장음표시 사용
241쪽
a 36 DE FINIB. BONOR. ET MALOR. sperata cognitione certi, id sequi volunt, quodcumque veri simile videatur. Cum Epicuro autem hoc est plus negotii, quod e duplici genere voluptatis coniunctus est; quodque et ipse ct amici eius et multi postea de sensores eius sententiae suerunt; et nescio quomodo is, qui auctoritatem minimam habet, ma- Timam vim, populus cum illis facit. Quos nisi reda P-
deserenda est. Ita ceterorum sententiis Semotis, re Iinquitur non mihi cum Torquato, sed virtuti cum voluptate certatio. Quam quidem certationem homo et acutus et diligens Chrysippus non Contemnit, totumque discrimen summi honi in eadem Comparatione positum putat. Ego autem existimo, si hone-
Propter seque expetendum, iacere vestra omnia. Ιtaque eo, quale sit, breviter, ut tempus Postulat, constitulo, accedam ad Omnia tua via, Torquate ; nisi memoria sorte defecerit.
Honestum igitur id intelligimus, quod tale est, ut detracta omni utilitate, sine ullis praemiis Ductibusve , Per se ipsum possit iure laudari. Quod quale sit, non tam definitione, qua sum usus, intelligi potest quamquam aliquantum potest quam communi omnium iudicio, et optimi cuiusque studiis atque iactis : qui Permulta ob eam causam unam ε faciunt, quia decet,
hest esse. 43 Vulgo ae iam ad omnia tua. Coeren E. Eeod. Etl. et Spir. iaecedam ad omnia inis. Nihi melius visum estrua Mia l. e. tuo ordine.
33 Sie Goerenetius e Mss. nuia Vulgo fruelibusque. Q Hune ordinem verborum, quem praebent eodd. Et l. Spie. Bas. GOereuatus praetulit vulgato eam
242쪽
quia rectum , quia honestum est; etsi nullum consequuturum emolumentum vident. II Omines enim, etsi aliis multis, tamen hoc uno a bestiis plurimum dinferunt, quod rationem habent a natura datam, mentemque, et acrem, et vigentem, Celerrimeque multa simul agitantem, et, ut ita dicam, sagacem, quae et causas rerum et Consecutiones videat, et similitudi- 'nes transserat, et disiuncta coni ungui, et Cum praesentibus futura Copulet, omnemque complectatur
hominem hominum oppetentem, cumque his natura et sermone et usu congruentem: ut prosectus a caritate domesticorum ac suorum, serpat 4 longius,
et se implicet primum civium, deinde omnium mortalium societate : atque , ut ad Archytam scripsit Plato, non sibi se soli natum meminerit, sed Patriae , sed suis, ut pereXigua pars ipsi relinquatur. Et quoniam eadem natura cupiditatem ingenuit homini veri videndi, si quod iacillime apparet, quum vacui curis, etiam quid in Caelo fiat, scire avemus: his initiis inducit omnia vera diligimus. id est, sidelia, simplicia, constantia; tum vana, salsa, fallentia odimus, ut fraudem, periurium, malitiam, iniu- viam. Eadem ratio habet in se quiddam amplum atque magnificum, ad imperandum magis , quam ad
Parendum a commoda tram; omnia humana non tolerabilia solum, sed etiam levia ducens; altum quid-
243쪽
238 DE PIXIB. BDNOB. ET MALO R. lam et excelsum, nihil timens, nemini cedens, Sem per invicium. Atque his tribus generibus honestorum Notalis, quartum sequitur, et in eadem pulchritudine , et aptum ex illis tribus: in quo inest ordo et moderatio. Cuius similitudine perspecta in formarum specie a o dignitate, transitum est ad honestatem dictorum atque factorum. Nam ex his tribus laudibus, quas ante dixi, et temeritatem reformidat, et non audet cuiquam aut dicto protervo aut facto nocere, Vereturque quidquam aut sacere, aut loqui,
quod parum virile videatur. XV. Habes undique expletam et per clam , TOP- quate , sormam honestatis: quae tota his quatuor
virtutibus, quae a te quoque commemoratae Sunt, continetur. Hanc se tuus Epicurus omnino ignorare dicit, quam, aut qualem esse velint, qui honestat summum bonum metiantur. Si enim ad honestatem
inesse; ait, eos inani et oce sonare his enim ipsis verbis utitur , neque intelligere, β neque Midere, sub hac uoce honestatis quae sit subiicierula sententia. I tenim consuetudo loquitur, id solum dicitur honestum,
quod est populari fama gloriosum. Quod, inquit,
quamquam Oolvtalibus quibusdam est saePe iucundius, tamen e etitur ProPter ὐοlu tatem. Videsne
quam sit magna dissensio 7 Philosophus nobilis, a quo non solum Graecia et Italia, sed etiam omnis harbaria commota est, honestum quid sit, si id non est in voluptate, negat se intelligere: nisi sorte illud,
a) Daulsio plaeehat manes Moeea glossa auspeela sunt Goerenato, Cuiaonare. Coerenetio in mentem venit Deile assentior. posse aeriptum videri inane sonare.
