장음표시 사용
291쪽
suorum librorum, ac praeprimis in quarta parte Principiorum, ubi rationem reddit motus
corporum gravium vetatis Terrae centrum, eX
hac ipsa propositione. Qubd iri Vortice Ter-yae corpora trirestria sint iusta Aerem, & Aer insta materiam coelestem, non esse nisi virtute hujus principit. .' Adjungitur adhuc alia . quam D. Camtesius crebrb repetit, prescipuε in tertia, & quarta parte Prjncipiorum, di Capite Oct vo Tractatus de Luce. Scilicet, primum dissecandiim Elementum multb plus agitationis habere, muli6que aptiora esse ad motum , quam tertium Elementum, cujus partes sunt ramosae ερ hamosae, & figurae admodum irre- gulariS. Hisce omnibus suppositis , largiamur α' Cartesio , materia creata ea ratione , quam nobis proponit, Deum illam potuisse dividere , ipsique motum rimprimere , ac revera , eam divitisse & movisse. Si stannis grydum, dc nostrum imaginationem figamus noesysque. cogitationes in magnam illam materiis portionem, vel in illum Vorticem, in cujuscentro Stella potaris est locata. Concipiamus . illain portionem materiae compositam esse ex infitestis exiguis partibus insensibjlibus in gyrum actis , interea dum omnes ista: exiguae partes etiam moventur proprium suunt circa
Ex illo motu debent oriri 'tria Elamenta; hoc est pulvis subtilis primi flenae' i , exigui
globuli secundi dc ramosM partes tertii, quae omnes sunt tantlim partes imateriae di versae inter se dunt xyy sigura Si magnitudjne . sua.
292쪽
sive tertium Elenientum formatum sit eodem tempore cum aliis reliquis, sicut D. Ca tesus aliquatenus id supponere videtur in suo Tractatu de Luςe , sive non sit formatum, nisi junctione plurium partium primi Meme ii, quae stibi invicem fuere impeditae, ut vide-- . tur docere in libro Principiorum : vult ille Philosophus, in illa agitatione materiae, postquam diu satis perduraverit ad rumpendos angulos maximae partis partium agitatarum , materiam primi Elementi debere habere duo loca praecipua. Primum in omni spatio Vo
ticis , ubi debet diffindi ad macte implenda
omnia intervalla, quae reperiuntur inter Glo bos secundi Elementi, ex quibus totum corpus Vorticis, vel Coeli componitur; secundum in centro, qud illa oportet cogatur descenderea globulis aecundi Elementi, ut ibi constituat corpus quoddam sphaericum, quod nihil aliud est, nisi ipsa stella, quae agitatione suae mat riae in gyrum, Sc conatu, quem adhibet illa materia ad recedendum a centro Vorticis, in quo reperitur , secundi flementi globulos, uos supra se habet , Propellit ab omnibus, quas soncipere est, partibus, & FOmmun cando illorum ope illam impressionem cum nostris oculis, in iis producit sensationςm L
Atque en omnem illam pulchram doctrinam Cartesiit hac super re. Vertim conamur ipsidemqnstrare ex positis principiis, quae ipsius
sunt Omnia , non esse materiam p imi flomenti verum materiam tertii, quae debet Centrum. constituere Vorticis atque ade,
293쪽
Solem, omnes autem debere esse corpora opaca, instar Planetarunt, &Terrae, atque mast fas duras, composistas ex partibus tertii Ele- menti sibi invicem implicitis & illaqueatis, fere absque ullo motu.
Demonstratis. Clim plura corpora vel partes materiae simus
circulariter moventur, illa quae minima gaudent agitatione, motuique apta sunt minii ni minores habent vires, ad recedendum a cen-rro. Et contra illa, quae maxima gaudent agi tatione , & ad motum sunt maxim E apta, majores habent vires ad recedendum a centro, S reliqua cogunt verslis centrum descendere.
