장음표시 사용
281쪽
DE FlMB. BONOR. ET MALO R. nolitis 3 Logo laudationes, Torquate, non eorum qui sunt ab Homero laudati, non Cyri, non Agesilai , non Aristidis, aut 3 hemistoclis, non Philippi, aut Alexandi i; lege nostrorum hominum, lege vestrae samiliae: neminem videbis ita laudatum , ut ar-lisex callidus comparandarum voluptatum diceretur. Non elogia monumentorum id significant, velut hocat portam unicuin : PLURIMAE CONSΕΝTIUNT GENTES, POPULI PRIMARIUM FFISSE VIR v M. Id ne consensisse
de Calatino plurimas gentes arbitramur , primarium populi suisse, quod praestantissimus suisset in consi-ciendis voluptatibus 7 Ergo in his adolescentibus ho- nam spem esse dicemus et magnam indolem; quos suis commodis inservituros, et quidquid ipsis expediat, facturos arbitrabimur 3 4 Nonne videmus , quanta perturbatio rerum omnium Consequatur 2 quanta Confusio 3 Tollitur beneficium ; tollitur gratia: quae sunt vincula concordiae. Nec enim, si luam ob causam cuiquam commodes, beneficium illud habendum est, sed foeneratio; nec gratia deberi videtur ei, qui suam
ob causam Commodaverit. Maximas vero virtutes iacere Omnes Decesse est, Voluptate dominante. Sunt
etiam turpitudines plurimae, quae, nisi honestas
qnent ia Nirtim primaritim referre main vult. Ad portam scit. Capenam. Tusc. I. 7
Dormiam cepit, totamque cite illam Pervagatu . paucis navitios magnam hostium elassem, duee Amiteare, superavit. MuaET.
282쪽
natura plurimum valeat, cur non cadant in sapientem. non est facile defendere. Ac, ne plura complectar sunt enim innumerabilia), hene laudata virtus vo Iuptatis aditus intercludat necesse est. Quod iam a me exspectare noli. Tute introspice in mentem tuam ipse, eamque omni cogitatione pertractans, per Ontare ipse te, perpetuisne malis voluptatibus perfruens. in ea, quam Saepe usurpabas , tranquillitate degero omnem aetatem sine dolore, assumpto etiam illo, quod vos quidem adiungero soletis, sed fieri non potest, sino doloris metu; an quum de omnibus gentibus optime mererere , quum opem indigentibus salutem que ferres, vel Herculis perpeti aerumnas: sic enim maiores nostri labores non sugiendos, tristissimo tamen verbo aerumnas etiam in deo nominaverunt. Exigerem ex te, Cogeremque, ut responderes, nisi vererer, ne Herculem ipsum ea, quae Pro Salute gentium summo labore gessisset, voluptatis causa gessisse
Quae quum dixissem, Habeo, inquit Torquatus, ad quos ista reseram ; et, quamquam aliquid ipse
poteram, tamen invenire malo paratiores familiares
nostros. Credo Syronem dicis et Philodemum , cum Optimos viros, tum doctissimos homines. 4 Recte, inquit, intelligis. Age sane, inquam. Sed erat aequius, Triarium aliquid de nostra dissensione iudicare. Eiuro, inquit arridens, iniquum, hae quidem dere. Tu enim ista lenius ; hic Stoicorum more nos vexat. Tum Triarius, Posthac quidem, inquit, au-
283쪽
278 DE FINIB. BONOR. ET MALO R. dacius. Nam haec ipsa mihi erunt in promptu, quae modo audivi; nec ante aggrediar, quam te ab istis, quos dicis, instructum videro. Quae quum essent dicta, sinem fecimus et ambulandi , et disputandi.
