장음표시 사용
181쪽
18 a Placitorum Curiat Liber XI.
tori dixerat die. Creditore, fori praescriptione summoto, & per prouocatione, iudicis impertu detrectante, debitor ad bonoru cessio nem admissus. ea facta dimissus est, & postea no soluendo interiit.
Concertabatur an iure prouocatus esset iudex, quod lite quodam do suam fecisse, & C L x t i, ac ii l. capite legis a Francisco Valesio, an . M. D. x x x I x. de iudiciis, latae, teneri diceretur. Sic enim ait, , Iudices, qui semel in quaestionibus exercedis insigniter errauerint, aere graui mulctanto. Iis qui iterum, in annum: qui tertium, Magistratum in perpetuum ., abroganto eosque omni Regio munere indignos pronuntianto. - Litigatoribus nihilominus quanti sua intersit, repedere cogunto. PLAc vi T iudicem recte atque ordine prouocatu esse, & svi breuiter dicamin veram uniuersae litis aestimationem praestare debere. Pridie Calend. Febr. M. D. L.
PRovo CATVs effecerat iudex, ut prouocator, quem ille in carcere habebat, procuratore daret,qui in iure agnosceret, eum a se temere prouocatum esse, certaque pecunia lite aestimari pateretur. PRovo CATORE M iis coditionibus e carcere dimissum,&postea in integrum restitui postulantem exaudiri placuit: iudici susque omnibus interminari, nequid a se tale in posterum designaretur. Ex tempore ad exhedram rerum capitalium, Prid.Cal. Febr. M. D. L.
REo requiredo adnotato, Praesectus prouinciae certior factus, e in in carcere coniectu, a Prodomino Carnuteo haberi: iteruatque iterii iussit ad se relegari, de receptitio crimine legibus interrogandis. Quae imperia cum Prodominus plus aequo detrectaret, reus effracto carcere effligit. P RODo Mi Nus detrectationis danatus resi iudicio sistere ac pro eo fiduciariu pecuniae iudicatu interim facere iussus est.
REciis sanctionibus comprehensum est, reum absentem delatum, indicta causa tam anteriore,quam prouocatoria, damnatum,
diplomatici postliminii ab integro sistendi iudicio impetratorem, quaestioni quantuncunque se offerentem, non esse serendum: nisi quod ad persequutore noxae ac maleficii pertinet, iudicatu secerit.
182쪽
De curatore in lit. Tit. V. 183
Cocertabatur,an legis acerbitas etiam ad eos exte deretur,qui primuin Curia iudiciu sortititur. E T Curiae Tholus lege eo prorogari iudicauit. Portano causam excipietis orate, Pridie Cal. Iul. M. D. X L V I I I.
R E N E a maioribus constitutu est, ut praesecturis ius a Curia re- sortitione petentibus, sui cuique stati iusisque dies, causis orandis ac si fieri posset) ex tempore iudicadis,assignaretur.Horum postremi, arestis Sextilibus hoc est medio Augusto)finiuntur. Reliquum ses.sionis usque ad v ii. Id.Septembr. quo die iustitiu in dicitur) consiliis,& sarcinis, ad Curiae iudicia aliaue eius, ex attributione, madata peregre exequeda, chonendis,ciaeditur. Hoc tepore, ut nihil amplius causarii expassis Curiae valuis oratur: ita nec ulla litigatoru nomina edtitur, nec ab editionii actuario accipi itur. Itaque condicti dies, qui in reliquam illam sessione iustitiumue incidissent, ad suos cuiusque praesecturae dies proserebatur:ordine exquisitissimo quide illo sed litigatoribus in logum sortasse diem reiectis ac morae impatietibus,& aliquid extra legitimos dies copendii speratibus,molestis. simo. I A v s, ad Regii Cognitoris postulationem P. C. ita succurredum censuerunt.Tantisper dum Princeps ea de re costituisset, placere dictos dies qui in ea tempora caderent, in octauum a Martinalibus diem diffundi: hacce Curiae autoritate per omnes ditionis eius praesecturas promulganda, nec ante Martinalia, quae proxima
forent,valitura. XI III. Calend. Decembr. M. D. XLIX.
