장음표시 사용
171쪽
mum est rerum appetendarum, omnis autem natura nulIam sui
partem deserat, neque tantum in optimo Conservango perficiendoque laboret, nulla ratio est, quare summum bonum non in toto homine, sed in parto hominis ponatur, e. 15. 24. Quod autem dieuat Stoici virtutem non posse constitui, si ea, quae extra virtutem sint, ad beate vivendum pertineant, id totum eontra rati introduci enim virtua nulIo modo potest, nisi omnia quae leget et reiiciet unam reserantur ad summam. Virtus autem Stoicorum alteram modo partem naturae hominis amplectitur, alteram negligiti Id autem maxime vult natura, nequa sua pars, negligatur; in qua si nihil esset praeter rationem, esset in una virtute finis bonorum ἶ quum autem corpus quoque sit . illud Degligi non debet, nisi quis dicat, conveuienter naturae vivere, idem esse, quod a natura dis edere, C. IS. Isi. Iam postquam demonstratum erat, Zenoni causam istam nousuisse , eur ab Academicorum Peripateticorumque ratione dise
deret, Cicero pergit ad reliqua. Ac primum quidem dicit, gravissimam Stoicorum sententiam , honestum quod sit id solum bonum esse, communem iis esse cum omnibus, qui in una virtute constituant linem bonorum; minime vero hoc probandum esse, quod quum docuerint Stoici solum bonum esse, quod honestum sit, iidem rursus dicant, initia Propocii necesse esse apta et accommodata naturae, quorum ex selectione virtus possit exsistere. Non enim esse aequum aliunde finem beate vivetidi, nempo ab honesto, aliunde vero, nempe a natura principium agendi petere, sed una ratione utrumque contineri oportere ἔex quo ipso Stoicae rationis de sine bonorum vitium intelligi, quod absit ab iis, qui summum bonum in voluptate ponant,
quorum doctrina et appetitio et actio simul commoveatur. c. 17. Iam tu illis consectariis: omne bonum laudasile, lati bile omne honestum p igitur omne bonum honestum; item in illo so-rite: quod bonuin est, id est optabile; quod optabile, id est
expetendum , quod expetendum laudabile etc., sumi ea, quae a nomine concedantur nisi qui sola virtute fine in bonorum contineri putet. Reliqua autem, omnes, qui non sint sapientes, aeque miseros, omnia recte facta et peccata aequalia esse, et his similia, ita repugnare sensibus ac rerum naturae, ut iis ips stollantur ea, ex quibus colligantur, c. i8. is. Atqu hae ipsa re laetum esse, ut causam non obtinens Zeno, repugnante quippe natura, et ad angustias reductus, versare vertis inciperet. Nam quae bona nollet dici, eum concessisse, ut apta, accommodata,
172쪽
praeposita dicerentur; et quae mala esse negaret, ut reiecta appel- Iarentur ἔ Platonem, etsi non sapientem dixerit, tamen Dionysio tyranno praetulisse; pec ta Parti in tollerabilia esse, partim nullo inodo; insipientes alios ita esse, ut nullo modo possint ad sapientiam perveuire; alios autem posse, si id egerint, sapientiam eonsequi. In liis eum locutum aliter atque omnes, idem tamen sentire, quod ceteros; idque uberius confirmatur, comparata cum huius decretis ceterorum a quibus ille discesserit doctrina,
C. ao-24. Ilarum angustiarum uuam causam esse gloriosam
illam in constituendo summo bono Ostentationem. Quum enim, quod honestum sit, id solum bonum esse dicat, oin uia ossicia vitae tolli: ex quibus angustiis, dum Se expedire velit, nova quaedam dicere cogi, sed ea cum Aristoteleis re consentientia, verbis discrepantia; ineptum auium esse, quum de re covveniat, non potius usitate loquis quam Verba mutare, c. a5. 25. Ex his verborum praestigiis etiam παρωοξα illa nata esse, ut quum dicant Stoici omnia peccata paria esse, quae nihil controversiae habeant, si res verbis subiectae spectentur, C. 27. Ω8.
