Theologia Naturalis Methodo Scientifica Pertractata Qua Existentia Et Attributa Dei Ex Notione Entis Perfectissimi Et Natura Animae Demonstrantur, Et Atheismi, Deismi, Fatalismi, Naturalismi, Spinosismi Aliorumque De Deo Errorum Fundamenta Subvertunt

341쪽

poni, quando Deo decernenti visum uerit, per potentiant suam existere mundum, voluntati immutabili g. r. ycones venienter effectu consequente , pira uti in decreto continetur. . Non adeo neccssc est minitam coepisse, cum cuscum creare decrevitia Equidem in nobis eum coemptiua detur pereeptionum 5eapperirionum successo, actus voluntatis, qui tendit in ex cutionem decreti, renovarur, quando exequendum sed ita Deo, in quo nulla admittitur statuum successo . 8. , dem actus voluntatis, quo decretum, ejus executio continetur, immutabiliter subsistit. Neque adeo necesse est in Deo admittere mutationem ullam , si per potentiam ejus mundus existere incipit, quando eundem existere ipsi visum ab aeterno. Qui creationem ab aeterno possibilem defenderunt Theologi atque Philosophi, haec, quae a nobis demonstrata sunt, suo modo, hoc est, non satis distincte perpe dentes, cx parte Dei nullam sibi videre vis fiunt repugnantiam enimvero cum potenriam Dei non esse extendendam ad imposibilia, phine agnoverint, ulterius inquirendum erat, num aetemam nrundi creationem rerum finita .rum natura erat , antequam tuto assirmativam amplecti da-tetur. Sed dissicillimam hanc discussionem ut jam nostram faciamus , quaestio niagis curiosa , quam utilis necessitatem, nullam imponit.

onmigmen . Deus es omnipotens. Etenim ad aetum perducere po-

ira De test , quicquid intrinsece possibile g. 34 . Quamobrem cum omnipotens sit , qui oennia possibilia facere, seu quod perinde si quicquid intrinsece possibile ad actutuperducere potest 4 347. se,. . ME. nat, o mus est

onai ipotens. Equidem hae demonstratio eadem videriir, quae in systemate a a s 349 pis. I. ram. nach cum tamen rimeipium, quo rutitur, luc aliter sinit demonstratum . quam Diuitia ' Corale

342쪽

ctissim non demonstrasse videantur nostrivii, stima, vimus Woptario in prasimum 'pponore. . . . . Mus sim mari laminiarim. Civavit ensin quia creare tis rara.

Liberam munda reationem etiam stabilivimus in systeis matu, quatenus ostendimus , electionem hujus , qui existit. mundi liberam esse ab omni coactione inimia spam L Theia nat) atque externa I. 3aa. ρ- L INM nato. sed ibi simonstratio reseruitur in possibilitatem plurium mundorum. Praesem marem demonstrario subsistit etiamsi sipponas, nonnis unicum , qui existit, mundum esse posi. 6bilem. Tune vero libertas voluntaris divinae in creanda tota huc redit, quod potuerit mundum creare in nori Crea re, ast non potuerit ereare alium. Qui regerunt Deum quidem non potuisse creare mundum allum, hunc tamen

mundum pomisse reare aliter sine mente sint senos r Mus enim aliter suisset non sese his,

nunc mi aer, sed alius mundus quemadmodum ex nono. nibus identitatisin disertastis maturessum G. 2 83 183, -- Tacite igitur supponunt plurium mim nam possiabilitatem, dum aperte nonnisi unius possibilitatem defendum

eontradictorii inexuit homines. Sane si artifex horologium alio construere oebet modo . quam quo construit, plure horologioni strumarae, adeoque plures eorundem 6ecie

esse possibiles ieeta. est. Quodsi enim unica tantummodorossibili est minis , ab artiaee rerit hinologium alitercon si nequit, quam quo conmitur, chorologium be--- male constructum non est in imisu fluviisluco idem

343쪽

aia Pars L Cap. IV. I.48 L. Ontοι), cui unum in plerisque si alteri simile g. 19s.

to Notioni communi debetur , quae ago termini identitatis usu nititur, quod eadem dicamus, quae e numero eadem materia constructa sunt, sub eadem specie continentur, etsi non eodem prorsus modo facta, veluti quod vestia mentum idem adhuc dicamus, etsi varia in eodem mutata fuerint, ut disserentia statim in oculos incurratin ab aliis pro diverso habeatur. Non sine ratione praegnante hoc hic annotamus qui enim notionem hanc deinde ad mundum transserunt, sibi persuadent mundum futurum fuisse eundem, etsi varia in eodem fuerint immutata. Unde multa propullulant in doctrinis maxime arduis, veluti de summa mundi nujus adspectabilis persectione' de mali in eadem nexistentia, de

creatione ac providenti divina. Et qui notioni hujus confusae sim ent, eique convenienter judicant, ex dissicultatibus, in quas incidunt, sese extricare nesciunt,' veritatem

liquidam perspicere nequeunt, sed suspectam habent. Nerue video, quomodo inde quis emergere possit, nis qui or-

in philosophetur, non accedens ac Theologiam naturalem, antequam notiones ontologicas, cosi nologicas i*chologicas rite intellectas famili. u es experiatur, & notionibus confusis ac vagis valedic. at nec nisi ex distinctis ac determinatis ratiocinari sueverit, ne destituani acumine, quod nullis praejudicorum nebulis amplius ob scatur.

