장음표시 사용
61쪽
alius erit aequinoctialis praeter illum qui mediatisinter mundi po, los,&proinde corruit pseudoequator ille circuIus Scaligeri R O T
,, Circuli Arctici hactenus nunquam paralleli fuerunt Tropieis, &: aequinoctuali. Maginus. Hoc corollarium non est minus absurdum quam fuerit praecedens,cum ambo dependeat ab eadem falsa hypothesi. Cum.n.non iginta cireuli paralleli describanturaequatori per motum diurnum , & stiper polis mundi, certum est quod non poterunt re vera esse paralleli respectu alterius circuli aeliatorem intersecantis, sed cum non detur alius aequinoctialis praeter cingulum primi motus , sicut supra patuit, qui sese eum Ecliptica intersecat, cuius quidem Eclipticae duo puncta tropica quo magis recedunt ab aequa' noctiali describunt circulos tropicos ipsi aequinoctiali parallelos Ideo non sequitur quod dicit scaliger quod circuli arctici huctenus nunquam paralleli fuerunt tropicis & aequinoctiali; Sed quodcunque punctum in primo mobili & quaecunque sti la describit per diurnum motum circulum aequinoctiali & tropicis iam dictis parallelum. QDre recte omnes tam veteres quam recentiores arcticos & antarcticos reliquis tribus parallelos faciuut, quia po- Ius mundi est idem respectu cuius omnes hi circuli describuntur.
Nonsemper as L em partibus orizontis aequino Eaflunt. ,, Esto Α polus Arctieus,B polus Antarcticus.Peripheria FGHID, , , Ecliptica,Peripheria F GI , orizon ortivus.G locus AEquinoctij in Ecliptica seculo Hipparchi.Η locus aequinoctii seculo Albaten L locus aequinoctii hodierni.In conuersione mundi, que iit in E YH, & ab H ad D, punctum L in Ecliptica prius oriebatur quam H, si &H prius quam G. Q iare L oriens tangebat ortivum Orizontem I in puncto Κ; H autem in puncto I. Denique G oriens adhuc tangieis punctum orizontis. Manifestum igitur est quum aequinoctium es- is set in v tempore Mahumedis Albateni tuc oriente tole
62쪽
,, suisse aequinoccium. Hodie veto qui Laequinoctium est in L,orienteis Sole a puncto K. aequ: noctium siet in puncto Κ Quum igiti. r tepore Hipparchi aequinoctium fieretin C,tempore Albateni in I , hodie is vero fiat in K, manifestum est non semper ab iisdem partibus aequi- noctia fieri. Quod erat demonstrandum. Magivias. Q ot verba tot nugae. Cum sit des monstratum, unitusn esse aequatorem circulu' omnibus seculis S unicum mundi polum, sequitur etiam quod stepore aequinoctii exoritur semper in illo orizontis puncto ubi perpetuo orizontem intersecat aequatoriquod dicitur punctum vςri ortus aequinoctialis , & recedit a meridiano hine inde gr.' o. Hoc puctum exortus aequinoctialis omoes tam veteres quam recentiores agnoscunt ,.neque ullus unquam dubitauit an fuerit variabile. Quare falsissimum estpuctum exortus aequinoctia
lis tepore Hippari hi fuisse in G. tempore Albateni in I sed semper fuit in Κ sicut est hodie,eo quia semper fuit unum& idem panctum Eclipticae primi mobilis sectionis eum aequinoctiali quod est L in figura hac scaligeri. Debebat Scaliger probare demonstrative dc ex obseruationibus certis quod tempore Hipparchi fuerit exortus puncti aequinoctialis in G,& tempore Albateni in I,& non illud pretsupponere. uare mal E infert aequinoctia non semper ab i)ssidem partibus horizontis fieri. Nec hoc est mathematice demonstrare a .
Diorentia Aequinoctialis quo intusior , eo marior:Item eo maior quo maior poti obseruatio .s, . obseriratum est aequinoctium ab Hipparcho In G annis et ,, te Christum . Rursus obseruatum ab Alba eni in I annis 88 3 post , , Christum . Hodie vero agitur annus Christi I 199 desinens, quo,, aequinoctium fit in Κ. Sane maior est arcus G I,quam arcus I K. vi ,, postea deuionstrabitur, quia maius est interuallum ab Hipparcho ,, ad Albatent, quam ab Albateni ad nos. Interuallum arcus GI est ,, annorum 1 Oa9. Interuallum aut IΚ annorum 71 Itaque hi duo. , , arcus ut vetustate ita magnitudine sese excedunt. Denique quia
,, I Κ, & G I sunt partes arcus G Κ,propterea G Κ maius erit quams, Gi,nempe totum partibus suis.uitur differentia aequinoctialis,&ς,, Quod erat prius.
