De perfecti conjunctivi usu potentiali apud priscos scriptores Latinos. Dissertatio philologa..

61쪽

bono. Multum valete . . . Nunc si placuit, plausum postulat comoedia. Scaenae exitus hic eo paulisper retardatur, quod histrio exacta comoediai spectatores valere et plaudere iubet. Nostro vero Asinariae loco retardationis causa est nulla. Quae cum ita sint, lautus Asin versibus 49 sqq.sine dubio scaenam non finivit. Sane Goet hoc in medio

reliquit, utrum ex priore recensione, an ex posteriore repetondi sint illi versus. Sed eo ipso, quod post indicatum scaenae finem uv. 488 490 ei collocati sunt, posterior orbgis videtur confirmari. Accedit, quod quibusdam sermonis

proprietatibus suspicio movetur. Ac primum animadvertendum est a priscis scriptoribus coniunctivum diserim nullo alio loco voci quae est praef8cini, e esse adiectum. Apuleius demum semel posuit praefascini non praefiscini diserim' vide supra p. 47 sq. not. 2. Praeterea nescio an Vox quae est fortasse uv. 493. 499 502 numquam a scaenicis in hunc modum absolute i. e. nullo verbo adiecto posita sit . Atque a Plauto etiam hae locutiones alienae videntur:

capitulum hoc ego D v. 496), secunda alicui facere v. 496), aliquem eae alio percontari v. b033. Adde denique, quod versus 492 et 50 iustis numeris carent. - Ceterum fac versus de quibus quaeritur a Plauto esse scriptos ne hoc quidem posito coniunctivi diserim rati legi a nobis constitutae repugnat. Nam si subtilius in rem inquires, locutionem quae est praefiso in diaeerim multo propius ad optativam sententiam quam ad affirmationem modestiore modo elatam ac-1 D dupllel Poenul exitu vide Gootat et LooW1 app. orit1cum. 8 Possis obicors Apulatum ab ipso lauto hanc locutionem deprompsisse. Sed hoc tempore constat Apuleium in elocution emngenda plura sumpsisse de vulgari illius aetatis sermone, quam a pr1 scis scri P toribus. Vocem autem quae est praefaseine ab his mutuatam non esse inde rmatur, quod etiam stronius, gravissimus vulgaris latinitatis

auctor, ea Voce usus est.

62쪽

cedere invenies. Nec enim subest haec notio Dies dii te honiate io jetri Oh unber en sagen, sed potius: Dies wii ohe ich et unber en su assen, sive motale io dies botri unber en sagen dumen/h- liceat mihi p. dicere:

coni quae infra de locutione pace alicuius iaeerim proferentur Sed paulo accuratius rem persequamur. Ac primum quidem adnotandum est et iis a m personam coniunctivi potentialis saepissime significare loquentis animum ad aliquid esse propensum' spectat igitur . . paene

diserim Tac dial. 32 aliqua ex parte ad coniunctivum volentis. Qua in re deprehendimus fines appetendi Volondi ot intellegendi iudicandi in mente humana parum

firme et distincte constitutos. Ac nostro quidem loco vel clarissime elucet optativa vis sententiae Leonida enim servus quae de se ipse praedicaturus est contra fascinationem praemunire Vult propterea ad infaustum omen avertendum optat, ut omnis invidia verbis absit. Nec brasis quae est praefiscine diserim analogis exemplis caret: nam aptissime comparare licet illud face alicuius diserim'). Veluti apud Ciceronem Tusc. V, b, 12 legitur: Bruti ego iudicium, ac tu diae erim, longe antepono tuo i. e. mogest A es mi nichi libetne en Ohne dis unahe reten Eu ollen9. Reapse autem hanc locutionem optandi vel omnino volondix notione praeditam fuisse lucu

i cons. Orascum ως μιν βασκανθω Thoocr. 6 39, lut Symp. 6, 73.3 Praesens quidem semper sors cf. Μstring l. s. s. g. 642 hoo modo ponitur exceptionis loco est . . clo os . I, 3 perfectum metum

rectum, Opinor, vocemu3 - onne vir ennen); sane notandum est h. l. numerum esse pluralem.

