Elementa chemiae universae et medicae ... : Ex lingua germanica in latinam versa

71쪽

Sit retorta Vitrea, in quam mercurii aliqua quantitas immittatur. Ponatur illa in balnoo arenδ' , ct conjungatur ejus orificium ope tubi Vitrei cum campana Vitrea, locata in cupa hyclropneumatica. Per siphonem innexum aqua in campana elevetur ad altitudinem USque aquae in cupa contentos, ct dein balneum eo usque incalescat , ut mercurius ferino ebulliat. Aer, cum CZmpanae, tum retortae inclusus, prima caloris actione tantisper rares et, deprimetque campanae aquam , quae brevi iterum adscendet, dum volumine aer imminuetur. Eodem tempore mercurius, qui in principio nullam singularem mutationem CX-hibet, incipiet partim perdere fluiditatem suamae nitorem metallicum, mutarique in rubellum ' squamosum pulverem.

Ρollea quam haec operatio eo protracta fuit, donec neque aer imminutionem Ultra patiatur, neque mercurius ultra in talem Pul-D VC-

72쪽

Verem mutetur , quod fieri intra decem vel duodecim dies solet, tunc invenamus I. Aerem campanae circiter Unam quintam partem voluminis sui perdidisse, nec esse, qui restat aer, tunc ad alendam flammam ct ad respirationem animalium tam idoneum, quam fuerat antea. Q. Mercurium illum, partim nunc in Pul-Verem rubellum mutatum, pondere notabiliter esse auctum; pulverem tamen hunc esse mercurio sne eifice leviorem.

Pulvis ruber , ab adhaerente mercurio metallico non mutato CXacte purgatus, injiciatur in retortam vitream, cujus orificio applicetur apparatus Woulsianus, ad eXcipienda fluida guttantia ct aerisormia aptUS. Vocabo hunc A paratum byr neumaticum. Ignis. in principio debilis, lente intendatur. Mox pulvis rubellus vividius colorabitur, tandem totus avolabit ; inque eXcipulis erunt aercurius metallicus S magna copia fluidi aeriformi S.

73쪽

Pondus huius mercurii obtenti minus est illo adhibiti pulveris; cujus ponderis defectum pondus, acquisiti fluidi aeriformis praecise aequat. Et est hoc gas ad alendam flammam ct ad respirationem animalium multo aptiusquam ipsa atmosphaera. - 95-

Ex utriusque hujus eXperimenti Σttentac fideratione elucet: I. Aerem in prima operatione resolvi , alteramque ipsus partem cum mercurio conjungi tu pulverem illum rubellum, qui Calae mercurii appellatur, alteram solam superesse. 2. Hanc, cum mercurio copulatam, a Tis partem in ahera operatione igne fortiori iterum a mercurio expelli; quo fit, ut seque mercurius quam gas illud in statu puro obti

neantur.

74쪽

S. 96. Cum ex conjunctione utriusque illius gas pristinus aer regeneretur, certo concludere licet, a rem atmosphaericum constare ex duplici gas, altero ad flammam sustentandam &ad respirationem animalium aptissimo , altero minime idoneo. I. 9 -

Utrumque hoc gas componitur eX calorico & ex singi dari quodam corpore, quod ejus basin facit. At non potuerunt huc usque Chemici duas, illas bases ulla arte puras sistere. aut ultra resolVere ; quare pro corporibushmplicibus Iabent, & quod essent antea in cognitae, nova illis nomina imposuere. Sic basin partis respirabilis atmospaerae Vocarunt Od genium, basinque alterius partis, res Pi- rationi ad veris , Azotum. Ex his basibus es ex calorico composita gas vocantur Gae G genium & Gas azoticum. S. 98.

Cum fiatus gassormis sit purissimus, in

quo haec corpora occurrant , Proprietate, etiam

75쪽

eorum sub hoc statu e intemplabimur, & primo quidem de praecipuis gas o genii doti-hus agemus.

Gas oxygenium continetur in atmospho3ra m 27: IOO. Ejus gravitas specifica ad aerem communem est IIO3 : IOo O. Pollex cubicus pendit Ο,5O694 grani. In Squa Perin parum solvitur, nec illa inde m itatur.

Gas o genium a mctallis plurimisque aliis corporibus in temperatura majore Ve1 minore resolvitur. Haec sese conjungunt cum ejus bali sive cum o genio, diversaque sic cum hoc formant composita corpora, dum interea caloricum a Vinculis suis liberatur, Aut calor sensibilis abit. Operatio, qua hoc perficitur, audit O datio, in metallis etiam Calcinatio , corporaque composita sic enata O da, etiam in metallis Calces.s 1 - 1.

