Herculis Francisci Dandini com. et jc. ... De servitutibus praediorum interpretationes per epistolas ad loca quædam libri 7. & 8. Pandectarum illustranda pertinentes

121쪽

bene multa collegit e Pandectis Brissonius y ; qua generali

appellatione, aurum, argentumve infectum, sive massa , legata etiam intelligebatur . Cum aurum, inquit Ulpianus, ut supra quoque observavi, vel argentum legatum es, quidquid auri, argentique reliritum sit, legato continetur , sive FACTUM, Ilae INFECTUM: sed etiam legari laaec metalla appellatione ipsa argenti, vel auri in γι ii, quod apparet ex eodem Ulpiani capi te , & ex verbis Florentini . Enimvero si patresfami lias infectum legabant, id argumento est, ea aetate in more postum fuisse , ut domi non facta solum , sed etiam infeIta pondo auri & Prgenti haberentur; quod fortasse spectabat ad civilem splendorem, concilianda nimirum opinione div1tiarum. En, ut ego interpretor , quid cauta fuit, cur infesti argenti, si ve rudis massae usum fructum legatum , Caius Cassius Longinus , &Urseius Ferox, & hos Ulpianus secutus ., commemorant . . I. Haec ipse aut vera, aut probabilia certe iudicabis; sed ex me subinde quaeres, quamobrem Iureconsultis placuerit, si massat aureae, vel argenteae ususfructus legatus estet, ac deinde I e. stator, post conditas testamenti tabulas, vasa fieri curasset , usum fructum interire, nec vasorum ipsorum usumfructum de beri : itemque contra Z Pertinent haec , mi Torelle, ad modum illum, quo perimitur ususfructus, qui rei mutatio nominatur. Si aedificium nempe, vel si navis uno aliquo casu dissolvatur, harum rerum usumfructum perire, etiamsi denuo , ex eadem que materia; non tamen, si per partes reficiendo, restaurentur, in alia epistola a me scriptum est. De re, quae ex una in aliam formam translata sit, est hujus loci pertractatio. Sane, magna quamvis contentio fuerit Proculeianos inter ac Sabinianos de potestate rudis materiae, deque potestate formae , & Proculcani quidem , quod unaquaeque res esset , formae reserrent acceptum : Sabiniani rudem materiam per se spectari posse, ac debere, contenderent 3; & Cassium , & Urseium , qui nominantur ab Ulpiano, Sabinianos fuisse constet, quod C. Cassius celebritate sua huic schesar nomen fecerit aliquandiu Cas. sanorum ; Urseius Ferox ille sit, cuius libros Salvius Iulianus,

qui Sabinianos secutus, illustraverit; tamen in hoc omnes conἀvenere, mutationem formae essicere, ne res eadem esse censeretur; ae Procilleiani, quod sine forma rem spectari non ponse putarent; Sabiniani vero, quod mutatione formae, etsi corpus maneret, tamen haud idem esset: quem ratiocinandi modum Disili orale

122쪽

NONA. Io dum Sabinianorum non obscure deprehendere mihi licet in hi- i L. t sce Ulpiani verbis : Res abesse videntur ut Sabinus ait , &Pedius probat etiam hae, quarum corpuy manet, forma mutata es : quarum corpus manet, dicere Sabiniani volebant, pr

pter dissidium cum Proculeianis , aientibus , ut narrat Gaius, quod factum es , ante nullius fuerat : ipsi contra : sine mainteria nulla specier inci potes. Ergo , massiae usufructu legato,s dein ex ea fieri vasa testator curavisset, metalli quidem corin Pus maneret, sed mutatio formae efficeret, ut ipsa res ad usum. fructum legata non exstare amplius videretur, atque ideo periret ususfructus.