. conf. in p. Μll. 8 d. r. I 7 76, ad am. IT, I, d. Ieg. 3, 15, 33, d. lv. I, b, 2b, d. at 3 Vellet l, 7, 2. Vide ollam Wytten-bach ad Cic. d. leg. p. 488 d. reuE. rassens legitur s. g. lc. p. Maro. 2 4 hoc pace dicam tua conferre licet Ter Eun. 466 pace quod stat tua: ibi quoque sententia si optativa. Similem saltem vim adscire mihi videtur coniunctivus dicam, quando ad locutionem deum virtute Perparenthesin adloitu Brix ad Trin. v. 346j.

63쪽

lenter apparet ex hoc disticho i): Lutat Cates. p. etersiast fragm. d. mai. p. 192, 13 Cic. n. d. 1, 28 7M): Pace mihi liceat, caelestes dioere vestra Mortalis visus pulchrior esse deo Patet verba quae sunt mihi liceat s. v. dicere esse circumlocutionem simplicis enuntiationis . . diserim vel dieam . Iam quo magis confirmetur nostra explicandi ratio, Ldendum est, num praeter illud diaeerim etiam aliorum verborum persecta pari modo in optando sint posita Atque Luebber quattuor adfert exempla lautina' Cas. II, 6, 47 Minam tua quidem . . . ista in sortiendo sors delicuerit

Poen. III, 6, 4 299 apscessit. litinam hinc abierit malam

crucem. Duo reliqua exempla in nostram rem convertere

fortasse non licet serieris Μen. 295 et serierint Stich.38b): vide supra p. 20. Sed nescio an uti liceat hoc loco Plautino: Rud. 662 nimis velim improbissumo homini malas

edentaverint Nam coniunctivus ederitaverint non pendet ex Verbo velim, sed est coniunctivus parata otio us Aocedit hoc exemplum di monerint ab indic 'moni meliora atque amentiam averruncassint tuam . Quibus exemplis dubitanter adiungo hoc Fest. 351, 10 ex precati augur. bene sponsis beneque volueris vide Luebber I p. 32. Ex posterioribus autem scriptoribus Catullus hoc exhibet: Non ita me divi, vera gemunt, iuerint 66, 183. Ac ne a Cicerone quidem plane alienus hic usus cons. hil. XII, 6,1 quod di omen averterint ).

64쪽

Εx eis quae exposuimus intellegitur primum verba quae sunt praefiscini diserim a Plauto orta esse non videri, deinde diserim non tam ad potentiale genus, quam ad OptatiVum

pertinere. Loci, quos adhuc tractavimus, codicum memoria traditi sunt. Praeterea nonnulla exstant exempla, quae a Viris doctis coniectando in textum qui vocatur sunt inlata. Quibus non plus iuris esse concessum quam illis, nunc est probandum.1. Plaut. si versus 332 inde a Camerari in editionibus sic legebatur: Me homo nemo deterruerit quin ea sit in his aedibus. detere uti Cm, deteruti B. Nunc recte a recentioribus editoribus Brixio, Ussingio, Ribbeckio recepta est coniectura auritii Haupi ind. lect Berol. aest a. 1866 p. 9 deterrebi8.2. Trin. 1023 Quorum unus surripuerit currenti cum sori solum.

