장음표시 사용
201쪽
essent et naturales, et necessariae; alterum, qHae naturales essent, nec tamen necessariae; tertium, quae nec naturales, nec necessariae. Quarum Ea ratio est, ut negessariae nec opera multa, nec impensa expleantur. Nec naturales quidem multa desiderant, propterea quod ipsa natura divitias, quibus contenta sit, et parabiles , et terminatas habet. Inanium autem cupiditatum nec modus ullus , nec sinis inveniri potest. XIV. Quod si vitam omnem perturbari v Idemus errore et inscientia, sapientiamque esse solam, quae nos a libidinum impetu. et a sormidinum terrore vindicet, et ipsius fortunae modice ferre doceat iniurias, et omnes monstret vias, quae ad quietem et tranquillitatem serant: quid est, cur dubitemus di Cere, et sapientiam propter voluptatem expetendam, et insipientiam propter molestias esse sugiendam 8 Eademque ratione ne temperantiam quidem Propter se expetendam esse dicemus, sed quia pacem animis asserat, et eos quasi concordia quadam placet ac leniat. Temperantia est enim, quae in rebus aut ex Potendis aut fugiendis rationem ut sequamur monet. Nec enim satis est iudicare, quid iaciendum, non faciendumve sit: sed stare etiam oportet in eo, quod sit iudicatum. Plerique autem, quod tenere atque servare id, quod statuerunt non Possunt, vi Cti et
debilitati, obiecta specie voluptatis , tradunt se libi
202쪽
limbus constringendos, nec, quid eventurum' sit, Provident, ob earnque causam propter voluptatem et Parvam, et non necessariam, et quae vel aliter pararetur, et qua etiam carere possent sine dolore, lumin morbos graves, tum in damna, tum in dedecora incurrunt; saepe etiam legum iudiciorumque poenis obligantur. Qui autem ita frui volunt voluptatibus, ut nulli propter eas dolores consequantur; et qui suum iudicium retinent, ne voluptate victi faciant id, quod sentiunt non esse faciendum i hi voluptatem maximam adipiscuntur, praetermittenda Voluptate. Iidem etiam dolorem saepe perpetiuntur, ne, si id non iaciant, incidant in maiorem. Ex quo intelligitur, nec intemperantiam propter se fugiendam esse; temperantiamque expetendam, non quia voluptates sugiat , sed quia maiores Con Sequatur. XV. Eadem sortitudinis ratio rpperietur. Nam neque laborum perfunctio, neque perpessio dolorum , Per se ipsa allicit; nec patientia, nec assiduitatos, nec vigiliae, nec ipsa,' quae laudatur, industria, ne
sortitudo quidem: sed ista sequimur, ut sine Cura metuque vivamus, animumque, et CorPUS , quantum efficere possimus, molestia liberemus. Vt enim mortis metu omnis quietae Vitae status perturbatur; et ut,
succumbere doloribus, eosque humili animo imbecilloque ferre , miserum est; ob eamque debilitatem animi, multi parentes, multi amicos, nonnulli patriam , Plerique autem se ipsos penitus perdiderunt:
i Vt, inua in eod. auo reperitqtii 4 porro menturum; in multis NM., etiam tribus a G tenetio adhibitis, quid pro aliartim, is quo ille istam Ursini lectionem, quam probat, latere putat. α Vulao ea ipsa. Sed ea maliis abest eodd. Gud. I , Eel. Spie. Bal. Itaque recte delevit Goeeenxius ἰ qui pro assiduitatea praeserendum censi tassiduitas . in potiorihus auia eodd.
203쪽
i98 DE FINIB. BONOR. ET MALO R.