76쪽

si haec resolutio velociter contingit, ct stanta calorici copia simul expellitur, ut possit corporis temperaturam ad ignitionem usque elevare , est haec operatio tunc Cu busio; atque illa corpora, quae ratione affinitatis suae rum O genio comburi queunt, sunt Corpora combustibilia.

Rarissimi sunt casus , ubi solus contactus corporis cum gas o genio possit combustionem producere; plerumque enim initium actionis reciprocae horum corporum Per tem- Deraturam eIevatam seri debet, quae actio dein sponte pergit. Initium istud combustio-3iis est Accenso. Corpora , quae in temperatura atmosphaerae sponte accenduntur, ZPPClmiantur 'rπhori.

burantur solius ratione gas oxygenii in illo contenti, sequitur, atmosphaeram in omnibus combustionibus ct oxydationibus in partes suas

77쪽

eonstitutivas resolvi oportere. Balis gas oxygenii conjungit se cum corpore ardente, ejusdem caloricum liberatur, & gas agoticum in atmosphaera remanet. Cum Porro combustio eo velocius procedit, quo Plura corporis comburendi puncta in contactu sint cum gas oxygenio, manifes tum fit, quare omnis combustio violentius peragatur in gas O genio Pi

ro p tum quare motus combustionem in aere communi promoVe3t. S. Io4.

Gas oxygenium proprie pars illa atmosphaerae est, quae ad functionem respirationis animalium facit. In hac gas o genium resolvitur in principia sua; nam O genium copulatur Partim cum sanguine per Pulmoneς fluente, qui ab illo ruborem suum habet partim se jungit cum carbonio & hydrogenio,

evolutis ex eodem sanguine, generatque acidum carboni cum & aquam. Sic una liberatum caloricum intrat sanguinem, cum hoc seo us diffundit per totum corpus animale, in quo ad illam producendam temperaturam confert , quam dicimus Calorem animalem. Enata nunc gas acidum carbonicum & aqua una cum non mutato inspirato gas aetolico S

78쪽

iuperfluo gas oxvgenio e pulmonibus exspi

Ex his explicatur: i. Quare inclusurn in gas o genio animal quater vel quinquies diutius Vivat quam

inclusum in eadem copia aeris atmosphaerici; ct quamobrem utroque in casu gas imminuatur, tandemque evadat ad respirandum inutile. u. Cur in animalibus, quae plane non respirant, aut Pro respiratione parco gaS OV- genio egent , etiam minor calor animalis observetur.

3. Quare omneS causae, quae respirationem animalem multiplicant sive velociorem reddunt, semper una adaugeant calorem animalem. Io 6. Gas aetolicum eli in aere atmosphaerico: 73: ioO. Specifica ejus gravitas est ad aerem

79쪽

communem α 985 : IOO Q. Pollex cubicut ejusdem pendit o 44444 grani. Ab 'aqua haud plus solvitur quam gas O genium-Omnino nihil valet ad alendum ignem si

flentandamque animalium Vitam; tiam corpora accensa mOX exstinguuntur, eidcm imme

sa, ct animalia fere momento vivere desinunt Ne vel velligium acidi exhibet, nec ipsum combustibile est. S. IOZ- , Duo gas illa, quae Principes Partes at, mosphaerae faciunt, oculis quidem ab invicem distingui non possunt, at Vero cum doceat experientia, sola quiete illa & sponte in duas series secedere, quae in ratione gravitatis suae specificae sibi mutuo incumbunt, concludimus inde, in atmosphaera haud esse illa vere copi lata, sed solummodo mechanice commista.

sphaerae partes, quibus Primarias suas pro Prietates debet, constat illa etiam aliis corporibus gasformibus , sed adventitiis his, sine quibus atmosphaera omnino consistere Potest

80쪽

De solis duobus, utpote maxime ObViis, mentionem laciemus. Primum Aqua est, alterum Gas acidum carbonicum sive Acidum aereum

sive Aer faua.

S. IO9. Omnia huc usque cognita genera gas affinitatem colunt cum aqua aut majorem aut minorem, solvunt illud in majore Vel minoia re copia, ct haec copulatio omnia genuinae solutionis chemicae Mna edit. Ex hoc argu mento ambo gas, eX quibUS atmosphaera com ponitur , semper quidpiam aquae continent , quae inde secerni potessi per temperaturam imminutam, aut per corpus, cui major assinitas cum aqua est

Copia solutae in atmosphaera aquae pro illius temperatura diversa est. Proportionata ejusdem quantitas aestimatur grometro ;absoluta autem quantitas cognoscitur per Corpora, quae magis aquae assinia sunt, uti exempli causa per quosdam sales. Apud illustrem Saustare maXima aquae copia, quam tenerCpes