rRANciscvs Piscis, Claudiae Quetieriae tutor, in prouocationis litem,Lucili me procuratore dederat: &post alique processum, dentitiari madauerat Renato Guillopaeo prouocatori, uetieriae pubertate factu esse, ut finita tutela, iure Turonti moribus costituto illi curatore esset opus:ab eo scilicet,ex inquisitione dado, qui dadi ius haberet. Cotigit,ut ante,tutor diem suu obiret, quam postremu hoc illius mandatum exequeremur. Petebat Guillo paeus, me Quetieriae curatore in lite dari. Ego recusare,dicere morte madatis solui mandatu. Ille instare, obtrudere,procuratore a tutore dati perinde ac cipiedu atque si pupilla dedisset. Ego vero inculcare,etia cum ma-
183쪽
18 . Placitorum Curiae Liber XI.
dante tutore madatum extingui. Si enim seruo pupilli tutor haereditate adire iusserit,&postscripta epistola tutor moriatur, antequa ex epistola seruus adierit:neminem dicturueo,obligari postea pupillu haereditati. Caeterum adolesceti utcunque inuito curatore quidem in lite posse dari:sed non nisi praesenti ac postulanti, aut, si postulare nolit, a Praetore id facere coacto . RE non minus a Patribus disceptata quam a nobis discrepatibus concertata snec enim semel
aut iterum, verumetiam tertium ac quartum capita sui solen d contulerunt: Placuit tandem curatorem per prouinciae iuridicum, moribus dari oportere. v I. Calend. Decembr. M. D. L I.
De exceptionibus 5 praescriptioni-
Ac TOR in re praesente reum perducere iussus,cum eo loci de-uetum esset, testatus est se non aliter re oculis posse subiicere,quam ambitu murorum: quibus agrum, quo de ageretur,simul & vicinos a reo coprehensos,sic ipse coturbauerat, ut nullam finiti agnoscendorti facultate reliqua secisset. His adiudice reuersis, cocertatu est, sitssne oculis res subiecta suisset. ET cum Basilicani Recuperatores satis sui se pronutiassent, & Curia esset appellata: placuit recte iudicatu es. Placitu pronutiatum Iohane Clerico prouocatore, Stephano Monimiratio Curiae Conscripto, prouocato.
ADVERsus matre filia in integru iudicio restituta ne matre de medio sublata collusionis a fratribus insimularetur,& sorsan actu agere oporteret fratres in ius vocavit, ut si quid aliquado sua interesse putaret,inpraesentia cognosceretur. Petitioni ita praescriptu est Si matris de rebus, ea viva, disceptare liceat, & citra eius offensionem fieri possit. C A vs A,per prouocationem, summa in Curia inducta, atq; ad maius tribunal, foribus occlusis, cocertata secundu praescriptionem pronuntiatum est, st Litigatores Nicolaus Eques Curiae Coscriptus, Maria Bartholomaea uxor, I.&N. Bartholomaei fratres.
L E G I s a Rege Lodoico x II. latae, anno M.D. capite X X X IIII.
cauetur si, dicta ab arbitro, vel amico disceptatore sententia, quis se laesum existimauerit: posse eum iustu iudice appellare. Qui si sententiam coprobauerit,denuo prouocatem non esse seredum: nisi id
184쪽
quod copromisso, nomine poenae adiectu est,in iure deponat.Quod cum eius farinae cuipia prouocatori obiiceretur,respodit, sentetiam nulla. non esse sentctiam: ideoque nec legis capiti fore locv. E T placuit, ni deponeret, non esse seredum . Vulgare est enim nostris Gallorum moribus, sententiam, quanquam neque recte, neque ordine latam, aut, si mauis, prorsus nullam, non nisi appellationis remedio, induci: &interim pro ea praesumendum esse. Ex tempore . .