63쪽
Rursus quo minor est eleuatio poli eo Ecliptica minus obliquε is surgit. Nam quo minor est poli Eleuatio, eo minor Eclipticae oesi quitas. Quo minus obliqv e surgit,eo maiores angulos cum Hori- ,. et te facit. Itaque punctum H eo plus distabit a puncto I,quo mi- ,, nor erit obliquitas Eclipticae orietis.Ideo non in I tanget. Oria' . ., tem, sed inter I & G. apropter differentia aequinoctialis Ale- ,, xandriae, ubi polus attollitur gradibus 3 I,est partium Io. Edinbum ,, gi Scottae aut Haseia:Danorum,ubi polus attollitur gradibus a, partium I . Quod erat posterius. Maginus. Corollarium hoc recte procederet, nisi assumptum esset salsum Qiliare non opus est alia particulari confutatione. Verum quia nunquam obseruata fuit aliqua differentia a tempore Hipparchi . ad nosti a tempora , ne dicam diserentiam ad tot gradus, quae ob
seruatoribus illis diligentibus patuisset, ideo conuincendus est asuersarius falsitatis maoifestissimae in hypothesi. Nolo hic obiter prςterire,quod cum Scaliger in hoc Corollario& in praecedςnte nullam faciat mentionem de Ptolemso,tieet & lin, si exquisite satis obseruauerit ingressum Solis in aequinoctiali
64쪽
Asinali ride antici tione Aeqisinoctiorum. 1
puncta,videtur velle declarate se nihili tantum virum facere cuintai non dignetur ipsum nominare,praesertim cum alibi dixerit ipsum APtolemaeum fuisse Hipparchum interpolatum. Non miretur igitur suisquam, si Scaliger non patitur quod moderni scriptores suania , iustam mereantu audem in Mathematicis , si unus Ptolemaeus ab Scaligero prorsus negligitur.
Itaneae meridiana in plano de natareo irresia temporis in tun, mutant. o ' Vitruvius Libro primo docet, quomodo linea meridiana inda is ganda sit. Et tritissima est Methodus. Ea linea post aliquot annos ,, non conueniet umbrae Gnomonis. Nam omnes lineae meridianae,, per polos aequinoctialis transeunt. Poli autem aequinoctialis mobi-' ,, les sunt. Ergo & lineae meridianae suist mobiles. Polus enim aequinoctialis Olympici distabat a stella G, quam potarem vocant gr. 18.,, Tempore Hipparchi distabat gr. I a. m. aq. Denique puncta aequi- , , noctialia in antecedentia nituntur a G in H, ab H in L in anteceo dente figura. Circuli vero aequinoctiales ad ea describuntur. Qia ot,, igitur circuli aequinoctiales, tot eorum poli erunt, S quoties poli,, mutabuntur,toties lineae meridianae per cos polos transeuntes ma- ,, nifesto mutabuntur . Nam meridiani non transeunt per polos mun-
,, di, sed perpol aequinoctialis.
Maximum est hoc Scaligeri mendacium. Nam ubi unquam audiuit aut scriptum legit mutari lineam meridianam unius loci a seculo tamen ipsum non puder talem absurdam positionem pro- mulgare. Supra patuit verum & legitimum circulum meridianum esse illum, qui ducitur per mundi polos & per verticem loci, in quo quidem contingunt maximae Stellarum altitudines supra horiaonte sicut & ipsiusmet Solis , qui ibi spatia diurna & nocturna aeque dispestit. Et eu supra fit satis euidentui colatatum urroneum dogma Scaligeri quod dicitur polus aequinocticiis diuersus a polo mundi, sequitur manifestissime, nullum alium posse dari meridianum praeter eum per mundi polos & verticem incedentem. Quare unica erit linea ariesidiana 4 ia semitae manensiti quocunq; loco quorcinique tempore . Fateor polum aequinoctiesis olympicidistitisse 1
65쪽
