Theologia Naturalis Methodo Scientifica Pertractata Qua Existentia Et Attributa Dei Ex Notione Entis Perfectissimi Et Natura Animae Demonstrantur, Et Atheismi, Deismi, Fatalismi, Naturalismi, Spinosismi Aliorumque De Deo Errorum Fundamenta Subvertunt

691쪽

quod a Deo actualitate sua dependere debeat, facile paten. Quodsi excipias, dari posse aliud ens, quod quoad existemtiam a Deo dependeat& a quo facta sit materiaci depem dentia materiae in amisitate sua amo non tollitur, sed tam

vitrunmta emit mediata, nullainin podissiManis eisini utilitate. Etenim Me inruetia immeditate, sive mediate, . Deo dependeat in existendo, si ab eadem dependeant mali in hac rerum strie, haec a a Deo dependent, consequen te dissicultates , quibus tollendis coacta est hypothesis

Manicharisini not. I. 66α. minime. tollunturi Atque ea de causa materiam, mali principium ex eorurn a me, imis

materiar nomii invenitis LM A Umul. L materia non exHsiit, nisi liatenus escit Anta: mmim sol rerum materia lium eristunt si ergo naterias, existentia sta Mente alio non dependet at nec elementa re rumateri lium in ea m in alio ente dependenti Enim . vero indepense tria existentis ab ente alio astitas est 3. O .part. τινι i. I. ues materia in existendo ab ente allonon dπendet inmentimum αμ alii s-

692쪽

Quoniam ens a se nesim existendi uitrium habet

3 6 pari. I. Thral nat. , adeoque aeternum est 3 39. Jam L Neol. 1at Icmenta vero rerum materialatin hypothesi materiar ab omni ente alio in existendo m diticationibus suis independentis sunt intia a se per demo , iis clementa rer a materialium terna sun in re cum niundus cristat, quamprimum elementa rerum. materialium existiunt, quorum nonnisi aggregata simi cor-- pora g. 376. 8a Gμος, mundum materialam consi.

mentiais iis CymoLy, in hypothesi materiar ab omni entes o quoad existentiamin modificationem sidepe dentis minis memim est secumrum.

Si materra in suis modificationibus ab omni ente alio independens per Apolles non datur extia eam in ente quodam ullo ratio, cur hoc potius modo modificetin', quali alii β. 8 si Ontoc , consequenterea unice continetur in ipsa incteri o. Onu o. Quamobrem cum posita ratione sufficiente ponatur id , quod per eam spolius est quam non est I ii 8. Onto impossib, Ie est , ut materia aliter modificetii , quam modificatur, consequenter quia absolute necessarium est

ius in se seu absolute spectat oppositum impossibileis ara MOMM. , rno &Matione materiae omnes absolute necessanae sivit. Enimvero modificationes omnes in successione

modi unius in locum alterrus a se diversi consistunt s. ro 6-L , in modorum numero sint, quae enti modo insunt, modo non insunt r. OHoc . Quamobrem Quidquid insisti o materiali evenit, in hypothesi materiae

es, omni ente dio independentis sitaui necessiunc

693쪽

Denique si minita in modificationibus suis ab omniente alio independum μ' tis nec a Deo incissilem de pendere potest, consequenter in Deo nihil datur rationis, tar materia hoc potius modo modificetur, quaen alio ssi. -Ad adeo nihil relinqui potest, quam quod mundum lavic cognoscat, consequenter in hypothesii m teriae ab omni ente alio independentis, Deo intellemi persectissimo praedito ad relinquitur nisi nuda

mundi ido. uuae eruit pravu/-. Quartum ostenditur etiam hoc modo. In hypothesi materiae ab omni ente alio independentis omnia in mum do absoluta necessitate veniunt vi m. 3. Quoniam

itaque quod necessarium alablute immutabile est a M. -ὰ stante hypothesi ista nihil in iis, quae in mundo materiali evenesunt, a Deo mutari potest. Deo ditiar, intellectu perfectissimo praeditois Lia.), iiihil relin, vir, quam ut mundum cognostat, seu non relinquitur nisi nuda mundi idea.

Deduximus hic, quaenam ex hypothes materiae tum quoad tutentiam, rum quoad ossificationem ab omni ente alio independentis necessario consequuntur, citra cujus

piam iniuriam. Nequeenim jam nobis de eo Questis est, dive, vestile stanterit, Un istam hypothes amplexui; led quid ea post ponatur. Fieri autem posse, ut, hypothes aliquam est is, non videar, quamam ex Gnecessirio fluant, adeoque contrarium statuac veritatem cum errore ni stans, nemo est,.qui nesciat. .