M. D. XLVIII. Seguerio causam prouocatoris orante.
c op p To similiae erciscundae iudicio, Marcus Balineus eiusque uxor Anna Castrouillana, petitores,re,qua de agebatur, in defensorualteros, puta Carolii Luce burgiti &Carolota Totauit lana, eius uxore trafactione certu accepturi trastulerat. Quibus ita trastatuerat, diplomate impetrato aduersus Gabriele Allegri u & Maria Totauillana eius uxore, litis olim cosortes, petebat,irastatorii in locu ut sufficeretur. Adversabatur Allegrius uxorque: dicebat diplomatarios Protheo nihil minus mutabiles,litis redeptores, modo socios,nunc aduersarios, no esse seredos:aut salte trafactionis utilitate, si qua erat,s-bi comunicanda, id repende do quod rependi par esset. Inter caetera,
proserebat in argumentu, Scaeuolae resposum quatuor de filiis aequis partibus haeredibus institutis, sudo singulis per praeceptione legato. Qui, cum uniuersa bona patris obligata essent, mutua accepta pecu nia, haereditario creditori soluerat, de posteriori obligauera t: qui, cuei debitu nὁ solueretur, praedia uniuersa lege pignoris uni ex haeredibus vediderat. Fratribus & cohaeredibus si debitu ab eis emptori eidemq; cohaeredi persetueretur, fideicomissum esse restituendu. Proserebat etia Anastasi constitutione cessas actiones eatenus exerceri permittente quatenus solutu esset, habita etiam usuraru ratione. v Icalculum, Basilicanorum Recuperatorum sentetia nigrum: appellatae vero Curiae iudicio cadidum tulere.Transactionis enim utilitatem, communem fieri placuit. x I X. Cal. Sept. M. D. XXVI.
Rac τέ quide constitutu est,testes sine optione no interrogari.
185쪽
186 Placitorum Curiae Liber XI.
Sed, amabo, de iis sacram cto adigendis, idemne iuris esse dicemus E T primae inquisitionu classi caeteris classibus cosultis, placuit pro sus esse diuersum mec ex eo inquisitione non admitti quod absente optione solus inquisitor adegerit. Quod alicui fortasse miru videbitur, cum inquiredi prouincia non niticu optione madari solet:& est iusiurandu pars testimonii potissima. Sed haec optionis ac veluti cuiusda obseruatoris assum c di ratio ipsis mandatorii verbis, siquis ea diligetius inspexerit, ad testiti interrogationes & resposones,no etiaad reliquu inquire di negotiu pertinet: imo vero &vsus hoc aperte declarat. Na ubiq; genti in inquisitore dato solus hic die apud se dici iubet: solus absentes pronutiat: has,denuriatis testimoniis condictu instaurat diem: solus si quid inciderit cotrouersiae, vel decernit, vel ad eos reiicit, qui madarunt dolus, quae facta sunt renuntiat: in summa, non nisi rogandis optio testibus adhibetur, & inquisitioni subscribit. ii l. Non. Iun . M. D. xxx v. Iohanne Chananio & Petro Monsolo, ea de re contendentibus.
COARGvERE teste,quia criminis puta periurii aliusve chertus sit, ex quo infamia irrogari possit: omnibus Curiae classibus placuit no sufficere nisi etiam iudicatu dicas, vel depectu.Quanquam enim inter copertum & iudicatsi nihil aut paru interesse videtur:interest tamen. Quid enim si testibus oppressus,sortasse perditissimis, data respiradi facultate,aut veritate aliqua tande erupente, subleuetur &consistat:aut Principis indulgetia perfusus, noxae eximatur, &svi in huiusmodi veniarii diplomatis esse solet famae, laribus, soci
rebusque restituatur e Prid. Id. Aug. M. D. XXX VIII.
Quo D lis esset dutaxat vindiciarii, eamque ob rem certus testium numerus, iusto ac legitimo minor, praefinitus: pro uniuersae Curiae sentetia placuit, resutationi quas litigatores in testes edidissiciat non haberi rationem. Alia enim superesse duo iudicia: unu iustae posses.sionis:alterum .retu indicationis: quorum propriae, non agnatae vindiciarum liticulae potius quam litis, sunt testium refutationes. Mense Iunio & Iulio. N. CCCC. XCVM.
