Petri Morini Parisiensis presbyteri et theologi ... Opuscola et epistolae

201쪽

Oratis III. I 3

Ante Aunos, animumque serens . curamque verilem.

In civitate nobilissima & religionis, virtutis, humanitatis studiosissima nati estis,bonis parentibus orti: Fortes creantur fortibuου : est in liberis ingenerata intus pasrum: Doctrina sed vim promovet insitam. Huic mentes vestrae, studiaque dedenda sunt, & ab ignavia socordiaque avocanda. Cui dignitas sua, nomen, amplitudo, existimatio cara est, voluptatum cupiditates praetermittere debet, ab levitate omni, petulantia, lasciviaque abhorrere , & ex Horatiano prscepto, Tempestivum pueris concedere ludum. Non sensuum obicctationem , non palati , non oculorum consectati, non studiosissime

aurium voluptati mo uiatis numerosisque

cantibus inservire. Sed mera numerosque modosque ediscere vita. Domestica vobis exempla non desunt . imit mini parentum vestrorum, propinquorum, assinium , majorum natu virtutem atque induis

striam , pietatem in Deum, in Ecclesiam, in patriam , in suos, in omnes mortales benigni tatem , atque humanitatem, fidern & obtervantiam erga Regem suum , incredibilem inter ipsos benevolentiam atque concordiam , eorum more vitam instituite. Juli denique exemplum sequimini , quem exempla suo. Ium animo repetentem , & pater AEneas, α

avunculus Hector excitabant.

Si me ex hoc loco ingenuas literas & di ciplinas pertractantem , vobis audiri voluerunt ue iis auctoribus hanc publici Gymnasii

solendi Proviiiciam libenter suscepi l eorum

202쪽

voluntati authoritatique parere, vestris conia modis inservire consilium est , nec ullum praetermittere studia Nestra adjuvandi locum. vobis ejus , quem explanandum aggredior, Demosthenis ratio tenenda est: ejus ardens ditacendi studium, labor, industria sequenda. Ismultos annos in Repub. facile princeris, &communis dignitatis ac libertatis in primis

cupidus, cum eloquentis facultatem summam immenso studio esset assecutus, eivium suorum animos atque Voluntates quocunque voluit, adduxit.

Eius civitatis libertati cum insidiae a ni-Iψρο Rege Macedoniae tenderentur , .cumqueis Rex nonnullos Athenienses Oratores muneribus corruptos, spe & cogitatione uberiorum praemiorum astrictos voluntatis suae& libidinis fautores haberet , incredibili dicendi vi perfecit hic orator, ut Atheniensis populus & libertatis tuendae constantissimum

studium obtineret. & in nonnullos graviter' vindicaret, qui patriae, communisque dignitatis & utilitatis immemores, quaestui Rem pub. habuissent. Demostenes pro honore coronae, qui bene me αritis civibos amplissimus habebatur, cum acerrimo adversario , eodemque eloquentissimo summa gloria decertavit , idque tenuit, ut quisbi vel contra leges, atque instituta majorum delatus esset honos, non ordine ille quidem, sed recte & vere praestanti virtuti tributus esse videretur. Hic gravissimis orationibus est consecutus , ut Athenienses Olynthiis &Rhodiis quamvis math meritis & perfidia

scelereque erga se obstrictis, laborantibus tamen sub caureat. dc clomentia , mise ri

203쪽

oratio II I.

eordiaqne adducti memoriam iniuriarum

civitatibus condonarent. Hoc codem

authore plerisque datae contra utilitatem pe-blicam immunitates ratae . fuere, perfectumque est, ut reipublicae commoda, gloria, decus , laus , honestasque superarent. Caetera

longum esset persequi, quae is dicendi ratione Letus ac munitus, contra multorum opes, gratiam , & authoritatem obtinuit.

Nec admonendi 1 opinor, estis , Studiosi Adolescentes, quot quantisque laboribus tam egregiam facundiae vim sibi pepererit, qui meminisse potestis vel legere vos , vel audire eum Platonis gravissimi,& summi ea aetate philosophi studiosum auditorem fuisse , nec solum ex Rhetorum ossicinis, sed cx Academiae etiam spatiis oratores extitisse, impedimenta quaedam naturae studio , in lusuiaque superasse, celebritatem, & coetus hominum

diutissime fugisse , cum se intra domestic o patietes incredibili diligentia & labore excerceret , atque in umbratili otio ea commentaretur , quae post c palestra in solem , ae pulverem magna cum admiratione proferret. Quid eum dicam in Ceramicum descendere. solitum , ut ad fluctus maritimos assuesceret populi strepitum fremitumque voce vincere 3 Spiritus angustigm crebra continuataque multorum versuum pronunciatione levasse

Conjectisque in o. calςulis linguae vitio subvenisse λ Quid .r quod de histrionem quidem

est pronunciandi magistrum aspernatu Haec ego pluribus exponerem , si vel ignota essent , vel E libris monumentisque veterum Iron possent peti. Ap quisquam autem Vestrum est, qui elo-