Eisi, ut recia monvit Goeren- verba Ciemonia, non interpolatoriauius, nulla utroque hoe libro saeta esae videntur. eat ambulationis mentio, tamen haec
284쪽
Voluptatem quidem, Brute, si ipsa pro se loquatur,
nec tam pertinaces habeat patronos, Concessuram ar-hitror, convictum superiore libro, dignitati. Etenim sit impudens, si virtuti diutius repugnet, aut si honestis iucunda anteponat. aut pluris esse Contendat dulcedinem corporis et litillationem, ex eave natam laetitiam, quam gravitalem animi atque constantiam. Quare illam quidem dimittamus, et suis selinibus tenere iuheamus, ne blanditiis eius illecebrisque impediatur disputandi severitas. Quaerendum est enim , ubi sit illud summum bonum, quod reperire volumus, quoniam et voluptas ab eo remota est, et eadem sere contra eos dici possunt, qui vacuitalem doloris sinem honorum esse voluerunt. Nec vero
285쪽
a8o DE PIN. BONOR. ΕΤ MALO R. tillum probetur summum bonum, quod virtute careat; qua nihil potest csse praestantius. Itaque quamquam in eo sermone, qui Cum Torquato est habitus, non remissi fuimus; lamen haec acrior est cum Stoicis Parata contentio. Quae enim de voluptate dicuntur, ea nec acutissime, nec abscondite disseruntur. Neque enim qui defendunt eam, versuti in disserendo Sunt, nec qui contra dicunt, causam dissici. Iem repellunt. 4 Ipse etiam dicit Epicurus, ne argumentandum quidem esse de voluptate, quod sit positum iudicium eius , in sensibus , ut commoneri nos Satis
sit, nihil attineat doceri. Quare illa nobis simplex fuit
in utramque partem disputatio. Nec enim in Torquati sermone quidquam implicatum, aut tortuosum fuit; nostraque, ut mihi videtur, dilucida oratio. Stoicorum autem non ignoras quam sit subtile, veI
spinosum potius , disserendi genus : idque quum
Graecis, tum magis nobis , quibus etiam verba Pa
rienda sunt, imponendaque nova novis rebus nomina.
Quod quidem nemo mediocriter doctus mirabitur,
cogitans, in omni arte, Cuius usus vulgaris communisque non sit, multam novitatem nominum esSe, quum constituantur ea rerum vocabula , quae in
quaque arte versentur. Itaque et dialectici et physici verbis utuntur iis, quae ipsi Graeciae nota non sunt.
re rum licti ferri possit, tauacu a uo inhia te Diuin praesciri iuuictur. Scripsis et enim ium liaud dubie a toriis relus. Reetius etiam quae ad -- btilia , quam ad rorum, refertur. h. s. a quibus in quacumque arie peculiatibus uti liceata. Ex vulgata ratione, quo quae applices . umbiguum est. Adde detiique. ulteram lectionem magis a scribis ortam videri , quam
nosi rara. Eadem ratione non multo post in v v. ea res peccatum Mae vi
286쪽
Geometrae vero, musici, grammatici etiam, inore quodam loquuntur suo. Item ipsae rhetorum artes, quae sunt totae forenses atque populares, vectis tamen . in docendo quasi privatis utuntur ac Sui S. II. Atque, ut omittam has artes elegantes et ingenuas, ne opifices quidem tueri sua artificia possent, nisi vocabulis uterentur nobis incognitis , nsitatis sibi. Quin etiam agri cultura, quae abhorret ab omni politiore elegantia, tamen ea res , in quibuS versatur, Dominibus notavit novis. Quo magis hoc philosopho faciendum est. Ars est enim philosophia vitae; de qua disserens arripere verba de soro non potest. Quamquam ex omnibus philosophis Stoici plurima novaverunt, Lenoque si eorum Princeps non tam rerum inventor suit, quam Verborum novorum. 2Quod si in ea lingua , quam plerique uberiorem putant, concessum a Graecia est, ut doctissimi homines de rebus non Pervulgatis, inusitatis verbis ute-
a te distinetam. neeessario eum vidiei debere; quam eontexta non nil mittunt. Diat virgula postposita. Sed tisin desiderabatur et ante natistes. quam nos addidimus e nostria omniis hos , Gud. x excepto , qui totum Iorum , geom item , ignorat. G. α) Rhetorum artes sunt Bhetorica ip . Topira, doetrina de aetioni-hus. Non igitue persuasit mihi Goer tollendam esse voe. rhetoriam. Ilo enim sublato nimia iti siti ita seret sententia. 3 Reetu ale Bremius et Goeren E. Vulgo tantum. ε) Ita Spit. Ecl. Bas. Vien. eum Crat. et sorte aliorum complures; sed Vv. DD. vitium esse putarunt, quod vera Ieetio est. Eisi enim vulaata
eas rea ferri potest; longe tamen ea melius est, et plane ex auctoris usu, quum quae . quamquam ea valeat. atque ita reete ea addatur. CL Aeadd. II, 21. 7s. Si eas retinebis, quaeremus . cur nou melius pron. omissum sit, vel certe ex perpetuo auetoriatisti in elausula cres eas) positum Seti has autem tu vulgatam paene neeessario defeetere debuisse . si eorum ingenium reete noveris. ipsa caiὰhetis. Similiter paullo superius iura rerum pereatum vidimus. G. s5 Εdd. vett. nonnullae nomina--runt. M Sie e eod. Spir. et Erl. reseti pati Goetenvi pro vulg. Zeno quo νυν Mune ordinem verborum e sui, e d. praeoptavit Goeren2. vulgaton orum Merborum.