. Quemadmodum vis & ratio huius iuris in mutatione sormae consstit ; ita etiam , vel me tacente , facile intelligis, ob

eandem causam sormae commutatae, perire agri usum fructum, quem flumen sic inundavit, ut agri forma subducta , novam ei, alveo sternendo, formam dederit: minime vero , si flumen tantum undis tellurem occultarit, serma ipsus haud immutata. Antistius Labeo corigo & fons eius sectae, quae Procul lana nominata est haec dixerat 1 : Cum usu ructum horti M. D. haberem , flumen hortum occupauit, deinde ab eo recem , jus quoque usu ructus resilutum esse , quia id solum perpet 'ejus mιιιιιών

dem jurix mansisset: Pristus Iavolenus qui fuit in secta Sabinianorum , excepitque scholam Caelii Sabini libro, qui in-

scribitur tertius Posteriorum Labeonis , hunc , non ut par erat, distinguentem , notavit ; eoque libentius, ut puto , quod acuto ingenio a Proeuleianis ferebatur Labeo: quare scripsit. Id ita Ocrum puto, si flumen inundatione hortum occupavit: Nams alveo mutato , inde manare coeperit, amitti usu ructum ex simo ; cum hie locus amet publicus esse coeperit: neque in pris num flatum restitui posse . Interea temporis tamen , quo undae agrum tenent , atque occulunt, cessat ususfructus , etsi non non exstinguatur. Nam, ut ait Labeo neque improbat Iav

lenus id solum perpetuo mansit Juris ejusdem , quo erat: & ubi

recesserint undae, quae sibi eo loci alveum neqn aquam secerint, usust ructus recuperatur. Pomponius tamen rem turbare videri posset , dum scribit : si ager , cujus usu ructur noster si , flumine uel mari inundatus fuerit , amittitur usu ructus :cum etiam eo casu proprietas amittatur: nam verba faciens de '. mu agro tantum inundato, non in alvei sormam commutato; 'non ait, suspendi usum fructum, sed amitti . Pergit Pompo-O x nius; Diuiti eo by Coo e

123쪽

nius : ac ne piscando quidem retinere poterimus usu ructum.

Postremor seis quemadmodum, si eodem impetu disc esserit aquis , quo venit , resiluitur proprietar; ita oe Uumfructum resilui, dicendum es : Tria sunt, quae interpretationis egent : verba: amittitur usuifructus si ager flumine , vel mari inundatus fuerit : nec tamen substructus alveus , qui sermam telluris immutaverit: deinde haec alia : Ac ne piscando quidem usumfructum retinere possumur: denique , ct proprietatem, o Uumseu rum rosilui , si eodem impetu recesserit aqua, quo venit. Paulus in libris sententiarum modos enumerat , quibus amitti , itemque eos, quibus Diri scribit usum fructum . E, .mundus Merillius hoc admonere non dubitavit , Paulum dimerentiam sis tuisse inter amitti, ac finiri usum fue dum: quia Ac sinitur usu ructus morte Oel tempore, ut non repetatur .m amittitur, ut quocumque modo amissus repeti possit. In qua sententia est etiam Heinece ius 3 : Sed fateor ego quoque cum in locis, quos profert Merillius, & Hei neccius; tum etiam in Pomponii verbis, quae ipse nunc expono, amissum nominari usum fructum , qui non omnino peremtus sit, atque exstinctus, ct reviviscere aliquando possit; non tamen existimo , Paulum , id, quod hi viri clarissimi putant , habuisse consilii ; sed, quo proprie loqueretur, dixisse finiri usum fructum, vel morte fructu rii, vel tempore transadto, si ad certum tempus, biennii excmpli gratia, sive decennii, ususfructus legatus fuisset; quia per temporis finem cessare intelligitur: Amitti vero, cum haud Per temporis finem cessat , sed in ipso medio temporis cursu aliquid accidit , unde usus ructus a fructuario , iuris ministerio , discedat . Nam inter modos, quibus amitti , non finiri usum fructum, ait Paulus, plane sunt quidam ita exstinguen. tes usum fructum , ut nulla spes reliqua sit illius recuperandit satis habeo , rei mutationem , ct in jure cessionem , indicare :Rei mutatione , scribit Paulus , amittitur usu fruZius , si δε- mus legata incendio conflagraverit, aut ruina perierit , licet postea resiluatur . In jure cessione amittitur usu ructus quotiens domino proprietatis eum fructuariur in jure cesserit . Enimvero, si non reviviscit ususfructus restituta domo , quae ruina perierat ; si certum iuris principium est , cedentem venire non posse adversum cessionem ab e legitime factam , & amitti usum. fructum hisce duabus de causis, ait Paulus pia1e amissus ususDuctus, non finitur , a Paulo , eam ob causam non dicitur , ut doceat Diuitigod by GOoste