694쪽

linas connectitur, seu Manistaeus Fatali es. Etenim si nate Misistis ria in existentiain modificationibus suis ab ente alio non e 8 dependet, omnia in mundo absoluta necessitate sunt 3 aliis. 7. Quamobrem sit Manichaeus principium malum, quo veniunt mala in mundo per ipsitus hypothesim o 66 i.), plicat per materiam ab omni ente alio tum quoad eYistentiam, tum quoad modificationes suas independentem, nec propriae hypothesi contradicere velit omnia in mundo fatali necessitate fieri defendat necesse est. Quoniam itaque Fatalista est, qui absolutam omnium necessitatem defendit I. 328. Manichaeus, qui principium malum habet pro materia ab omni clite alio quoad actum dificationes suas independente, Fatalista est, latalismus

cum Manichaeisino tum connectitur. Manichaei haeretici ita enim appellare lubet eos, a quibus error antea dudum notus nomen habet) materiam Deo coaeternam ab eodem independentem habuere pro principio malo, unde derivanda sint mala tam physica, quam moralia in pniverso. Constat vero eos absolutam omnium necessitatem defendisse. Ex demons ratione propositionis praesentis intelligitur, quod hoc secerint vi hypotheseos suae. Dicuntur fatalismum extendisse ad ipsas hominum actiones, consequenter defendisse Fatalismum universalem f. sa8. Enimvero necesse non est, ut, qui omnia in mundo nriteriali absoluta necessitate fieri defendit, ammam libertate .mni destitutam assirmet.

catur per materiam ab omni ente alio in existentia remod tam Manistrationibus independentem Dei as cum Manichaei o con classem comn/ctitur. Etenim si materia in existentiain modificationa nexus.

bus sitis non dependet ab ente alio a st diverso, Deo non

695쪽

relinquitur, nisi nuda idea mundi eidem coaetemPI 6 et . Qiiamobrem si in hypothesi Buchaeum principium tum explicatur per interiam ab omni ente dio indepe dentem, tum quoad existentiam, tum quoad modificati ' ones ibi ejusdem Deo relinqui nequit nisi nuda idea mulse di eidem coaeterni. Enimvero si quis mundum statuis Deo coaeternum, nec ipsi concedit nisi num idem ej Deista est. I. ues . . Me itaque, si in hypothesi an, risim principium maluin explicetur per ateriam ab Hanni enae cum iri existentia 4podificationibus indepem rem, oestatim cum Manu harismo conne

Ostendimus hic, quaenam ex hypothesi necessario cons, quantur, ut pateat, quinam errores cum eadem sint comui i. Non tamen ideo negamus, fieri posse, ut Deissa non

si Elia iis, qui illam amplectit neque enim omne .eo acuminepraediti sunt, ut vim hypothesium sitarum pen, tu perspiciant. Usum autem habet propositio praesens, ut Manichaeus, qui misinum reprobat, absurditatis hypinii

ena Si in bipartisi Manichaeismi principium malum ex Atinichai eatur per ens a se niekrgens , seu Deum malum in mimismtu AE omnia sum abolus necessitate necesse non es. Etenim sivm principium malin perinde fuerit ens intestigens Iem- -πM 1 6 admodum bonum et, utruinque operari potest ex libera, Ilantate. suae igitur bona sunt inmundo materiali fiunt libera voluntate boni Dei; quae vero mala sunt, liberae voluntati Dei mali tribuenda sunt Quamobrem ciuilibera voluntate sponte eligatur, quod placet s. 943. aetii empir. cc implicat, ut, quae fiunt, sive bona.

696쪽

niam itaque necessarium non est, quod non meo stadiversis modis determinabile s. s. uidi ire ea, quae sunt in mundo , sive bona, sive mala, necessaria sunt, consequenter si in hypothesii Manicharisimi principium m tum explicatur perins a se intelligens, seu Deum malum, inecesse non est omnia in mulido fieri absoluta necessitate Etsi itaque, etici Manis, absoli amomtatem defenderint necesse tamen non est; ut Manichaeus si Fatalista, si duos admittat Deos sibi mutuo contrarios,

alterum , quidem bonum is erum Vero malum, quorunν uterque agit seeundum liberam voluntatem , sicuti dantur homines, alii honi, alii mali , quorum illi libere faciunt.