Sic Hermann Quorum eorum libri; fur uit B, fur- risuit D; Quorum eorum unus surpuerit Lindemani coli Liv. VIII, 7) Quorum hercle unus surpueri Ritschi Quorum

eorum defimaas ad Reis schol lat. adnot. 379 coli Plaut. Cist. IV, 2, 23 et Ter Andr. III, 2 8) Quorumne och. Utcumque iudicamus de versus initio instaurando, hoc

unum certe tenendum est indicativum unanimo librorum consensu confirmatumi non esse mutandum in coniunctivum persecti, quippe cum repugnet usus a lauto constanter servatus Vocem quae est unus plerique ita acceperunt, ut esset

pro quidam - τὶς, of ir i Ut eder sagen Brix a. h. l. . Sed mihi quidem . t propria eius vocis Vis numeralis Heminui vom videtur. id quod indicat singularis

i De numeris qui sunt . . in forma inrrupus confoen. 138 pallam sirrupti dudum domo Cotorum scribere licet etiam surpuit. Qua de sorma coni Ritschi Prol. Plaut. p. 9 Sq.ὶ

65쪽

numerus qui est graphicum furem v. 1024) quo una persona aperte designatur. In initio autem versus cum Ochio scribendum esse puto uorumne unus de hoc particulae ne usu Vide e. g. Lorem admost. v. 738 Brix ad Trin. V. 360. Cui vero nullo pacto indicativus videtur posse defendi, is vel ipsis traditis litterarum ductibus facilius ad praesentis coniunctivum surrupidi ducitur quam ad ullam aliam comiunctivi formam. Atque qui offenditur numerorum ratione quae cernitur in Arma surrupiat, is conferat velim Capt. 292 Ne ipse genius surrusiat proinde illus ut reddi vide. 3. Truc. 349 vulgata est lectio: Ego istos qui nunc me culpant confutaverim.confiaaverim coni Camerarius confutaverunt confu

In codicis B scriptura confutaverunt latere confutaverim non negarim, licet ipsum illud confutavero bene conveniat oum Diniarchi qui ibi loquitur vivido et concitato animi motu. Sed collatis antecedentibus versibus fateamur

oportet iocum illis expressum plane per se stare, ita ut noster versus quasi claudicante pede totam comprehensionem sequatur. Nec tamen de eiciendo Versu cogitandum est, sed iust suo loco reddendus. Ac Goelier in ed. Colon. a. 18243 eumque secutus Brix ad Trin. v. 723 - suspicione de grammatica ratione coniunctivi confutaverim prorsus nulla habita conturbatum ordinem sic restituerunt:

Verum nunc si qua mi obtigerit hereditas Magna atque luculenta, nunc postquam scio Dulce atque amarum quid si eae pecunia Ego istos qui nunc me culpant confutaverim Ita ego edepol servem illam itaque parce victitem, Ut multa facitam cis dies paucos icti.

i Schosii. diti prass. p. XV: Z et FZ Italorum brevis signimati est . . . . Oui ut multa egregie emendarunt, ita ne in eis qui dem, quae parum reete mutarunt, prorsu praetereundi sunt.

66쪽

Pertinet igitur illud confutauerim ad condicionalem enuntiationem. Atque versibus sic dispositis aptissime locum suum explent verba illa sede sua lim depulsa i). tenim

cum Diniarchus affirmet sese aetate et usu iam doctum facile omnes calumniatores consulaturum esse, scite statim adicitur descriptio ridiculae rationis, qua tandem in confutando usurus sit. Venimus ad duos locos Plautinos a Brixi coniectando

4. il. v. 690 in eius editione sic legitur: Dieat da mihi vis Kalendis meam qui matrem iuverim In adnot. crit. p. 143 scribit iuverim Bae, munerem mansiossi weyen de mederho ny in 693, auo duro die Ueberlioerum mi em Ohlen, mn venerit in iuverit arubemeschrisievi, D uouerit. Atque infra textum adnotat iuverim potentia Uie gesserit Trin. I39, voluerim inst. I, 2,59, luseris ib. 94, occiderit Pseud. I, 3, II6, fuerit Poen V, 2,I3 s. Cas. II, 7,I-3.

