Veteris Mediae et Persiae monumenta descripsit et explicuit Carolus Fridericus Christianus Hoeck Brunovicensis, bibliothecae regiae academicae a secretis. Commentatio historicophilologica ab amplissimo Gottingensi philosophorum ordine praemio ornata.

131쪽

na forma paulo maiores, quas pro seminis false accipit olivi erus p , pro viris recte Κinnei rus q). .Vestitu similes sunt figuris supra de. scriptis. Quamquam temporis iniuriam valde expertae sunt, eida. rin tamen globosam et capillum enusum nec tamen Κinneiri νὶ capillamentum bene agnoscis. Gladium manibus tenent et in . tarra defigunt. Torques in pectus uSque demissus figurarum collum orisnat. ln superiori anaglyphi parte utrique figurae addita est inscriptio, satis bene conservata, cuius descriptionem debemus Bem.

3. monumenta reliqua hoe Deo obvia. u ἱ

Haud procul ab antro secundo anaglyphum invenitur tres homines sorma sere vulgari exhibens: Duo qui annulum tenent regia specie decori sunt; eorum alter, teste Rinneiro, pyramidali alter globosa cidari ornatus est puta Sasianidarum tiaras, alteram ex inis feriori parte rotundam, alteram trifidam . Insistunt homini sub eorum pedibus prostrato. Tertia figura, ex Kinneiri sententia. sceptrum tenet, insistit stellae, caput habet gloria, quam dicunt. circumdatum O. Valde vereor ne in hac figura describenda et depingenda erraverint peregrinatores; nam non primaria haec est totius tabulae figura, sed ni fallor, pedissequum resert o. Ab hoc loco paululum procedenti indicia tertii antri obvia sunt

in cuius superiori parte hominis caput e rupe excisum conspicitur. Si oculorum eius persequeris directionem, in medio praeterfluente rivo seminam conspicis lavantem, ad humeros usque aqua mersam.

Testes sunt huius rei luesius u) et Emanueles v); ceteri scriptores de ea nihil habent. Audiverat ceterum ab incolis, ut videtur, Rousseau . vestigia canalis e rupe excisi adhuc exstare, qui inde a monte Bissutun us. . ques ui. p. II. q) p. ras.

M l. e. a ΚiNNEiR. p. I36. et MalioImi tabula re. p. 258. . cx Illud , quod de alio anaglypho testatur Rinnei rus p. I 33. ι notking but tiagaueral oviline ean ba distinguinea, haud dubie et de hae essiste valet, magis quam illud tempestatis iniuriae obnoxio.

132쪽

que ad vicum Parow se protenderet. Opus esse contendebatur ela. rissimi Ferhadi. eiusdem cui et cetera monumenta urbis Κirmam seliali vulgo tribuuntur Q. - Supis illis antris modo descriptis scala in montis latere exeici invenitur multorum graduum, qua summum ascenditur montis tuis gum. cuius apex arto aequatus videtur M. B. Explicatio.

T. An Semiramidis hio Muta suu indiria

Exstat locus apud Diodorum Siculum o . quo resertur: Semiramidem. quum in Mediam pervenisset ad montem Bagistanum, eius radicibus abrasis, suam imaginem insculpsisse. sibique centum stipatores adiunxisse et literis Syris rupi inscripsisse. quod Semiramis per sarcinas iumentorum congestas in iugum usque evasisset. Fidem huic rei addere videtur Isidorus Characenus h . quo teste ad urbem Baptanam, prope montem sitam, Semiramidis statua et coIumna eae Haec ipsa monumenta in antiquitatibus montis Tah. Bostan reperisse .

