장음표시 사용
132쪽
CHREΜES, senex. MENEDEMUS, Senex. CLITIPHO, adolescens. CLINIA, adolescens. 'SYRUS, semus.
s o S Τ R A T Α, matrona, PHRYGIA, ancilla. iBACCHIS, meretrix.
ANTIPHILA, Chremesis filia. NUTRIX.
133쪽
In militiam proficisci gnatum Cliniam, Amantem Antiphilam, ComPulit durus pater;
imique sose angebat, facti poenitens Mox ut, reversus Clam Patrem , divortituY i Ad Clitiphonem is amabat scortum Bacchidem , Cum arcessseret Cupitam Antiphilam Clinia: Ut ejus Bacchis venit amica, BG sorvoIRE
Habitum gerens Antiphila, factum id quo patrem Suum celaret Clitipho. Hio technis Syri
Decem minas meretriculae aufert a se . .
Antiphila Clitiphonis repΘritur sorori Hanc Clinia, aliam Clitipho uxorem accipit.
venit, 'nisi ponas patre, quod habetur in B Et C Beroll. et Feliansi libro. Vorum glossema Id VIdetur.
134쪽
Chremes Sostratas uxori gravi Θ im erat, si puHIam Pareret, rat eam Statim interjiceret. Fuit haec immanitas in Ueterum moribuS, ut, cum fera nulla ait, iquae foetus suos non diligat, i Si quos alere nollent liberos , eos recenS Πat S aut irat Γscere, arat e onere fas Mutarent. SoStrata Puellam enixa fiat est maternus semPer animus Hemeritior9 vitam ei adimere non sustinuit; sed yauPerculae cuidam antii Corinthiae, Thiterae nomine, ea Oriendam dedit;/ etiamque, . muliebri quadam suPerstitione, annulum do digito detractum suo jussit Ne tina cum Puella ex sueret. Id , od tum stulto factum videri Poterat, Postea Muellae saluti fuit ejus enim annuli OPo laudem Ggnita est a suis. Anus aeo tam PuelIam Anti sti m n miriat, educat quo titsuam. Eam, cum adolcUisSct, GΠuSquo illius fila ptita retur , 'Menedemi filius Clivia Merdite amare comit,proye jam ut Pro uxore haberct. Quod, rata rescisit, pater ita violenter tuἰit, ut Ilium assiduitate jurgandi elam militatum in Asiam abὀro COEgerit. Tum vero, qui filii amorem iniquo animo tulerat, multo iniquiore ejus. Hem absentiam ferre comit. Itaque, ut de se su MILeitim absenti Ars daret, qui eum Saevitia sua exegisset ex aedibus, aedes, Su ellectilem, familiam vendit, yraetor, qui servi ad OPUS ruri . faciundum ratiles erant, inagontemque Sibi agrum com arae, ubi a Drima lume ad
noctem rasn Serbos modo exercerct, vcrum etiam, homosoxagenariuS, Senectutem miscrial modis excruciaret suam.
Fro noto Clinia Thiltera, quae, ut dixi , AntiphiMa '
Draiahatur mater, extremum vitae diem morte confecit. Clinia, eum jam mensos tre3 abfuisset, amicae desiderio rcυersus, non auSUS CSt Patrι Ss iu conmectum dare, iantiquam illius ameritatem veritias; sed ad Gliti-
Mrionem, Chremetis situm, disertit, quicum magna i si
135쪽
vit Sostrata, ejusque indicio Anti hilam filiam stiam
esse cognovit. Garidis exsiliens omnem rem defert ad virum, qui, ea lebiter objurgata, re eream tamen f-liam i se quoquo gavisus eSt. Iam Ornrita in tranquallo erant, absque Bacchide Irtisset; sed et illi quoquo mouo docem excudendae erant argenti minas, et Periculum erat, Ire aliqua eam Chremes siti amicam esse roscisceret. Ibi Syrus audax consilium init, quomodo Et utrique Soni rem, ut erat, Patefia ret, commodo se tam imi edito Hegotio exMediret. Primum igitur Chremeti, Iimori, inquit, quomodo argentum a Menedemo ari iam. Dicemus ei, Bacchidem hanc tui Clitiphonis amicam es.se; Orahimusquo, rit eam donii suae dies aliquot esse Patiatur, tequo id celatum Selit. Porro Clinia f-liae tuae, modo re erta est, formam Sibi comi/M-citam esse dicet, eamque Petet ΠαOrem. - Puid tum p
Pecurriam, inquit, Vctet a Patre Suo, quδ ΠΩNGU Hu Vtae.OrΠamentia coemat; eam Pecuritam numeraturus est Baechidi. Iam autem ad Menedemum, Sy ri hortatu, transierat Bacchis, et eo PomPam Omuem suam tranS-
duxerat. Curemes Primo non satis consilium illud Aro Bare ς At illam certe, inquit Syrus, Pecuratam, Pro qua filia tua o Posita est Pignori, quin disssisas, jacere honeste non Potos. Ego vero, itiquit Chremes, et li-Benter quidem. Immo vero, iust Syrus, dato eam Cli
ti honi, qui ad Bacchidem de erat: ita enim facilius
credet Menedemtis, eam illius cSSE. - Sit ita sanc.