204쪽

qtientissimi , & clarissimi viri exemplo note

commoveatur An est etiam , cui puIchrum fit In medios dormire dies, Adstrepitum cithara cessatum ducere curam Non e vulgo hominum nos eripiemus , α ex eorum numero, qui ad fruges consumendas nati procorum Penelopes, & Alcinoi delicias luxuriamque consectantur Vos, Optimi Juvenes, vestras esse existimate, labori si, Industriae, curae, meditationis, attentionis , diligentiae partes. Si cui inquam hoc tempore in orbe terrarum populo praeclarum honestumque est otium , hoc Mhis proximis annis vobis fuit, & nune divino numine ac benignitate, optimique princi. pis, & parentis cura abunde 1uppetit. Id bene collocandum , quo vobis cum honestate, ae dignitate frui licet. Hujus otii non frustra consumendae copiae majus tranquillitatem ebmparate quaelo eum aliorum populorum negotiis, atque laboribus, hoc maximo, & pe-

.riculosissimo bello , quod contra infestissimum , & teterrimum Christiani nominis bostem geritur, nullam propemodum Italiae partem reperietis, laboris, periculi, sumptus ma-

Vos quidem sollicitudine, cura, egregia cἔ-ga Rempub. Christianam voluntate, supplicationibus religiosissimh habendis , votis de suscipiendis, & eximia sanctitate persolvendis , laetitia , & gratulatione victoliarum ceteris civitatibus , ac nationibus minime eonceditis. Sed tamen intelligitis , quanta orbis his tui bulentissimis temporibus , otii

si acultas, dc De pace tranquillitatc Ure

205쪽

domestim, quam larvis tempestatibus ac pror cellis aliae gentes assii istentur. 'Gallia transalpina duodecimum jam annum intestino bello vexata, nunc primum respirare& E tenebris superiorum temporum lucem ali quam aspicere videtur. Ea gens, flos quondam Imperii Christiani, firmamentum verae religionis , tutissimum propugnacuIum Ecclesiae Romanae, ceterarum Ecclesarum parentis & magistrae, a suis ipsa civibus, vel potius domesticis hostibus aestiferarum opinimum pravitate imbutis , vexata atque exagitata decus propemodum , dc dignitatem pristinam amisit. Furore illi de amentia stimulati religionem extinguere, bene dc sentiendi & vivendi disciplinam jam inde a prin cipio nascentis Ecclesiae a majoribus acceptam , & seculorum diuturnitate confirmatam, atque auctam labefactare conati sunt.' Atque illa Iabes nefandi erroris eo tetrior est ac periculosior, qudd puram sineeramque pietatem evertere nititur religionis simulatione, atque nomine. Sacrarum literarum testimonia perperam ab ipsis accepta, & inter-δretata, veterisque Ecclesiae aut horitatem ementiuntur , & pravitati suae scelerique praetexunt: Sic imperiti homines, sic mulierisculae, se adolescentuli doctrinae omnis ignari rapti fallaci specie veritatis in errorem Mifraudem inducuntur. Ea verb furia quae incendia excitavit Qi elades, quas strages edidit vidcbatur ea pio- vincia , ex diuturno calan itosoque bello, quod inter clatissimos orbis terrae dc potentissimos reges de finibus do imperio gcstum erat, quietem aliquam, δι post gravissimas

206쪽

Tetri Morini

tempest8tes portum esse nacta, certis eondi tis nibus constituta pace, & amicitiae affinitatisque necessitudine devincta, atque confirmata. Ecce tibi pacem cum finitimis populi s factam domestici motus exceperunt.b eque vero de imperio, de honore, ae dignitate certatum est. Illi majorum disciplinam convcllere ac labefactare , sacra omnia profanaque miscere, Rempub. bene a

majoribus constitutam evertere conabantur :

gnationem acerrimis studiis suscipiendam esse putaverunt. Vecordia illi & steteris furore concitati, Dei immortalis templa religio-sssima & augustissima pluribus in locis diruerunt, sanctissimas aras disturbarunt , Divo rum sacras Icliquias , quae universet Galliae ornamento & praesidio erant , dissiparunt ,secrorum antistites, & magnum sacerdotum, ac monachorum numerum contrucidarunt , sacra vasa & ornamenta templorum, quae ne

attingi quidem ab ipsis fas erat, per summum scelus & avaritiam disi puerunt

Qubd facinus ab iis, quod nefas, quod sagitium est praetermistum Z Regis ipsius pueritiam & infirmitatem aetatis atque consilii occasionem suam rati, cum intelligerent ejus animum religione & vera pietate. imbutum ab institutis Ecclesiae detorqueri non posse, eum desperarent eo rege consilia sua posse procedere , & conscientia stimulati poenam scelerum ac flagitiorum lsuorum adulta ejua

aetate metuerent, quoties ejus capiti, soluti, fortunisque omnibus, unde Galliarum fortunae pendebam , insidias struxerunt ρ Bis Lutetia regna totius caput , regiaque urbs, ab iis

Diuiti.