124쪽

NONA. I CR doceat finitum usum fructum esse, qui recuperari amplius non

possit I amissum , qui possit: sed quo proprie loquatur , dicat

que finiri , cum per temporis finem : amitti , cum per te poris fluxum duraturus adhuc ususfructus a fructuario discedit. Sane Tribonianus in concinnandis Pandectarum titulis, inscripsit quartum libri septimi : quibus modis usu ructus amuis ritur: cum tamen, & eos modos, quibus exsti uitur prorsus,& eos, quibus ad tempus cessat, complexus fuerit: Nec vero , quod ita secerit , eum reprehendendum puto : Etenim perinde est , ac si seriptum fuisset r quibus modis a legatario usu ructur discedit, sive aliquando reversurin , sive nunquam tuerbum enim amittere significat ab se mittere , se movere , dica ungere. Plautus in Captivis inducit Hegionem ita Phia locratem alloqui adolescentem captivum , qui apud illum cum Tyndaro serviebat :Filius metu illic apud vos fervit captus Alide.

Eum s reddis mihi, praeterea unum nummum ne duis, Et te, O bunc amittam hinc: alio pacto abire non pote . In Mostellaria Theuropidem senem peregre domum redeuntem, e Navi digressum gratias agentem Neptunor Habeo, Neptune, gratiam magnam tibi , suom me a misi si i a te vix vivum modo.

Terentius 1 Chremetem inducit , ubi nunciarat Menedemo , filium eius in patriam rediisse, videretque , Μenedemum, ne fi lius iterum discederet, paratum ei plus aequo indulgerσ, hisce verbis monentem, no id prae se serret. Nam se semel tuum animum intellexerit,

Prius te proditurum tuam vitam , ct prius Pecuniam omnem, quam abs te amittas filium , hui, Quantam fenestram ad nequitiam patefeceris lCicero de natura deorum 4: UDae eo premere earum capita mar dicus, dum illae captum amitterent: hoc est , praedam dimitterent. Quae cum ita sint obiter adnotabo, non video quid

causae, cur in oratione Ciceronis pro M. Caelios, cum exempla quaedam habeant: cur Licinium δε manibus amiserit y quod &latine, & proprie diceretur ; .reponatur de manibus emiserit e Cum

125쪽

i . cap. s.