Cur Deos doni in Deus muri sim libere cretavit as . , mondum doque nec ad cundem creandum, nec ad non creandum per nulta didro essentiam suam determinatus sui O . 94 i. empir. ;ducere potu eundem quoque Ao creare potuit , eu simpliciter impossibile

erit non fuit, ut non crearet, consequenter liber fuit in creand ab omni coactione interna. Qui absolutam rerum omnium necellitatem ex ipso deducunt Deo, quemadmodum puto v. ii sumunt per essentiam suam determinari Deum ad creandum, notionem libertatis

animo

Corale

344쪽

- De oratio e Potentia Dei iii animo distincte non comprehendentes Unde mundum

concipiunt tanquam Deo neces ario coexistentem, eundemque ipsi coaeternum faciunt, nec Deum sine mundo concipi posse arbitranω. Ex quo sero consequitur, mundum esse aliquod Dei attributum, quemadmodum ratio aequalitatismum in triangulo angulorum atque duorum rectorum β.I 6. Onto θ, mundi ortum ex Deo esse necessariam quandam ex essentia ipsus emanationem. Dato enim uno absirdo sequuntur plura, plura absurda pro Vero amplectitur, qui vel maximo rigore alia ex aliis deducit, non vitio methodi, sed materiae, vi nimirum primi absurdi admissi:

id quod notari velim ab iis, qui meth0dum mathematicam

seu demonstrativam tanquam periculosam traducunt, PrOpterea quod vident Spinosam eadem usum noxios defendere

errores.

s 336. Deus Hin mumiam a peritabilem eae lorius possibilibus Electio hujus elegit Etenim Deus libere creavit hunc mundum s. mundi exas J Quamobrem cum plures mundi possibiles sint, in pluribuspora quorum uno ad actum perducuntur possibilia, quae in assi Assibus. eundem minime consequiantur oi. μα); qui,

ro libere quid facit, ex pluribus possibilibus ponte eligit, quod ipsi maxime placet . . Mi P empir. I De ex pluribus mundi possibilibus hunc mundum adspectabilem elegit.

Qui nonnisi unius mundi adspectabilis possibilitatem ad

mittunt, poesibilitatem vero plurium impugnant Deo liberam eleistionem adimunt,4 libertatem divinam ad hoc unum restringunt, quod eundem potuerit creare non creare quemadmodum in propostione praecedente ostendimus I. 3 A J. Quodsi excipiant, sese ampliorem facere libertatem divinam, quatenus dekndunt, Deum pomis aliter facere hunc mundum, quam sedit, eos dare sine mente sonos non modo ex iis intelligitur, quae in interioribus passim demonstrata sunt:

345쪽

sum verum etiam per ea patet, quae ad propostionem pris. cedentem annotavimus , Qui admittit Deum aliter potuisse facere hunc mundum, quam secit Uirme hunc indum possibiles esse alios affirmat mundus enim aliter factus non est idem cum eo, qui existit O . 18 i. Onis L , et in uutis similis si huic, qui mictit g. 93. Onto Sanehum

iure, qui existit, omnimode Ierminarus s. 246. λιtol. , adeoque ens sin Me est sta . utol Duo vero indu idua simul existentia , in quibus mani est deprehen litur diiserentia, non habentur pro ente eodem ponamus hunc mundam, qualis exiit is ponamus quoque eumdem aliter ictum Quoniam Deus mundam facere ne miti nisi creando I. 3; . , adeoque ex nihilo eundem Producendo S. 9 . V o 3 M. , perduc re potest quicquid possibile a 347. y potent: ae dium e non Tepugnat, ut mupias, qualis nunc est,' mum lus quoqueaeitc tactus sonu existat. Existere adeo possunt pta a rentiam di vinam mundi duo, quorum alim mani esto di seri ab altero. Ecquis nisi male sanus di pertinax in ssendendo errore suo assumare ausit, duos hosce mundos esse eosdem, non diversos ' Cessat hic ratio, ob quam ex eadem materia factum aliter adhuc pro eodem ente ab virus, stificet quod novimus , dum sic actum Maliter factum mul existere non posse. Atque adeo patet illam de identitate entis singularis seu individui notionem, quam Paulo ante nociivimus nor. I. 3 3. J. Miri sine oscitantia ad mundum translatri, ac contradictionibus manifestis implicatum aflamare , quod mundus sis Maliter factus sit mundus idem , adeoque urum nonnisi em Nemo non fateri coetitur, nisi injuri esse velit in omniscientiam Dei, murulisicin aliter facti ideas esse in intellectu divino, inu euus Deus potentiae suae sibi conscius, tanquam existere, Ientes se Maliter factum iisdem exhiberi Repraesentatur

