장음표시 사용
141쪽
debent iudicia, si non omnia, quae ridea vel notione subcie sti clijusdana diversa insunt, a se invicem distinguuntur, nec omnia universalia , quae singularibus instant, perspiaciuntur. meus igitur non omnia, quae in siibjecto aliquo iusiunt a se invicem distinguit, nec omnia universalia, quae singularibus insiliat, perspicit. Enimvero acumen absi lute siminum est , quo omnia, quae diversa in uno sunt, a se invicem distinguuntur, S in specie acumen summum pervidendi abstraeta in concretis, quo omnia
universiilia, quae singularibus insint, perspiciuntur l.
IIo. Deo itaque non est acumen immuni in genere spe statum, nec in specie acumen simimum pervidendi a .stra sta in concretis Quod cum sit absilrdum judicium Dei nullum incertum esse potest, consequenter nulla in ejus cognitionem incertitudo cadit.
Poterat idem adhuc aliis modis ostendi tam directe,quam in directe sed non opus est, ut in re sitis manifesta simus Lolixiores. Ceteruire propositio praesens eo facit, ut mulus desectum cognitionis nostrae intelligamus. Nimirum quia cognitio nostra inruitiva ob arctos facultatis sentienda ae inde pendentia sacultatis imaginandi, aut, si mavis, intuitus idea universi limites 194 Pnu rat. arcti stimis ipsa limitibus constringitur peream plurima nobis rellinquuntur incerta, ira ut exiguus certorum respectu incertorum numerus sit. Quae inruitive nobis cognoscere non a tur, ratiocinando eruere tenemur, consequenter per mmonstrationem certitudinem aequirere tenemur β. 68.I. g.
Enimvero qui ad assensum propositioni demonstratae prae. bendum compelli debet is S singulariam praemissarum v xitatem perspiceres formam demonstrarionis non modo animo comprehensam habere, sed particularem quoque, quae ipsi occurrit, generali convenientem agnoscere tenetur
s69. L . . Quam hoc sit arduum nemo intelligit , nisi qui in demonstrando fuerit versatissim . Facile autem hine
142쪽
uli irae , eertitudinem cognitionis praeter eam, quae e
initionis inmitivae est, vix cadere in eum, qui demonstrationis ideam nullam animo comprehensam tener, multomia . . aius in demonstrando fierit exercitatus. Dissicultates illae ,
i quae orti diui cognitionis pene nos obstant, ex parte Dei nullae sunt, qui summo acumine discernit omnia ut nihil
eognitioni inmitivae subducariar, nec adeo opus habet vis tonstrationis ad eminudinem conrendere , quamvis quod reale est in eognitione demonstrativa, quatenus scilicetis, tiones determinantesin nexum veriratum a se invicem reve.. Iat, eo itioni qua intuiuvae simul insit, quemadmodum altera demonstratione propositionis praecedentis elueestit
fi f. n. . Defectus deo nostro a Deo removemus, ut es, Me evadat persectionis divinae summitas, nee eam tam inmmodo ob ignorantii in admiremur, sed ejus etiam alb quid intelligamus id quod apprime utile est, ubi summi.
tatis istius cognitio in praxin iussuere debet, ad quam nos omnem theoriam aptamus. Absit igitur ut quis in remo.
o, is imm , judicium intuitivum entis intellectu ab alit ' mavis, ficultate cognoscenm limitata praediti t. --- incertum esse, praedicatum iubjςella convenala Uin: . ια. - l. 567 Logo, judicium etiam discursiviniuinara .ineertitudini obnoxiuna esse debet e si praemissae vel unius Φllogismos in demonstratione concatenatos ingredientis veritatem morat, vel nullam demonstrationis genuinae farin m antimo comprehensam habet, vel non perspicit, num seruia dedi strationis praesentis sit genuina g. vo I g. 3 verum etiam Mincipiorum horum applicatione sumostere nobis datur, utrum nobis aretae ali ii cemim . .
143쪽
esse debeat iudicium aliquod, nee ne cI. 3M. Log., Actum vero cognitionis hujus esse realitatem quanda in in dubium revocari nequit f. s. . Enimvero Deo tribuenda omnis realitas, quae anilia ae nostrae inest, in gradu ablol te summo I. o. Quantobrem cum actus istius cognitionis absolute summus evadat, si de ente quocunque imtellectus Iimitati constet, quaenam ipsi cognitio incerta esse debeat, quod sine ulteriore probatione nemo non admittit, nisi rerum omnium fuerit ignarus, adeoque sine
probatione sumi potest Deus norit necesse est, quaenam enti cuicunque intestinus limitin cognitio incerta
Proposito hae usum non eontemnendum habet iri interis pretandis oraculii divinis, ut intelligatur, cur hisce potius verbis, quam aliis uti volumit Deus, ut alia tueamus. E emplo eue potest, quod in Horis subseelvis A. Vis. m. Vern n. V. de officio hominis eire iniurias iuxta mando tum Christi diximus id quod silentio praetereundum mi
nim erat, ne videamur inutilem sumere operam in coaeedivandis propositionibus nullam utilitatem spondentihus. o. teramus propositionem praesentem ex ipsa rerum Deo eo. gestarum notione deducere, principiis anterioribus abum
de sumenii luis sed si ei subinde exemplis ostendere, quod demonstrationibus an lyricis, quibus apprime hie .eus est, jungi etiam possim aliae lectori relinquentes, ut in reteris smili' modo iisdem concinitandis ipsine ope ram nam vir a suas periclitanarias.