sic robustus animus et excelsus omni est liber curast angore, quum et mortem contemnit . qua qui an secti sunt, in eadem causa sunt, qua antequam nati; et ait dolores ita paratus est, ut meminerit, maximos morte finiri, parvos multa habere intervalla requietis, mediocrium nos esse dominose ut, si tolerabiles sint, seramus; si minus, aequo animo e vita, quum ea non placeat, tanquam e theatro, exeamus. Quibus
rebus intelligitur, nec timiditatem ignaviamque vituperari, nec sortitudinem patientiamque laudari suo nomine: sed illas reiici, quia dolorem pariant; has optari, quia Voluptatem. XVI. Iustitia restat, ut de omni virtute sit dictum; sed similia sere dici possunt. Vt enim Sapientiam, temperantiam, sortitudinem copulatas esse docui cum voluptate, ut ab ea nullo modo nec divelli, nec dis-irahi possint: sic de iustitia iudicandum est; quae
non modo nunquam nocet Cui quum, sed contra semper allicit quum vi sua atque natura, quod tranquillet animos, tum spe, nihil earum rerum defuturum, quas natura non depravata desideret. Et quem admodum temeritas et libido et ignavia semper ani-
εὶ verissimam hane Rathii emen
datiotiem reeepit Goerenetius, pro vulg. atir alaquid. Favent etiam eodd. Erl. Et Spir. qtii simplieiter habentali M. - Dieitur h. l. ivstitia per salpaa allicere , seil. ad se. ex eo, quod tranquillet l. e. tranquillate possit animosi quoniam . ut in eorpore Mμη ἀλγεis, ita in animo Ta μη ταρπιτνσοαι id Epieuro est, quod sit omis
tilum maxime expetendum; eonfer.
Laert. X. 3 a 31. Malim tamen non quod , sed quo legit tuiti eo im do-
eurtata direndi ratio foret. pro . . allieit imo , quo eos tranquillet. eaque auctori frequentissima. Saepa
autem quo in quod mutatur. Ne vero vulga iam serendam existi mea . re Pu
tabis, vix latine dici, a iustitia alitis aliquid si sua . pro aeontinet ita
. sese οἱ nedum tit probea vi alit iust v spe. nam si vel hos ahlativos ex omissu ρ ρων interpreteris, tametaloeus mareehit. At aliteir itiae. reetissime am, nihil . . . . defuturum, qutim hoe eurare proprium eius munus sit ,
quippe quae etiam benignitatem eoru-pleetatur. C. α) Sie a Matthiae manteelura rescripsit Goerena Vulgo inest ei.
204쪽
mum excruciant et semper sollicitant turbulentaeque sunt: sic iniustitia, cuius in mente consedit, hoc ipso,
est, quamvis occulte fecerit, nunquam tamen id confidet soro semper occultum. Plerumque improborum tacta primo suspicio insequitur; deinde sermo atque fama; tum accusator; tum iudex; multi etiam. ut te consule, ipsi se indicaverunt. Quod si qui satis sibi contra hominum conscientiam septi esse et muniti videntur, deorum lamen horrent, easque ipsas sollicitudines, quibus eorum animi noctes atque dies εexeduntur, a diis immortalibus supplicii causa importari putant. Quae autem tanta ex improbis factis ad minuendas vitae molestius accessio fieri potest, quanta ad augendas, tum conscientia iactorum, tu in poena legum odioque civium 3ὶ Et tamen in quibusdam neque pecuniae modus est, neque honoris, neque imperii, nec libidinum, nec epuIarum, nec reliqua rum cupiditatum; quas nulla praeda unquam improbe parta minuit, sed auget potius atque inflammat, εut coercendi magis , quam dedocendi esse videantur. Invitat igitur vera ratio bene sanos ad iustitiam, aequitatem , fidem. Nam neque homini insanti aut impotenti iniuste facta conducunt; qui nec facile