133쪽

risse sibi visi sunt Dan villius o et Mannertus d . Iam olim Della- Valla o er Otterus f Semiramidi tribuerunt monumenta montis Rufutuit, quae quamquam multo absunt, ut Semiramidis possint lia.

beri, magis tamen quadrant cum Diodori descriptione, quam quae in monte Tai Bosan inveniuntur. Dan villii sententia non ea quidem est, ut persecta ea a Semiramide putet; sed quum sabulo. sae illi seminae tribuantur. quae ad aliam potius magis historicam personam pertinent, alii fortasse aeque clarae originem ea debere putat g . Omnino haec duo tantum contendere vult Dan villius, primum monumenta Tali . Hostan longe superare Sassanidarum tempora, deinde

descripta ea esse locis supra allatis Diodori et i sidori h . Quod ad regionis situm attinet firme mihi persuasitan habeo, montem illum Diodori Bagi Ianum nullum alium esse, quam qui iam dicitur bis D. tun latiori sensu; nominis similitudo cum Tah. Bostan huiusque vocabuli significatio, regionis et rupis apud Diodorum descriptio quae

plane quadrat cum peregrinatorum narrationibus, dubitationi lo. cum non relinquunt 0. Nihilo secius tamen tantum absum, ut Semiramidis habeam monumenta montis Tala. Hostan, ut etiam eX- ipsa Diodori descriptione clare apparere mihi videatur, nostra eius non esse; ubi enim est Semiramidis effigies, ubi sunt centum stipatores, ubi characteres Syri 2 Maximi ambitus est mons Bissutun; si revera exstiterunt illa Semiramidis opera. nec multorum saeculorum decursus, ut probabile, omne eorum vestigium prorsus delevit. alio huius montis loco ea quaere. Sed, ut dicam quod sentio. erravit Diodo. rus, et ita fortasse ortus est eius errore tribuebantur Semiramidimulta monumenta. quorum veru S auctor, quum ad remotissima tempora recurreret eorum origo. Oblivioni datus erat. Et de monumentis montis Bissu tun,.sensu arctiori D, vel audiverat vel legerat auiduuam Diodorus; quum vero eius tempora quinque sere saecuinio sellieet loco, ut infra videbimus, Athaei renidarunt monumenta obviam IJ In Oriente nihil hoe miri habet; vix quum quartuis Reeulum explevissent mo-

habes. numen.

134쪽

vulgarem famam secutus, monumenta ei personae tribuit, cui muIta miranda accensebantur. Sed ne immoremur his diutius, inscriptiones quavis re certius ostendent, Dan villii sententiam aeque, salsum esse ac eam, quam assert, unde nam nescio. I innei rus vi , ex qua, qui statim post Alexandrum rerum Persicarum potiti sunt, antiqui. tatum montis Tah. Bostan autores habentur.

a. Orientalium eirca nostra monumenta resimonia.

Quum omnibus Graecis Latinisque testimoniis prorsus destitutismus, videamus quid Orientales reserant. Primus monumen. torum mentionem iniicit Tabari, quem patrem historicorum Orien . talium appellat Ousely n . Refert ille, Ferhadum deperiisse Schiri. nam, eiusque causa circumrasisse montem Bissu tun, sta ut ne centum quidem homines tollere potuissent unum illorum lapidum, quos ille absciderit. Nizami poeta o) in libro suo. cui, argumentum est: Amores Cosrois et Schirinae, satis copiose de laboribus Fertiadi et sculpturis montis Bilsu tun agit p . Quam quidem descriptionem, quum poetae sit, ideoque quoad historiam levioris momenti, omittimus. Antiquitate proximus est Alcaavini q), Orientalium nobis longe gravissimus. Ipse monumenta vidit et annales Persicos lau. dat. Scripsit opus cui titulus est: A clath a I Mallulat, lisse. MDrabilia creaturarum. Ex hoc opere capitis, quod de monte Bissutuna git, epitomen dedit Ou ly r . Eundem locum ex duobus manu. scriptis Gothanis 'altero cum altero collato, descriptum et explica. tum summa liberalitate nobjscum communicavit vir amicissimus Molle rus

numenta Tah - Bostan, eorum originem sabuloso Perhado tribuit Persaruin hi. storia, v. inis .

autor Hammerus habetur.