Primum me non intellegere fateor, quonam modo iuverim possit esse modus potentialis'. otius si genuina Verba assecutus esset vir doctissimus, eodem modo . l. qui pers coniunctivum adscisset, quo saepissime in enuntiatis

finalibus antiquissimi coniunctivum perfecti ponebant pro praesentis vel suturi coniunctivo vide supra p. 4 not. 7., Luebberi l. p. 39. Sed nusquam neque qui neque quin cum hoc aoristi coniunctivo consociata inveniuntur. Quis igitur ex coniectura lauis eum usum tribuere audeat pRitschelii autem emendationem etiam tbboch in oditione

67쪽

sua retinuit nisi quod moenerem scripsit). Nec repetitio eiusdem verbi exemplis plane est destituta Ter. Haut 28 et 29 copiam); cons horm 305 306 -- montirarier de- monstrarier, Andr. 20. 21 Ῥ- legentiam ii-ligentiam. De exemplis vero, quae vir doctissimus ad firmandam suam sententiam proposuit, in rem quadrat nullum. Pr,mum eximenda sunt quae Cas. II, 7, 1 3 occurrunt supraenotata): nam ibi structura est hypothetica. Voluerim

autem Capt. II, 2,59 306 ex ipsius Brixi coniectura

ortum est codd. volueram quo de loco infra dicemus. Reliqua vero exempla omnia ad futurum exactum ita spectant, ut illas notiones exhibeant, de quibus supra disputavimus p. 26. Sed quam brevissime perlustremus eos locos: a Trin. 13 Crede huic tutelam suam rem melius ges- Serit Cons. e. g. en 273 Cape atque se a me lubente feceris i). Ubi idem vir doctus adnotat feceris fui. Lwie cavero II. Praeterea omparare licet Capt. 296, Curc. 65, ero. 140, er Phorm 426 4o0δ). Ceterum hoc quoque loco sententia est hypothetica si huic tutelamoredideris, suam rem melius gesserit de illo coordinationis'

quae dicitur usu vide Draeger II p. 218 g. 3733 .

b. Capt. 344 II, 2, 94 si nihil est ignotum ad illum

mittere operam luseri S. Similis est structura . . Vidul. D. I. p. 13 Stud. Sol est ad eam rem pictor atrum feceris. Sane Cas. II, 7, 1 habemus in hypothetica structura operam luserim, sed indicativus eiusdem locutionis in simili nuntiato exstat Pseud. 369 in perfusum ingerimus dicta dolium operam ludimus.c Pseud. I, 3, 116 350 Quin tu ted omissis socius 'nam hunc fames iam occiderit

1 cons Stich. 473 Lubente me hercle facies. 3 conf. rasgo I p. 284, olfari l. s. s. p. 2 4q. a D Liviano usu consis non thsr, Die Formen de Hypothesiacius Livius entistesteit Bromb. 187i . . p. 3 sq.

68쪽

Recto oren h. l. sui. II. agnoscit delegans admost. I. d. v. 73 ), ubi hunc usum explicat dem pertinet

d. Oen V, 2, 13 973 quin tu insistis fortiter Alisin Fortuna fuerit adiutriae tibi.

Non convenit huic alacri et vividae adhortationi modus potentialis. Etiam . . sententia ad rationem hypotheticam prope accedit quin tu insistis est pro insiste imperativum autem pro rotas potentiali poni scimus os supra Trin. v. 139). Est igitur intellegendum: Si insistis . . . fuerit.

b. Capt. II, 2.59 306 Brix edidit:

Nemo hoc te monitum, si forte ipse non vis, voluerim.Ιnfra contextum adnotat voluerim potentiat te I, iusserim 597, dederim Epid. I, 2, 73. Sed omnes codices praebent volueram, in quibus etiam Britannicus J), ut ex Mnnenscheinii collatione apparet. Non id premo, condicionale esse nuntiatum nam nisi orte ipse non vis est urbana quaedam dictio, quae tam tummodo quasi honoris causa adicitur. Sed quaeritur, num

plusquamperfectum uno omnium librorum consensu traditum adeo careat sana sententia, ut mutatio sit necessaria. Onstat Ver veteres plusquamperfectum nonnumquam loco perfecti vel imperfecti usurpavisse, quem usum ipse Vir doctus exposuit ad C t. prol. v. 17 diseram, disis cons. ipsius Captivorum . 938 reliqueram . Plusquampers et imperi promiscue posita sunt Asin. 12 quod ego iusseram ac volueram iaciebatis quod nolebam ac votueram e. q. s. Ostro autem loco volueram, volebam pro prae-s e nari eodem modo positum est, sicut et nos, priusquis rem ipsam proserimus, dicimus: noo rins olite misiti ichia sagen Et ipse lautus, ut rectissime Rothheime l. s. s.