5ιιmeratur a Patro Cliti horai Pecunia, quam ad moretricem Perferret. I terea tota res detegitur. Indignari Chremes et fremero et minitari, se omnia atrocissima exom la editurum; tandem, cum Prius Ani,hilam Cliniae collocasSet, Partim Meraedemi, Partim uxoriS, VI c-eibus delenitus ignoscit. Clitiyho se, rolictis meretriciis amoribus, uxorem ducturum Mollicetur. Crim autem ceterarum fabularum argumentum uno die contineri soleat, hujus non nisi biduo e liciari Potest.
136쪽
Νε cni sit vostrum mirum, cur partis seni Poeta dederit, quae sunt adolesCentium, Id deinde dicam; primum, quod veni, eloquar Ex integra graeca integra Comoediam Hoὁi sum acturus Heautontimorumenon; 5 Simplex quae ex argumento facta est duplici. , Novam essct ostendi, et, quae esset; nunc, qui scripserit, Et cuja graeca sit, ni partem maxumam Existumarom scirct vostrum,et id dicerem; . Nunc, quamobrem has partis didicerim, paucis dabo. Ictoratorem esse voluit me, non prologum Vostrum judietum fecit, me actorem dedit, Si hic actor tantum poterit a facundia, Quantum ille potuit cogitare Commodo, 'Qui orationem hano scripsit, quam dicturus sum. Nam quod rumores distulerunt malevoli, Multas contaminasso graecas, dum facit Pauca, latinas, factum id esse hic non negat, Neque so pigere, et deinde facturum autumat. Hah t honorum exemplum, quo eXemplo sibi Potacoro id facere, quod illi fecerunt, Putat. Tum quod malevolus vetus poeta dictitat, pento ad studium so adplicasse huno musicum,. Prologi versu I. Guyetum secutus sum et Palmerium Lamp. GTuter. q. p. 8ψ5: Nam vulgo legitur: Id primum dicam; deinde, qriod Veni, eloquar. Guyetus: VOCES, inquit, Di I-lao duao primum et deinde loca invicem permutarunt. - Ιctautem factum est ab inoptis librariis, qui ro primum primo Ioco ponendum essE arbitrati sunt, et τι de indo altero. ΜaIE Esntlejus in verbis deinde . quod usni, o loquar, ipsam fambulam intelligit, ad quam agendam huc v nexit Ambivius post prologi recitationem: siquidem nunQ venit, h. e. in SCenam Pro diit, dux illo ot dominus gregis hahitri prologi ad eloquendum ea, quae prologo dicenda erant, nomen atquct argumentum fabulae, et quis scripsisset; quo facto scenam x liquit et induta Menedemi persona post int xvallum rediit Cum altero Sene; quactxes duae sunt, minimo confundendao. q. Glossator Bemh. : in- . tegra, ct nullo tacta. Cf. 7. 6. Ita Benit. V. r Duplox q. eae n. f. e. simplici. Beinb. A manu D DuplEx q. EX R. f. o. dup Iici. I a. actorem sensu forensi. Vid. Clav. CiC. h. V. 13. Inepte libri: Sod hic cicto T. Correxit nenti. 15. Ornti Ο-nem hanc, Toliqua hujus prologi. 19. Plerique ituri, in his nostri: Neque se id pigere, quod placet Guyoto.