Est hoc tertium principium, quod stipposui , postquam e D. Cartesio hausi. Iam verb materia primi & secundi Elementi multd majori praedita sunt agitatione, &multd aptiora sunt ad motum, quam materia tertii. Quartum hoc est principium , quod ubique supponit D. Cartesius. Igitur materia terdi Elementi non verbilla primi, debet occupare eentrum Vorticis. 'Est haec propositim, quam demonstrandam habui, contradictoria ejus, cui D. Cartesius totum suam systema Lucis inaedificat. ΕΘ eo Sol Si Stellae erunt corpora opaca , non ve so lucida. Nihil hic ipsi adtribuitur, quod revera ipsius non est: ae simus etiam rogatur, juxta quodnam suorum principiorum , elim nesciat quid faciat fragmentis macularum S lis , nec quem usum iis praebeati in centro, EcPrope centrum sui Vorticis, ubi illae sorman-
294쪽
cARTESIL PARS IV. 2 7 Itur, ubique franguntur, eas expelli faciat & protrudi satis longε in circumferentiam , quantumvis sint ramosae & parsim motui aptae, ct componere quFdam quasi Aerem , qui juxta ipsum extenditur ustiue ad sphaeram .Mercurii , atque etiam ulterisis. Quo pactrost ut primum Elementum , vel secundum P. 3- quae vel in centro sunt , vel propius ad princi centrum , vel immediater infra illas' partes fractas , iis ita jus suum cedant , quo gaudent virtute magnae illius agitationis, & . aptitudhais ipsorum ad motum, loci, quem
occupant circumferentiam versus. Ac si
mel illa confusio, quantumvis opposita legi- bus, quas D. Cartenus in suo Mundo consti- ituit, versiis Sol em toleretur, quare nostram circa Tellurem lapis, quem projecem in aerem, cogetur deicendere cum violentia ver- sus centrum Propter materiam secundi Et menti, quae insta ipsum reperitur , ea causesa, qubd scilicet ille lapis locum sibi viii dicavit alienum , & qui debetur materiae, quam ille suo e loco expulit . propter magni
Hac ratione Principia Cartesii inter se con- veniunt. Hac ratione occasionem reperit illa adhibendi ad conclusiones contradictorias ,
opitulantibus nonnullis comparatiunculis , . quas in usum revocare novit , ad caliginem .
. objiciendam illis, qui ejus legunt opera absque 'ubd meditentur super iis , quaeque vulgo nulli alii usui suμt ipsi , nisi paralogisimis velandis, & insinuandis propositionibus, quas nullaadstruxerit umquam recta ratio. .
295쪽
Ut comprehendamus hanc difficultatem, supponi debet eum D. Cartessio , Stellas fixas non in circumferentia unius ejusdemque Sphaerae esse , nec aequE remotas a centro Mundi vissibilis. Unas profundita insinuata 1e in vasta isthaec Firmamenti spatia , alias magis admotas versus centrum Mundi. opomisti etiam recordemur , illas omnes habere Vorticem , cujus occupant centrum, -ill 3sque Vortices esse tot quassi Sphaeras diver- sds locatas supra, infra, &ad latera sibi i Vicem. Ita ut , exempli gratia, possimus conripere Vorticem Solis , in quo nostra -Terra inperitur cum aliis Planetis , instar -εphariae fluidae , cinistae pluribus aliis simili--bus, quas illa diversis in punctris suae exteri Us attingit superficiei , pari ratione acat bus aliis globis cinctus undique eos omnes . attingit diversiis i in locis stae circumferen- uae. Tertio loco , in memoriam revocandus est - modus , quo D. Cartesius lucem explicat, quae consistit in conatu, quem adhibet mat .ria primi flementi, quae est in centro Vorti cis, ad recedendum ab illo centro, unde se qujtur, illa premente materiam coelestem vel secundi Elementi, quae est supra ipsam ; in Qmnibus punctis imaginabilibus, ille ccmatus re ista pressio fiant in Minnibus lineis , quae . tendunt ad circumserentiam Vorticis : quarum aliquae necessario incidentes in oculum nostrum, ubi ille confersus est versus stellam, . Vel
296쪽
vel versus Solem , ipsum premunt & agitandeo modo , qui nostram determinat animam
297쪽
Hoe facila intelligetur ex hac figurmio qua,
exigua puncta, quae sunt in centro circuli, reserunt ateriam primi Elementi, vel corpu&Stellae. Lineae ductae ad circumferentiam exhibent materiam coelestein cujus radii finiuntur in oculo locato in circumserentia Vorticis. Audemus adfi mare in illa. dispositione vorticum, nos, qui sumus inVortice Solis, non posse videre Stellas, si supponamus principia Cartesii. Adjungamus figurae praecedenti quatuo tilios Vortices , quos suppono esse Vortice; quatuor Stellarum proximarum illi Solis. Oculum , qui in alia figura erat conve s ao: videndum Solein, esse conversum vetalis .ali
quera ex istis Vorticibus , adsonspiciendum
298쪽
CARTESII. PARS IV. αI exempli gratia, Stelliam B, ex principiis Camdesiit demonstratur, illum eam non posse
II mo stratio. oculus nequit videre Stellam B nist ope ra diorum, vel linearum materiae coelestis prin, pulta illo conatu , quem Stella B. adhibet ad recedendum a centro sui Vorticis , cujusque impulsio cum oculo communicatur eum premendo, & movendo filamenta nervi ejus opi
ci. . Iam illud impossibile est, si supponamus ' oculum locatum in Nortice Solis. Hae id probatur ratione.