135쪽

D8 PARs A. PERsIAE TERRAS OCCIDENT. SECTIO III. MEDIA MAGNA. Drus. Quum multa contineat hic locus, quae apud Ouselyum non inveniuntur. totum eum, excepta perlonga Sehirinae historia, inprimi curavi s . Aleaavini ita habet or mons Bisotun inter μωdn Cod. B. ad. d er et Hamad ita praerapr assurgit. ut eius Dingium conscendere non possis; a summo apice usque ad radices laevis es. tamquam caelo scalptus; Datio trium dierum iter superat. In annaIibus Persicis refertur, Kos riAparuix iasponsam habuisse Sehirin, eique praeclaram arcem ex fruxisse, quae ad nostra usque tempora exsul. edito quodam loco. Misium areis Difuginosum est, quare nec siementis si circa eam. Lae reiscens adamabat Schirin . quare grex duarum porosarearum spatio ab

s Loei. qui sequuntur duo, post Praemium reportatum eorumentationi additi Ruti

P Cod. B. vj --eanalem lapideum a patevo gregis sui ad arcein.

136쪽

arae pascebat. Quo duarum par angarum spatio exfrui iusse murum. eique inponi canalem e lapidibus confectum, in muri lapidibus caesis ductum, ita vi, s in loco gregis lac rivo infunderetur, retans perveniret ad arcem. Ad quam rem exsequendam quum lapicida quaslus esset, Se hi .r in sermonem cum eo habuit, hoc demandavit et praemium pro. M. Nomen huius viri fuit Ferhdae Eorum quas iam sequuntur, epitomen tantum exhibemus, quum parum laciant ad rem nostram:

Ferhadus, in opere illo exsequendo oeeupatus, vidit Schirinam, eamque deperit. Cosroes, re audita, aluoris stimulu vehementer periseitus, quum nee interimere vellet, nee eareeribus elaudere Ferhadum laeteria insolitem, innoeuum saltem eum reddere studuit. Suadentibus amieis, mandavit ei viam aperire per montem' Bissutam, huiusque laboris finiti praemium promist Sehirinam. Prudenter hoe exeogitatum putabat Cosroes, persuasus, Ferhadum in opere illo perfieiendo periturum esse. Sed seeus res cetidit; ad finem enim quum mox perduxisset Perhadus ne. gotium demandatum. novas exeogitare fraudes eoaetum se vidit Cosroesi similata Sehirinae morta Ferhadum sallit, qui desperatione amens mortem . iatu sibi eonseiscit. .

Post haec sequuntur apud Caetvinium: eruit ille montis hyatium ad altitudinem ' teli iactur, quae quL. dem monumenta ad nostra usque tempora suxeresse . non es dubium. Et ad radices montis Usolun indit Cod x B: inter Holodn et Karmim comaculi forma a monte excisa es, in eaque media sigies Miri Aberviat equo

137쪽

εquo suo nomine Schodia infidentis φ . Indutus es lorica, evius orna. tui musta ars impensa est, ita ut compages annularum appareat. In coenaculi pariete exs ulpta es Schirin simul cum suis famulis; super ea multo. rum virorum et feminarum es ies, quae versus KOsri et Schirin se inclinant. Tanta arte elaborata es haec figura, ut eas adspiciens haud dubiγtes. 'mobilis eas esse. Prope KOsri vir es. habitu agentis 'φ euius empiti pileus impositus es; hic praecinctus medium corpus, manu tenet yalam ae st solam refringeret; aqua sub eius pedibus stunditur. Nune autem audio huius viri imaginem non amplius superesse. In primis quoque memorabile est. quod de monte Bissutun narrat mohammed AI . cheri ι u in libro suo cui titulus; Odor florum in miarabili.