I x. m. 24. & hodie minus quam tribus gradibus, sed illum affrmesse ipsummet polum mundi & non altarius Uuinoctialis quam oui aecualiter iacet inter dictos mundi polos , licui omnes unanimi consensu agnoscunt. Quia scilicet stella potaris ob motum propria 'octaui orbis ebtinuo accessit ad potu,no aute ςquinoctia ipsa retr cesserunt,ut falso asserit Scaliger. Attende quaeso Lector ad immunitatem huius Corollarij hac ratiocinatione.Si verum fuisset quod afferit Scaliger polum aequinoctialis mobilem esse & ipsum circulum esse ab aequatore primi mobilis diuersum , sequeretur quod supra diximus, nempe quod darentur duo circuli mcr diani, unus nemta respectu Stellarum fixarum qui esset perpetuo stabilis 1 quocunque loco,alius respectu polorum mobilium qui eger vare bilis ab illo magis & minus pro remotione poli illius mobilis a polo mundi; sed quando ipsi poli coibunt fiet unus tantum mendi nus. Esto igitur loeus quispiam in terra,cuius vertex ponatur an A, & sit B polus mundi, Circulus igitur A B F.incedens per verticem
66쪽
meridianus A C G, in quo respectu solis accidit meridies. Quis n5videt posse hos duos meridianos variari maximo horizontis arcu E F,pro varietate totiqs pipam veretiealis Λ.Vnde quado obseruabitur altitudo maxima alicuius Stellae. fixae illasiet ita meridiano
AB F, sed quando obseruabitur maxim olis altitudoe continget ilia in alio meridiano Α C G, neque tamen ab ullo Astronomo vii quam proditum fuit esse circulos diuersos ubi accipiuntur meridianae altitudines Solis,& Stellaraui.Quod s daretur tirutatio lineae meridianae propter mobilitatum poli prout accedit aut recedit a puncto B mundi polo, cognita quidem fuisset ab aliquo artifiee , , praesertim quod in aliquibus: locis esset distincta per notabilem arcum hori mutis. namquando polus aequinoctialis C secundum dogma Scaligeri unitur cum polo mundi B, evanescit meridianus A C G, &xnitur eu meridianoΑ B F atq. sic appareret insignis mu i , ratio in linea meridiana quae ubi prius re ondebat in puncto hor Eontis E respqndet nunc in puncto horizontis F eum disserentias arcus oriaoniis E F,quae interdum potest esse g o.& tamen nemo unquam animaduertit minimam aliquam differentiam situs meris .diani eiusdem laci. i, C V- Praeterea dico, quod si daretur mutatio lineae meridianae seque . retur etiam mutatio altitudinis poli cuiuscunq; loci . Nam quonia opolus C prosio motu variat altitudinem Iupra horizontem,idcit, ..co etiam variatur altitudo poli dum refertur ad dictum poluntas, quod negare non audebit Scaliger, cum attenderit ad operationε qua per altitudinem Solis meridianam cognoscitur poli altitudo . Vt taceam etiam quod super ius dixi, quod altitudo poli sumpta . mediantibus stellis fixis non congruet cum altitudine poli quae me- 'diante Sole collisitur. Haec sunt paradoxa adeo a veritate absona. yt prodeant Scaligerum ineptissimum Astronomum fuisse cunia, ipsius Astronomiae principia & solida fundamenta euertat. .
Horologia Solaria, tum organa sisHersea praeedente tempore variant,eoq; magis quo vetu lora.
Pendet ab antecedente. Nam horologia solaria, & organa seioc ',, etherica,quum linea meridiana, cui superposita sunt,incipiet trepi- ,, dare,& ipsa quoque variare incipient,vmbra eorum lineis non coni, ueniente.Qum erat prius. Et quia per antecedens lineae meridianaei H mu-
67쪽
,, mutant, per qua tum autem eo maior est dictrentia aequinoctialis, ,, quo vetustior, erso & lineae meridianae hodiernae a prioribus meriis dianis eo notabilius discrepabunt quo priores. lineae vetusti , , res erimici. Unde necessario horologia eo magis vanabunt, quo ,, vetustiores erunt lineae, quibus imposita sunt . inod erat po-
Cum hoe Corollarium pendea tab antecedente,falsum erit seueest illud, sed ut eius falsitas magis appareat, examinabimus ac consutabimus quae Scaliger subiungit in sequenti hoc Scholio . . Sebosion Maligeri . ., Vtriusq; tam insignis rei singula illustria exempla apponemus , ,, quod scilicet solaria deficiant a pisca epoch de quod eo magis di-
,, iconuenient, quo erunt vetustiora . Prioris exemplum habeoimus,, apud Plinium de Obelisco Aususti.Caput integrum huc transfere ,, inus Tum quia totunii huic demonstrationi necessarium, tum quia , , duo insignia menda ex eo iustulimus , ut emendatius Lectori pro- ,, ponatur. r. iii . l l --. .