244쪽
etiam turpe esse saepe iudico: et, si quando turpe non sit, tum non esse non turpe, quum id a mul-
atque laudabile, non ob eam causam tamen illud dici honestum esse, quia laudetur a multis, sed quia tale sit, ut, vel si ignorarent id homines, vel si obmutuissent, Sua tamen pulchritudine esset specieque Iaudabile. Itaque idem natura victus, cui obsisti non potest, dicit alio loco id, quod a te etiam paullo ante dictum est, non posse iucunde vivi, nisi honeste. Quid nunc honeste dicitur 3 Idemne, quod iucunde γ Ergo ita, non posse honeste vivi, nisi honeste vivatur. An , nisi populari iam a 2 Sine ea igitur iucunde negat posse vivi 2β Quid turpius, quam sapientis vitam ex insipientium sermone pendere 7
Quid ergo hoc loco intelligit honestum2 Certe nihil, nisi quod possit ipsum propter se iure laudari. Famsi propter voluptatem : quae est ista laus, quae possit e macello peti 2 Non is vir est, ut, quum honestat cm eo loco habeat, ut sine ea iucunde neget posse vivi, illud honestum, quod populare Sit, sentiat, et sine eo iucunde neget vivi posse; aut quidquam aliud honestum intelligat, nisi quod sit rectuin, ipsumque Per Se, Sua vi, Sua natura, sua sponte, laudabile. 6
ed. Ven. x 494. Vulgo laudetur. α Beete Goerenetἱus tum reposuite eod. Pal. t Spir. Med. Bas. pro vulgato tamen. 3 Dauiato plaeehat tamen n. e. n. ltime, quod a multitudine laudetur.
sertam reete eleeit Goerenetiva, a potioribus quoque edd. veit Omissam. 5 sie Emestina e eon ieelora Th. Benileii et DaWisii edidit. Vulgatum MiMera. in quo intelli salve ari defendit Goerenetius. Nobis λυi. quia aiein prioribus membria est, praeserendum videtur. - Alii aimplieipuo elo distingtiunt orationem. T. M Vulgo auri amnis . atia natura latitabile. Meliorem verborum o dinem revoravit Goeren 2. a suis Usa. Et eompluribus edd. vett.
245쪽
XVI. Itaque, Torquate, quum diceres, Clamare Epicurum , non Posse iucumic uiui, nisi honesto et Pienter et iuste pio retur, tu ipse mihi gloriari videbare. Tanta vis inerat in verbis , propter earum Terum , quae significabantur his verbis , dignitatem , ut altior fieres, ut interdum insisteres, ut nos intuens. quasi testificarere, laudari honestatem et iustitiam aliquando ab Epicuro. Quam te decebat his verbis uti, quibus si philosophi non uterentur, philosophia omnino non egeremus t Istorum enim verborum amore, quae perraro appellantur ab Epicuro, sapientiae, sortitudinis, iustitiae, temperantiae, praestantissimis ingeniis homines se ad philosophiae studium contulerunt. α Oculorum, inquit Plato, est in nobis sensus acer' rimus e quibus sapientiam non cernimus. Quam illa ardentes amores cxcitanet sui, si uideretur. M Cur
tandem 2 An quod ita callida est, ut optime possit architectari voluptates 7 Cur iustitia laudatur 2 aut
unde est hoc contritum vetustate Proverbium: quicum in tenebris p Hoc dicium in una re, latissimo patet: ut in omnibus factis, re, non teste moveamu P. XVII. Sunt enim levia, et perinfirma, quae dicebantur a te, animi conscientia improbos excruciari, tum etiam Poenae lim Ore; qua aut afficiantur, aut
Proserre . qood alati in reliqua seellatam intelligerentur. Eeal atilem illa digitorum inieatio ludi gentis. quod
digitorum ellissima ereelione sebat. et di Winatione quot ereeii essent. Propterea aeri aspectu opus erat, et summa fide. NOREL. Misatio digitorum. ludus , vulgo la mora dieius.
2 vulgo qtium animi. Sed illis dquum quod ignorant Codd. Spie. Et . Dis. Crati recte delevit Goeretia.
