate impe rio quodam perficiuntur. Nunc itaq; ut ad propositae sententiae comprobationem descendat oratio, fatis,ut opinor,ex his quae iam diximus constat,cu hic de sententia arbitri, ni viri arbitrio retractanda,atq; ita deco quod ad arbitri persona maxime pertinet,agatur, regulam illam quae arbitria judiciis similia dicit, hic in primis locum habcre: quod si locum habet,recte arguitur inde,primo: non minus t arbitri quam iudicis sententiam praesumtionem pro se habere iusticiae,id quod fere communiter a DD. traditum est. MUM L
Iudiciorum instann.9.ibiprimm es quando agitur de Iusticia, sec. quoniam i &pro sententia iudicis praesumitur. Menoch.d raesumi. lib. a.Fres mi. o. incis. dicendum nunc s.cte.in secundo temp.re.n.aa.ibi: Hocsane casu multo magis, sec..Secundo sequitur etiam inde, quod sententia i per rcductionem
suspensa,praesumtionem illam amittat, Alex Π. cons. I . incip. q risurer, an dictω.n.az.ibisecundo potes res raderi,sec.er eonfra .imi' n causa or lite inter Francisis. .ibine raesumitur pro sententia a bu Ioris,orc.tib.a. saltem ea tenus,ut quoad merita causs&probationes, non amplius oneri probatio. nis subiiciat eum,qui reductionem petit,quia iidem quoq; est in appellatione,qua interposita, suspenditur Virtus sententiae,loni. f. 9 Sed furti. ισδε his qui not.Diom. IgadS Turpil. Alciat.depra smi.reg trafumis n.αver. est ratis,quia virtus iisc. qua de causis i idem in causa appellationis, pro Dationis onus lustinet, qui in prima instantia probandi munere functus est, ut docui supra n. ILAtq; hanc sententiam, quodquoad merita causae, idem probare debeat in reductionis instantia, qui in prima coram arbitris probabat, 'c bis disertis siccutus est Raph.Cum.in con s .inc'. anre tuto civitatis I M. cenii col. n. versEt in hac quae onereduritionissatis anarebit,oci
354쪽
s U autem huius rei ratio expeditissuna: nam ut supra ostendimus,
certum testarbitria limitia esse iudicis.quoad auctoritalcm iudicis, quae hic in sententia consideratur, quatenus nimirum sentcntiae exstincta auiactoritate, iudicis quoq;, qui eam tulit,auctoritas quasi quodammodo co- vellitur,neque enim ulla reddi ratio potest, quamobrem, si in uno tem
l pore ante reductione in simile eluaudum sententiae,in altero, nempe,posti reductionem non si mile sit. Et pertinet huc in primis altera regula, quod i reductio quaedam
sit species appellationis,cmud inguemus sa. Ade arb. Lan frant. ab Ana intrariTriarint.in I .membron.Pa.ibi, quae reductio est quaeduisse. cies appetiandi. Dec.inc.quomam contra.υ n. r. vers. quM reductio es quaedam se cies cstc. .deprobat. Lud Rom.inlinciendumaeo.n. G. vers. cum enim haec insta a pellationis habeant.cte. Alexan.ibiaen.aa.ver quia talisperitio habet instar appetationis, sec.f. deverb. obligat. saltem ad hoc ut arbitri iurisdictionem suspendat. Bal Inc.I.q. ncimus.n.I. v K IIem recursis a Feriorem quisuccessit. OY.quo tempore miles. Lan anc. ab Ariadistrare de obit. membro I. nsa. ver
habeis 'endere,efrc. caiiod si ergo iudicantis iurisdictionem suspendit, san hnecessario etiam suspendit id quod ex iudicantis iurisdictione dependet, ut sententia. Et vero cum sententia non aliunde quam ex iurisdictione arbitri quam is,quoad iudicandi sententiamq; serendi potestatem, a te gibus, non autem a pacto compromittentium,cosequitur, ut docuimus dependeat,absurdum cstet,veram ordinarii iudicis sententiam praesumtionem iusticiae,quam ipsi leges tribuunt,a miricre, intcrposita appellatio ne: Laudum autem,quod longe inscrtus est sententia solem ni, praesumti; onem istam retinere, quamvis reductio petita sit, nisi dicere malis, prae sumtionem istam iusticiae in laudo ex conventione compromittentium comparari,quae cum duret petita reductione, praesumtioncm quoque iustitiae durare, sed hoc falsum est. quemadmodum enim ex pacto compto mittentium nulla tribui potest iurisdictio,ita nectutis ulla praesumtio induci potest,quia hoc esset iura seu legest condere, quod privatis minime competit, sed magistratibus his, qui iurisdictionem generalem habent, Fart. in L -nespopuli,na.ver se non valescum careans,ore. dejus. Gur. Porro est&alia, qtra huic sententiae nostrae ratio succurrere videatur; nimirum, quia si dum de arbitrio retractando agitur, pro coita militaret praesumtio,ut retractationem postia latationus probandi imponereti sequeretur inde quod i arbitro assercnrisibi plene fidem esse factam, crederetur id,quod esset exemplo pessimum. Raph. man. d. consso. col. n.