Cum ergo & amittatur illud , cuius absentia a nobis perpetua est; dc , illud etiam, cuius recuperandi tamen spes reliqua non male concinnator Pandectarum , dum titulum adscriberet, quo de agimus , in utramque significationem dixit : quibus modis usus, ructus amittitur: Atque hinc etiam intelligimus, cur Pomponius amittit scripserit & proprietatem,& usum fructum, quae, quive recuperari aliquando posset, ubi videlicet flumen agrum, quem occultarat, reliquisset: Contra Iavolenus dixerit se alveo mutato, inde manare ceperit, amitti usumfructum exsimo, neque in prisinum flatum resilui pose; quod verbum amitti aeque aptari queat rei, quae in perpetuum, ac rei, quae ad tempus, a nobis discedat. s. Iam vero ad verba illa Pomponii : Ac ne piscando quidem retinere poterimus usumfructum. Igitur hoc planum est , dum ager latet sub undis, alveo tamen ibi non substructo , digressuris, intermitti exercitionem dominii proprietatis , ac perceptionem usus fructus : illud dubitatum , an legatarius iis in undis ita piscari pollet, non ut quilibet civis , sed ut iure ac titulo sui usus- fructus hoc facere te censuit Pomponius si piscaretur, non quasi fructuarium , sed quasi civem piscari: quod non placet Hugoni Grotio , qui scribit : In Hollandia derelictus habetur ager , qui per decem annos merius fuerit,si non aliqua exstent signa coaetinuarie posse nis: quo in genere receptum apud nos non immerito es quois Romani rejiciunt, L. si ager D. quibus m d. usus fuc. amitratur ut se aliter nequeat, vel piscando retineri postam censeatur. Sed pace tanti viri dictum sit, Pomponius nequaquam hic sermonem habet de indiciis exhibendis, ex quibus opportune appareat retinendae animus possessionis, quae faeto amissa fuerit: neque enim de agri substantia Pomponius haec dixit, sed de mero usus ructu, qui proprie possideri non dicitur , sed percipi . Quae sententia perspicuam fatis habet rationem: Ususfructus enim soli legatus erat, non undarum ;& eatenus, qua tellus esset frugifera , non qua undis oppleta , piscandi opportunitatem praeberet. Si piscando , usum fructiim telluris retinere quis posset, tellus frugi sera , & undae piscium copiam suppeditantes, eiusdem generis essent, quod nemo certe umquam dixerit: En , quo pertinet sapientiae plenissima, Pomponii Iureconsulti sententia, quam GrOtius improbare non debebat. Postremo supersunt haec in Pomponii verbis enucleanda. Ait: Et proprietatem , ct Uumfructum resilui , s eodem impetu recesserit aqua, quo venit. Quidam viri doctissimi, & praeter ceteros, Franciscus Connanus moti hi-Disilir Corale

126쪽

sce verbis, momentum omne ponunt retinendi , vel perdenAicum proprietatem, tum usum fructum, in celeri, vel tardo gressu fluminis inundantis, & recedentis : cum tamen, sive citato cursu , sive lento, ubi in agro sibi novum alveum fecerit , tum sol uni agri forma immutata dicatur; mutata vero forma , locoque proinde publici iuris facto , cuius est flumen , dominium proprietatis, ac simul usus fructus pereant, necesse sit. Sed, sive impetu, sive lente flumen in agrum exundet: sive impetu , sive lente in suum alveum , novo nullo facto, revertatur ;ut forma telluris mutata non est , ita pertinere debet ad dominum proprietas , ad fructuarium usus fructus. Solam tellu ris frugiferae in alveum fluminis mutationem spectasse mihi videntur veteres Iureconsulti , ex IavOleni verbis loco a me com memorato , & Iustiniani in suis Institutionibus . . Ideo autem Pomponius, ut ego puto , ita locutus est : si eodem impetu disces ferit aqua , quo venit : quia plerumque fieri solet, ut si flumina impetu grallentur in campos, & impetu eodem, non ita multo post, campos relinquant, nullum in iis alveum sibi faciant, foramamque eorum nequaquam immutent-6. Attexam hic interpretationem , mi Torelle , verborum Herennii Modestini de re , quae certe non omnino respondet superiori; neque enim hoc fieri necesse est ab eo, qui varia quamvis eiusdem auris argumenta persequi debet ; sed tamen haud absimilis adeo est , ut Serpentes avibus geminentur, tigribus agni . Sunt verba Modestini de civitate , cui legatus usus fructus fuisset quemadmodum ea, quasi morte, pereat, & usus fructus cesisset. In vetustiore apud Romanos iuris disciplina , nec heres institui civitas, nec ei legari poterat. Et quod attinet quidem ad institutionem heredis , directam , Ulpiani etiam temporibus , idem iuris permanebat 4; scribit enim . Nec municipia , nec mu nicipes heredes insilui missunt, itaque nil mirum , si aetate Plinii minoris, qui seculi spatio, atque amplius ante Ulpianum floruit , id ipsum observaretur; quod eius haec verba significant ,:Nee heredem insitui . Rempublicam constat. Sed per fideicom missum tamen, municipium, civitatemque capere posse , senatusconsultum permisit ; idemque tribuit Municipiis ut a suis libertis utiliter heredes instituerentur ε . Et quamquam Ulpianus nomen Senatusconsulti reticet: tamen a Ρaulo proditum habe