i) vortium initiatilia vulgo omis-stim ah visitio in Mas auia repertum ieeie hie reposuit Coerena. α) verba non potes feri uulgo hie adiecta reela delenda ceusuerunt Bais hios et Goerenet. Et absunt eodd. Pal. a , ΕtI. Spir. 3) uig. et si Mero; vel etsi Mero. 4) Vietor. Da via. Beeani n Massiae diesque b Improhe sociis eortexit Eria. ε) Getiter. . eod. Pal. I. miniae, potitia inflammat. r) Prorsus inutili eon et ora Da- uisitis malebat in mi. Nam infanti est l. q. haud eloquenti Ad leeli nem quod attinet, novissima Paei editior ne a hom. in ariti. Omisso
205쪽
efficere possit, quod conetur, nec obtinere, si esse-cerit: et opes vel sertunae, vel ingenii, liberalitati magis conveniunt; qua qui utuntur, benivolentiam sibi conciliant, et, quod aptissimum est ad quiete vivendum, caritatem; praesertim quum omnino nulla sit causa peccandi. Quae enim Cupiditates a natura proficiscuntur. Dcile explentur sine ulla iniuria; quae autem inanes sunt, his parendum non est. Nihil
enim desiderabile concupiscunt, plusque in ipsa iniuria detrimenti est, quam in his rebus emolumenti, quae pariuntur iniuria. Itaque ne iustitiam quidem recte quis dixerit per se ipsam optabilem, sed quia iucunditatis vel plurimum asserat. Nam diligi et carum
esse, iucundum est, Propterea, quia tutiorem vitam, et voluptatem efficit pleniorem. Itaque non ob ea solum incommoda, quae eveniunt improbis, sugiendam improbitatem putamus; sed multo etiam magis, quod
cuius in animo versatur, nunquam sinit eum respirare, nunquam a quiescere. Quod si ne ipsarum quidem virtutum Iaus, in qua maxime ceterorum philosophorum exsultat oratio, reperire potest exitum, nisi dirigatur ad voluptatem, voluptas autem est sola , quae nos vocet ad se et alliciat suapte natura : non potest esse dubium, quin id sit summum
atque extremum bonorum omnium; beateque vivere,
nihil aliud sit, nisi cum voluptate vivere. XVII. Huic certae stabilique sententiae quae sint coniuncta, explicabo brevi. Nullus in ipsis error est finibus bonorum et malorum , id est, in voluptate , aut in dolore: sed in his rebris peccant, quum, e quibus haec efficiantur, ignorant. Animi autem voluptates et dolores nasci sale mure corporis voluptatibus et doloribus. Itaque concedo
206쪽
2O quod modo dicebas, cadere causa, si qui e nostris aliter existimant: quos quidem video esse multos, sed imperitos. Quamquam.autem et laetitiam nobis voluptas animi, et molestiam dolor asserat; eorumtamen utrumque et Ortum esse e corpore, et ad Corpus referri; nec ob eam cusam non multo maiores esse et voluptates, et dolores animi, quam Corporis.
Nam corpore nihil, nisi praesens, et quod adest, Sentire posSumus; animo autem, et praeterita, et sutura. Vt enim aeque doleamus animo, quum corpore dolemus ; seri tamen permagna accessio potest, si aliquod aeternum et infinitum impendere malum nobis opinemur. Quod idem licet transferre in voluptatem, ut ea maior sit, si nihil tale metuamus. Iam illud quidem perspicuum est, maximam animi aut voluptatem, aut molestiam plus aut ad beatam ; aut ad miseram vitam asserre momenti, quam eorum utrumvis, si aeque diu sit in corpore. Non placet nutem, detracta voluptate, aegritudinem Statim consequi , nisi in voluptatis locum dolor sorte successerit : at contra, gaudere nosmet omittendis doloribus,
etiam si voluptas ea, quae sensum moveat, nulla Successerit. Eoque intelligi potest, quanta voluptas sit non dolere. Sed ut his bonis erigimur, quae exspe-Ctamus; sic laetamur his, quae recordamur. Stulti nutem malorum memoria torquentur; sapientes bona Praeterita, grata recordatione renovata, delectant. Est autem situm in nobis, ut et adversa quasi perpetua oblivione obruamus, et secunda iucunde ag Suaviter meminerimus. Sed quum ea, quae praeterierunt, acri animo et attento intuemur, tum sit,' ut aegritudo sequatur, si illa mala sint; laetitia, si bona.
