장음표시 사용
51쪽
i et D ssert. Prooem. XII. Lib. I. Cap. VI.
bene esse, necessario inde sequitur, futuram este aliam vitam, ubi reus tot criminum talionem paliurus est ;quia pugnaret cum perfectione divina , eos non punire, qui voluntati divinae repugnant , & Creatoris sui decreta nauci habent . Immo providentiae divinae iniuria fieret, cuius praecipuum munus est observare actiones hominum, ad eum effectum, ut pro meritis justa distributio fieri possit. Accedit , quod alias praecipua, immo sola ratio naturalis , ex qua animae immortalitas deduci potest, tolleretur e ideo enim animam superstitem gentes , & merito , iudicaverunt , quia e Persectillimum rarissime poenas a reis criminum in hac vita sumere solet; unde ex natura illius entis college-xunt, id in futura vita fieri debere. Inter Christianos res extra omne dubium posita est, quibus per revelationem id , quod ratio nobis suppedi- Iat, confirmatum legimus. Equidem inter veteres Philosophos inventi sunt multi , qui leges naturae admiserunt at poenas tales post mortem infligendas negarunt . CICERO justitiam naturalem firmissimis, uti vidimus , argumentis probat, adeo ut scelerum, atque impietatum nullam expiationem statuat . Sed ubi pς nam describit, addit , homines poenas luere non tam judiciis, sed ΝΒ. ut eos agitent , insectenturque furiae, non ardentibus taedis, sicut in fa-hulis , Ied angore conscientiae, fraudisque cruciatu b. Adeoque poenam in mala conscientia positam esse, ait, quae vitae fines non excedit . SENECA in consolatione ad Martiam ait: cogita , nullis defunctum malis
assici ; illas , quae nobis inferos faciunt terribiles fabulas ege .... Luserunt dia Poetae, o vanis nos agitavere terroribus . Mors omnium dolorum o hiatio les, o finis ν. De Sadduearis ipsa saera pagina testatur , eos nullas post mortem poenas statuisse; eamque sententiam temporibus Iosepni obtinuisse, ipse testatur
52쪽
De Justitia naturali in genere.
At mirum est, inter Christianos quoque inveniri
qui poenas post mortem infligendas ex ratione probarinoa posse, aiunt i; immo ipsas illas poenas nihil alii ud esse , statuunt, quam afflictiones, & incommoda, adeoque mala physica, quae crimina comitari solent in In praecedentibus jam demonstravi, poenas post mori tem negari non posse, nisi injuria inseratur providen , tiae, & periectioni divinae. Poenas autem illas , quae
ex nexu rerum sumuntur, nec naturali ratione poenarum nomine venire posse, adeoque exilientiam poenas rum re ipsa negari, alibi ' probavimus. ι Poenae autem non semper in aeterna damnatione comes sistunt, sed & in carentia praemiorum in poenis temporalibus, &e. Sane, poenarum aeque, ac praemiorum, gradus dari, vix dubitare licet. i. f. LXVIII. Quaeri solet, quamam sit differentia inter ius naturae , & inter praecepta moralia , vel quod idem est, virtutum regulas P Resp. praecepta moralial sunt pars Furis naturalis, quatenus illud incia homi-- num erga Deum respicit., π. I. Repetendum enim ex prioribus est , quaedam ἡ esse iura naturali ratione Deo quaesita , quaedam homi-
, Deum respiciunt , obligationem saltem producunt inter Deum, & homines , adeo ut sit quis hominum iura illa violat, soli Deo reparatio debeatur, quia solius
n. a. Rem exemplo illustrabimus . Ponamus homii nem, qui nemini iniuriam inseri, & cuique suum tribuit, at non amore justitiae, nec pia intentione , sed solo metu poenae, &e. Hic nemini facit injuriam, adeo. que intuitu aliorum hominum justus est y niliat eis abest , ad quod tribuendum agere possint. Sam.de Cocceii IH .ad Grat. C At
53쪽
At initiitti Dei non semeit, ad legem bonum esse; ille tanquam ens persectissimum , modo persectissimo leges suas vult impleri: adeoque intuitu Dei praeter actus externos puritas quoque mentis requiritur in agente , quae si deficit, ius Dei violatur , homo contra cul. tum Deo debitum a te adeoque hoc ius Deo tribuere, & si non tribuit, ei poenas dare debet.