Cod. B EMe ita narrat: Dieis Masar fit. Mohathel, distat eireiter parasangama Karuitsin. Coenaeulo hule, quod e monte exeisum cst, insunt imagines plures virorum et mulierum. In medio est figura equi, cui insidet homo. Haee est imago Aberviti super equo suo Schebdia, e saxo ex seulpta. Gestat illa lo- rieam, quasi e serro esset, et apparet distinguitur) textura annulorum et viseompaetorum. Tanta arte elaborata est ut nou dubitet, qui adspieiat, eum

Additi Proseetus aliquando hue rex quidam divertit et bibit, et eum piae rent ei imagines ad voeavit homines et eroeum, quo saetem regis et Sehebo diu cequi illevit. Huc speetat carmen ignoti poetae: Parum absuit quin mussitaret Sehebdi revin imbueretur faeies eius eroeo. re sollieiti suerunt Chosroes et Sehebdigeum sene. antistite magorum, ob homines qui eos illinebant pariter. eomparuerunt in vestibus atratis. Propositum mihi est enarrare hoe eoenaeulum et imagines deseriptas in eomia memorandis mιrabilibus regiouum, sub Karmisis, si Deus Perm. serit. - Loei huius versionem debeo clarissimo Tychisui . .

138쪽

I 2Irabilibus regionum D . Pest ipsus montis situs et naturae descriptio. nem addit autor: Inter mirabalia huius montis es, quod ex eius rupe excisa est e*igies AHruria regis Persiae, thorace induti et in capite eoro. nam gestantis p equo ius et ac s loqueretur. Regionis incolae ad hane sigiem quotidie se prosernunt. eamque venerantur in . Nam ulla M quoque in opere suo Nuthae . Aleoliab nonnulla

continet ad rem nostra in pertinentia. in regione prope urbem Rirmans chali invenitur conclave 3 Scni rinae mss. B: Sch bindriae . autore Cosroe Abruige e rupe excisum. Hortum quoque duarum parasangariam longitudine et pari latitudine idem ille Comroos constituit. Una eius pars arbustum. efficiebat . ita ut regionum calidarum aeque ac frigidarum ibi invenires fructus; altera horti pars prato fuit destinata, peram plo, nutriendis seris dicato Idem au or, alio libri loco. de eodem monumento haec habet: Danistrum Si hinnae, ubi spectas emigies Cosrois et Sotrarinae e rupe exincisas a .' Idem alio loco: Ad radices montis, supra fontem, qui

Hainstilla Pen Abisarer Al. Mustain Αἰ- metviui obiit a. Τ449. p. Chr. Loea. quae ad rem nostram saetunt, ex libro inis. Parisiensi exhibet DE SA cv -- moires sur div. an . P. 234. 9 Libri nisi. utuntur vocabulo se , quod quidem sensu latiori ad antrum re. serenduin est, ita quo figurae illae inveniuntur. Cf. DE SACY p. 235. ε) DE SACY. l. e. P. 23s. a l. e. p. 236. Cf. Rous SEAU, qui ιha 'iners of Persan tuerature p. 75. eundem lorum exhibet.

139쪽

effunditur rupi, antrum e saxo excisum st, cuius indicia et nunc supersunt. Itemque in eXtrema montis parte, sex paralangas inde ab hoc loco. aliud conclave invenitur, multo minoris sormae, super duobus sontibus. Appellatur sola Schebdigae. Cosrois, Schirinae, Rustam i, issendiaris aliorumque figurae maxima arte H excisae hic

inveniuntur.

Cum his historicorum testimoniis convenit incolarum de monumentis nostris fama. Ferhadus scilicet, .ut narrant, ea exegit au etore Cosroe Abruiete; anaglypha affigies sunt Cosrois, Schirinae et Saporis Q. Quaeritur iam quae fides omnibus his debeatur 7 Quod ad incolarum famam attinet, ut ab hac incipiamus, eam ab causam haud prorsus reiicienda videtur, quod ex ea Sasnanidarum aliquis monumen. torum autor habetur; nisi enim historico quodam sundamento sulciretur haec fama, eique aliquid saltem veri subesset. potius ad sabulosa