137쪽
Amichm ingenio fretum, haud natura sua: Arbitrium vostrum, vostra etaistumatio. 25 Valebit. Quare omnis vos Oratos volo, Ne plus iniquirin possit quam aequum oratio. Facite aequi sitis ; date crescendi copiam, Novarum qui spectandi faciunt copiam Sino vitiis: ne illo pro se dictum existumet, IO Qui nuper fecit servo currenti via Decesse populum. Cur insano serviat pDo illius peccatis plura dicet, cum dabit iAlias novas, Nisi finem maledictis facit. Adeste aequo animo; date Potestatem mihi. 35 Statariam agere ut liceat per silentium:
Edax parasitus, sycophanta autem inpudens, Avarus leno, adsiduo agendi sint mihi Clamore summo, Cum laboro maxumo. 40Mea Causa Causam hanc justam esse animum inducito,
Ut aliqua pars Iaboris minuatur mihi. Nam nunc novas qui scribunt, nil parcunt seni: Si quae laboriosa est, ad me Curritur; Si lenis est, ad alium defertur gregem. 45 In hac est pura oratio: OXperimini, Ita utramque Partom ingenium quid Possit meum.
Si Dunquam avare pretium statui arii meae, Et eum Esso quaestum in animum induxi maxumum, Quam maxumo servire vostris Commodis: 5OEXΘmplum statuito in me, ut adolescentuli
Vobis placero studeant Potius quam sibi.
26. Ita Bentl., noque aliter libri vetustiores. v. : V. Quam- Oh xeni otC. SO. Vitio malebat Guyetus sicut Horat. Od. 5,Ω7, 59. Benti. et Cunii igliarnus). Sine vitio, inquit, id est ασινης -αως. Τo Sine Vitio quasi proverbials fuisse videtur. Gallice: saris si, Satri Et uet. Comoedia E sine vitio, id est, in quihus nihil sit absurdi, nihil a moribus Rhhorrens, sed omnia verisimilia appareant. Sine vitiis autem hic pro sin vitio scriptum ut, imporitis correctori hus: quod Enim de co-mo ostiis in plurali sermo est, putarunt etiam sino vitiis in plurali scribi oportere. 53. Sio id om vir doctus, sicut via dec derct dicuntur consuli vel praetori, honoris onusa ; quod ineptum in servo. U.: Currenti In via. 39. C Borol. : a g. sint Serii. Sed Cf. 57 et 45. 65. A Borol. et Frih.: - SC Tiburit, D nTCunt mihi nihil. L et I elanst.: nihil saxo utit mihi. Glossema.
138쪽
C. Quanquam haec inter nos nuper notitia admodum
Indo adeo quod agrum in proxumo hic mercatus es, Nec re fere sane amplius quidquam fuit: Tamen vel virtus tua me, vel vicinitas, Quod ego in propinqua parte amicitiae puto, Facit, ut te audacter moneam et familiariter, Quod mihi vid0re praeter aetatem tuam Facere praΘter quam Tes te adhortatur tua.
Nam, proh deum atque hominum fidem l quid via tibi pQuid quaeris P Annos sexaginta natus es, Μ Aut plus, ut conjicio; agrum in his regionibus Meliorem neque preti majoris nemo habet. Servi compluris: proinde quasi nemo siet,
Ita tute attente illorum officia fungere. Nunquam tam mane egredior, neque tam Vesperi Domum revortor, quin te tu fundo conspicer Fodero, aut arare, aut aliquid facere denique , Nullum remittis tempus, neque te respicis. Ha o non voluptati esso Satis Corto scio.