Immunitas Deru ab om/ii errore prorsus immuriis esto Deus m De a m o rare nequar. itenim judicia Dei omnia ipsi certa sunt 3. 333 Quamobrem cum judicanti certum sit judicium, si
144쪽
impossibile est ut salsum habeat pro vero Qtioniam igitur errare neqUit, qui ii dicium falsum pro vero habere nequit a3. U. Deus errare nunquam potest, consequenter ab omni prorsus errore immunis est. Iden etiam sic ostenditur Dei judicia omnia immitiva fiunt, nullum discursivum ess s. 320. Qtioniam eidem Competit acumen absolute sinimum in genere Stacumen pervidendi rael in concretis itidem abs blute sunmaum in speci. 3. IH. illo autem omnia, quae diversa in uno instant, a te invicem discernuntur, hoc omnia univerialia in singularibus perspiciunturis. IIO. λ; haudquaquam fieri potest, ut diversa, quae sunt, habeat pro iisdem,
Enimvero error circa judicium intuitivum committitur, eum diversia pro iisdem habenturi 63I. Log.). Deus igitur errorem nullum committere potest. Poterat etiam ostendi hoc modo. Error circa itidicium intuitivum committitur, si confuse percepta cadem apparent, Cum tamen sint diversia, ac ideo pro iisdem habenturig. 63i Lor. , consequenter cum distincte percepta, si diversa sunt pro iisdem habet inequeant,nec errorem circa judicium intuitivum adita ittere potest, qui nil confuse, sed distincte cognoscit omnia. Enimvero Deus non modo omnes essentias entium limitatorum omnesque substantias simplices in singulari quoad essentiam, attributa S modissitationes omnes possibile. 98O, verunt etiam omnia universalia quam distinctis time, atque simul cognoscitis. O6. . Fieri adeo nequit, ut circa judicium intulitivum aliquem committat errorem. Quare cum iudicia ipsius omnia sint intuitiva, nullum vero discursvum sq. 32. Bullum prorsus errorem committere potest, consequenter ab omata immunis est
145쪽
Poteramus idem adstruere hoc modo. Quoniam circa judicium intuitivum error conmilititur, si pro iisdem a nobis habentur, quae cum sitit diveria, confuse ante perincepta eadem apparent β. 63I. Log. y error circa judicium intuitivum oritur desecti cognitionis dillinctae β. 38 39. PDedi sim, Quamobrem cum Deo tribui nequeaut, quae ullo modo desecium aliquem involvuntis 37. nudus quoque ipsi error circa judicia intuitiva tribui potest. lare cum judicia ipsius omma sine niuitiva, discursivum nιissum sit β. I32.); nullus prorsus eidem error tribui potest,
consequenter ab omni inaramnis est. Nos multiplici modo in errorem ineidimus ratiocinandock63 3. qq. Logo. Sed cum ratiocinatio, tertia mentia operatio , 33 . . Det tribui nequeat I3I.1 nec opus est ut ab eo era remove inita errores, qui a tertia mens
operatione o mirati iiit Non est quod exei se, Deo trita posse tertiam intellectio operationem per eminentiam sista
adeoque ab eo removendum esse errorem, quatenua a ratio--atione per eminentiam tali proficisci poterat. Etenim M. . vicem ratiocinationis in Deo supplet acumen ab loture summum not. F. 3i quamobrem si quis fingeretur error axatiocinatione per eminentum Deo tributa prosectus, idem
seret error circa judictata birio commisius, consequenter eum inorem omnem Leognitione intuitio removerimus, eo ipso quoque removimus errores, quos a ratiocinatione per eminentiam tali proficisci posse fingi Nee est quod verearis. ne eire judicia intuitiva aliis adhue modis aberratir possit, quam diversa pro iisdem habetido saeile enim ostem dirue id fieri haud quaquam posse. me quid supersit, quod dubium videri possit, id demonstrare visum est Heropolitio: ne sequente.