aan L. 21. v. quis .

127쪽

, iis L. habemus εἰ omnibus , inquit, civitatibus, quae sub imperti mpu. omniau 16. Π Romani sint, resitui debere , ct posse hereditatem fideicomif-j,A. sam , fronianum Senatusconsultum jubet. quod SC. Hottomanus eoiligit conditum fuisse: de fideicommissariti hereditatibus, Aproniano, & Paulo Coss. anno urbis conditat 913. Cujacius in notis ad Ulaianum , ait: Senatusconsulto Aproniano , quιd factum estemporibus D. Marci. Legandi vero aliquid civitatibus, facta hominibus potestas est alio Romano iure : qua de re sic ab Ulpia-

, ;- IUA no scriptum habemus ,: Civitatibus omnibus , quae sub imperiorv .ri praetoriani sunt recte Cuiacius emendat , reponitque populi romani sunt legari potes, idque a D. Nerva introductum, postea a Senatu, auctore Adriano, diligentius consitutum est ..Cujacius ad haec verba: auZiore Adriano: mendum iis inesse putans, ait: imo fortasse Marco; es in propriis nominibus facillimur auctorum lia L. ' Uus: & citat Paulum, qui certe sic habet Cum Senatus tem

2, poribus Diti Marci termiserit Collegiis legare. Sed quid λ an non potuere duo haec iura diversis quasi e fontibus, diversisque te missoribus proficisci Z ut Senatus auctore Adriano illud solum, quod

ἰerva introduxerat, pertinens ad legandum Civitatibus Romano imperio subjectis, diligentius constitueret: dubitatum postea fuerit, quod Civitatibus tributum erat, an collesia etiam attingeret: -quam dubitationem decreto suo Senatus, a De ore Marco , sustulerit; &, quod Civitatibus concessum, ad collegia quaeque produxerit, quae licita essent ρ Cum haec scripsissem, incidi forte fortuna in Goveant verba, quae narrant Nervae factum, & SC: v auctore Adriano; mox habent : Collegiis item legata relinqui cortes a D-- runt ex SC. auctoritate , quod sub diuo Marco factum es : cu- viri praestantissimi sententia opinationem muniri meam vehementer laetor . Neque enim assentiri possum Culacii suspieioni de mendoso loco , quia mendum inesse tum accipio non aegre , cum eXigua litterarum mutatione accidere potuit: at hic non esset exigua: Lapsum vero in propriis nominibus tribuere non possumus , nisi scriptoris vel imperitiae, vel negligentiae; quae vitia ab Ulpiano maxime abfuerunt. Sed turbet ne qui

quam historiam , id , quod Plinius minor in eadem , cujus memini paulo ante epistola , scribit : videamus. Nec heredem, inquit, insilui , nec praecipere posse Rempublicam consat. Non recte legit Catanaeus in Commentario ad hanc epistolam : percipere : legendum est : praecipere: sic enim habet optima Aldi senioris editio, quam sequi debuisset, qui postea variorum n iis Disitirco by Corale