69쪽

p. 21 animadvertit, dixit sin. 452 Sed si domist, Demamnetum volebam mvolo); adde v. 392 Quid quaeritasyllDemaenetum volebam A Gebbert, vir priscae latinitatis in primis gnarus, in stud gramm. II. p. 168, postquam plusquamperfecti apud veteres usum tractavit, de nostroidiomate addidit Bri volueram is schon nichi meis an inerein momentane Handiun m denhen, sondem an in austand Mehes Vertaueri. Iam exempla a Brixi ad hunc Capi locum adlata si spectamus, duo eorum iusserim, dederim pertinent ad condicionale genus. Restat igitur prologi, b1 56 Fl.), quem supra a Plauto abiudicavimus i et ad exemplum versus 306. M- tum esse statuimus. - At cur tandem is, qui eum versum imitatus est, non retinuit plusquamperfectum 7od certe non ita difficile est ad explicandum. Namque inferiore tempore obsoletus ille plusquamperfecti usus offensionem facillime praebere potuit, ita ut prologi versificator modum potentialem illi aetati magis convenientem substitueret. Verum siquis illius loci Plautinam indolem parum redolentis)' ipsius poetae esse existimat, tum profecto non tam soloecismus ibi obvius ad nostrum locum est transferendus, quam unicum illud exemplum cum toto reliquo usu pugnans expungendum et ad nostri loci similitudinem emendandum erit. Restant tria exempla Terentiana. 6. un. 307 Nunc, Parmeno, te ostenderis, qui vir

ostenderis coni Benile addens poteris etiam ostendesis; sed illud melius, ostenderis, modo potentiali h. e. postis

etiam reli codd. ostendes , sed te semel exhibent discre-i Vldo p. 46. old p. 47. R Fortasse futurum I. ostendes olim innas interpretament ioco adscriptum niti

70쪽

pantque inter se eius vocis collocatione tu ostendes te ho-mas l. s. s. m 12. Benilei coniectura per se sane est optima sed modum

iussivum, vel ut rectius dicam futuri exacti indicativum agnoscendum esse recte vidit Luebbor I p. 92 ). Simili modo ostenderis in vetando positum est Plaut. Rud. 1135 tu mihi nihilum ostenderi8. 7. un. 91 Ego homuncio hoc non Deemem ego illud vero fecerim ac Mens. fecerim Bentley: praestet saxim os d. 887 896μDκiaigh in adnot. crit. ita feci codd. violato metro, item feci Bothe eumque secuti Flecheisen et Umpsenbata. Mohoc homuncio ita em ac luberis Driaigho, faciam pro facerem Faber et Bothe. Recte Faber ac Both in voce quae est facerem* offenderunt, itemque Benile in eo quod est feci. Nam praeteritum tempus in hunc locum non quadrat. Sane id, quod Chaerea adulescens h. l. loquitur, iam factum est. Sed is refert Antiphonti amico, quid ante facinus a sese

patratum secum reputaverit ac noster versus exprimit partem earum cogitationum, quae tum ipsius mentem subibant cons quae proxime secuntur dum haec mecum res uo).

Praeterea eum verbis quae sunt ego illud vero ita feri male convenit Antiphontis interrogatio v. M): Qui tinn scit. fecisti J Nam si Chaerea rei exitum iam antea indicasset,

amicus ea interrogatione uti non potuit. Quid igitur versub91 aciamus 2 quidem si existimo hunc versum a lectore quodam e simili scaena desumptum ad marginem esse d