146쪽
cium ideo intuitivum dici inus, qtio enti cuidam tribuimus, a mimouae in ipsius notione comprehensa intuemur s. i. Log., -- allati plura incideis vel notionibus rerum comprehen,
intuemur, aut eadem habemus pro iisdem, aut diversa pro diversis, aut eadem pro diversis, aut denique diversa pro iisdem Quamdiu eadem pro iisdem, aut diversa pro diversis , vel etiam eadem pro diversis habemus, fieri haud quaquam potest, ut subjecto alicui tribuamus, quod ipsi non convenit, vel ab eodem removemus, quod convenit, cum eadem pro diversis habentes siubjecio tamen unicuique tribuatur, quod ipsi convenit consequenter fieri nequit, ut falsiim pro vero habeamus cf. 3O3. u. . R linquitur itaque, ut id tantummodo fieri possit, quando diversa pro iisdem habemus. Quamobrem cifim non e remus, nisi quando mum pro Vero habemus 3. 623. Lorham antes scilicet, quod erat negandum is negantes,
quod erat affirmaeidum s. 624 LO in cognitione intuitiva error admitti nequit, nisi dum diversa pro iisdem
Etsi eadem non agnoscantur eadem , nussu tamen ideo eommittitur error, modo non tribuantur ipsis, his quae iisdem inesse obseraramus obtinet idem in cognitione di seu sua quemadmodum exemplis ex Mathes doctri potest. Ita Sersius tradit descriptionem eurvae, quam fornicibus construendiψiptam eommendat eandem tamen inmellii ipsiApollonianaeum eo non agnoscunt Geometriae sublimioris non satis periti. Quodsi ex ista genesi dedueas proprietates istius eumqeasque per demonstrationes eidem vindicta nullus ideo committitur error, cum non tribuantur eurvae possibili, nisi quae conveniunt sit ita, quod demonstrari possit, eam esse eum ethapsi Muniam eandem 3497. ac sinit. . Non nego ignorantiae tribuendum esse, quod eadem non agnoscantur,
147쪽
quaesent i sed simplex rei ignorantia desem quidem
eognitionis arguit, at pro errorenondum Iaberi potest. Quodsi quis contenderet, quae exdem non agnosci , . . dem non esse posse, veluti urwm ornicum Sertianam non posse esse eandem in ellipsi Apolloniana, sedella curtum demun errorem conmitteret
ratiocinandi tribuendum sed error hic in cogniti uinintestiva locum minime habet quod ut curius intelligatur, exemplo alio idem declarare lubet. Qui non agnoscit venem
rem esse corpus mundi totale Lunae simillimum, eum ipsa ad idem genus reserendum cis nondum errat, sed in m pliei veritatis alicujus ignorantia versatur, quam inruitiva non Cfert cognitio. Quodsi judicet, Uenerem esse eorpus mundi totale a Luna prorsus diversum nee eum ea ad idem genus
aut, si mavis, ad eandem speciem resem posse judicium
hoc intuitiarum non est, conrequenter qui committitur error, non Erea inmitivam, sed discursivam committitur cogniti uem . Patet itaque circa cognitionem intuitivam non eommitti errorem, quatenus eadem non agnoscumn eadem, sed pro diversis habentur.
Probabili In cognitiori Dei milia cadit probabilitas, stu Deus coemii Dra nihil probabiliter cor sit. Quia onima requisita ad verum μηρο tatem adesis cognoscit , is veritaten cereo cognoscit 3 37 in probabili autet cognitione praedicatum subjecto tribilitur ob quaedam salieni requisita ad verit
tem β. 578. Log consequenter cognitio probabilis certa non est. Enimvero judicia Dei innia ipsi certa int s. 33 consequenter incertum nullum e l. Ergo nec ullum tantummodo probabile est, adeoque Deus nihil pr , babiliter cognosci consequenter in eius comitionem nulla odit probabilitas. Os eliditur etiam hoc modo Incognitioneprobabili praedicatum subjecto tribuitur ob quaedam requis ita, rug
148쪽
ritatem β. 578 L g. , adeoque quaedam non cognoscim-tur Coiuequetuer glὶOrantur. Quonicam itaque cognitio probabilis desectum cognitionis involvit, Deo autem tribui nequeunt, quae ullo modo desectum aliquem involvunt β. 37 nec probabilis cognitio eidem tribui potest consequenter Deus nihil probabiliter cognosicit 'Demonstratur quoquo hoc modo. Acumen Dei summum est tum in genere spectatum, tum quoad pervidendum abstracta in concretis in specie F. ii I., Ouare cum acumes absollite summum sit, quo omnia, universo in uno sunt, a se invicem distinguuntur , ct in specie acumen perviden .li abstrae a in concretis summum si quo omnia universalia, qtiae singularibus in sint, peripla iuntur I. Io. requisita autem ad veritatem sint rationes partiales, cur praedicatum subjecto conveniat, ct omnia. simul sumta constituant rationem Lissicientem f. 573. Eu0 ut Deus quaedam ad veritatem requisita non cognoscat, fieri haudquaquain potest, consequenter etiam impossibile est, ut subjecto alicui tribuat praedicatum ob quaedam requisita ad veritatem. Quoniam itaque in probabili cognitione praedicatum subjecto tribuitur ob quae dant