n. 3. Ut autem exemplo aliorum virtutum id illustreatur, ponamus, hominem nec liberalem esse, nee charitatis regulas observare vel observare quidem, at non amor virtutis, sed ex vana ostentatione: neutro ςasu ius alio Tum hominum violatur. Nemini enim ius in meas
Tes, & actiones quaesitum est, adeoque nemini aliquid abest, quod ei tribui debeat. Quia vero pars cultus est imitari perfectiones diuinas, hactenus Deo ius quaesitum est, eiu ue ius violat, qui persectionum regulas omittit , id est persectiones divinas non imitatur , adeoque partem cultus divini negligit. f. 30. n. q. Legislatores humani, qui securitati saltem suae societatis prospicere silent , in constituendis legibus , &poenis, praecipue ad jura hominum inter se respiciunt,& in id saltem intenti sunt, ut iura civium inter legibus poenalibus tuta reddant, parum solliciti de ahtibus internis, de puritate mentis, & de officiis charitatis, id est de juribus Deo quaestis: tum quia de Puritate mentis legislator iudicium ferre nequit, tum quia contemta religio satis Deum ultorem habere videtur; quam rationem allegat Imperator ALEXANDER p . Ne tamen subditi hane juris naturalis partem negligant; sed salutis quoque suae euram habeant , praeco nes in singulis civitatibus constitni solent, qui auctori tate publica ossicia hominum erga Deum subditis m- iculcarent, puritatem animi in observandis legibus com- smendarent, persectiones divinas explicarent , imitat linnem earum, id est charitatis regulas , hominibus ς ' i
54쪽
De 3bsit a naturat; ia genere.
ponerenr, modum coletidi tum naturalem , tum tib latum docerent , praemia agentibus proponerent . εο supplicia aeterna immorigeris minarentur . dissert. prooem 3. 3. 48. n. 6. Hinc Servator perpetuo provocat aeque ad le-tem MOSIS , ae ad Prophetas; quia lex tuta hominum inter se, Prophetae autem iura Dei exponunt. Nam totam legem natum his duobus continerit, ait -8rat dilige Deum tuum ex toto corde , ex totis
animo, o ex omnibus viribui ; σ proximum tuum Hetit te ipsum. LXIX. Potro quaeri solet, quomodo ius naturae differat a politiea Resp. Politica non indicat quid iustum sit, is ibi saltem quaeritur, an id, quod iustum est , utile sit ἔ adeoque politica supponit, iure nos ag te posse, & utilitatis saltem rationes indigitat , iuxta
quas examinare debemus, utrum nobis conveniat jure nostro uti, an vero magis utile sit ins nostrum re mittere st .
. f. LXX. Quaestio proponi solet, an ATHEUS vir
bonus haberi possit 8 Quod negamus . Qua enim ratione vir bonus haberi potest , qui omnia licita sibi esse existimat ; cui nihil cerum est, & qui nihil metuit, si modo .clam erimina perpetrare potest uis, quaeis, tutus erit contra insidias Athei Equidem sateor, contingere posse, ut Atheus seeundum leges civitatis tranquille vivat , inprimis si inclinatio animi eum non ad malum incitat. At tune non est bonus vir , sed instar boni vivit ; adeoque vir bonus est solo exercitio. Uerum enim vero eum omnibus probitatis regula a Deo si, & tu eultu , ae imitatione peris ctionum divinarum consistat r, eoneipi vir probus non potest , si Deum non agnoscit . 3. LXXI. Denique quaeritur, an salvari' possit ho mo justitiam naturalem implendo In Theu id assir-
55쪽
D Fertatis Proclem. XII. LV. I. Cap. VI.
Datur: nam damnatio poena est , quae infligitur obiransgressionem legis naturalis , cessante autem transgressione, celsri clamnatio.
Cum vero nemo inter homines sit , qui naturae leges ex omni parte implere possit, eum, inquam, omne genus humanum ob transgressionem legis damnationi aetern se sit obnoxium, facile constat ; neminem inflatu corruptionis aeternam sibi salutem parare posse, nisi irato numini satis secerit.