ἀ o mundus se Maliter fastus non tanquam eris unum ac

Idem in intellactu divino, sed per modum enutun duorum a

346쪽

g. 3s T. Deus creavit -- - optimum. Etenim Deus hunc Minutas mundum adspectabilem ex pluribus possibilibus elegit Vimulass6. mundum creavit, quia creare voltu 3so. . Moraviora Quamobrem cum voluntas ejus semper stratur in optiminiis, iliis mundum optimuiri creaverit dubitari nequit

Deducitur hic creatio mundi optimi ex ipsi natura, lamatis divinae. Sunt qui negant, mundum hunc esse optim , ε indier hoc non obstatve defendunt, alium pro ter eum non esse possibilem, atque contenciunt, mundum potuisse creari meliorem quod utique contradictorium est. Si enim datur murulus eo, qui existit, melior is qui existit non est unicias, sed praetur eum alius adhuc possibilis. Quod nune contradictionem manifestam non advertant, id quia dein inde est , quod sibi persiadeam, mundum potuisse creari meliorem, choc non obstante eundem ea quam turpiter a vero Eerrent qui sic sentiunt, abunde satis ostem diuiniis nong. 3s6.). Dixi sabinde in emate existentiam Mindi optimi hypothes , veluti cum t. s. 8 8. pari. I.

Trio nat affirmaturri hypothesin mundi mptim cum a tributis divinis tin1entire is eum in iis agnoscendis prae bere usum, quem opposita habere nequit Sunt qui verentur, ne qui ex hac dictione inserant, me in numerum

hypo sum philoseph stum resecie, quod mundus hie sic optimus, comequenter cum hypoclitas philosephica sunt

tur absque deminimationei Ia6. Disi praeli in colligam, me ultro fiteri, quod sussicienter demoni, tum non sit, mundum, qui existit, esse omnium possibilium optimum, cum tamen id non modo demonstraverim I 3 8 a.

PQt. I. Theol nat. , verum etiam S. S. consentaneum evicerim I. 4o6.part. I. Trio nat. , ac intersit ejus veritatem agnosci, Propterea quod inde pendeat certitudo multarum Veritatum

marime arduarum. Atatu in salvo res est. Hypothesis sin

347쪽

mitur, propter quod eidem tribuitur praedicatum. Si vero propositio debet esse vera id, quod sumitur de su jecto, non potest eum impossibile, nec incertiam , denter verum est. Et quis adeo hospe, est in Gesu istisi, ut ignoret, in ea hypothesin continere, quae antea dem strata sint ' Eodem quoque setis mundum optimum diculnus hypothesin, quatenus sumitur in ordine ad alia prae si cata eidem tribuenda, veluti in casu dato, quod cum attributis divinis consentiat Minime igitur hinc argui potes', quas existentiam mundi optimi pro hypothesi saltem philosephica abeamus, qua recidenciae rationi aliorum inserviat. Sane in Mathesi dicimus, in hypodies directionem Wnve lentium hanc esse curvam celerrimi descensus, unal eo nim lineas directionis gravium ad centrum Telluris con ero. re. Et in his ipsis operibus subinde in demonitiationibus exemplo Mathematicorum aliquid conflare per Upotheta vel etiam hypothesi repugnare proniniciamus, utut hypi thes se id, quod in propositione assiimitur in anterior,bus fuerit demonsti ratum, immo a nemine in tala Ua Vin

cetur. .

nm Am Deus mundum reo, propter aliquem sinem e hisque

creationis omnium optimus, suem per creat OAemirendere florerat, Deirs

as cis sic enim nihil facit absqile fine 4. 9s.). Quamobrem cium tinc tindiu adspectabilem cieavcrit s. 344. , necesse est , ut eum creaverit propter liwm se M . . Hera 'μνum. Enimvero Deus sibi non constituit finem alium nisi optimum, quem intendere potest 9 Quamo Iem quoque finis, per quem creationem mundi intendit, est omnium eorum, qui per eam intendi poterant, opti mus od erat aberrem. s Equidem jam in systemate hanc propostionem demon abavimus Osrioa vi. s. ruet estic vit0 Gela a in