355쪽
versm cundum hoc arbitror asserens. cte. Regulariter ' enim iudex ille, qui ut vir bonus judicandi arbitrium habuit, lata per eum sententa,
testimonium perhibere de aequitate vel iniquitate eius nequit. Dcob. M nota. de arbitraruis. cos. lib. r. quae s. prando,udex ferre possis Iesimonism,oc. n. I. quoniam hoc t ne judici, qui tamen arbitro longe est eminenti. or, licitum est, Specusat. in tit. de te . f. opponitur I. n. I .ibi . Item quo uis in eadem cause, sec. Ex his apparet tiam Alciatum qu1m Menochium hac in quaestione paululum i juris ratione deflexisse. Alciatus enim ind. reg. s.flυμmt. Ia. n. s. vers. generaliter ego teneo,cte. sea inst. νωδε capitis, existimat laudunullam habere pro se justitiae praesumtionem, necante nec post reductionis petitionem, eo quod universia eius auctoritas, pacto compromittentium pendeat, male ille quidem: non enim hic quaeritur quantum partes sibi mutuo devinciantur conventione sua inter has enim tantum pacti solius considerationem locum habere supra n. ai. concessim , sed quaeritur hic de auctoritate arbitri, nimirum,an is ejusmodi habeat auctari. talem ut sententiae ejus praesumtionem aliquam justiciae iura impertiant. Nec obstat idicas, a pacto originem omnem jurisdictionis atq; auctoritatis suae nancisci arbitrum, nam id verum est, sed ejus posica auctoritas quoad omnia ea, quae ipse vigore huius compromissi gerit, , iure con firmat ur. Cum aute sentcntia non minima sit pars munerisarbitrarij,certe non potest ea ex solo pacto contrahentium aestimari,quamvis inde prima ejus serendae potestas nata sit, non magis quam sit contractus eos qui primum a jure gentium originem traxerunt, postea autem etiam jure Civili confirmati sunt, ex solo jure gentium aestimare velimus, & non etiam ex iure civili, quod in hanc rem, ad actiones dandas aliaque similia longe est jure gentium cssi caci . Et consensit quidem hactenus nobiscum Menochius, quod existimat, praesumtionem illam justiciae etiam pro laudo non minus quim pro sententia militare, Menoch. depraesumi. u. a. d. prasmi. 7s. num. s. dc Camnon tam ex pacto compromittentium quam ex juris auctoritate profici Dci. Zpraesumi. Io. numerosexto vers nec ob atquod cribit, cte. in t co autem videtur paulo fuisse indulgentior in sententiam illam doctorum, quos postea numero vigesimosecundo. ibi: Existimo has opinisnesio e. adducit, dum arbitratur laudum etiam post reductioncm petitam retinere praesum tionem justiciae,&onus probandi in reduccntem conjicere. Nam si verum est, praesumtioncm istam ab auctoritalcarbitri pendere, non au rem 13os
356쪽
pacto compromittentium, ut ipse loco iam memorato contra Alciatum docet, & nos supra demonstravimus, sane quamobrem suspensa arbitriauctoritate, hanc tamen praesumtionem non suspendi crediderit, non video, nisi torsian, quod multos in ea sentcntia esse doctores animaduet
Age igitur videamus rationes cas, quae ad hanc eorum sententi am asserendam asterri potant. Prima itaq; quam supra recitavimus, haec est: Aiunt reductionem' ad arbitrium boni viri, sicut&universu 'compromissum potius similec me contractui quam judicio, ideoq; nullum ex judicior tim jure ad compromissium probabile argumentum duci posse, atq; hac ratione naturam conventionis potius eme attendendam, quae etiam interpossita reductione duret,&c. Respondeo quinimo quo ad auctoritatem arbitri sententiae 4; quam tulit,vim ac virtutem,vel produccndam,vel suspendendam,arbitria sinaj-lia judici,ssunt, uti supra demonstravi. Secundo ajunti cum arbitri ambitiosa illa processiis scriptionisq; solennitate non utantur, facile quamvis arbitri sententiam hac ratione impugnatum iri, si reductionem petens, neque ullo probationis me. tu constringatur, nequc adversarium suum justiciam arbitrij probare
posse intelligat, utpote quem publicis sciat actorum subsidijs esse destitutum.