Equidem solis Christianis verus satisfaciendi modus
xevelatus est, iisque constat, nullam esse salutem extra fidem in Salvatorem ; at cum hic modus non omnibus hominibus sit revelatus, asserere non ausim , Deum omne reliquum humanum genus quod non tam suo facto, quam ex transgressione primorum parentum peccat, & satisfactionis modum solis Christianis revelatum ignorat e ceterum , per sacrificia , &c. iratum numen placare studet ) damnare , aeternisque poenis exponere voluisse. Merito igitur rem tanti momenti iuditio divino relinquimus. Quod alibi uberius exposuimus. ' Quum revelatio absolute sit necessaria, dicendum est
Deum voluisse procul d ibio, ut omnibus mortalibus innotesceret . Hinc servator humani generis clam omnia consummant, quorum gratia incarnatus est Euntes , in.
quit Apostolis suis , in Mundum tint resum , praedicate
Evangelium amni creaturae .. sitii crediderit in saptizattis rit, Ialvus erit, qui vero non crediderit condemnabitiar .ar. cap. uir. Quocirca D. Hieronymus super Ma li. sic ait: signum a entus Don.mici efff in toto orbe Evaries una praedicar , ut nullus sit excusabilis 2 quod aut iam comple tum es, aut breviter credo complenaeum . Non mim ptito alia
uuam ram sine gentem, quae Christ nomen ignoret.
56쪽
naturae consistere in suum cuique tνHuendo ; adeoque omnem obligationem hominum contineri hoc uno praecepto generali , ut jus
. . . . Dum cuique tribuant 1.
DiIunus porro, naturali ratione iura quaedam quaesita elle Ueo, quaed/m hominibus inter se u.
g. LXXIII. PRIMO igitur agemus de iuribus, quae Deo propria sunt, & quae in cultu consistunt : ubi causam, sub ectum; objectum, & effereus pultus dioisi
g. LXXIV. πcUNDO reeensebimus panes cultuso era o M.' NeX ratione naturali deducuntur x. g. LXXV. TERTIO agemus de iure , quod Deo
competit an hominem , ejusque vitam, σ acitones . nec non m res terrae , . '
57쪽
De Juribus, quae Deo propria sunt, o in Ghueonsuunt. f. LXXVI. TIURA quaedam Deo in hamines com-J petere, eique propria, ac quaesita esse,
apparet ex natura perfecti limi Creatoris . Ratio enim nos docet, Deum existere a se ipso, adeoque esse enspersectissimum, vel potius. omnium persectionum regniam, ad normam. Hinc necessario sequitur , omnia ea ad ius Dei pertinere, quae eius naturae , ac persectioni conveniunt,& omnia jus ejus laedere, quae cum persectione divitia pugnant. Supra g. 67. His principiis positis apparet, CULTUΜ esse ius Deo proprium, & quaesitum, quia eultus nihil aliud
est, quam aestimatio persectionis . Cum igitur Deus sit ens persectissimum , non potest non velle , ut a creatura sua colatur , id est ut persectio ejus merito suo Alimetur. Cultus igitur est jus , quod Deo ex sua natura suum est. Hoc ius Deo quaesitum homo, opus Creatoris, vi lare, id est cultum ei denegare , vel persectioni ejus aliquid contrarium statuere nequit; qui proinde Deum non colit, jus Dei laedit, eique injuriam inseri, quam reparare, id est jus suum cuique tribuere tenetur. f. LXXVII. Causa cultus divini est Dei voluntas, qua coli se velle declaravit, & quae ex eius essentia necessario sequitur; quia non velle coli imperfectionem inseri, quae in Deum non cadit R. LXXVIII. Subjectum sunt homines rationis usum habentes. Hinc lex de colendo Deo ad bruta non pertinet, nec ad furiosos, & infantes, quia nec Deum,
nec elus voluntatem cognitam habent.
58쪽
De Disista naturali in genere . N
s. LXXIX. Objectum cultus sent omnes actus, qui ex natura, essentia, ac persectione Creatoris inseru tur, & quibus neglectis perfectioni divinae injuria fieret vide 3. II. 1. Singulas autem speetes eultus db vini per indicem capite sequenti indagabimus .f. LXXX. Essestus enitus divinὸ est, ut homines praecise haec jura ad cultum pertinentia Deo tribuere teneantur. Si igitur cultu. hula contrarium aliquid agnnt, in uriam Deo inserunt, unde oritur reparandi LXXXI. maeri solet , an Magistratus crimina in Deum commilsa pontis possit Equidem constituti metuitatibus nolla ratio dubi andi superest, Magistratum
Sane is, qui civitati se submittit, promittit , se legibus civitatis pariturum: si non paeret, violat fidem datam, atque ideo puniri potest; quae poena etiam ad
vitam extendi jure potest, si motus ex contraventi ne legis vel oriuntur, uel metuuntur ς. Neque eivis excusare se poterit consilentiae praetex-m , quia in ejus arbitrio est deserere civitatem, & alibi eonscientiae libertatem quaerere : si hanc Princeps tollit, injuria agit g. I . Merito autem excipimus easum , ubi eis , qui aliena sacra profitentur , G des publica datae est. Haec enim eis invitis violari ne quit. t
LXXXIL Ηine iam eonstat. eivitati nullum ius
coercendi. aliam civitatem propter impietatem eompetere . nec gentem aliam gentem ob crimina in Deum
commissa punire posse. Unde negamus, bella in gemtes propter Atheismum, idololatriam , aut aliam impietatem licita esse η. Nisi ipse Deus viadiuam certae C gen
59쪽
4o Dissert. Prooem. XII. Lib. II. Cap. II.