sermonis principatum transfert ad M. Pupium Pisonem singil-que dialogum habitum esse anno V. C. 67έ. vel sequente Athonis, in Academiae, celeberrimi gymnasii, spatiis, quum praeter M. Ciceronem Q. frater ut L. Cicero frater eius patruelis et T. Pomponius Atticus colloquio interessenti Audito igitur horis antemeridianis Antiocho, philosopho Academiae tum uobilissimo,
tu eo gymnasio quod Ptolemeum vocabatur, constituerunt inter se, ut ambulationem postmeridianam in Academia conficerent, maxime quod is locus ab omni turba id temporis vacuus esset. Itaque quum ad tempus ad Pisonem omnes convenissent, vario sermone sex illis a Dipylo stadiis consectis, in Academia solitudinem esse eam viderunt, quam voluerant. Et quum Piso sermonem hunc iniectaset, ut quaerendum putaret, natura an errore quodam fieret, ut iis locis, in quibus memoria dignos vir
acceperimus multum esse versatos, magis moveamur, quam si
quando eorum ipsorum aut sacta audiamus, aut scriptum aliquod legamus , Luciumque Ciceronem hortatus esset, ut aliquid su rum studiorum philosophiae quoque impertiretur, seque potissimum ad veterem illam Academiam converteret, in qua non ii
173쪽
solum numerarentur, qui Academici vocarentur, ut Speusippus, Xenocrates, Polemo , Crantor, sed Peripatetici quoque veteres, quorum princeps esset Aristoteles; tum M. Cicero Pisociem rogat, ut fratris potissimum patrueIis sui Causa exponat veteris Academiae Peripateticorumque de finibus honorum sententiam. Piso igitur, etsi, ut ait, nunquam Putasset, se in Academia tamquam philosophum disputaturum, tamen se Ciceronis voluntati obsecuturum dicit, nisi ceteris molestus sit. Tum quum Q. Cicero et Pomponius idem se velle dixissent, sic exorditur orationem, ut praemissis Academicorum veterum et Peripateticorum laudibus, commemoratisque omnibus de summo bono sententiis, illam exponendam suscipiat, in qua Aristotelem inprimis eiusque filium Nicomachum, itemque Theophrastum, quorum Seu-tentiam Antiochus etiam diligentissime persequatur, fuisse constet, c. I-8. Facto igitur, ex instituto veterum, quo etiam Stoici utebantur, a primis naturae exponendis initio hunc finem
honorum ex iis exsistere demonstrat: secundum naturam vivere,
i. e. vivere ex hominis natura undique persecta et nihil requirente , c. 9. Eius rei primum argumentum ducitur a prima commendatione naturae, quod omne animal se ipsum diligit, id quod ita infixum est in ipsa natura, et suis cuiusque sensibus comprehenditur, ut contra si quis dicere velit, nota audiatur; neque potEst intelligi aut cogitari, non modo esse aliquod aut mal, quod se oderit, sed quod quomodo se habeat, Dihil sciacenseat interesse, quod eo sumpto omnis appetitus animi tollitur; quemadmodum in iis rebus, inter quas nihil interest, Deutram in partem propensiores sumus. Ea etiam est corporis et animi, omnium partium facultatumque natura, ut eas salvas, integras perseetasque velimus, per se caras habeamus, in eisque sint ad bene vivendum momenta maxima; quod cui conservatio sui proposita est, necesse est, huic partes quoque sui Caras
esse, eoque cariores, quo sint persectiores ex quo intelligitur, ut quaeque ex nostris plurimum habeant dignitatis et praestantiae , ita maxime esse expetenda, atque adeo virtutem animi , quae ex ratione signitur, qua nihil divinius est in homine , omnium maxime appetendam esse, c. io i . Quod si quisque
et naturam suam, simul ae natus est cognosceret, et nata esuae singularumque partium vim, continuo homo videret licie quod quaeritur ultimum. Nunc vero, in infirma aetate, ea per caliginem cernitur et sensim paullatimque cognoscitur, ut neu iactfinis ille statim cernatur, c. i S. I 6. Alterum argumentum inde
174쪽