246쪽
LlBER SECUNDUS, CAP. 17 a 4 semper sint in metu, ne assiciantur aliquando. Non oportet timidum , aut imbecillo animo fingi; non honum illum virum , qui, quidquid secerit, ipse se cruciet, omniaque sermidet: sed omnia callide resexentem ad utilitatem, acutum, VerSutum , Veterato rem, facile ut excogitet, quo occulte, sine teste,
sine ullo conscio saltat. An tu me de L. Tubulo putas dicere 2 qui, quum Praetor quaestionem inter sicarios exercuisset, 4 ita aperto cepit pecunias ob rem iudicandam, ut anno proximo P. Scaevola , tribunus plebis, serret ad plebem, vellentne de ea Pe quaeri. Quo plebiscito , decreta a senatu est consuli quaestio Cn. Caepioni. Profectus in exsilium Tubulus statim, nec respondere ausus: erat enim res aperta. Non igitur de improbo, sed de callide improbo quaerimus qualis Q. Pompeius in foedere Numantino infitiando fuit); nec vero omnia timente sed primum qui animi conscientiam non Curet quam scilicet comprimere nihil est negotii. Is enitn, qui occultus et tectus dicitur, tantum abest, ut Seindicet, perficiet etiam, ut dolere alterius improbe facto videatur : quid est enim aliud, esse versutum 2 Memini me adesse P. Sextilio Ru , quum is ad amicos β ita deserret, se esse heredem Q. Fadio Gallo; cuius in testamento scriptum esset, se ab eo rogatum, ut omnis hereditas ad filiam perveniret. Id Sextilius
abest eodd. Bas. Oxonn. duohus et Geui. utroque. Itaque id praeeunte etenEio delevimus. Sensus est: vir exeogiter aliquid quo fallat.
nium eodd. et edd. vett. mutavit in
eodd. Nax. diverxis locis Dositi, di melius ahesl, et videtur interpolaitim. Erv. itaque id euin Goerenato ex-Punxit.
247쪽
sactum negabat. Pol erat aulem impune: quis enim redargueret 2 Nemo nostrum credebat: δ eratque verisimilius, hunc inentiri, cuius interesset, quam illum, qui id se rogasse scripsisset, quod debuisset rogare. Addebat etiam , se in legem Voconiam iuvatum Contra eam sacere non audere , nisi aliter amicis videretur. Aderamus nos quidem adolescentes, sed etiam multi amplissimi viri : quorum nemo censuit plus Fa-dine η dandum , quam posset ad eam lege Voconia pervenire. Tenuit permagnam Sextilius hereditatem.
Vnde , si sequutus esset eorum sententiam , qui hOnesin et recta emolumentis omnibus et Commodis anteponerent, ne num um quidem unum attigisset. . Num igitur cum postea censes anxio animo aut solli-ello fuisse 2 nihil minus: contraque, illa hereditate dives, ob eamque rem laetus. Magni enim aestimabat Pecuniam, non modo non contra leges , sed etiam legibus partam : quae quidem vel cum periculo est
quaerenda vobis: est enim essectrix multarum et magnarum Volu Ptatum.
XVIII. Vt igitue illis, qui, recta et honesta quae
Sunt, ea Statuunt per se expetenda, adeunda sunt quaevis pericula, decoris honestatisque causa: si evestris, qui omnia voluptate metiuntur, pericula adeunda sunt, ut adipiscantur magnas voluptates, Si magna res, magna hereditas agetur, quum pecunia Voluptates pariantur plurimae. Idemque erit Epicuro vestro faciendum, si suu in finem bonorum sequi volet,
quod Scipioni, magna gloria proposita , si Annibalem in Africa in retraxisset. Itaque quantum adiit pericu-
248쪽
Ium 8 ad honestatem enim ille omnem conatum suu in Deserebat, non ad voluptatem. Sic vester sapiens ma-
si opus suerit, dimicabit. Occultum facinus esse po
tuerit: gaudebit. Deprehensus, omnem poenam Contemnet; erit enim instructus ad mortem contemnendam . ad exsilium , ad ipsum etiam dolorem, quom quidem vos, quum improbis poenam proponitis, impatibilem tacitis; quum sapientem semper boni plus habere vultis, tolerabilem. Sed singe non solum callidum eum , qui aliquid improbe faciat, verum oti in Praepotentem, ut M. Crassus suit, qui tamen solebat rati suo hono; ut hodie est noster Pompeius, cui recte facienti gratia est habenda; esse eni in quamvis vellet iniquus et iniustus. 4 poterat impune. Quam mulla
vero iniuste seri possunt, quae nemo Possit reprehendere 7 4 Si te amicus tuu p moriens Toga Verit, Ut hereditatem reddas suae filiae, nec usquam id scri-Ρserit , ut scripsit Fadius, nec cuiquam dixerit : quid netes 7 Tu quidem reddes: ipse Epicucus fortasse
i) Animi eaurti reele interpreta itis est Maiibiae Doluptaris evitisa. Creti Rerus lamen ad Plotin. de pulchro Pe. p. 84 doete et ingenioae h. l. sieemendat . commotus , immani eum Campa , si opus fuerit , dimicabit. Avimi eritisa 4 Lamhitius maluit eum
easti, Davisius atia eausa, sed omnes dites seripti, eum eausa. et recte nam eum eatisa dimicare idem est ,
quod rationem habere dimieandi. Sie Cieero de Orat. II, sor Quod nos
a) Gronovio plaeebat impetibilem, quod illa in uuo eodice repererati Idem Goerenetitis invenit in trilius
suis, qui tamen vulgatum tenet. Qui lamen solebat titi suo bono ) Id est, ea potestate . quam di sitiae ipsi et honores dederati t. ironice hie p tentia nimis Crassi dieitve eius bonum: non opus igitur est, ut legamus bene titi atio hono, quod doeitia vie quidam se prohaturum dieit. P.