At dices: Enim me, quantum hic fiat, poenitet. 2o
. Ι.. SC. I, 2. zφ D accipienda verba nupor notitia, sicut somper lenita S Andr. I, 2, 4. Aliis placuit ri u P e ra, nec Por se male, Sed nescio qua auctoritato, A. Ita Guyet. U.: rol. 6. Guyet.: Pars hic pro loco positum, ut in illo versu Facilitas animi ad prirtem stultiti ne rapit, etc. amicitia oest dativus. Cf. Plaut. Τxin. 1, 2, 56. s. tibi aut B et C Be-xoll. Guoli. Frib. 11. Ita Benti. rabri male deproperato verho agrum: Aut plus eo, ut conjicio, etc. ' 15. V. et Servos. Correxit Guγet. Bonit.: Sorvos non pluris. 17. Ita BeniIojiIibor unus, nostrorum duo, B Berol. . et Helmatad , item edd. volt. Bonileio viεae et Palmerio Lamp. Gruter. 6. P. 8 6. Addo Eugraphium hoc loco et Donatum ad Phorm. I, 3, 71, quibus obtemporans Anglus Sagacissimus dedit 'fac ore , τω deniquoad praecedentia relato, sicut Phormionis l. l. Eun. I, 2, 78. VuI-gci logitur: F., a. ari, R. a I. f Tre: denique Nullum etC., verbo dctrii quo cum sequontibus ConjunCto, sicut Andr. 1, 1, 12o, Eun. Prol. P, Adelph. 5, , 51 ι quBm rationem Per Se non malam male defendit Guyetus, nec multo melius Zeunius qui testem ejus Iectionis laudat etiam Ciceronem des Fin. I, 1 quo loco alii logunt ferre, alii facere: quemadmodum haeo voCabula Commutari inter se soIent, ut monet Palmor. l. 1. Cf. Lindenbrog. 29. Sic Vett. quaedam edd. , Guyoto merito Probante. V. et vo Iup t. tibi os .e, numeria di xissimia. so. Αμε ρως Iegi
139쪽
Quod in opere laciundo operae Consumis tuae, Si in illis exercondis sumas, Plus agas. M. Chreme, tua tantumne est ab re oti tibi, Aliena ut curos ea, quae nihil ad te attinent gC. Homo sum: humani nihil a me alienum puto. 25Vel me monere hoc, vel percontari puta: Rectum ostὸ ut faciam ego; non est 3 to ut deterream. M. Mihi sic ost usus; tibi ut opus facto est, face. C. An C Uiquam est usus homini, se Ut crucietὸ M. Mihi.
C. Si quid labori est: nollem; sed quid istuc mali est Θ 30
Quaeso, quid de tΗ tantum meruisti Θ M. Eho ut C. Ne lacruma, atque istuc, quidquid est, faC Ine ut sciam. Ne retice; ne verere; crede, inquam, mihi:
Aut consolando, aut consilio, aut re juvero.
M. Scire hoc vis r C. Hac quidem causa, qua dixi tihi. 35M. Dicetur. C. At istos rastros intexea tamen Adpone; ne labora. M. Minume. C. Quam rem agis φM. Sine me, vacivom tempus ne quod dem mihi Laboris. C. Non sinam, inquam. M. Ah, non aequom facis. C. Hui, tam gravis hos, quaeso i M. Sic meritum est meum. 40 C. Nunc loquere. M. Filium Unicum adolescentulum
Habeo. At quid dixi habere me 3 Imo habui, Chreme;
tur Αt enim dices, quantum hic operis fiat, pos nitet.
Bonti. cum Murelo: At enim me, quant. h. OP. f., Poen. Guyoto placet te; sed mo habent plurimi Codd. , te no unus quidem. Ceterum dices servandum Videbatur; expuncto autermo peris, quod facito sit hauditur, legendum Socundum C Borol. rAt dicos: Enim Enimvero) mo, quantum etC. 2 . Ita Berati , Codd. Secutus suos et veti. odd. , qui hias seCundas facit A Borol.