Λ D IIII. Decebr. M. cccc. x x v I I. decretu est,de testium fide
186쪽
in posterii non ante quaerenduesse,quam eoru obtrectationes per-cesae foret ac costitutae. Nunc aute nec ipsas quide obtrectationibus,nili post eiusmodi percesionem,rescribi solet.Quod ad lites,quae in Curia alique tribunalibus, in quibus testificata,moribus maioru non proferebatur, pertinere intelligedum est. Cuius decreti ratio quan- qua ex verbis ipsis colligi potest,tame,quam habemus, in eoru gratia,qui sero non assueverae, existimavimus esse subiicieda. Si sputa)testis ουδὶν λ quod dicitur) frigidumve quippia pro testimonio dixerit quod non is iudica do comode discerni potest quid attinet obtrectationibus intimatu ac eleuatu rescribedo comedare,& alioru testiu orationibus, permagno quadoq; sumptu cofirmare
PATRON o,qui praedio cietelari manum iniecerat & Clietis haeredibus de fructibus caducariis disceptatibus: ambigebatur, quo tepore,cliens fatis cocessisset. Posuerat patronus, eum certa in acie cecidisse, &c illitonualiquot testimoniis ut existimabatur probauerat. Dicebant haeredes, testium resutandorum causa, de iis se terra marique inquisiuisse, neque de laribus, neque de socis, neque de cuiusquam censu quicquam usquam suisse inuentu. Ne igitur testium fidei, sorsan de medio sumptorum & maximer insectandorii, nihil obtrectaretur: petierat, ut qui eos produxerat, sisteret, aut indicaret: quod&ipsi impetrauerat. s E D appellatae Curiae placuit, patronum soc onere non fuisse grauandum. Ex tepore, Seguerio Hastei cau
sim orante. v I. Cal. Iul. M. D. L.
De fide instrumentorum, Tit. IX.
AE R i s sui recipiedi,&acceptu reseredi madatum, cui Villaquierius subscripsisset,&illud suo annulo cosignasset: placuit non secus valere,quam si publice perscriptu esset ac consignatu. v. Id. Iul. M. C CC C. X C I I I I. Quod certe quis admirari possit. Enimuero quod priuatus vel scribit,vel subnotat ac consignat, priuatu est atque adeo fortassis omnino incognitu: & priuatas tabulas publicis facilius atq; audacius adulterari posse constat.Quodsi coligerit &denuo soluere oporteat: quid proderit, ad eum, qui falsum mandatum protulerit, qusue caenxerit, &sorsitan interea lapsus sit facultatibus, reuerti
187쪽
188 Placitorum Curiat Liber XI.
s i quis alterius nomine contraxerit, & mandatum instrumento sit insertum: tametsi non ipsum mandatum, sed mandati sit exemplum, eius tamen placuit locupletem esse probationem. Caroletus, Curiae Conscriptus, admonuit.
APPELLANDI usus,que olim ad iudicatium iniquitate, imperitiamve corrigenda, necessitas introduxerat, cum ab im probis litigatoribus iam ,πος -υ φυ δέου traheretur: decretu est, ut prouocatione renutiare prouocato,etia intra octauudiem, impune non liceret:sed eiusmodi detrectatoribus sexaginta assium uicta irrogaretur.
PRovo CATIONI s renuntiatione apud pactoru perscriptores factam, nec prouocato denuntiata, eremodicio non aduersari: nec ideo minus mulctam esse commissam. Prid. Cal. Iun. M. C C C. X C.
iNTERPOSITA prouocatio, si intra octauum diem prouocato renuntiata non fuerit, nonaginta diebus aut exercenda est, aut circunscribeda. Quod si prouocator non exercedam esse ducens, eius circunscribendae veniam impetraucrit, nec intra id temporis,veniae comprobadae, prouocato dixerit diem:placuit ere modicium perinde commissum esse,ac si nihil esset impetratum. xv D. Cal. Febr. M. C C C c. X I X. Nunc autem satis esse factum existimatur, si tempore ac testatis venia prouocato denuntiata sit.