3) Sie eod. Eliens. Volgo male
43 Davis . coni. prehendere, quod probant Ernestius et stem ivs.
249쪽
DE FINIB. BONOR. ET MALO R. redderet: ut Sex. Peducaeus, Sex. F. is, qui hunc nos brum reliquit, est giem et humanitatis et probitatis snae filium, tum doctus , tum omnium vir optimus et iustissimus, quum Sciret nemo, eum rogatum
a C. Plotio, equite Romano splendido, Nursino, ultro ad mulierem venit, eique nihil opinanti vici mandatum exposuit, hereditatemque reddidit. Sed ego ex te quaero quoniam idem tu certe secisses ,
Nonne intelligas, eo maiorem vim eSSe naturae,
quod ipsi vos, qui omnia ad vestrum Commodum, et, ut ipsi dicitis, ad voluptatem reseratis, tamen ea suciatis , o quibus appareat, non voluptatem vos, Sed ossicium sequi 3 plusque rectam naturam, quam rationem pravam valere 2 re Si scieris , inquit Carneades , aspidem occulte latere uspiam, et velle aliquem imprudentem super eam assidere, cuius mors tibi emolumentum iactura sit; improbe seceris, nisi monueris, ne assideat, sed impunite tamen; scisse enim te quis coarguere possit Sed nimis multa: perspi-Cuum est enim, nisi aequitas , fides , iustitia prosici Scantur a natura, et si omnia haec ad utilitatem re Tantur, Virum bonum non posse reperiri. Deque his rebus satis multa in nostris de Re publica libris sunt dicta a Laelio. XIX. Transfer idem ad modestiam, vel temperantiam, β quae est moderatio cupiditatum , rationi obediens. Satisne ergo pudori consulat, si quis sine teste
libidini paveat 3 an est aliquid per se ipsum flagitio Sum, etiam si nulla comitetur infamia 2 Quid sopies viri 3 voluptatumne calculis subductis, praelium iri
250쪽
LIBER SECUNDUS. CAP. I9eunt, sanguinem Pro Patria profundunt; an quodam animi ardore atque impetu concitati 2 Vtrum tandem
ba audiret, tuamne de se orationem libentius auditurum suisse , an meam , quum ego dicerem , nihil eum secisse sua Causa, Omniaque rei publicae; tu contra nihil, nisi sua 2 Si vero id etiam explanare velles, apertiusque diceres, nihil eum secisse, nisi voluptatis causa, quo modo eum tandem laturum fuisse existimes 3 Esto: secerit, si ita vis, Torquatus propter suas utilitates malo enim dicere, quam volu Ptates, in tanto praesertim viro : num etiam collega eius P. Decius, princeps in ea familia consulatus, quum se devovebat, et equo admisso in mediam aciem Latinorum irruebat,* aliquid de voluptatibus suis cogitabat 7 Nam ubi eam caperet, aut quando
quum sciret confestim esse moriendum, eamque mortem ardenti Ore Studio peteret, quam Epicurus volu
ptatem petendam putat 3 Quod quidem eius sectum
nisi esset iure laudatum , non esset imitatus quarto consulatu suo si lius; neque porro ex eo natus, Cum Pyrrho bellum gerens, consul cecidisset in punctio, seque e conlinenti genere tertiam victimam rei publicae praebuisset. Contineo me ab exemplis. Graecis hoc modicum est: Leonidas, Epaminondas, tres aliqui , aut quatuor. Ego , Si nostros colligere coepero, perficiam illud quidem, ut se virtuti tradat constringendam voluptas. Sed dies me deficiet: et, ut A. Va-
i Cognomen T. Manlii Torquati,
eius, a quo Manliana imperia dieinitve infra eap. 32. Solo miseriosi nomine ipsum designat Plinius, lib. XXII. e. 5. a Lambin. d Ουeret irrueret.