Theologia Naturalis Methodo Scientifica Pertractata Qua Existentia Et Attributa Dei Ex Notione Entis Perfectissimi Et Natura Animae Demonstrantur, Et Atheismi, Deismi, Fatalismi, Naturalismi, Spinosismi Aliorumque De Deo Errorum Fundamenta Subvertunt

671쪽

quuntur, cum Gentilismo minime consistit. Nec in quia hoc miremur est enim definitio veri Dei Gentiles vero Diuvinitatem transmutarivit insomiam aliam, velutilii

πιε Iisens, a quo mundus quoad actu vel quoad certΟS quos.

dam eventus in particulari dependetis. 63 o.). Quam

obrem cum singuli Dii admittantur, ut pateat, undenam snt hi , vel alii eventus particulares, cur hoc tempore

tali ρimius sitit, quam alii tales singulis Diis tribuendae sint re litates, quales illonim eventuum , qui ipsis subj,

iunt, dependentia ab iisdem intelligendae issicit. Quoniam itaque realitates limitati, veluti scientia & potem ita limitata , ad hoc sufficiunt, ut certi quidani eventus duendeant ab aliquo Deorum, seu imperio ejus subsint; Diis quoque singulis nonnisi realitates limitatae , veluti scientia potentia certioradus , tribuetice sunt in Gemiuisitio.

Ita Iupiter ex Romanorum mente tonat 3 pluit, seu tempestates excitat. Sussicit itaque, ut tempestatum theoriam unicum calleat, easdem excitandi potentia instructus si, inque lum,inum quor tam facta cognoscat, ob quae iisdem vel irascitur, vel propitius sit, neque ad gubemati nem tempestatui omniscientia omiupotentia opina bet. Idem eodem modo patet de lata, ventorim Deo, patet de quovis Deo alio, itemque de quavis De alia Romanorum Gentilium adeo Dii sunt entia finita atque s. mitata, Mea de causa cum Gentilismo pugnat definitio, quod Deus sitens ab late perfectissimum f. 4. . Cum vero hoc pacto Divinitatem in formam humanam disi narem Gentiles, haud aegre quoque in iisdemadmiserunt quodvis Diuitiae tb Corale

672쪽

quodvis celarum ' gi viniimus. Ita Jovem, De rum supremum, cum Iunone sorore incestum commisisse, Danaen constuprase, cum Leda indari R is Laconiae uxore, Antiopa LIco Regi Thebarum nupta, Alcmena Amphytryon conjuge adulterium patriue mur,ut alia libidinis *ec aura siletitio Praetereamus.

desit futivit a pluribus Diis sussirit igitur, is nonam ut singulis tribuantur isti inodi realitiites, per quas inte, rei ligi potest , cur hi eventus, qui directioni ipsoriam subji lim, Mee ciuntur, ab iis perulare possint s. 8si. 36--αλ O Linuto .diam itaque necesse non est , ut ad hoc corpus habeant, Aeaeas. mala est nimianum, cum vero Deo tale ideo tribue cum non sit, cui directioni subsim omnis s. is xj. et L .. , Muiropomor ita vero sit, qui Deo cog stribuit, 'irale humanum est uers. 3 ae necesse non est, Gentiles esse anthropomorphiras.

Nimirum Gentiles singere possunt substantias invisibiles, qu corporeae non sunt, hominibus multo potentiores, amissius sibi meniunt quorum gratii sibi conciliare si cent, ne noceant, velut benefaciant,ac hos pro Diis M. bere. Eisiade Ronis Diis suis tribuerint corpora M. ninna, divinitateni in formam humanam transmutantes; non trinen ideo hoc requirebat fundamentum Gentilis , nimirum particularis inundi ab iisdem dependentia 3 6 6. quod utique absque anthropomorphoici crasso subsistere

potest. Absurdior utique Gentilismus est, Cui anthropo-morphismus crassus miscetur, quam qui ab eodem immu- essest, cum duo errores Divinitati repugnantes in unum confundantur. Ceterum nec omnes, qui Deos corpore os