299쪽
Illa impulsio nequit communicari cum GC lo , niti duobus modis , vel quidem immedi dio, vel linea materiae Vorticis Stellae quae in oculum desinit : vel mediatδ per lineam Vorticis solaris, in quo reperitur Oculus, repercusiam verssis oculum a Vorhice Stellae Sicuti sit linea B. A. Vorticis Steli, repelleret versiis oculum lineam A. C. Vorticis S
Iaris. Q aippe impossibile captu est, Stellam aliquom pressionem in oculo pose producere , nisi uno duorum horum modorum 2 Jam vero nec ad unum, nec ad alium confugi ' Potest. νNon potest primus adhiberi , quda V rtices , juxta Cartesium , singuli separat gaudent spatio, & motu suo omnino diver-
so. Ita ut lineae unius numqiram confundantur cum lineis alterius : verum Omnes terminentur singulae ad circumferentiam sui Vorticis: ac si semel admitteretur illa communicatio , vel potius illa confusio omnia quamprinalim redirent ad illud confusum chaos & impeditum, ex quo D. Carte- sius vult suum Mundum evasisse ope solarum legum motus : ac praeterea , cdm. nullum punctum datur in Vortice Solis., .EX quo non Posturus Stellam videre, opo aeret , ut materia Vorticis Stellae occuparet omne spatium Vorticis Solis, quod absurdisi
Restat hixer modus, qui nequit utilior esse D. Cartesio , qua in praecedens, juxta ipsi principia: quant Qqui lem, secundiam ipsum, Vortices . ljcὀt fortὲ inaequalis magnituUinis, semper debeat. esse aequalea viribu3
300쪽
Etenim, ait, nisi illa inter se essent aequalitate , cert, cestitis se invicem destruerent Iam illa aequalitas exinde venit, qubd Stella la- alicujus Vorticis semper uniformiter in gyrum acta , propellat materiam sui coeli versiis circumferentiam, & contra Vortices vicinos planε iisdem cum viribus . quibus Stellae aliorum Vorticum materiam sui Coeli propellunt versds illius. Unde sequitur , ex ipsius mente, illos semper se adverssis invicem defiendere: vertim etiam inde manifestb concluditur, materiam Vorticis unius non posse illam alteri ius repellere , nec facere ut illa vers lis centrum redeat, a quo omni vi suari omni vi Stellae illam propellentis recedit. Igitur conatus , quem adhibet ma- . teria alicujus stellae ad recedendum a centro , non potest se exhibere nostro sentie dum aculo, quamdiu in Vortice Solari ver satur : quandoquidem communicatio istius impressionis arctissimε. impeditus a materia Vorticis Solaris , quae se omnibus viribus ipsi opponit, ac per consequens imp
dimento est illi pressioni organi , quae sola vitionem objecti producit. Ut enim nosmet explicemus comparatione simili illi , quam D. Cartesius saepe adhibet, supponamus caecum , cujus manus nec progrediendo , nec retrocedndq tangat extremitatem alicujus baculi. Supponamus secundo, ipsius manum
. Ge qa modo dispositam, ut, oud ille senti l b uium, non in lat, illam illi im-m jatε esse junctam, verum Oportere , ut praeterea adsit qua 'am presso baculi c0ntia iit m Mapum. Supp0naMM , alteram