207쪽

obsella est : cum interea ca cIVItas Regeni

suum etiam tum puerum , & quantum sibi ina. Ii calamitatisque intentaretur, vix intelli- Eentem gremio & sinu foveret, in ejd, incole spes, opesque suas omnes collocaret , eumque sueraret injuriarum suarum & ,ncommodorum defensorem atque ultorem

aliquando fore. Regis ipsius, quamvis pueri, auspiciis, bis terque scelerata factio praeli superata , fractaque est. Eorum saepe insidias admirabili Dei benignitate Re e magii : nec intelligebant scelere & amentia peribit , ejus salutem , egregia divini numinis voluntate, ad poenam suam construari, ad constituendam Rempub. ad religionem vindicandam, & bonis institutis severisque legibus sanciendam. Quam infesti. hi, metuendique essent hostes , vel ex eo potest intelligi. quod cum in id discrimen res esset adducta , ut illi vel rerum potiti verum Chri sitianae pietatis cultum e Gallia exterminarent , & Catholicorum sanguine nefarias manus , tanto sceleri jampridem assuetas, commacularent , vel justis insidiis circumventi facinorum suorum poenas luerent, cum in eo inquam discrimine Iesverteretur, Regi ipsi contra Regium decus adversi hominum sermones rumoresque sub cundi fuerunt , nomen , existimatio , fama

contemnenda, ferendae Regum expostulationes, cum nulla satisfaciendi praesens ratio videretur. ut eos Lutetiam omnes alium alia de

caussa evocatos in potestate haberet , de iis summum justissimumque supplicium sumeret, Galliamque in perpetuum ab eorum temeritate, seclcre, audacia liberaret.

Hae clades his duodecim annis Galliae su

G. iij

208쪽

runt, haee nostia vulnera, quibus minam al quando cicatrix penitus obducatur , vel potius ea omnino deleatur, sanatisque omn1bus malis illa provincia pristinam virtutis, famctitatis, religionis gloriam universa recuperixare possit. Sed ego longius evectus sum, quam insti tuti mei ratio postulabat , ut hoc vestrum Stium cum aliorum populorum negotiis, in-eommodis, laboribusque conferrem. in quo otio consumendo peto a vobis, ut me ingenuas arxes de literas explicantem libentibus animis & attentis audire velitis. Studium meum utilitatibus vestris inserviendi benevolentia vestra & humanitate adjuvetis, meam. que operam, laborem , diligentiam vobis existimetis omnibus locis promptam & paratam esse. Ego id enitar , ne expectationi v

ssae & studiis ullo modo judicer defuisse.

209쪽

ORATIO

CHRIST I ANI S SIMI

pRANC. ET POLO N. REGIS

JN CONVENTU ORDINUM

Regni, Blesis in Arce Regia.

Die VI. Decembris M. D. L X X V I.

Iussu Gregorii P P. X III. e Gallieo Latin E reddita

Per V.C.D. Petrum Morinum Paris. Theorium. Eminem vestrum esse puto qui ignoret quamobrem hunc conventum indixerim : nec plura de verba mihi facienda esse judico. Tum vos omnes existimo instructos & paratos venisse, ut iis edictis obtemperetis. quae in omnes regni Provincias quoquo versum dimisi r eumque animum huc attulisse, quem vester Rex, & patriae salus postulat. Spero itaque hoc in Concilio lectissimorum hominum & virtute dignitateque praestantissimorum initum iri salutis publicae rationem, usucrum Omnium perturbatio , quam licentia

210쪽

Oratio Henrici III. Reg. pr.

bellorum induxit, tollatur . populus veX 'tione liberetur , malisque omnibus , quibus hoe regnum adhuc confli ctatum est, remedia adhibeantur. Nulla enim hujus Rcip. pars sana integraque est e cum antea Regnum hoc esset florentissimum , religione erga Deum, audiciorum integritate , animorum conjunctione , in Regem fide atque observantia-Quae omnia ita immutata sunt & deleta, ut vix lum vestigium supersit. Cum mecum ipse cogito, quanta mntatio

facta sit post regnum avi , & patris mci ,

cumque priora cum praesentibus comparo,

agnosco quam felici conditione illi fuerint, quam misera ego sim. Intelligo enim omnium calamitatum &publicarum & privatarum culpam ab imperita multitudine in Regem conferri r hic solus incusatur, hic sponsor appellatur , quasi in eo situm sit malis omnibus & incommodis 'mederi, expectationique omnium ae festinationi respondere. Me tinὶ eo consolor, quod neminem puto

sana mente esse, qui ignoret unde hae calamitates profluxerint , quarum Omnem culpam a me & fratre meo Carola infirmet aetatis ex

cusatio rem Vet.

Quod ad Reginam matrem meam attinet, intelligunt plerique, quam multos illa labores susceeerit , ut communibus temporibus subveniret. Verum divina voluntas secus fuit,

quae rescilli attulit incredibiles dolores, qui ne cogitari quidem a quoquam possunt, quod singulari esset in hoc regnum studio, maternaque in nos filios suos charitate. Videbat quim io magnum periculum paternam nom