genti committat, quod in populis damnatis factum e is, historia ster a nos docet.
f. LXXXIII. TIRIMA , & praecipua eultus divini
pars, quatenus ex ratione naturali Inserti potest, consistit in cognitione Dei , nimirum, Deum existere neeessaris Vid. g. 24. . Haec existentia necessaria est jus Dei , quod a creatura ei tribui debet. Qui igitur existentiam Dei necessariam negant , eo ipso negant, se ab eo eausam habere ; adeoque se ejus imperio, & juri eximunt , eoque ius Dei vi lant, & iniuriam in Deum committunt. Unde sequi tur, ATHEISMUΜ atrocissimum erimen natura esse , Quia ius Deo quassitum ab eius creatura aufertur. f. LXXXIV. Secunda pars cultus est, Deum eOgno fiere unum via. d. f. 24. ); hare enim unitas inseparabilis est ab ejus existenua , utpote quae concessaeausarum pluralitate plane fit incerta. Qui igitur plu- Talitatem Deorum statuunt, revera existentiam Dei negant , indequeius Deo quaesitum auserunt , eoque i inriana i Deo fa-ciemi , unde POLYTHEISMUS itidem crimen est naturale. . LXXXV. Tertia cultus divini . pars est , cognoscere, Deum esse spiritum g. 24. id est ens ab omni materia separatum ; contradictio enim est , materiae facultatem cogitandi, aliaque attributa divina tribuere. Hoc attributum Deo ex ejus essentia proprium ; indeque ias ei quaestum est: qui proinde Deum rem materialem statuit , eumque in imagine colit , adeoque Creatorem cum creatura confundit , injuriam enti perfectissimo inseri, & ius Dei violat ; unde idololatria ratione naturali crimen est.
60쪽
De Jusilla naturali in genere. a I9 3. LXXXVI. Quarta cultus divini pars est , Deum
tredere Creatorem Annversi, c hominum f. 2 6. & g. 1ραὶ, adeoque & dominum creaturarum , quia id negasites hoc ipso tanquam subditi rebelles imperio divino se eripiunt , adeoque ius Dei turbant , indeque erimen laesae Majestatis divinae committunt . Vid. Cap.
ι LXXXVII. Quiηta cultus divini pars est, crederet D um esse providentem vid. f. 27. ) eumque eunti non tantum ordinem naturae , seu & actiones humatas, ita ut praemia tribuat bonis , poenas vero malis. Qui ergo negat providentiam, jus Dei tollit, Deum imbellem. & omnium rerum ignarum statuit; & cum nihil a Deo aut speret, aut metuat , eo ipso e ultumei .enegat, quod naturali ratione impietatem infert. f. LXXXVIII. Atque eadem ratio est reliquorum inributorum, nimirum, omnipotentia , o omniscientia o vid. f. r8. Si enim Deus non omnia poto agem, erecatio legum naturalium dubia redditur . Et si, humallas actiones ignorat, neque praemia , neque -- has pro merito tribuere potest agentibus . Quo ipso omnis effectas legis naturalis cessat . f. LXXXIX. Atque hae sunt notiones , quas conteae lativas voeat GROTIUS , & quas eulpa non vacare, ait . . Ex his iam sequuntur notiones activae Nam posito fine , id est cultu necessario , etiam poniatur, Deum omnia fieri voluisse, sine quibus enitus ille perici nequita adeoque homines nihil omittere posse,
qaod eultui illi , vel indirecte , vel direae repugnati vii f. 47. 49. π 3 r. I. Hinc igitur sequitur.
f. XCι Sexto , Deum adorandum, & laudandum esse. Adoratio enim, & laus, sunt media persectionem rividam manifestandi , gratique animi notam testificandi, adeoque modi colendi Deum a Qui ergo injuriasia.Deum euomit, is cultum ei debitum denegat, adeoque