673쪽

a planetas reo I iis habuere, 'ithus pendem mendis

iri terea hominumque fata Deo non tribuerunt Corpora, qualia habent homines anthropomorphitis minime annu- merandi. Inciderunt autem in errorem, quem Commiserunt, quod Jeo tribuendam est conservationem mundi agnoscerent, Tellurem autem in eo, quo est, statu imine conservim posse viderunt, Sole remoto quodque rationem reddi non se animadvertentes divisitatis su ad inclinationes ae disi stiones naturatus, moresque ac sera, hominum, eam Puererent inplanetis, quos hominum gratuesse sumebant, quorum tamen non aliam deprehenderero. unt utilitarem, quae ab ipsis in eos proficisciPoterat.

--φis sita, 'dici tu ens, quod fingitur esse Deus, hae

. r. non sit.

Ita. solem eximmarinit essemum, mundiconsermeorem, eumque cultu divino prosecuti int, ex eo Idolum fecere, seu Sol rem dicitur eorundem Idolum. Quemas

modum vero nomina rerum tribuuntur imaginibus earundem ita etiam imagines eorum entium, quae finguntur esse Dii, cum non sint, hoc est , Idolorum dicuntur Idola. Ad hunc vero significatum in praesente digitumnon intendimus.

sit, quod fingitur osse Deus, cum non sit Q. 6sa Gem sim Deum venun in idola convertunt.

674쪽

Λeriam autem Deum non agnoverunt, sed eidem idola sua substituerunt dein de ipsis dici debet, quod verum . Deum inidola convenerint. Quoniami dolafinguimarmi, qui non sunt, sper imagines repraesentantur, nullum ectypo prototypon respondet. Unde est,quod ipsa illae imagines ex ligno, lapicle vel metallo fallar aut in tabula depi laedicantur Gentilium Dii, cum praeter eas nihil sint. Qui . Solem pro Deo habent, eorum Deus existere quidem videtur; as non magis existit, quam idolum quodvis aliud. cum quomus non existat, quaremis non est subjectum illarii det unationum, ine ipsi tanquam Deo rei uim tur. Ecquis enim est qui utarer, quod solemno Deo

habentes limge alias ipsi tribuant realitates, quam quas se se percipiunt Quaecunque autem illae sint, quae Soli ideo

tribuuntur, quod Deus mundi conservator, vel etiam gubernator habeatur certum est, ea diversa esse ab iis, quae sensu percipiuntur, nec eidem in existere Subjectum illarum determinationum, quae Soli tanquam Deo tribuuntur

est illud ens, quod Deus esse fingitur, quodque adeo non mastit, sed cum Sole existente tinnimmodo confii imvixen dive se habentur pix eodem. Qui itaque os se faciunt idolumniarinis contraulictionem iiiiiiii essen,

Gemili us falso nititur fundamem. Fundatrientum, Gentilitat est dependentia mundi e uua, quae in ipso ram Geniri

sunt, quoad actum Ubernationem a pluribus Diisi γω - 646). Enimvero cum in mundo omnia tam simultanea, resem. quam successiva inter se connexa sint C, sue o moc , ipsi elamenta, substantia simplicesi 18 a cismo prae ter quas in corporibus nihil datur substantiale j iret. μοι , inter se connexa sint s. o .c &ΔEorum nexu nexus rerum matertium pendeat , os.cis o immo mutationes elementorum omnium inter

675쪽

sevi omnes in eodem elemento connexae sim Do. μοι ); mundus totus tum quoad actum, tum quoad ea, quae in eodem eveniunt, nonnisi ab uno ente dependo, ut ideo nonnisi unus sit mundi creator, conser ator iubernator g. Iro 6. pari. I. - nat. . Falsina igitur est,

mundum sive quoad actum , sive quoad gubernationem a pluribus entibus dependere g. 8. ψα , consequem ter Gentilismus filis nititur fundamento.