,, Ei,qui est in campo,Diuus Augustus addidit mirabilem usum ad ,, deprediendBias Solis umbras, dierumque , ac Dctium magnitudi- , Ees,strato lapide at, magnitudinem cui par fieret umbra , brumae.. consecto die, sexta hora a paulatimque per regulas,quae sunt ex aere,, 4nesu in singulis diebus decresceret,ac rursum augesceret. Digna ,, ὰognitu res& insenio 'cundo. Manlius Mathematicus apici au- ,, ratam pilam addidit,cuius vertice umbra colligeretur,in semetipis sim alia incrementa iaculantem apice,ratione,ut ferant a capit M hominis intellecta. Haec obseriratio triginta fere annis no cogruidi,
,, siue Solis ipsius dissono cursu,& coeli ratione aliaua mutato, siue is uniuersa tellure aliquid a centro suo dimota,ut deprehendi & in . M alijs locis accipio: siue Urbis tremoribus ibi tantum gnomone in ,, torto,siue inundationibus Tiberis sedimento molis factor quam- ,, quam ad altitudinem impositae rei in terram quoque dicantur ia- ,, α fundamenta. ,, Quam illustris,quam conueniens argumento nostro locus i ,, Plini si tam immanis moles obelisci vitio, aut vi extra
,, perpendiculum vel minimum eiecta fuisset, tanto molimine rati ,, cinationum opus non erat Plinio ad causam inuestigandam undo,, discrepantia illa post triginta anhos accidisset. Imo atra quia . . M incolumi statu Obeliscus manebat, neque vitium fecerat, hoc a ,, iam potius praebuerit Plinio, ac reliquis eius aeui nobilioribus i ,, mutis tam latentis mutationis causas iudagandilraesertim cum
68쪽
, in ultimis verbis disertε scribat quilam i m aut sedimenturi μα, tigisse,propterea quod substructio fundamentorii, ut ipse monet, ,, ad Obelisci ipsius altitudinem iactiauisset. igitur nullum viti,, tium,nullam labem in mole neque i' situ huius animaduertebat . ob id causas oecultae variantiae disqui e conatuSestiari euigens,, stratum lapideum erat virgulis aeneis distinctum, quae depalationes ν, dierum,ut Vitruvius loquitur, os derent. Hiscus autem is ι, erat vice Cnomonis quum exactria perpendiculum miret,s, neque ullam viiij t inclinationis iuspicionem daret, stratum v s, m lapideum , cui imposita erat moles,nullum sedimentum fecissen,, sed aequabili superficie,ut ab initio,maneret:m in hac status incolu ,, mitate umbra. Obelisci veteribus lineis, aut regulis illlis aeneis non ,, cog Φari ae igitur musa illius discriminis,nisi quod linea meris, diana , ad quam moles directa titerat,iam a prisca Epoςha descium. ,, rati A medio tempore imperii Augustiisd id te usi quoi e sex ,, bebat Plinius fierint anni plus nam centum .lDeductio tri ymmas, ante suos umbra adhuc conueniehis,lineis . septuaginta anni me- ,, rint,intra quos haec mutatio colim vel potiusta quibus septua- , ginta annis ea muta io sensu de oculis p excipi potuit. Nam sanξ,n ,, alibi diximus , in septuaginta annis antlabatior localis manifesti, ,, deprehenditur unius gradus in Ecliptica . t Cesus ei istius causis,, ignorans accuratus atque eruditus Scriptor ae sinii rerumnaturae, , consultissimus nihil aliudquam adortieci maerem sim soq- ,, fugit,quae dubium magis augeor,.quam tollere poc init solet fieriri in rerum ignoratione.Tandem quum tot eongestis argumentis fri,, ipse non saeissaeeret, maluit absurditate rem absoluere, quam inis,, tentam relinquere, quum adijeit,terram suo centro motam.