128쪽

NONA. II 3tis illustratam aliam dedit; ita legunt Cuiacius & Goveanus 3 ;hoe suadet iuris disciplina r pertinet enim verbum praecipere ad Iegandi rationem illam , quae per praeceptionem , nominata est : Negat igitur Plinius ita legari civitatibus artate sua potui Dis: Et, ut credibile est , mortuo Nerva Cocceio, ac Traiano iam imperante , scripsit haec Plinius: meminit enim legati, quod reliquerat Pompeius Saturninus , quo eum Plinius diu familiariter vixerat. Verumtamen haec, ut arbitror, non essiciunt,

ne vere scriptum sit in fragmentis Institutionum Ulpiani, Nervam secisse hominibus potestatem legandi Civitatibus, quae sub imperio populi Romani essent. Nam , quod & recte Goveanus

Observat, praeceptionis legatum hoc erat, quod solis haeredibus institutis dabatur, ut antequam adirent hereditatem, rem sibi legatam praeca perent: quare , si heredem instituere non licebat Rempublicam; huic legare quis non poterat creatione, quae per praeceptionem appellabatur; quando iam esse ita stitutum hereisdem , cui ita legaretur , necesse erat. Verba Goveant : Et Hinius scribit Rempublieam neque heredem instrui posse , neque praecipere posse , hoc es , praeceptionis legarum accipere; quo modo solis heredibus institutis legatur. Haec a me observata, sunt veluti fax quaedam aliis Plinii verbis , quae pone sequuntur , Probe intelligendis: Saturninus autem , qui nox reliquit heredeg, quadrantem Reipublicae nostrae Novocomensi Civitati, quae patria Plinii erat ) Et deinde pro quadrante praeceptionem quadringentorum millium dedit. Vetusi Codices melius habent, & ad rem intelligendam commodius : & deinde quadrantem praeceptionem

quadringentorum millium dedit : non pro quadrante, praeceptionem : quod Gruterus ad hanc Plinianam epistolam adnotavit hisce verbis : pro quadrante praeceptionem : A flandum es veri. edd. O Pal. restituendum fuerit: deinde quadrantem praecepti nem : quid enim λ an Saturninus Rem p. Novocomensem in qu drante heredem instituit , deinde quadrantem ipsum titulo legati per praeceptionem reliquit monstri s mile hoc esset, & contra juris principia : sed in quadrante heredem instituere, & deinde quadrantem praeceptionem certae quantitatis nummorum ei legare , congruunt haec sane , optimeque conveniunt.

7. Haec praefatus necessario accedam ad verba Modestini: Si usu ructus, inquit, 3 Cisitati legetur, ct aratrum in eam inducatur , civitas esse desinit, ut passa es Carthago , ideoque quasi morte donit habere usumfructum . Urbem sormant aedificia: HO-Ρ mines

129쪽

am a s p. 13.

mines Civitatem, qua de re verba seei in extremo epistolae , quam de variis praedialium servitutum nominibus ad te dedi. Ci vitati ergo, non urbi usum fructum legari , prudenter scripsit Modestinus: sed quomodo tamen haec alia : in Civitatem aratrum ρnduci λ Sapienter . Cum enim populus romanus in urbem eversam aratrum duci iubebat, non tam id fieri curabat, quo perirent magis dirutae, & iam inhospitae urbis aditi ficta , quam ut significaret, se civitatem ipsam velle sublatam prorsus, atque exstinctam censeri, ne , si populus illius alium quempiam in locum migrasset, & in eo consedisset, Civitatem suam repraesentare, videri posset. Sublata vero Civitate certi alicuius populi, eo, quo dixi modo, ex Romanorum voluntate , amissio iuris usus fructus, quod Romanorum est , necessario conseque batur . Carthaginem aemulam impe ii Romani , ab stirpe interiisse scribit Sallustius Cicero libro ossiciorum primo Carthaginem, oe Numantiam funditus sustulerunt . Velleius Paterculus : Eamque u em Carthasinem invisam Romano nomini funditus sustulit. De aratro in Carthaginem inducto solus Modestinus Ju-

reconsultus videtur verba fecisse. Mentionem tamen huius rei praetermissam ab aliis ideo fuisse licet existimare , quod mos esset Romanorum perpetuus , omnibusque notissimus in dirutas ab se urbes aratrum inducendi , quem uti perpetuum cervumque morem Horatius indicat altis Urbibus ultim Stetere' causae , cur perirent Funditus , imprimeretque muris Hostile aratrum exercitus insolenν .