Respondeo primo, quamvis instrumentis doceri non possiet arbitrij aequitas, testibus t tamen quin comprobari queat. Dubium non esse. Barsiolium cssocietatem. ptuagesimo sexto. S. arbitrorum. num. a . ibi: es ideo etiam dicta tessum se alia acta,crc. .proserio. Alexandis Uciendum.so.n. 21. vcrgerideὸ-σprobatione actae.. orcssis verb. obligat Deinde vero, haec oblectio proprie respicit pro costum seu formalia, ut Vulgo vocant pragmatici, nos aute hic agimus de materialibus, quo ad J cetastitaq; solennitate docendam,fateor equidem adhuc militare praesumptionem pro laudo, donec solemnitatis alicujus in judicio arbitrario Irequisitae defectus, reducente probetur. 5.1N.m auth in m. C. desentent.ex brevic.recit. Rub. m.aeco quinquagesimo colscuda vers.quav enim quo ad ordinem 'uris, erc. Et hoc casu defendi posset opinio contraria. Tertium argumentum icorum, qui contrarium tuentur, est, quia, inquiunt, sola appellatio sententiam suspendit, nec ullo jure cautum reperitur,quod dc rediictio arbitrij vim enervet. Pespon-
357쪽
Respondeo primo, quod imo non modo appellatio sententiae, sed& reductio potestatem suspendend i arbitri j ex j ure habeat, eo quod reductio appellationi aequiparata sit, ubi tautem duo inter sese in jure aequi s. parantur, sane quicquid de uno expressim statuitur, id ctiam de altero iconstitutum esse exilii mandum est, quamvis hoc disertis alicujus legis,
Cornem cons II . incipit. licet primo assectu. col. a. vers. quando enim duo casin, sec. lib. I. Marc. Anton. Blinc. mpractica cr .cap. quod incipit. Postquam vidimus
quaejudicia n.I .ibi sedclarum eis quod quando, sec.Moristin.Pisor. conf.υ.n. Is .ibi: nam quod tuitur in uno, sec.tib. a. Deinde vero, quamvis regula ista red tactionem appellationi aequipa rante non adjuvaremur, susticere tamen nobis ad hanc rcm deberet so Ia Baldi, utpote illustrius doctoris auctoritas, qui hanc potestatem suspendendae. universiae jurisdictionis arbitrariae redactione tribuit, loco eo, quem supra num. s . adduximus, ubi hoc summa notatione dignum esse
Scitum enim est, 'quod quoties casus incidit, magna sit eruditio- γ nis laus atque gloria habere alicujus Doctoris decisionem in specie seu interminis, ut vocant, Iicet is sine lege forsitan loquatur. Luae Gomes in g. aquὶ. a. num. I . vers. quia dum casw accidit magnum eu. Ins. de acy. mesemb. cons. Is . incipis. in hanc necessirtae. n. os ibi: quia inpractica dum casus incidit ,erc. er cons et . incip. Arnstari, abbI. n. I9.ibi: Nam magnum eis habere decisionem. quemadmodum I econtra qui decilionibus specialibus relictis, ad 68. regulas coniugiunt & argumentationes generales, pauperes vulgo doctores esse creduntur, F F r. in c. placuit. I. col. s. vers. Nota secundo quod ubi actus attribuitur,orc.ibiectis.t norant fas refoclere de Iure perdeciales,oc.ex depraescript. Luae Gomeian d. g. aeque. n. I . vers quia regulisgenerales alligare. ecte. Q. dea I. VP semb. d. conc p. n. o. vers. quodalligare regulas generales. 67 d. cons a . n. v. verso Daspauperis ea docZoris, sec. lib. I. & positivi. Felin. in c.cum ordinem Ccoc .verssese praedictam accumulationem a nomine abi:'expedire consultantes per regulass,erc. ex. de reseripi. Caetcra argumenta quae ad contrariae sententiae patrocinium in
medium attulit, hic ipse D. Modestinus, satis quoq; ab ipsis refutata sint, quibus hoc solummodo adjicio, quod Reductio 1 ad arbitrium viri boni peti possit, no modo propter dolum, sed &propicr culpam arbitri, siqui-
358쪽
d em laesio enor si t. Raph. m. d. confiso. co si vers. Adida. quod quaeritur, an debeat reduci. oc. Ideoq; idccisio illa Curtis &Menocliij, quam sup .n. . retuli, quod prius adversus Arbitrum agendum sit, eo tantum casu locum inveniet, quando dolus expressea reducente arguitur, non autem ubi simpliciter, vel cliam ex culpa tantum petitur reductio, quia haec t actio, ut quae famam laedit, odiosa est. l. r. f. aistrator. st. dol. ideoque restringenda. e. odia. IS. ex. de reg9ur. in . & consequenter neq; ad casum simpliciter petitae reductionis, neq; ad culpam extendenda, illud quia in dubio meliorem viam clegi sic actor putandus est, hoc quod 1 si delictum arguatur, semper in obscuris id quod minimum est jura sequantur,l en per ιννοί- siuris.G. ibi: Dec. n.y.ibi: Tertio regnia etiamprocedit. sec.gri reg. r. Quin etiam ego de hac Curti j&Menoch ij practica vehementer dubito nam tactio de dolo famosia est, ideoque tum demum datur ubi nulla alia superest, d. LI. hic autem semper reductionem petere laesus potest, quare hanc doli actionem tum demum institui posse credo, ubi reductio non competit, id est in subsidium, ut sentire videtur Laristanc. de arbit. memb. I. n. so. ver hoc intellige quod in subsidium. oc. Et facit huc in argumentum tex. l. non debet. II. f. Et quibuMam r. . dedo bi haec t doli actio non datur plebeio adversus consularem receptae auctoritatis, nec vili adversus hominem Vitae emendatioris, est autem arbitri auctoritas a compromittentibus recepta, cjusque vita maxime quo ad ipsos compromittentes inprimis approbata, Ergo, &c.
