장음표시 사용
261쪽
stris Montibus. Illa Terra admodum erat inculta, sine arboribus, sine herbis, sine flori bus: quippe producere omnia illa, quae pulcherrima Terrae constituunt Ornamenta, res
erat quae nimium adhuc temporis exigere
Hisce peractis reliquum, quod cum eo er mus , itempus impendit nobis consideranda. exhibendo duo. Primb causam gravitatis, vel potitis motus corporum, quae gravia adpellantur, versiis centrum Terrae: & secundb, modum , quo fiat fluxus & refluxus Maris. Aprimo incepit, idque nobis hac ratione expli
S SOL T. Terra. ABCD. Exiguus Terrae Vortex. NACT. Magnus Urbii , in quo merra Misisitur circa Solem.
262쪽
' Animadverte, ait', illam Terram circumagi circa suum axem in Vortice siuo: non it la ex se ipsa hac vi se movendi polleti vertim abripitur cursu materiae coelestis , quae eam Cingit, quae circumacta majori rapiditate,
quam' illa , quod ipsi superabundat impendit
variis aliis motibus in omnem partem peragendis, ac pizeςipuὶ urgendis S premendis Corporibus terrestribus contra Terram; pressione adeb necessaria, ut, nisi illa fieret, omnis Terra in fragmenta dissiliret , atque omnes homines cunctaque animalia, quae in terra tui undi reperiuntur, in spatium fluidum conjicerentur juXta magnum meum principium motus, scilicet quod fert, omne corpus in gyrum actum, ut est Terra cum omnibus quae
continet, a centro recedere sui motus, nisi impediatur ab aliis corporibus ipsum rςmorantibus, ut facit haec materiae coelestis pressio. Ac eandem ob rationem corpus aliquod terrestre dia aerem protrusum cogitur descendere versds centrum Terrae, quandoquidem minoti gaudet vi recedendi a centro, quam massa aeris, quam deberet facere descendere, ut in ejus adscenderet locum; ae minori vi gaudet recedendi a centro, quia continet muli lus materiae tertii Elementi & mul- tb minus fetandi, quam massa aeris Ipsi aequalis magnitudine. Iani verb materia tertii mmenti exiguam vim habet recedendi a cenuo, α secundi plurimam habet: oportet igitur ut illud corpus descendat. Nec, adjungit,
qualitas ulla Peripatetica , nec Atomo- rum catenae hamis praeditorum Democriti & Gessendi tantum valent, quantum quae nunc tibi
263쪽
ITZR PER MUNDUM . tibi dico, ac simul lapidem in altum projecit, ut nobis eXperientia ostenderet, quid. quid modo docuerat. .
Deinde progressi fuimus ad Fluxum & R fluxum Maris. Ut eum melius intelligeremus, cogitandum nobis dedit i Q. Vorticem Terrae esta figurae ellipticae. s. Illam eX ipsius uiametris, in sua Luna reperiri deberet Plena vel nova, . ese omnium minimam. e. Centrum Terrae non esse centrum Vorticis . vertim ese illud pauid ab eis remotius propter Lunam, quae, quacumque in parte circumferentiae Vorticis reperiatur, spatium quod in iter ipsam Sc Terram est, angustius reddit, &per consequens impedimento est, ne materia coelestis ita liberε inter utraque interfluat; unde sequitur Terram, cui locus non est de terminatus nisi ab aequalitate virium, quae ab
264쪽
CARTESII. PARS III. 2ψx omnibus illam premunt partibus, debere paulullim recedere verslis partem Vorticis oppositam Lunae. q. Cum materia coelestis, multb rapiditis circumagitur, quam Terra& Luna, reperiat transitum inter utraque perangustum comparatum cum eo , quem ante occupaverat, necessum esse, ut ejus cel
ritas illo in loco augeatur, & premat simul magna cum violentia 'superficiem Aeris re Aquae; & tandem aequalis pressio fiat fere in Opposita parte Vorticis, standem ob rationem.