D 1 c N A quidem vox est ut illi inquiunt maiestate regnantis legibus alligatu se Principe profiteri. Sed res ipsa verbisne unqua defuerit: & iudicibus an seper licuerit esse Cassianis viderit alius. Extat priscae illius seueritatis excplu, nec leue quide, in Rege, Regium ue ac
publicii actore editu. Na&impetrata desertae prouocationis venia,& ipsa prouocatione exclusus fuit, x I I.Cal. Aug. M. CCC. LXVIII.
PROVOCATOREM, qui intra nonagesimu die, dica iudici vii-
188쪽
De appellationibus, Tit. X. 189
de prouocatu erat,etia sedete Curia, ad proximu eius cξsessu impacta,prouocato denutiassetmihil minus,quam prouocatione deseruisse, pronii latu est, vetitui ne id unquaeremodiciu appellaretur. η
DE prouocatione obnoxie iudicates praecidere habet, rectene atque ordine, an secus sit iudicatu:non prouocatione, idque unde prouocatum est inducere: quod Curiat est summae atque ultimum iudicantis. c v' M autem addubitaretur, Idne inquisitoriae classi liceret, etiam licere placuit. v m. Cal. Febr. M. C C C C. X X I I.
NONNUN AM sinquit Vlpianus) bene latae sentetiae in peius
resormatur:neq; enim utiq; melius pronutiat,qui nouissimus sente-tia laturus est. I T A Q v E placuit, e insecudu que iudicatu esset, pr uocatione superatu, prouocatoriae litis impediis non esse mulctadu. Quod cum a Meldensis prouinciae Praesecto factum esset,vetitu est ei, ne postea quid tale auderet. v II I.Cal. Febr. M. C C C C. X X II.
c H M a Decurionibus insulanis perpera iudicatu suis pron uti tu esset:disceptatu est,ime in fraude sexagenaria incidissent quod de ea re nihil effet expressum. E T eam mulcta aresto placuit esse coprehesam.Vbi enim moribus,no legibus, Viveretur,ita coparatu esse:vicum iudex alius a Regio,quid inique decreuisse pronutiaretur: etiasi nihil aliud additum esset tame eiusmodi iudex cuiusue nomine is iudicasset, mulinatus intelligeretur. I I I. Cal. Mati M. C CCC. L V I II.
ERE MODICI Is, non nisi duobus prouocatum, prouocationis causa cadere posse. v. Id. Iun. M. CCCC. LV.
PRIDIE Cal. Iulii. M. D. L I. verba facta sunt in Curia, de prouocationibus exteporariis vel litigatorum, vel pragmaticoria, vel magistratuu vitio alioue nescio quo)fato, latum in cumulu adductis, ut aliis in dies suborietibus, toto vix decenio voluminares cofici possent. De quare factum est Curiae cosultum in hanc fere sentetiam. Prouocationes extemporarias leues,nec momentosas, &in quibus summa de impendiis erit controuersia:Cognitores, tertii Caus dici instar cuiusdam Palaemonis, arbitratu decidunto.
189쪽
19o Placitorum Curiat Liber XI.
Decisa Curiae placiti vim atque autoritatem habento. Detrectator,tergiversator, frustrator si quis erit:noxiae poena paresso Res, me hercule, mira,quod non modo triti Vel quatuor,etia primae notae consultor i,quos hic vel ille in consiliu adhibuerit, sententiae, unius,sorsan interduo latis,arbitrio cedat:veruetiam Curiae ipsius celenariae autoritas in eu coseratur.Sed quid agast Extremis morbis via medicis vulgo iactari solet extrema remedia sunt adhibeda.