. . Posto rerum nexu in universo, quo mundus esscitur ensimum inrisit sumtamentum Gentilismi, dependentia a Diu pluribus eodem autem non admisio dependentia a pluithus entibus nihil conti adictionis, utetur habere, adeoque aegre istud subvertitur. Notandum enim Gentili simum ab im fulsis istis commentis, quibus eum insecere Graeci atque Romani, purgari posse, ut Dii plures fingamur ad imilitu veri Dei, nisi quod perrectiones τῶ tributae non sint absiaute summae, iunitata scillaei sisti liter, ast inimiatae objective, ut intellectus ad omnia sese extendens rinitatem assequatur de omni cognoscibili, quoties nosse intem est, mutnon omnia cognoscibilia simul eodem actu reprae

sententur, atque adeo Voluntas nunquam aberret ab eo, quod rectum est, sed salva sit in omnibus sarietitas divina. Ipsi Romanorum de Graecorum sanioris absurditatem commentorum de Diis atque Deahus agnoverunt, cumque Diis tribuerint , quae a natura veri Dei minime abhorrent, Gemtilisnum puriorem amplexi videntur, utut publice iniam prosteri non liceret, cum Theologia fabulosa plebis ita

mira coercendae medium haberetur, cujus ministreon Oniebat. Nobis jam non est negotium cum Gentilisinoin ' fulsis fabulis commaculato, sed cum puriori, in quem incidere poterant saniores. Et hunc subverti nexu rerin stabulito constiat, cum per eum Deus unitatem suam hominibus patefaciat, ideo rebus per nexum earundem in hoc univcrib ira providens F. 927 part L Thul nat. , ac si ad ea, qu* iuvit, attentus hodic demum decerneret, quid fieri debeat, Diuitiae by Corale

676쪽

debeat, seu quid sacrum aeremunere velit f. 938 viro Menteorum Gentilis priori, sua stomis cadunt fabulae, quas finxere M atque Romani, is ,re aut dimimfinguntGentes aliae a vera Numinis cognitionea nivcwγcaeremotae. Quodsi animum in Gentilis

purioris notionem convertas, cui convenit supra in modium allata definitio 3 6 6. non erit amplius quod mureris, cur eidem refutando operam impenderinriis, ubi eris rores praecipuos Theologiae naturilli ad velis sub incudem revocamus. Etsi enim nugae aniles Graecorum atque Romanorum eae sunt, quae nullam fidem nterentur absurci

rite sis semetipso destrarunt idem tamen censendumnon est Gentilis ipse. Sane si huius nulla habenda ratio

nec inTheologiariaturali demonstranda est unitas Deli, que enim alia cie causa demonstiatur, quam intollaturm

xum plurali , hoc est, Gentilium is ei clamites athei, sin , nec mista es, Gentiis in . Etenim Gentilas non negant dari muni, quosv a iniundus dependeat quoad actum, gubernationem . Mi 6 60. Quoniam itaque atheus non est qui dari Deum niundi autorem non negat s. i in Gentiles athei

sunt iisde trimum. similiter Gentiles norim ant dependentiam mundi a Deo quoad gubernationem 3 6 4 6. , consequenter non negant, Deum curare res humanas I 899. oo part L est nari, Quoniam itaque Deista non est, qui Deum res humanas curare non negat s. sa9. nec Gentiles Deistae sunt erat se ind. m. Enimvero Gentiles Verum Deum in idola convertunt s. 634. , adeoque Deos esse fingunt, qui non sunt c. 6s3. . Verum uitur Deum non et oscunt. v Nin a nimi