quod borrum est, hi vero quod maliam. Et quamvis μυ- fluitas,horeoticis istis imputii verit, quod praeter mimiis , num eris sit e persectum admiserint quo meum ini tum ensiumme imperfectum', a quonia illo proficiscat tur bona, ab hoc autem mala negati ramin non pote ,- hunc errorem non minus esse possibilem , quam quem illii

errarunt. Immo ,entiles, qui Manichaeismum cum Gei illismo in unum confuderunt, plures Deos rialos statuentes, . quemadmodum plures bonos finxere, vel omnes Deos adfiis militudinemhumanae naturae sibi repraesentantes, iis non m

nus malas, quam bonas action retribu erimi, errori huico, noxii filerunt. sum haereticis Manichaeis principiuini modum non agnoscunt nisi materiam Deo coaeternam ab ipsoindependentem id ipsum instir Dei colere nequeunt,

ne noceat, quemadmodum Deum summe bonum cohint, ue benefaciat. Unde Fatistus haereticis istis also imputavit, quodlmum malum coluerunt, ne noceat. Enimvero qui duos Deos fingunt alterum bonum, qui, si velit, benefacπe dc Deo malo resistere potest, nomalefaciat, alterum vero ma-rum, qui solit, noeere Deo bono laenesimo si

opponere potest; nonanimumvir malium colime, . --

697쪽

Gentilium, qui eum Gentilismo Manicharismum miscere. Absit vero, ut quis sibi persuadeat, Christianos pro Deo malo habere Diabolum, atque adeo alteram hanc anichaeismi speciem tueri. Neque enim Diabolum habent pro ente amo indepetulante, sed mimi potius amo depenoeib rem iaciunt, ita ut nihil agere possit, nisi Deo permitto, te. Quamobrem nec culium quendam Diabolo praestant,

ne noceatur sed unum Deum, ens filmme perfectum a quo dependent omnia, colunt, etiam ne permittat, ut Di bolus ipsis noceat. Ipsorum igitur de Diabolo doctrina cum Manichatismo nihil prorsus commune habet. Sed nostium in praesenti non est Manicharismum omnem accuratius discutere lassicit ejus falsitatem demonstratam esse , 663δ.

67r. Ραο - est hypothesis, qua non admittitur nisi umnica substiuitia, infinitis attributis praedita, quorum duo sunt coematioin extensio infinita, quorum unumquosque aeternam infinitam essentiam exprimit, entia vero Gnita oriri supponitar neces uia modificatione attributorum imus substantiae, veluti minias modificatione infinitiei sitationis, corporamodificatione extensionis infinitae.

vatus in Batavis vixissecuta superiore, nariis anu A. I 6 3 et denatus Haga Comirum A. 6 7, cum A. I 673. professionem Philosophia in Academiameidelbergens ab Electoreialatino sibi oblatam modeste declinasset.Vid epist. 63.&s 4 quae leguntur in Posthum, p. 3 6 I.'seqq. Uulgo

S -βαι dicitur consistere in confusione Dei atque naturae, seu, quemadmodum Scholastic loquuntur maturae naturantis, qui Deus est,in Naturae mamratae, Wae natura

698쪽

in hypothesi sua disti uantur, ex plicati pis ymum ita paeeversuri, alia autoris hypothesi inferre noluimus, quam quae disertis verbis ab eodem traduntur horum enim falsitate ostensa sua sponte in auram abeunt, quae per conseque tiam inde deducuntur. Nostium non est imputare aliis

vae diserie respuunt, ut habeamus, quae impugnare posi- imis. Ceterum quod Spinosi ι- trienti auroris tantorini ter definiverimus, ex ejus Ernica facile ostendiniti Etenim corri. . prop. V. parr. r. legitii , in rerum natura non nisi unam substantiam dari, eamque absolute infinitam esse, α propositione assirmat Spin a praeter Deum nullam dari, neque concipi posse substantiam, adeoque unicam illam substantiam absolute infinitam Deum facit. In definiatione autem sexta, quae Dei est, eris absolute infinitum interpretatur per substantiam consamem infinitis attributis,

quartim unumquodque aeternamin infinitam essemiam e ori t. Porro πυι ορ. s. contendit, res particularon, mi esse, nisi Dei auributorum modos modos,mo omnes vel ex absolutae ianua alicujus inribini Dei, vel ex alicujus attributi modistrationi necessario sequi debere ait. Denique

Coro a pari. 4. rem extensamin rem cogitantem vel Dea attributum esse quatenus scilicet cootatio Mextenso sp

statur ut infinita seu illimitata x, vel assectiones seu modos attributorum Dei quatenus scilicet cogitatio & extenso consideranti ut modi ara),-' . . aque a paritia cinaitatumem atque extensonem alui rami esse contendit.