207쪽
XVIII. O praeclaram beate vivendi et apertam et simplicem et directam viami Quum enim certe nihil homini possit melius esse, quam vacare omni dolore et molestia, perfruique maximis et animi et corporis voluptatibus: videtisne, quam nihil praetermittatur,
quod vitam adiuvet, quo iacilius id, quod proposi
tum est, summum bonum consequamus Clamat Epicurus, is, quem vos nimis voluptatibus esse deditum dicitis, non posse iucunde vivi, nisi sapienter, honeste, iusteque vivatur; nec sapienter, honeste, iuste, nisi iucunde. Neque enim civitas in seditione beata esse potest, nec in discordia dominorum domus: quominus animus a se ipse dissidens, secumque discordans, gustare partem ullum liquidae voluptatis et liberae potest; atque pugnantibus et contrariis stu
diis consiliisque semper utens, nihil quieti videre, nihil tranquilli. Quod si corporis gravioribus morbis
vitae iucunditas impeditur; quanto magis animi morbis impediri necesse est 3 Animi autem morbi sunt cupiditates immensae et inanes, divitiarum, gloriae, dominationis, libidinosarum etiam voluptatum. Ac -
i) atqui pugnantibus - potes . Coerenα scribit at a piagnam btia, puneio et virgula aule atque distinis guens, et potest uneia includit. AM , inquit, est in Spie. et Oxon. e. et ita vel invitis aeripua omnibus eorrigenis dum fuisset. Salis iam Bremi vidit. vulgatam atqui ab his contextia essa alienam, aequa legendum commendans. Quod vere ita esse nihil amplitia dubitabis . si intellexeris, virque h. l. atque ita valere. ut saepe. Cf. insta ll, ao, 3o. Sie per se patet. potest hoe . tertia vice repositum , Non esse auctoris. quod vel vulgatam
misere asseiat Neque hue Pertinet, quod althέ adietoe hoe verbum data
Pera repetere amate ista enim Io longe aliam prae se serunt laetem. Cous. Matth. i. I. pag. 93. Pari ratione repetita vim potest . a aeribis additum, delevit Wols. TMe. I. 36 ,
85. Ita qisIdem hole eaneellos adis movimus. reliquia rectius distitietis. Iam haee ad praeeedena m eat reserenda . idque exemplo ereberrimo; aie v. e. Tuse. v. 13, 37. ad praegressum voluit septem enuntiata applieantur. a) Davis. ex compluriblia Maa. immunes. Vulgatum ieete de seudunt Etu. Bieini. Mallitiae, CoetcnE.
208쪽
cedunt aegritudines, molestiae, moerores, qui animos exedunt conficiuntque curis hominum non intelligentium, nihil dolendum esse animo, quod sit a dolore corporis praesenti suturove seiunctum. Nec vero quisquam stultus non horum morborum aliquo laborat. Nemo igitur eorum non miser. Accedit etiam mora, quae, quasi saxum Tantalo, semper impendet: tum superstitio, qua qui est imbutus, quietus esse
nunquam potest. Praeterea bona praeterila non me inminerunt, Praesentibus non fruuntur , sutura modo exspectant; quae quia certa esse non POSSunt, Conficiuntur, et angore et metu maximeque Cruciantur, quum sero sentiunt, frustra se aut pecuniae studuisse,
aut imperiis, aut opibus, aut gloriae. Nullas enim consequuntur voluptates, quarum potiendi spe innaminati, multos labores magnosque susceperant. Ecce autem alii minuti et angusti, aut omnia semper
desperantes, aut malivoli, invidi, dissiciles, lucifugi,
libus dediti; alii petulantes, alii audaces, protervi,
iidem in intemperantes et ignavi, nunquam in sententia permanentes. Quas ob causas in eorum vita nulla est intercapedo molestiae. Igitur neque stultorum quisquam beatus, neque sapientium non beatus. Mul. toque hoc meIius nos veriusque, quam Stoici. Illi
sequuti. qui deleto est, eius Ioeo ex rainiano eod. eortim reeopit. Leeli nem est eorum , quam Ern. et Bremi receperunt. non probat Goor. Ait enim vir doetus, viverbum est tum ante igitis poni debuisse , ut esset timeVerantis. quum isto loeo. quo ab his ponitur, plane sit otiosum. At in eonclusione saepissime omittitur. f. Tuse. I, 5,s, . uemo ergo non miser . Atque ita ex multis eodd. OT III. x . ai; et ex tribus mala Divin. II, 65, ult. utroque loeo sunt del.bis. Pronior quidem ratio erat, si est eortim simul deleretur: a d tum sententia iusto Ialiua patuerit. . T. a) verissime ale emendavit Lam-hinus. Et vulgatum monstrosi ineptum exse post illom plorinua doeuerunt Matthiae et Goerena.