uibus terbis potheca contrahatur PSUM MARIA. '
r. In hypothecis consituendis mens magis quam verba contrahentium in r-
a. Causa magis verborum, qIam verba ipsa consideranda s. Verba intesisti debent secundum naturam dispositionis cuia ponunturia, adsignificationem minus propriam redigenda sint . . Dictio borti cris qui Agni et
359쪽
IJ EtrusLubech coram judice hilius urbis Lipsiensis c5λ fessus est se debere Ioanni Harm ut certam summanta pecuniae, postea adjecta est haec clausula:
vexstnugisnhbe, ahit I hoc est , ut autem Harmuto dehacpecunia a Petro Lubecens cautum Ν domum siuam Hammuto cessi,ut eam habereta ossideret, donec Harmuto de o
mni liga mutuo data pecunia satisfactum esset solutum b.
quaerebatur, an his verbis constituta esset hypotheca in aedibus Lubecensis Et videbatur quod non, cum debitorhic usum tantum & habitationem aedium concessisse videatur creditori, donec ei satisfiat non jus in re seu hypothecam constituisse. Sed collegae mei D. Bad hornus, NI D. Iacob. An no IF 2. mense Septembri, existimabant hypothecam constitutam, propter clausulam praecedentem, Zanuisia uti ex fidinexti&c. unde apparet, quod non solum propter usum, sed & pro cautione & securitate tradita sit possessio aedium. Cum ' ergo in hypothecis constituendis magis inspiciatur mens contrahentium quam Verba, sin. quae respignori obit at judicarunt ipsi hypothecam contractam. Pro qua sententia facit, quod causa magis Verborum, quarta verba ipsa consideranda sint.'
360쪽
a Consideranda t. Magis debemus inspicere calisam verborum, rnentemq; contrahentium,quam quid Verbum quodq; notione sua proprie significetig An.int i quis sin venditione .fastus es csi in vendisi oneI.JΤ.compraeae Bal cons Iog.inribit. Anno domini. circa medium consilis, vers quia magis debemus inspicere. o c. ob. a. Facit etiam i quod verba intelligi de bent secundum naturam dispositionis eius cui apponuntur, etiamsi ad lsignificationem minus propriam redigenda esse M. On.mpraelud. fusianz n. Os ili. cundo quia verba debent. Alex.conc Ias. incipit. puto deiure concludem dum num. . cibi or verba d. bent istelligi.hb. a. quamvis itaq; verba illa conventi O n is reuinet allelbe inόuhaben bnb bube lenii cc.propria sua significa tione hypothecam non importent, attamen quia cx praeccdenti verbo therii heri quod cautionem & securitatem notat cui statim subiicitur mentio domus, satis apparet,praesens negotium agere de hypotheca indomo constituenda, ideoq; &verba ista sequentia ad hanc significationem accommodanda sunt.
aranda an sit praestanda inprocessu coram Vniet resptate 'SUMMARIA.
Vniversitas est corpus clericorum υe laetum cum clericis. IusSaxonicum in Dis ubi viget terris Saxoniaeγω civile es. Clerici vivunt legibus Licorum in his quae adprocessu muriciaris in perti
Academia Li ensi rivilegiata utpossit procedere de psi optino
Guaranda exceptio est dilatoria nec admenta causa quicquam pertinet. Statura, in cimile sunt in is locis ubi essent. Matula juris communis aucuritatem habent in locis ubi vigent