S Terrae propter recesium. - Statim nos fecit ut agnoχeremus veritatem
omnium illorum Principiorum, & effecta, quae naturaliter ex iis sequebantur. Etenim, climcollocasset Lunam in loco quodam perpendiculari ad A quatorem Terrae, vidimus simul; r. Mare pressum ab ista massa inferius sidere, atque illius aquas ita pressas & protrusas, cursum instituere cum rapiditate versiis polos,
ct successiv E se diffundere in littora', prout
erant remota ab AEquatore. z. Globo terrest ri circa axem suum rotato ab Occidente in
Orientem, videbamus pressionem Lunae fieri etiam successive in divbrsis locis Maris juxta ordinem Meridianorem. 3 . Ista pressio su cessiva diversarum partium Maris, necessarium producebat effectum scilicet ut Mare adicenderet 8c descenderet diversis in locis juxta regulas evidentes Staticar: idque nobis suppeditabat ideam adcuratissimam & maxim na turalem noui ldc reflu3us Maris, qui in eo consistit, qu5d nunc adscendat, nune descendat, ac in unodoco adscendat . dumcin ali ro descendit'; omnesque illi motus regulari-
265쪽
, , ITER PER MUNDUM ter funt post invicem successivE , dc spatii,
temporum fixis. raeterea, quoniam Diameter Vorticis , in qua parva Luna debebat reperiri in conjunctionibus , in oppositionibus , Omnium erat minima, & contra illa, in qua des ebat reperiri lin quadraturis, erat maXima, evidens nobis
erat, pressionem &subsidentiam aquarum d bere esse multo majores in conjunctionibus, sic in oppositionibus , quam in quadraturis a& per consequens, . Mare debere tunc temporis diffundi cum majori impetu, & Vehemen- . tia in littora, hoc est , aestus debere mest majores esse in novis & plenis Lunis quam aliis temporibus ; S in AEquinoctiis , quam in Solstitiis, ut revera evenit in D ro Mum
Deinde nobis exhibuit omnia Phaenomena particularia fluxus & refluxus iisdem principiis ainniXa,ac prete primis nos notare fecitrationem, quam non videamus fluxum ec refluxum in i lacubus & stagnis, quantumvis magnis, nisi aliqua ratione aquas suas cum Mari commu-
nicent. Quia , inquiebat, illi lacus & alta
stagna, si ultra Tropicos eXsistunt, numquam a Luna premuntur, & quod attinet ea, quae sunt sub Tona torrida, inter Tropicos, non. tantas Terrae patetes obtegunt, ut una Pata superficiei ipsorum umquam multb magis pro matur , quam altera a Globo Lunae. . Jam illa inaequalitas pressionis est unica causa istius motuum vicissitudinis, quem fluxum adpella
Isthaec explicatio magnopere mihi adridebat; M'ue m qa .rationem reddendi
266쪽
fluxus & refluxus aded commodus est, ut illi, qui Cartesio demonstrant Terram non pos habere V orticem, vel saltem Vorticem ellip- , hujus ergo deberent se pauid indulgentius erga ipsum gerere : vertim Philosophimiri sunt homines, nec norunt suis adversariis
Interea omnes reliqui motus in exiguo hoc Mundo accidebant cum omni possibili concinnitate. Mucurius . Venus, Mars, S alii Planetae, semel ubi locum ceperant suum in Vortice viis, exacti iter suum prosequeban- incipiebant vaporeyelevari, & formari nubes circa parvam illam Terram. Denique
omnibus illis prodigiis quasi praestigiis incanetrabar; versim abitus erat parandus tempus
urgebat. Iam fere viginti quatuor horae erante apis , ex quo nostram Tellurem liquer mus ,& D. Cartesius, qui, ut alibi dixi, numquam probavit eos, qui corpora sua alia de causa quana morte relinquerent , & jussa Supremi Entis, nobis ipse consilium dabat,
ut differremus nostram curiositatem in ali tempus: ostendebam ipsi, quantopere agnODcerem omnia ejus in me beneficia, existima-.tionem, in qua ipsum habebam, ejusque doctrinam. Rogavi ut permitteret mihi , qud proponerem ipsi scrupulos , qui mihi super sua Philosophia in posteroni possent oboriri,
ubi occasionem nanciscerer meas epistolas ad ipsum mittendi. Ille contraim ille amicitis species e ibuit, hortatus est, ne umquam aliquid antiquius haberem praeter veriotatem ; ac tandem mihi obtulit duo vitra hyperbolica, ut Telescopium inde conficerem,
267쪽
eari s cujus ope mihi promisit, e Terra me visurum omnia, quae in Globo Lunae fiunt, i md etiam animalia , si forent ibi. In sua Dioptrica' ostendit excellentiani istius figurae pro vitris