677쪽

niam tamen hic error non obstat, quo minus Deum d ii agnoscantin mundum quoad gubernationem ab e dem dependentem faciantis. 6 6. nec idem cum ath Uno nec cum Deismo necessario connectitur s. 11.ς,90. Quamobrem nec athei, nec mistae sunt, etsi,

nun Deum non agnoscant. I Hema ---

Nimirum quando quaeritur, num detur Deus , seponLrii adhuc quaestio , utrum tantummodo unus sit Deus, an vero plures tat, quibus Ob Communem naturam hoc nomen conveniat. sciem tmodum si quaeritur, utrum detur architectus, qui aedificium condiderit, nec ne, sepon,

nix actuic quaestio , num unus tantummodo merit, ad quem originem Diam refert aedificium, an vero phares , quia, cias operas contulerint. Qui igitur negat dari Deum , non

minus negat dari Deum unum, quam dari Dires qui vomatamat, dari Deum, nondum definit, utrum Deus tam

tummodo unus si , an plures dentur , quibus hoc nomen convenit. Assirmativam adeo defendentes vel statuere tenentur, Deum non dari nisi unum, vel admittere debent Deos plures. inde qui Deum esse profitentur, vel Veritatem amplectuntur, vel a vero aberrantes in Gentilismum

inculam , eui utrique, heitatu damnent. Idem eod eni modo patet, ubi ueritur, num Deus gubernet hoc uni,

versum, seu num curer res humanas ubi denuo Deum dariam antes vel veritatem amplectuntur, gubernationem mundi non ma)uentes nisi uni Deo, vel in Gentilisinum mcidunt, eam pluribus adscribentes etsi utrique Deisinum

damnent, quo mitis universi hujus gubernatio tollinar. Satis igitur superque app.iret, Gentili simum nec cum athcl fmo , nec cum I uismo neces .irio es e connexum, sed per eum tali utrumque, etsi diverso errore veritati praejuM--

eo. Errores acie invicem re distingui, qui nillil uitur se commune habent, quam aliquotiesmonitimus, neco'. cimilcarim.

678쪽

Gentiles irreligunarii non sunt Gentiles in eo e Cur Gentios ranr, quod mundum, cujuS non nil unus est creator, con-no Inti servator iubernator to 6 pari. Theianat. , qu re M NAad actum gubernationem dependentem faciant a pluribus, loco unius Dei Iror part L moLnat.), fingentes plures β. 647 EnimVero pluralitas Deorum mi . 'nime obstat, quo minus se obligatos elle agnoscant ad certas actiones Dei gratia edendas, quibus non erat opus, si nullus esset Deus, consequenter ad Deum colendum uexi . Cum modus colendi Deum religio sit 3 si a.); Gentilisimus religioni minime obstat. Quoniam itaque Gentiles religionem habent, irreligionarius vero est, qui religionein nullam habet , si . , civilesines ionariinoi sunta Consematur idem a posteriori exempIo Romanorum S Graecorum, aliorumque Gentilium, quibus omnibus fuisse religionem constat. Non est quod excipias, culium Gentilibus non fuisse nisi idololauicum , qui cum non sit cultuS veri Numinis, haberi debeat pro nullo Neque enim jam quaeritur, num Gentilibus Herit religio vera, sed num es,

liqua ipsis fuerit citerum notioru Gentilisim non repu- gnis, in idem cultus exhibeatur pharibus Diis sinui, quem ratio exhiberi jubet vero me, quemadmodum non impossibile, ut Gentiles Deos suos fingant abysmilitudinem

veri Dei, in cujuslocum eosdem surrogant, tribuendo pluribus simul sumtis, quod uni erat tribuendum. Religio adeo naturalis, quae salva est in religione inmmedanorum, integra quoque subsistere potes quoad sngulas acti ne in Gentilismo, nisi quod pluribus Diis praestem cultus, qui uni Deo convenit. Hoc nosse usu non caret Gemtiles enim facilius adoram religionem perducuntis; ubi, ligionςm ipserum ab absurditate liberaveris,sive nec Gemolismus ferri s ex ejus notione argumenteris.