Dionysius Lambinus ad hunc locum scribit : Critis Iureconsultur in Pandem, iuris eiriuin tit. de Uuffustu , ait, Carthagini eversae aratrum impressum esse ; ex eoque probare , ct colligere solent Iurisconsulti, tum demum urbem aliquam esse doli se,

cum in ea aratrum circumductum sis. Ad bane νem pertinet locusiale M. Tullii Philipp. r. Ut vexillum tolleres, s aratrum circumduceres et cujus quidem vomere portam Capuae paene perstrinxisti, ut florentis Coloniae territorium minueretur. Haec Lambinus . se lminus accurate , quam oportuisset , Caium pro Modestino citavit ; titulum de Uufructu , pro alio, qui inscribitur : quibus modis usu ructus amittitur : Philippicam primam, pro secunda :& quod caput est, locum Ciceronis alienum a re protulit: Modesti-Diuiti eo by Corale

130쪽

destinus enim morem circumagendi aratri commemorat , ad civitatem evertendam , prorsusque delendam ipsius memoriam ,

quasi solum illius esset ager , idest locus , ubi nullum aedificium

tanquam exstitisset: ager enim , ut & Iureconsulti Veteres defi nierunt , est locus ruri , carens omni aedificio, unique aratro subiectus . Tullius similem morem commemorat , sed non evertendae civitatis , verum ducendae novae Coloniae gratia ;quod cum fieret, ad locum designandum , auspiciis captis, ela. toque vexillo, aratrum circumducebatur. Ciceronis verba sunt x:

Deduxisi Coloniam Casilinum alii Cassinum legunt 2 quo me far ante deduxerat. Consuluisi me per litteras, de Capua tu quidem sed idem de Cassim responisissem: possesne , ubi Col

nia esset , eo Coloniam novam jure ducere. Negavi in eam C loniam , quae esset auspicato, dum esset incolumis, Coloniam nο- Oam jure deduci: COAnos novor adscribi possc refcris: Tu au tem insolentia elatuς, omni auspiciorum jure turbinio, Casilinum Coloniam deduxisi, quo erat paucis annis ante deducta, ut v xillum tolleres, O aratrum circumduceres: cujus quidem vomere portam Capuae paene perfrinxisi , ut 'rextis Coloniae terr torium minueretar. Tam ergo inter se distant sententiae Tut Ithac Modestini IC: l, quam ritus, quo conditur urbs, & quo deletur: quando ille ad territorium novae Coloniae designandum: hic ad urbis memoriam exstinguendam pertinebat 8. Igitur, si ususfructus Civitati legatus peribat, ubi aratro in dirutam ab se urbem ducendo , populus Romanus Civitatem, ejusque memoriam deletam velle significasset ; censequens est. ut si urbs aliqua terrae motu, vel alio infortunio tota corruis set, gens , quae alium in locum migrans convenisset, usum seu

elum civitati suae legatum retinuisset: propterea quod Civitati, hoc est hominibus, non urbi, idest aedificiis , legatur: & homines iidem, nova quamvis in inbe , pristinam civitatem repraesentant: Quo fit, ut hisce temporibus, s quidem alicui piae sindalitati aliquo in Ioco degenti legetur ususfructus; ct ea locum deserat, atque alio se conserat, usum fructum non amittat: sed s ab eo , qui potestatem habet rei peragendae, tollatur, ac deleatur ; homines, qui eam componebant, iure ususfructus percipiendi quoque destituuntur. Mortis enim haec instar esse intelia liguntur hisce corporibus , quae caeteroquin cum hominibus suis nequaquam intereunt. Sed & capitis diminutione Civitas, teste