ducitur, quod cuiusque partis naturae et in animo et in eorpore sua vis est, ideoque in his rebus summa nostra sponte movemur. Id in corporis membris, ita eorum usu, motu , statu pulchritudine, valitudine elucere ; in animo autem ex amoria C gnitionis et scientiae; omninoque ex eo, quod animus hominis semper aliquid agere appetat; et quum mult' actionum genera sint, maximae sint eae quas in eognitiono rerum caelestium cin natura occultatarum, proximae quae in administrutionc rei publicae versantur, c. i7-tii. Explicatis igitur primis naturae Commodis, transitur ad maiora et inde consequentia. Naturn corpus hominis sic genuit, ut alia in primo ortu perficeret, aliuProgrediente aetate fingeret; animum reliquis rebus ita perse- Cit, ut Corpus, virtutem tacitum inchoavit, nihil amplius. Ad hanc igitur perficiendam omnis honos, omnis admiratio, omne studium refertur, eaque omnia quae ita in animis sunt, aut ita geruntur, ucio nomine honesta dicuntur. Haec igitur honesta per se expetenda sunti In his autem nihil est tam illustre, nec quod Iatius patea . quam coniunctio inter homines hominum, et quaedam societas et communicatio utilitatum, et ipsa caritas generis humani. Duo igitur genera sunt rerum propter se expetendarum; alterum quod est in iis quibus expletur aliud extremum f. summum bonum et quae sunt aut animi aut corporis; alterum eorum, quae sunt extrinsecus, id est quae neque in astino neque in Corpore su ut, ut parentes, liberi, amici, propinqui, ut ipsa
Patria, quae, etsi per se cara atque expetenda, tamen sum ut Ohono nou continentur, ad idem vero reseruntur, quod ea his ossiciis tuemur, quae a suo cuiusque genera virtutis oriuntur, C. 23. 24. Et haec quidem est Peripateticae rationis summa, ex qua ceteri omnes particulam aliquam detraxerunt, quum suam
quisque asserre videri vellet sententiam, c. a5. Reliqua disputatio versatur in diluendis iis, quae Cicero de inconstantia Peripateticae doctrinae disseruerat. obiecerat nimirum nimis sestinanter esse dictum beatos semper omnes esso sapientes; deinde inter beatum et beatissimum prave distingui; denique haud recte tria honorum genera statui. quum rectius in sola virtute heata ita ponatat, c. x6-28. His omnibus Piso, oratione ad L. Ciceronem Conversa, respondet; qua linita quum salis disputatum videretur, omnes in oppidum ad Pomponium pergunt. Ceterum libros de Finibus bonorum et malorum editos esseeonstat A. V. C. 7o8. cs ad Au. XIII. I9. EI. aa. 32. quos au-
175쪽
tem auctores Graecos maxime secutus sit aue or, diligenter expositum est a Goereagio in introduetione ad hos libros ab eo anno abhine quarto editos , quam ut ab omnibus harum rerum studiosis et legi volumus, et cum voluptato lectu ut iri confidimus , ita pro huius nostrae editionis consilio ea repetere nihil
176쪽
Non eram nescius, Brute, quum , quae summis ingeniis , exquisitaque doctrina philosophi graeco sermone tractavissent, ea latinis literis mandaremus,sore, ut hic noster labor in varias reprehensiones incurreret. Nam quibusdam, et iis quidem non admodum indoctis, totum hoc displicet, philosophari. Quidam autem non id tam reprehendunt, si remissius agatur, sed tantum studium tamque multam Operam ponendam in eo. non arbitrantur. Erunt etiam,
mandaremtis Ego et tu. Nam Brutos quoque in hane exercitationem studiose ineumhebat. Liher elisa de virtute eum alibi. tom hoc ipso in prooemio a Cieetone laudatur. Vetares grammatiei eilaot Iihetim ei dem de offeto, sive περὶ καίη που c, ut eum voeat Seneca, Epiat. s5 med. Cie. lib. I Aeadem. eap. si Bratus ιuem, inquit. noster. exerilena omni genere laudis, sic ilosophiam latinis alleris Persequitur. nihil ut iisdem de rebvia graeea νὰ sideres. N a T. i) Coerenetius ex aliquot MM. ethio quidem. αὶ Pet. Mara. et Davia. corrigendam putarunt trim. Moidem eum Goerenato vulgatam prae sero; com parato loco Brut. e. Is r quae nund idem non tam ear in plerisque, sau