679쪽

Uriamin Gentili us A sat, is minas actionum sonarum intrinseca maiarum moraister spectatarum di frentia a scatur. Et

diu rentia tam fundanaentum Gentilisini est dependentia mundi quoada Gentitibus actum gubernationem a pluribus Diis I. 6 46. . Enim- . muira in vero Ve mundus a Deo uno , sive a pluribus quoad actum gubernationem dependere ponatur , in eo nil

quicquam mutatur, quod aistiones quaedam nos statumque nostrima perfectiores, quaedam impersectiores re dant, dependentia ista mundi in aetionum hanc differet tiam minime infruente, utpote absque illa deinonstrabili, quemadmodum ex philosophia practica uberius patebit. Quoniam itaque actiones mala internae , hoc est voliti

ne ac nolitiones animae g. 68. pari. I. Theo nat. , quatenus moraliter spectantur , animam ejusque statum resdunt imperfectiorem s 7 4. part L Theoc nat. , dc Dlae exteritae, hoc est, motus corporis humatu volitionibus ac nolitionibus animae respondentes s 68 pari. I. Theonnat.), quatenus itidem moraliter spectantur , corpus statum nostrum externum reddunt imperseetioni obnoxium 3. 37s. para. I. Theon irri , malumque morale per aliam rationem determinatur, quam perfectio hominis essentialis I. 379 pari. I. Theoc nat. ex adverso autem actiones bonae internae , quatenus moraliter spectantur,

animamin ejus statum perfectiorem reddunt s. sue 4 PNLem r. . cum naturalibus per easdem rationes finales utrinque determinandae s. 9iai. para. I. neo nat. Genti tisimus non obstat, quo minus actionum bonarum maluxum moraliter spectatarum differentia agnoscatur.

Confirmatur idem a posteriori. Con1hit enim Graecos atque Romanos intrinsecam actionum humanarum differem

680쪽

De Paganismo, Manishaismo, Stinos o m. 's

,itiuum esse ius Natura autem humana rerimique, quubus indiget, per hoc non mutatur, piod mundus per e rorem a plurinus Diu dependere ponatur, quemadmodum non mutatur per hoc, quod ejus depend- a Deo pro si negetur ab assimi, ii so λIus naturae, philosoplia moralis , sive Ettica, atque ob Ius natura, rica in Gentili ob si pit. Etenim Gentiles agnoscere te- Utica Si ' neotu differentiam actionum bonarum & malarum mo-tit carthyin raliter spectatarum f. 638.). Quantobrem cum in Iuret Iesi Gratis naturali demonstretur, quaenam actiones sint bonae, quae- M. nam malae s. 68. I c.'Aim. in Gentili lino Jus nat rae integrum subsistit.

Philhsophia moralis, sive Ethica, atqtie Politica sunt partes philosophiae practicae s. 64. 6s. Disi praesim. . Gnimvero philoisphia practica docet dirigere facultatem arpetitivam in eligenssi bono fugiendo malois 6α. D praelim.2. Quamobrem cum per dependentiam mundi a plurib viis, quam per errorem sumunt Gentiles f. 647

in natura animae nihil immutetur, adeoque etiam appeti a facultas ea agnoscatur, quam in nobis experimur; Gentiles negare non possunt, quae de dirigenda facultate appetitio in eligendo bono, fugiendo malo demonstrantur, actionum bonarum Malarum intrinsecam di ferentiam admittentes f. 638. Patet itaque in Genti quoque subsistere Ethlaam atque Politicam.

Confirmatur hoc . posterilari an scriptis enim Genim Eum egregia reperiri morum praecepta vitae prudeliter

instituendae regulas, nemo est qui in dubium vocat. Immo commendacii Ethica &Ρolitica Arisaelis, illaque lau- . datur in ipsis lihri sumbolicis Ecclesiae Lutheranar. Ceterum hinc intelligitur , quam absonum sit philosephiam

mina'