39 Fortasse legendum alii item
209쪽
ao 4 DE FlΝIB. BONOR. ET MALO R. enim negant bonum quidquam esse, nisi nescio quam illam umbram, quod appellant honestum, non tam solido , quam splendido nomine : virtutem autem nixam hoc honesto, nullam requirere voluptatem, atque ad beate vivendum se ipsa esse Contentam.
XIX. Sed possunt haec quadam ratione dici, non
modo non repugnantibus, verum etiam approbantibus nobis. Sic enim ab Epicuro sapiens semper beatus inducitur. Finitas habet cupiditates; negligit mortem; de diis immortalibus sine ullo metu vera Sentit; non dubitat, si ita melius sit, migrare de vita. His rebus instructus semper est in voluptate: neque enim tempus est ullum, quo non plus habeat voluptatum, quam dolorum. Nam et praeterita grate meminit, et praesentibus ita potitur, ut animadvertat, quanta sint ea, quamque iucunda: neque pendet ex futuris, sed exspectat illa, fruitur praesentibus ; ab hisqu vitiis, quae paullo ante collegi, abest plurimum; et, quum
stultorum vitam cum sua comparat, magna assicitur
voluptate. Dolores autem, si qui incurrunt, nunquam vim tantam habent, ut non plus habeat sapiens, quod
rus, quod exiguam dicit fortunam intervenire sapienti , inaximasque ab eo ,, et gravissimas res consilio ipsius et ratione administrari: neque maiorem voluptatem ex infinito tempore aetatis percipi posse, quam ex hoc percipiatur, quod videamus esse finitum.
t God. a sit ne ne enim . et in ed. Bas. Et Crat. esse ponatur post negant , ita legendum esse eotitieit uti negant enim, esse bonum quidquam.
a) Sie Goerenet. a Naa. suta at edd. veit. Vulgo ab iis e. cquam Goer. mulationem, quod semel moneo . plurimis in loeia Seliuixitia laetis itiauum textum invexiL T. γ 3) Varo delendum putat Goeren . 4 verba ab eo et ipsius uneta in elusit Davisius.
210쪽
LIBER PRIMqS, CAP. I 8 In dialectica autem vestra nullam vim existimavit esse, nec ad melius vivendum, nec ad commodius disserendum. In physicis plurimum posuit. Ea scientia
et verborum vis et natura orationis et consequen- lium repugnantiumve ratio potest perspici; omnium autem rerum natura cognita, levamur superstitione, Iiberamur mortis metu, non conturbamur ignoratione
rerum , o qua ipsa horribiles exsistunt saepe formidines. Denique etiam morati melius erimus, quum didicerimus, quae natura desideret. Tum vero, si stu-hilem scientiam rerum tenebimus, servata illa, quae quasi delapsa de caelo est ad cognitionem omnium, regula, ad quam omnia iudicia rerum dirigentur, nunquam ullius oratione victi sententia desistemus. Nisi autem rerum natura perspecta erit, nullo modo poterimus sensuum iudicia defendere. Quidquid porro animo cernimus, id omne oritur a sensibus. Qui si omnes veri erunt, ut Epicuri ratio docet, tum deni
que poterit aliquid cognosci et percipi. Quos qui tollunt, et nihil posse percipi dicunt, hi, remotis sensibus, ne id ipsum quidem expedire possunt, quod
disserunt. Praeterea, sublata cognitione et scientia, tollitur omnis ratio et vitae degendae et rerum gerendaeum. Sic e physicis, et sortitudo sumitur Contra mortis timorem; et constantia contra metum religio-
φνε-- MAJ Nam verha non hominum instituto, sed natura eo state dieehat. Hua. vim verborum et naturam orationis ex naturae Cognitione pereipi censuit. Ideo erebro dieehat diligenter oportere exprimi, quae res sublesta e et vocibus, ut exstaret qad disputationem omnem referre liceret. Immo do hat voces ipsas hominum instituto positas nounἱsse . sed naturam ipsam rerum id doetiisset nimirum eam avis permotioni hus hominea incitasse. ut peculiarem et rebus aleommodalum si iis ritum essarent. NoaEL. Patet igitur superiora verba, ea scientia, intelligenda esse de Phystea, ut Guyet plaevit: non de Logica, ut affirmat Davisins. Ora . i) Se Goetenet. e Mss. Vulgo li.