tempora, ut acute habet de Sacyus C, ea .retulissent, eorumque originem, ut in omnibus sere ceteris monumentis antiquis, Schem

schidi. Gustaspi . lssendiari aliisque tribuissent. - Quod pertinet ad hisoricos, pessimi foret eritici, omnibus quae illi de nostris monumentis reserunt, fidem habere; inconsulte tamen ageret, qui omnia illa pro fabuloss et reiectaneis, quibus nihil omnino veri subsit,

haberet. Monumenta nostra non fuerunt causa, ex qua primum originem duxerunt nugae illae, excultae tantum et efformatae sunt per ea. De Cosroe, potentissimo e stirpe Sassianidarum rege, Persarum annales multa sortia et praeclara reserebant, quae vero cum per ipsos historicos . tum per famam illam mox in inmpnsum et sabulas abierunt. Amplificandae urbi Rirmanschah, exornandaeque eius regioni, teste Hamdulla, ipse Cosroes curam inpendit. Seriores scriptores, hoc in universum bene memoria tenenteS. accurata. vero historiae cognitione parum inbuti, ad celebratissimum illum Sassanidarum regem retulerunt quae peregerant ii, quorum secta minus

140쪽

minus historicorum et poetarum ore inclaruerunt. Sic etiam monumenta nostra. quorum verus autor iam oblivioni datus erat, ad Cosroen retulerunt. Pleni omnium mirandorum quae de Cosroe circumferebantur, monumentorum explicationem aggressi sunt fiis.

que sabulosa illa accommodarunti Eo facilius vero huc trahi potuerunt illae de Cos rosi sabulae, quo magis anaglypha. longi temporis iniuriam perpessa, exesa essent . ita ut multae eorum partes. prout velles, accipi et explicari possent. Cosroen quum in statua illa equestri deprehendisse sibi visi essent Persae, et Schirinae locus esse debebat. decantatissimi enim sunt toto Oriente Cosrois cum Schirina amores. Foeminae huius figuram facile invenit Orienta. lium phantas a. Vetusta aetas effecit credo, ut nonnullae figurae, exesis earum quibusdam partibus, seminarum habeant speciem; re.

centissimi adeo peregrinatores seminas invenisse contendunt. Eris rant vero; nulla enim. ut infra videbimus, semina obvia est. Testes sunt porro peregrinatores, superesse adhuc vestigia canalis, agrorum irrigandorum causa, ut videtur . e rupe excisi. Originem

ille dedit sabulae de rivo lactis, quem sibi confici iusserat Schirina.

- Nullus peregrinator non memorat stupendiim illud naturae opus. rupem scilicet ad amussin fere declivem, inmensae altitud. nis, quatuor milliariorum longitudinis. Et haec sabularum ansam dedit. Penes omnes antiquas gentes deprehenditur studium caiisam inveniendi eorum, quae natura, cuius vim parum percognitam habuit rudior antiquitas, mira et stupenda protulit. Vel a Diis ea repetebantur, vel a homines reserebantur divinis viribus praeditos. Hinc gigantes, hinc heroEs excogitati. Ita evenit, ut Ferhadus, sculptor

Persae celeberrimus, cui multa monumenta antiqua tribuuntur.

montem illum declivem caelo scalpssse putaretur. Eo facilius oriri potuit haec sententia, quod multis locis revera scalpri indicia adsunt, et vestigia scalae rupi incisae inveniuntur. Connexum quoque huius rei cum Cosrois et Schirinae historia facile invenit Persarum fin. gendi studium. Cosrois iussu opus persectum praetendebant, ideoque fama et gloria in hunc ipsum Persarum celebratissimum cecidit. Hucusque reperisse nobis visi sumus quae fictionum ansam dederint; alia tamen habentur in Cagvini descriptione, quae quibus moin

numentorum p3rtibus respondeant. vix invenias. alia quae prorsus, ut videtur, evanuerunt. Sic e. c. Schirina cum famulis suis, super

quibus spectari dicit multorum virorum et seminarum effigies, quae Q a manus