33 Edd. velt. nonnullae, it. Da .
177쪽
et hi quidem eruditi graecis literis, contemnentes latinas, qui se dicant in graecis Iegendis operam
malle Consumere. Postremo aliquos suturos suspicor, qui me ad alias literas vocent: genus hoQ seribendi, etsi sit elegans, personae tamen et dignitatis esse negent. Contra quos omnes dicendum breviter existimo. Quamquam philosophiae quidem vituperatoribus sa -
defensa et collaudata est, quum esset accusata et vi
tuperata ab Hortensio. Qui liber quum et tibi proba
tus videretur, et iis, quos ego posse iudicare arbitrarer, Plura Suscepi, veritus, ne movere hominum studia viderer, retinere non Posse. Qui autem, si maxime hoc placeat, moderatius tamen id volunt fieri, dissicilem quandam temperantiam Postulant in eo, quod semel admissum coerceri reprimique non potest: ut propemodum iustioribus utamur illis, qui omnino avocent a Philosophia, quam his, qui rebus infinitis modum constituant, in reque eo meliore, quo maior sit, mediocritatem desiderent. Sive enim ad sapientiam perveniri potest: non paranda nobis solum ea, sed fruenda etiam ;a sive hoc dissicile est, tamen nec modus est ullus investigandi veri, nisi inveneris ; et quaerendi delatigatio turpis est, quum id, quod quaeritur, sit pulcherrimum. Etenim si delectamur, quum Scribimus, quis est tam invidus, qui ab eo nos abducat 3 siti laboramus, quis est, qui alie-
ι) MM. eomplurea et edd. vett. quo philosophia a n lis. Ab nominensio9 Ilortensium ahhor ruisse a philosopbia, vel hine colligi potest. Neque sane mirum est. pi-aeitiario illi philosophiam patum Drohatam sis Isse. Lege, quae de eo narrat Maerobius lib. lli Sattit vatici. rum I non quaeras, eue eiusmodi homini philosophia solduerit. MUR. α) Reeta sie Nantilii . it. Da .is. Εen. Coerenet. Alii oliin semel ici,nmissum vel semel missiam. 33 Beeta Eroesiiux post Davi si iam abietat vetha hie volgo addita sci mentia est. Et absunt eod. Eliensi.
178쪽
nae modum statuat industriae 8 Nam, ut Terentianus Chremes non inhumanus, qui novum vicinum non ultridere , aut arare , aut aliquid ferre denique,
-- non enim illum ab industria, sed ab illiberali labore deterret; - sic isti curiosi, quos offendit noster minimo nobis iniucundus labor. II. His igitur est dissicilius satisfacere, qui se latina scripta dicunt contemnere. In quibus hoc primum est, in quo admirer: cur in gravissimis rebus non delectet Eos patrius sermo, quum iidem sabellas latinas, ad verbum de graecis expressas, non inviti legant. Quis enim tam inimicus paene nomini Romano est, qui Ennii Medeam, aut Antiopam Pacuvii spernat, aut reiiciat, quod . se iisdem Euripidis sabulis dolo-ctari dicat Synephebos ego, inquit, potius Caecilii. aut Andriam Terentii, quam utramque Menandri Iegam 8 Λ quibus tam= dissentio, ut, quum Sophocles vel optime scripserit Electram, tamen male Conversam Attilii mihi legendam putem. De quo Licinius, si
ferireum scriptorem : Verum , Opinor, seriptorem I tamen, ut legendus sit. Rudem enim esse omnino in nostris poetis, aut inertissimae segnitiae est, aut su
stidii delicatissimi. Mihi quidem nulli satis cruditi videntur, quibus nostra ignota sunt. An,
i) Terent. Heaut . l, tro. quo inversiculo pro ferra Benileius male-hat facere. α Thom. Benlleiva eonieei . hoe Primum est quod admirer. 3 od e eod. Gud. I. Er . aliis qtie non utillis reposuit Goere . pro uig. qui. h) vulgo addebatur latinas literas oderit . quod iam a Daviaici tineia ineluatim recte Goerengitia eleeil. Et abeat eod. Par. I, Gud. I, Spin. 5 Da v. Ern. tantum. ε) C. Licinius Calvus. C tenetio excidisse videtur
179쪽
i74 DE FINIB. BONOR. ET MALO R.