v o D Franciscus Valesius primus, C L x Iii. capite legis a se latae, mense Aug. M. D. X X X I X. constituerat, ut omnes in uniuersum prouocationes e criminosis intentionibus emanantes, protinus in Curiam iudicium sortiretur: cum animaduertisset e re cum publica, tum priuata esse, quam minime: alia lege lata x i. Calend. Decembr. M. D. x L I I, eaque transsalitia, ipse idem priori derogauit:&quod erat vastissimum,certis speciebus enumeratis, contraxit ac, maiorum vestigia sequutus,conclusit in angustum. Scilicet,
si iudicatu esset, de reo quaestionem haberi debere, eumve in corpus coerceri sputa) morte mulctari, deportari, me bro mutilari sustibus castigari, perpetuo vel ad te pus relegari in opus dari exe piari traductione infamari.Quod cum palam in Curia recitatum fuisset,atque in actis publicis perscribi iuberetur, Actore Regio publicoque audito hoc quoque interpretando additu estivi quia corporis comprehensione, vel morosa custodia, iurisve pernegatione prouocas.sent, prouocarent: iis, compendium prouocationis facere, atque ἀμεσωta Curia ius petere liceret. Pridie Id. Febr. M. D. X L II.
c V M sato nescio quo quave temporum inclinatione,criminosae lites iam in latum numerum excreuissent, ut se propemodum aliis aequare velle viderentur, neque iis ad tertias orandis, tempus attributum sesceret: Triumuiris Regiae procurationis suadentibus, ac postulantibus, ad v II. Id. Mart. M. D. XLVIII,constitutum est, ut quibus in litibus, a vadimoniis corporistae comprehensionibus decretis prouocatum esset Cognitores intra diem, ex quo alter alterum resciret, pacto conuento, apud actuarium id aperent, ut res, siquidem a meris penderet elogiis in octauum: si vero etiam aliunde in quindecimum diem, consilio permitteretur.
190쪽
Nihil innovari appellatione 19 I
vi A TORi lege agenti, Claudius Portunus Collaudus interce sit, quod huic nomini Lucas Loduneus Fornaesius, creditor Iacobi Chaslei, cuius causa in se agebatur, antea manum iniecisset. Cumque intercessioni ita non obtemperaretur, ut Collaudi res pignori captae distraherentur: & Iohannes Fornelius, in quem Chineus nomen transcripsisse dicebatur, ars inde conflatum corraderet, prouocauit. QI A in prouocatione,cum Amplissimus ordo Collaudum superiore esse iudicaret: addidit, ut si Fornelius, quae corraserat, restituere cuctaretur, eum ducere liceret. Ita enim praefracte non parere neque intercessioni, neque prouocationi, in re maxime tam aperta, aut dolum malum esse, aut certe culpam dolo malo proximam. Ex tempore, v. Calend. Iul. M. D. L I I.
L E G V M nuper a principe latarum de magistratibus&iudicibus, quos Praesidales appellant, ea capita,quibus prouocatio sublata est: an tacito populi cosensu rata sutura sint, aliquot vel mensu vel annoru usus edocebit. INTEREA tamen, cum Iuliana Capestris,apud huiusmodi Carnutum iudices, a Stephanula Guerelona superata, Curiam appellasset: placuit vetari iudicibus illis,rem a se iudicatam, etsi ex earum legum praescripto iudicassent, ne posthabita prouocatione, exequerentur. Ex tempore Pridie Id. Aug. M. D. I.
Appellationis necessitatem non re-
3RE QI ENs est in auditorio Praesecti urbi, ut, si quid in tutoribus vel curatoribus dandis, minus solenniter ac perperam factum esse dicatur, idque promptum sit& apertum: libello oblato. & iis euocatis quoru interuentu rem agi ac disceptari oportet, ipsa retractetur,&ab eode Praesecto costituatur.Quod quidem autoritate carere non potest. Ita enim multi olim & Iurisprudctes responderiit, & Imperatores rescripserunt.Sed nostris inquies Gallorii moribus, ea quae in iuris specie, contra ius & fas vel dicta vel facta sunt, no nisi