,, serat terram centro 'oduxariῖ iudiculi ' Id vis Mumma atteiri ,, 'tionis vi amfectendum,quia p'stremo ocu misit :,, O in Hys locis aecipis . Ergo non obscvtς indicat eandem occul ,, tam mutationem alibi quoque in solaribus horologijs stloths,, ricis organis contigisse,ne dum Romae in Obelisco.ritque hic qfo,, dem loeus Plinianus auro contra carus non est , qui tam amite lis
D nearum meridianarum mutationes prodat, i si A ta i
. Videtur sibi scaliger adinvenisse marimum fumendamentimi , suae erroneae opinionis de mutatione ii in meridianae,dum Plinius
asserit,Obeliscum Augusti qui in sp inas lanitie 'stendebat Sola
meridianas umbras ac increment/ & decrementa dierum postso annos mutationem fecisse, sane euenisse certum est ob ita
tisaani quantitatem discrepantem ab anno Iuliano, qui praesuinis a PMnes
69쪽
iponebatur esse dierum 363. cum quadrante , cum cohtates obseruationibus praestantium artificum fuisse tunc temporis aliquot minutis minotem, quo fit ut in annis centum euariauerit ingressus Solis in signorum initia uno plus die,& maior disserentia percipitur ad plures annorum centenarios; Nam eum aequinoctium vernum feret tempore Augusti dieas Martii, tempore postea quo Concialium Nicenumcelebratum fuit, contingebat idem iequinoctium, die an Marti),retrocedens quatuor diebus a prima epocha, & -- stris proximό elapsis temporibus idem aequinoctium adeo antie inuerat suam pristinam sedem ut fieret die I a.Marth. i anticipationi ut remediu adhiberet Summus PontifGreg.XIII. aeterna memoria dignus sublatis deee diebus de Mese Octobri anni 1382. rectituit liud ut congrueret die a I. Marti),sicut tempore Conςilii Nicenii, ut in polierum euitaretur haec anticipatio statuit, vessingulis helenariis annis relinquatur annus ille simplex sine aliqua inter satio qui alias intercitationi obnoxius esset . Haec igitu est vera causa ob quam Obeliscus Augusti non dabat έngressus Solis in rinorum initia statis anni diebus, nec easden sumbras meridianas illismet diebus; aute,ut putat Soliger,quod ithea meridianasimulata,e ira amplius no congruebat ille obstiscus. Sed est, quod obeliscus de murationem laeerit,ut satisfaciam Scaligero i d quod diuariauerit a linea meridiana,quam ipsisutatiuiutabilem , Si hoc essectum sierit , mutariis erit situs Woatoris, proindeptari ius . Q re 'quetur necessario quod proportio is smonis&Vmbrae , quae Plini; temporibus inuenta erat; non congruat cum nostris temporibus, quod prosecto examina um duximus. Plinius capite 7 a. secundi Libri se scribit Solis Daque umbilio quem gnomonem appellant) umbra in AEgypto, meridiano tepore, inoctii die, paulo plusquam dimidiam Gn monis mensuram emeitala urbe Roma nona pars Gnomonis deest Vmbrae,m. hoc est vitabra mustiniatis meridiana erit partium octo qualium Gnomon fuerit novem . Vt in subiecta figura sit A BGnomqn erectui persendiculariter ad planum Orizontis, qualis fuit Augusti obeliscus,huius quidem Apex Λ, si recta extendetur, concurret cum verticali puncto seu polo orizontis,i . Radius Solisexistentis in E sit E A C, transeuntis scilicet per Apicem Gnomonis,& in puncto C planitici orizontis terminandis,ut sit umbra B C in planitie partium octo quam enistit Gnomon nouem ex iisdepartibus complectens . In triangulo igitur rectilineo rectangulo ABC, angulus superior ad Α ostendit distantiam solis a vertice , ae dicitur latitudo loei,cum Sol sit tunc in aequilioctiali, & angulus
70쪽
lus Inserior Crepnsentat altitudinem aequinoctiaIis sepra oria
2ontem,idest altitudinem Solis existentis in aequinoctiali,qui com- .plementum est prioris adiguli. Mare uno ex his angulis dato co- Initus statim erit alter, & cognita erit quoque proportio Α Β, &
oppositorum laterum,sicut e conuerse data proportione ips Nam laterum,cognoscentur & ipsi anguli. Vt autem a Pliniana o seruatione colligamus altitudinem aequatoris Romae tunc te- Poris operabimus sic . Fiat ut octo ad nouem, ita sinus t ga ooooo. C B, ad AB tangentem angnli C,&inueniemus entem II 2Ioo, cuius angulus gr. 68. min. a1. refert altitu-inem Solis tunc existentis in aequatore tempore meridiei, quod intelligendum est , aron quo ad centrum solaris corporis, sed quoad eius extremum limbum, apicem gnomonis illuminantem , unde subtracta semidiametro Solis apparente,quae est iuxta nostias iex Tychone tabulas min. I . sec. PT . remanet corfecta altitudo ae- . . quatoris supra orizontem Romanum gr. 48. min.6. sec. 63. cuius complementum est ipsa polaris eleuatio gr. I. m. 1 3. s I . Quae si mutata quicquam esset ab illo tempore,maior deberet percipi mutatio his postremis saeculis,quibus Scaliger facit polum qquinoctia lis coincidere sere tum mundi polo . Accipiamu autem obseruam itionem