348쪽

De oratione suo retra Deri aet

at , ut esset principium demonstrandi sirimitiam Dei Gnimvero hic ex sapientia, quam Deo summu esse jam eo, imus I93 creationis finem colligimus , ut, cur hunci praecis mundum, non alium elegeritin ad actu perduxe

interior ratio est medium, quo utitur ad finem creationis consequendum Cl. 937. /α Sed Deus eligit media, quibus finem certo is asse consequituris. 9η. . um diis igitur, quem Deus cremit, talis est, ut finem, quem ium tendit, certo ex asse consequatur. Qui in electione mima nonnis in sumiam votivitatis

divinae libertatem, quam si pra evicimus et r.), metuis aciem intendunt, electionem mundi cujusvis indisserentem faciunt , ita ut nulla dari possit ratio , cur hic potius fuerit electus quam alius , puro revera casu eandem tribuentes. Et eodem modo sese res habet, ubi quaeritur , cur Deus munis dum aliquem producere voluerit. Ac inde est, quod de- fendant, mundum hunc potuisse fieri meliorem, non esse

optimum, proptere quod Deus vi libertatis sem e fac re possit, quos veliti Enimvero quamprimum animuin MR3ientiam divinam advertimus non perinde esse intelli, pae , quicunque mundus ex pharibus possibilibus eligatur,

ut ad existentiam perducatur, nec perinde esse convincimur, . . utrum mundus aliquis a Deo creetur, an nullus. Cum enim. sapientia ejus summa non permittat, ut faciat, quae eidem: contraria sunt, alias enim se minus sapientem proharet libertas in eligendo mundo , qui creetur , 8 in decernendo

num quis creari deheat, sapientiae legibus regitur, propterea

349쪽

quod sapiens non vult liberiate uti nisi eidem convenienter. Libertas igitur in eligendo a decernendo sit dependens a sapientia quod nihil absurdi habet. Quod enim aliquid' in Deo dependeat vi aliis, quae eidem insunt, non tollit

' indepeestauiam arci, aliis, quae ab insediissim rati ossicit, mini vim insiluti aesit necessitas alia agema potius, quam aliud, sed tantummodo hypothetica. AN haec ipsa hypothetica neressear, quae in eligendo la

cernendo a sapientia pendet, est ea, quae morali dicina Scholasticis ab iis, qui rite pensitant omnia, abum de perspicitur . cur moralis ista necessitas libertatem non totitit. Iane nisi adesset libertas, nec sapientia in age tisfieri Eosse i

Mundus optimus Ilai creariorus conveniensi is , seu Museptimus er mi dum optimum finem crearaonis ceno ex asse consequia quinam, rur. Etenim mundus hic, qui existit, est fini creationis convenientissimus, seu talis, ut Deus per eum finem si um certo is esse consequaturi 339 vero idem optimus f. 33 Q. Ergo mundus optimus fini creationis convenientissimus, seu talis, ut Deus per eum finem creationis certo is esse consequatur.

Qui negant mundum esse optimum, negare etiam reneni tur eum fini creationis convenientissimum, cum per hoc senem crearionis consequani Deus, quod mundiis rasis fi*consequelirer quod non elamum tam quem intemsi, eonvenientissimum si igitur munitis optimus non est, de tu necesso est alius, qui mesi initurus erat medium, . quidem creatus fuisset, contai rusi finem crearionis. In

sessum est , ne quid gravius dicam, talia cogitare de Deo, eme sapientissimo omnium I. 93. . Sapientiae divinae hetur, quod voluntas divina feretur in optimum , inpote qua usus libertatis regitur. Unde quinam mundus sit optismis, judicandum ex eo, quominio sese habeat ad sinem

350쪽

grana estis. 937. Onis. J. Et si quis imicum tantummodo . . admittit mundum possibilem , nisi Deo auferat in creando libertatem, fateri tenetur, mundum esse sim creationis comvenientissimum secus enim Deus mundum non creasset, cum sapiens non facere potius Velit, quam facere male. Sane missitus, qui it latere ni ult, quam publice comparere os imi lauis se applausi intelligentium comparere nequiri ast qui inspium, in putili mi, Meum, mini benν

asii. inem sta non constititit, nisi qui ipsium utime decet M6. Quam rei cum per creationem mundi finem, is is, aliquem intenderit AE 3 18. is quoque Deum ararimeti eoecere debet. --

Nemo, qui sapit, facit quod se dedecet, cum mali non mere, si non possit, quod se deceat id quod experientia comstinatur. In summam adeo sipientiam Dei iniurius seret, qui sibi persuaderet, seri posse, ut Deus velit, quod ipsin, non maxime deceat si qua de Deo a nanda, ver a

da, non ita animimi advertere debem ad attributum aD una, ut ceterorim obliviscamur : id quod facere sesem, per pra,

Principium hoc inserest fini meationis investigando a pri , , convenienter iis, inde voluntare Dei amori detegenda

Di i