V.: Α ut C. , on que, nihil quae ad te ait. 3 Frih.: A. ut C., et Da, nihil quac ad te ait. 8 29. F ih.: crucis turἶ Auscriptum alicubi fuit: - homini, ut crucietur 3 5ο. Vel sic Io-gendum esse vidit Bonit., vel sic: Si quid laboris, nollem, quod ipse excudi jussit. U.: Si q. laboris est, nollem, versia Pessumdato. 3I. Hiatum Denti ejus metuens Oie 1. Cf. Euri. Φ, q, Q. Sed juvnt interpunctio: Vid. not. ad Andr. 2, 2, 8. 55. Α Berol. re manu I. et B: quam dixi. . 56. Sic fers libri, etiam Α Βε- Tol. ΗΘlmstad. Frih., Bonii. Vulgo At non legitiar. 57. Sic mEliores nodd. , non Depone, ut Calpurn. aliiquo. Sequor Faesenum, Bentlojum etc. o. Ηui, t. gr. hos, quaeso. Sic A Be Tol. et Frib., non - quaeso γ sicut alibi. Guyetus: Hui, in-Ait, est mirantis. tam gravos hos, Sub. e tractas. Hoc dicithrenies, tractans ipsos rastros; deinde subjungit quasso, Sub. rvid , vicis te hoc. 'Gallices dicimus: Ie uous prie, id est Voyeet, je Voris priΘ; voye et Cola, jo Vnus prio. qa. Sic
Vett. aliquot edd. V.; Ah, quid d. h. iuo 3 Sed frequentius
140쪽
Nunc, habeam necne, incertum est. C. Quid ita istuc pM. Scies. Est o Corintho hic advena anus paupercula ; .Ejus filiam illes amare coepit virginem, . 45 Prope jam ut haberet pro uxore; haec cIam me omnia.
Ubi rem rescivi: Coepi non humnnitus, i Neque ut auimum decuit aegrotum adolescentuli, TraCtare, sed via pro volgata patrum.
Quotidie adcusabam: hem, tibino haec diutius 5οLicere speras facere me Vivo Patro, AmiCam ut liabeas prope jam in uxoris Ioco pErras, si id Credis, et me ignoras, Clinia. Ego te meum esse dici tantisper volo, . Dum, quod te dignum est, facies; sed si id non facis: 55 Ego, quod me in te sit facere dignum, iuvenero. Nulla adeo ex re istuC fit, nisi nimio EX Otio.
Istuc aetatis non operam amori dabam,
Sed in Asiam hinc abii propter pauperiem, atque ibi Simul rum Et gloriam armis belli reperi. ω
Γostremo adeo res rediit: adolebCentUlias . iSaepe eadem et gravitor audiendo viCtus est ;- '. Putavit me et aetate et benevolentia
Plus scire et providere quam se ipsum sibi: In Asiam an regem militatum abiit, Chreme. 55 'c C. Quid ais ἶ M. Profectus Clam me est; menSis tris abest. C. Ambo accusandi; etsi illud inceptum tamen Animi est pudentis signum et non instrenui M. Ubi comperi ex iis, qui fuero oi Consoli:
Domum Tevortor moestus atque animo fero m. 45. V. r Ej. si I. i IIo rim. eo. Pit Perdite, Propo etc.
Virginem Qxtremo vexSu tantum non omnes habent libri; hahent Etiam perdito, sed incerto IOCO. Quamobreni recis hocia BQntlcjo expunctum Censeo et illud Positum, ne dct merstrico Cogitemus. 49. V.: Tr. , Sed Vi et Via Per Volgata P., vocabulo vi, eliso et male collocato, τω Via Vero in linovom,λλαβον Contracto, quod nusquam fit. Recte Guyet. verba vi ot addititia censuit et vocidenda. 'Verum SiC quoque Versus Tractare, se avia pervolgata patrum) invenustus est, ut qui Isgitima Ca-Terct Videntur caesura. Frib.: Pro Vulgata. 58. V.: Ego istuca e t. non Rm. P. daham. Versum Vitans Pronomen expunximus, Et moliore loco posuimus amori, verbum gravius. 6o. Hoc ost gloriam helli axmis Tepoxi. Trajecta Vorha, Siout passim in Comico utroque. Perperam hoC mirati quidam mutant. h9. Frib. Ascens. et his. Cetorum Berol. B: fuerunt, idque fortasso x cipiendum est in ordinoni, deleto Ei, quod non legitur in Ascensanna. 7O. Quam Potestatem haberct hoc Ioco dicemus fors γ Gur tua suadet hvrio Pro valde. Sed sa modiuina vio