requisita ad veritatem f. 578. Log0, probabilis cognitio
Iuleum nainime cadit. Cognitionem probabilem esse impe sectam, seu aliquo
laborare defectu, nemo non gnoscit , consequenter e naDeo, emi persectissimo iq.), non convenire facile concedet Enimvero nos probationes propositionum non conrpo
nimus ad captum lectoris, qui in iis nitum variari potest: sed ad leges meth di, per quas obtinetur evidentia ad coir- victionem plenariam seu veri nominis sussciens. Qu.ma obrem a rigore demonstri iadi nos minime deterrent illorum judicia, tui nimium in demonstrando fudium accusent, propterea quod ob rationes non suis evolutas se assentiri
149쪽
Probabilit Novit Deus, quaenam enti cuique intellectus limitari eoiati circa cog gnitio probabilis esse debeat. mos non modo cognoscimus mise/πmm tam in genere, tidicium esse probabile, si praedicatum trum i miniss stibjello tribuitur ob quaedam requisita ad veritatem
. hhώDὸ 378 qu-m in specie, quaenam sint requisita ad diti sitatis. ritatem, quandonam ob quaedam tantummodo praedicatum subjecto tribuatur β. 38o. seqq. M.); Verum
etiam principiorum horum applicatione cognoscere nobis datur, utrum nobis atque alteri prodabile esse debeat judicium aliquod nec ne , 348. g. Actum vero hujus cognitionis esse realitatem quandam extra omnem comtroversiae aleam positum est 3 3 ) Quoniam itaque Deo
tribuenda omnis realitas, quae animae nostrae inest, in gradu abi hite simino β. 7O.); eidem quoque convenire debet cognitio probabilitatis circa cognitionem entium imtellectu limitatorum obviae in gradu absol ite summo Enim.
vero actus istius cognitionis major concipi nequit, quams de ente quocunque intellectus limitati constet, quaenam cognitio probabilis eidem esse debeat. Novit igitur Deus, quaenam cognitio emi cuicunque intellectus limitati probabilis esse debeat. Demonstrari idem potest etiam hoc modo Deo comis petit omnis cognitio philos phica f. Io8J. Quoniain cognitio philosophica est cognitio rationis eorum, quae lunt vel fiunt f. 6. Disci praelim. , ad cognitionem utique philosophicam pertinet nosse rationem, cur enti cuidam intellectus limitati cognitio aliqua probabilis esse debeat. Deus igitur novit, quaenam enti uicunque intellecti Ibmitati cognitio probabilis esse debeati
150쪽
Potarat idem ex ipsi notione rerom Deo cognitarum riprincipiorum anteriorum deduci, sed demonti rationem polieriorem praeserre maluimus, quod per ambages incedere non conveniat, ubi via breviori ad scopum tendere datur. Ceterum praesens propositio praecedenti addenda suit, nequis a Deo removeri existimet, quod tamen ipsi tribuendum. Etsi enim ipse non opus habeat theoria probabilium, eum certa sit omnium cognitu possibilium theoria illa ta .men eidem tribuenda, ne ullus in cognitione ipsius admittatur desectus Perseitio enim intellectus est cognoscere omnem cognitionem imperfectam possibilem. summae perfectionis est eandem penitus perspectam habere.
Deo ratios Piens omnium penitus pressem est. Si vel SUM
denὶonstratione vel experientia patet, subjecto biblute po ' fito, vel sub adjed a conditione convenire praedicatum in priori casu ratio sufficiens, cur praedicatum subjeeto tribui
debeat, est definitio, in posteriori conditio adjecta 3 3o.
Ono ).Quoniam itaque tum ex definitione, tum ex posita conditione subjecti demonstrare valemus, praedicatum subjecto convenire debere, quemadmodum disciplinaeniathematicae 2 philosophicae nostro more pertraelatae satis
loquuntur nos rationem eorum, quae demonstrare valemus, sufficientem cognoscere patet, Hanc cognitionem esse realitatem quandam, nemo negare ausit 3. S. . Quamobrem cum realitates, quae animae nostrae insunt, Deo tribuenda in gradu absolute summo I. 7o. , cognitio quoque
rationis sufficientis rerum Deo iii gradu absolute sumnio convenit. Enimvero cognitio rationis sufficientis rerum major concipi nequit, quam si ad res omnes ita extendatur, ut quam dis in eliminie quoadsingulas tam in univertati,qNam in singulari spe natas cognoscatur, conlequenter penitos per spiciatur Deo igitur ratio sufficieias omnium penitus persipe