definiens corpus des. ιμα per modum, qui Dei esse

Ham, quatenus utres exaedia consideratur, certo laete miliato modo exprimit, pro a. pan. a. mentem humanam partem infiniti intellectus Dei pronunciat, cujus nullam dat definitionem peculiarem , quia substantiam cogitantem substantiam extensaifi pro una eademque substam

ria habet, quae jam sissi hoc , jam sub illo attributo conprestenditii . hine etiam nividum missionis Mideam ii. lius mois unam eandemque rem, sed duobus modis e pressam a linuisuprap. r. pari. a. , - mentenire se

699쪽

pus iuru 14 idem esse in lividuum , quod jam sui cogi

otionis, jam sub extensonis Miri inconcipitur, munusicleam ipsi que mentem unam eandemque esse rem, quae sub uno eodem attributo, nempe cogitationis concipitur, Scho prop. r. pari. g. Apparet adeo detinitioni Spinosum nihil a nobis fuisse insertum , nisi quod totidem verbis in Ethica Spin y legitur& vocabula sumi in ea significatione, quam juXta ejus desinitiones habent, tum ex modo dictu constat; tum ex subjiciendis intelligitur.

et sm irimi In vinosis Iris est substantia contam insitum

in votis tributis, quorum imuinquodque aeternamin infinitam es Spi se uam exprimit. Vidia . .part L EM.

Denestiones Spinos probe sint expendenssie, siquidem erroris sint detegere volueris, quem si aliisque demommasse visus est. Sunt autem non satis per hic di, sed obscuritatem quandam ovent, quae menti parum attentae ne bulam facile objiciunt. Quid per attributum intelligat,in definitione sequente videbimus Dum vero Deum infinitis attributis constare ait, cum tamen eidem non vindicet intractatione nisi duo , extensionem atque cogitationem, utrumque faciat infinitum, quemadmodum modo armora

vimin me. f. 6 I. θ dubium videri poterat, minavi demnitionis praestivis Deo tribuenda sis attribuis nita, an vero duo tantummodo aut saltem numero sinita alambina, quorum unumquodque in se infinitum est. ει

vero quoniam in explicatione distinguit inter ens in suo Eenere infinitumis absolute infinitum e de illo infinita ariri buta negari posti, hoc vero nullam negationem inVOIVere assimat intelligenda utique videntur numero infinitari id quod ex iis , quae passim occurrunt, uberius confirmarur, -- --MM. prop. I. paret. a. mie dicit, Deum inmmis infinitis modis agem, diversi autem modi agendi jux - hypoditare lauime Aversitate tu ibinorum, quan '. - . a mari quo plus realitatis aures una φληρος haher, mihi cam ibuta ipsi competere. ς'

700쪽

inde non parum obscuritatis latet in hisce Verbis, quod adi. Hruinam unumquodque aeteritam uissem essendam e

prim t. Neque enim Spinosa desinit, quid per essentiam

intelligi velit, sed in notione confiiti acquiescit. Porreo non vitis intelligitur, quid se expressio est.ntiae, praesertim

cum ex toto opere appareat, quod singula attributa explimant n.im eandemque rem diverso modo , ita ut una e demque res lit, qua exprimitur per cogitationem & extemsonem, modus autem exprimendi tantummodo diversus sit.

g. 73. Per tirliatum intelligit pinose id , quod intesvectus Desinitio a de substantia percipit, tanquam eiusdem essentiam cons U-rranur intuens. Vid de . . para. I. 'potissPASupponit hic denuo significatum vocabuli tessentiae, Amsa. ψει non explicatum Em enim in Cogitatis metaphysicis, quae principiis Philosephiae inrisin moe e geometrico demonstratis 1ubjunxit, c. a. p. n. sqq. expliceri, quid sit esse essentia , quo illa ab esse ideae atque esse existentiae

disserat notiones tamen ibidem traditae Systemati ejus non tuto inseruntur, propterea quod ibidem ad mentem Carteis sis philosophatur, non vero h pothesi suae, quam in Ethbca proposuit, consentientia tradit.

g. 674. Per substantiam intelligit pinosa id, quod in se est, Subrinitae

per se concipitur, hoc est, id , cuius conceptus non itassii 'd nisi inget conceptu rei alterius, a quo formae debeat. Viae , isebi . s. s.fart. ι. 'Myosae. Non satis clarum est, quid sibi velint verba esisse προ ρ emei . Unde Di a obscuritatem ipsemet animad- vertens, we animo ita obversabatur, eae 'irare con tu per sequentia, scilicet quod invitatin per se concipi

tur id, cujus conceptin non indiget conceptu rei alterius, a quo formari debeat. Constat ex ejus opere , quod per conceptum intelligat repraesentationem rei in intellectu,