nihllominus legimus, quam hoc idem graecum; qua autem de bene beateque vivendo a Platone disputata sunt, haec explicari non placebit latine 3 Quod si
nos non interpretum langimur munere, sed tuemur ea, quae dicta sunt ab his, quos probamus, eisque nostrum iudicium et nostrum scribendi ordinem adiungimus: quid habent, cur graeca anteponant iis, quae et splendide dicta sint, neque sint conversa de Graecis 8 Nam si dicent, ab illis has res esse tractatas : ne ipsos quidem Graecos est cur tam multos
legant, quam legendi sunt. Quid est enim a Chrysippo praetermissum in Stoicis 2 Legimus tamen Diogenem, Antipatrum, Mnesarchum, Panaetium, multos alios, in primisque familiarem nostrum Posid nium. Quid 2 Theophrastus mediocriterne delectat, quum tractat locos ab Aristotele ante tractatos Quid Epicurei num desistunt de iisdem, de quibus et ab Epicuro scriptum est, et ab antiquis, ad arbitrium suum scribere ' Quod si Graeci leguntur a Graecis,
cur nostri a nostris non legantur 7III. Quamquam si plane sic verterem Platonem , aut Aristotelem, ut verterunt nostri poetae fabulas , male , credo ,Α mererer de meis civibus , si ad eorum cognitionem divina illa ingenia transferrem. Sed id neque iaci adhuc, nec mihi tamen, ne saeiam , inter-
ci Hemisti ei iure ex Ennii Medea,
quo ex loco plures versietili laudania iise lib. de Fato e. as. Hoe loeo autem , ut saepe . prima tragoediae verba nominantur pro ipso trωgoediae nomine; sensusque est: an En
nii Meriam nihilo mitios legimus quam Graecam Etitipidis p a Sint pro sulg. atina recte dedit
3 Fotistra Davisiva verba iisdem
- composilia tineis inelusit ut spuria. 4) Bremi e duohus e d. non male. eredo. Sed vera est vulgala. Sed id no a fet a tie Verierat amen adolescena aliquot Platonis
180쪽
LlBER PRIMVs CAP. 3 i 75 dictum puto. Locos quidem quosdam , si videbitur,
transseram , et maxime ab iis, quos modo nominavi, quum inciderit, ut id apte fieri possit: ut ab Homero Ennius, Afranius a Menandro solet. Nec vero, ut nOster Lucilius, recusabo, quo minus omnes mea Iegant. Vtinam esset ille Persiust Scipio vero, et Rutilius multo etiam magis: quorum ille iudicium resormidans, Tarentinis ait se et Consentinis et Siculis scribere. Facete is quidem, sicut alias: sed neque tam docti tunc erant, ad quorum iudicium elaboraret; et sunt illius scripta leviora, ut urbanitas Summa ap- Pareat, doctrina mediocris. Ego autem quem timeam lectorem, quum ad te, ne Graecis quidem cedentem
in Philosophia, audeam scribere ' Quamquam a te ipso id quidem facio provocatus gratissimo milii libro,
quem ad me de uirture misisti. Sed ex eo Credo quihusdam usu venire, ut abhorreant a Latinis, quod inciderint in inculta quaedam et horrida, de malograecis 4 latine scripta deterius. Quibus ego nSSentior, dummodo de eisdem rebus ne Graecos quidem Iegendos putent. Res vero bonas, verbis electis, graviter ornateque dictas ,4 quis non legat 7 nisi qui se plane Graecum dici velit; ut a Scaevola est praeto-xe salutatus Athenis Albucius. Quem quidem iocum
dialogos. Hva. ι) Cieero negat se vel aeerrimos et aestisximos iudieea resormidare; t Loeilitis dixerat: Persiam non ro legere, Laelium Decimum volo. De orat. II. 6.
ulgo neca 3 id eat de Cisaeis male aeriptia latitia versa deterius. Beete Ern. provisig. mana dedit mala.
unde GOerenetiva suspieahatur Iegendum dilatat s. Sed verem es dicias, quod Lamhin. e muleetura, Davis. ex uno eodiee reposuit, ut AeFio. IIl, 5r istiusmodi rea ornared erea Mella. ytieriti est. 5 Nale olim praetor. At Scaevola. non Alburitis, praetor fuit. quod mo-nisit Pighitia ad a. 632. ita Me recte reposuit Davisiva praetore.