Telescopii, ratione habi a Omnium aliarum. Statuerat etiam in Hollandia ea ut serent curare, atque novam invenerat machinam eum
propriE in finem: sed non potuit reperire A tifices suum scopum ea sequi aptos suamquhideam cum necessaria adcuratione. Deduce-cebat nos ad secundum usQue Coelum, quod est Stellarum, ac P. Mersennum: nobis eoncedebat viae. duceni ad usque nostrum Mui
. Ad aliquam distantiam a stellis , bini Og ti ex Aristotele , Philosophis obviam facti ,
cum quibus notitia iis intercesserat , & ex eadem ortis regione, rogarunt, ne indignil ferremus illis si se jungerent , veniamque a nobis petierunt admodum mediocriter contenti de itinere suo, & sua negotiatione. a doquidem magnopere fellinabamus, in itinere non morabamur., & cum nemine colloquebamur, licet variis in locis offenderemusylvi rimos Spiritus, qui lubenter nobiscum sermones commutassent. Inter proficiscendum P. . Mersennus mihi notandam exhibuit dispositionem Vorticum . & situm diver rum Elementorum eos componentium, ac Praeprimis globulos secundi Blementi, quos non perci- piebam ,i ubi adhuc habebam ideas Peripateticas: quosque nunc βre videbam occupare maximam partem spatii postquam Cartesianus essem iactus. Pauld in insis sex horis ad meam domum rediimus, ubi valdε magnum
268쪽
accidit infortunium : scilicet dum ad modum citb ingredior , non cogitans habere me duo illa vitra Telescopica Cartesii dum que per murum mei cubiculi transeo , istaque
ultra utpote corpora eum transire nequeuntia
abi substitere : &in mille fragmenta distiluere' prae rapidi tale qua in murum impegerant , atque ita privatus fui voluptate instituendi ex perimentum, de successsu cujus D. Cartesius mi--bi spopondeiat, scilicet videndi e nostra Ter --- . quadquid in Globo Lunae ageretur non m
distinctEi , quam sit ipsemeti ita adessem
.il . Corpus meum comperiebam: paulo debuitn dc rinodum infl*mmatum j junio plus quam triginta horarum. Antequam eb intrrrem,expetivi abaethiopulo,ut meum cerebrum in antiquum suum reponeret statum metuens, nequid in eo corrupisset organosum etenim vel tantillum opus est in illa nostrae machime parte . ad producendas ingentes mutationes in mente hominis , ac egregie mihi verba data comperil-sem , qudd si , postquam meo me corpori conjunxissem, factus fuissem stultus : vertim malignus ille spiritulus nihil ejus facere Volue, adfirmans me satis ipsi esse obstrictum , quod meas rectificasset ideas. Opus itaque fuit eo contentum esse , & postquam gratias egissem
P. Mersenno, & seni meo pro favore quo me prosecuti fuerant in eo , qu bd me comitem tam pulchri itineris adsumtassent , anima mea corpus sium ingressa est , nec defuit, ut decebat animam Cartesianam locum sibi eligeret pinealem cerebri mei glandulam. Ragaverasti P. Mersennum me adficeret eo LL hono
269쪽
honore , ut me reviseret, antequam ad Mundum D. Cartesii rediret , ut ipsit possem dare epistolam gratiarum actionis ad magnum it tum Philosophum , qui me tanta cum bonita- . te & tam honestε exceperati: promisit id milii, . & revera rediit sub finem mensit, quem degit in hoc Mundo partim ad obeunda nonnulla a DCartessio ipsi commissa negotia partim in vertis Planetis, & variis in locis magnorum istorum. spatiorum, ubi nonnullos antiquos Cartesianos quaesitum ibat nomine istius Philos pht, ut ipsis indicaret locuna ubi degeret, &magnum illud propositum, ad quod ad 'ex tum deducendum erat paratus. Dabam ipsi epistolam , quam adjunxi huic narrationi qua illam sum finiturus.
270쪽
Nima mea locum suum climpisset in glandula cerebri mei pineali , instar Reginae in tuo
throno ut inde regeret & dirigeret omnes motus machinae mei coruoris, admodum sibi gratulabatur de m latione idearum suarum , sibique ipsi etiam plausum dabat ob fovellam dignitatem Carte-liani, quam incipiebam gerere inter Sapientes. Statim ita me dispositum sensi, ut omnes possem & gestus & actiones, exprimere Sectae istius Philosophorum . Non amplius nisi cum contemtu loquebar de Philosophia Collegiorum; quae nihil praestat, inquiebam, hisii ut mentem corrumpat, eamque manibus& confusis ideis impleat , apta solummodo fovendae vanitati insulsae ineptaeque. Carte- .sius primus erat, atque etiam solus Philosophus qui umquam in Mundafuerat, omnes