287쪽
28a DE FiNIB. BONOR. ET MALO R. . ventiar; quanto id nobis magis est concedendum . qui ea nunc primum audemus attingere 7 Etsi quod saepe diximus, et quidem cum aliqua querela non Graecorum modo, sed etiam eorum, qui se Graecos magis. quam nostros haberi volunt, nos non modo non vinci a Graecis verborum copia . sed esse in ea etiam superiores elaborandum est,' ut hoe non in nostris solum artibus, sed etiam in illorum ipsorum
veterum titimur pro latinis, ut ipsa philosophia, ut rhetorica . dialectica, grammatica, geomet Tia, musica, quamquam latine ea dici poterant, tamen. quoniam Usu percepta sunt, nostra ducamus. Atque haec quidem de rerum nominibus. De ipsis rebus
autem saepenumero. Brute, Vereor, ne reprehendar,
quum haec ad te scribam, qui quum in philosophia,
tum in optimo genere philosophiae tantum processeris. Quod si sucerem quasi te erudiens , iure reprehenderer. Sed ab eo plurimum absum; neque, ut ea cognoscas . quae tibi notissima sunt, ad te mitto, sed quia facillime in nomine tuo nequiesco, et quia te habeo aequissimum eorum studiorum, quae mihi Communia tecum sunt, existimatorem et iudicem. Attendes igitur . ut soles , diligenter, eumque controversiam diiudicabis, quae mihi fuit cum avunculo tuo, divino ac singulari viro. Nam, in Tusculano quum essem . vellem qiae e bi
bliotheca pueri Luculli , quibusdam libris uti, veni in
ιγ infinitum Leot, in serietu . v v. noetortim eonatus in ii e loeororrumpendo referre, ειmrin aέt in eis e rei mus. Addidimna parentheseo notas, quibus eraneta in orhem gratam redeunt. G. -- Qtia lamon Coeremit' eorreetione loeum plene illustrari minime videmia . L. a ita Goerenet. e suis eodd. vulg. ex instituto.
288쪽
eius villam, ut eos ipse, ut solebam, inde promerem. Quo quum Xenissem . M. Catonem , quem ibi esse nescieram. vidi in hibliotheca sedentem, mullis circum susum Stoicorum libris. Erat enim, ut scis, in eo si nox hausta J aviditas legendi, nec satiari poterat: quippe qui ne reprehensionem quidem vulgi inanem reformidans, in ipsa curia soleret legere saepe, dum senatus Cogeretur, nihil operae reipublicae detrahens; quo magis tum in Summo otio, maximaque COPia, quasi heluari libris, si hoc verbo in lain clara re utendum est, videbatur. Quod quum accidisset, ut niter alterum nec opinato videremus, surrexit statim. Deinde prima illa, quae in congressu solemus: Quid tu, inquit, huc 2 A villa enim, credo : et, si ibi leesse scissem, ad le ipse Venissem. - Πeri, inquam, ludis commissis , ex urbe prosectus veni ad vesperum. Causa autem fuit huc veniendi, ut quosdam hinc Iibros promerem : et quidem, Cato, totam hanc copiam iam Lucullo nostro nolam esse oportebit. Nam his libris eum malo, quam reliquo ornatu villae delectari. Est enim mihi magnae curae: quamquam hoc quidem
proprium tuum munus est, ut ita erudiatur, ut et patri et Caepioni nostro et tibi tam propinquo respondeat. Laboro autem non sine causa: nam et avi eius memoria moveor nec enim ignoras, quanti secerim
Caepionem; qui, ut opinio mea fert, in principibus
iam esset, si viveret , et Lucullus mihi versatur ante DCulos, Vir quum Omnibus excellens, tum mecum et amicitia et omni voluntate sententiu que conivnelus. Praeclare, inquit, facis, quurn et eorum memoriam
Ilane voeem Goerenetius tineis tamen aliud epitheton suit, ullneltiait tit adulterinam. Neque mihi summa. ipsi genuina vide tira praesertim intium absit Pal. a. Spir. Et l. Forsan a Seil. Iabo iam.
289쪽
28έ DE FINi B. BONOR. ET MALO R. tenes, quorum uterque tibi testamento liberos suos commendavit, et puerum diligis. Quod autem meum munus dicis, non equidem recuso. sed te adiungo socium. Addo etiam illud, multa iam mihi dare signa puerum et pudoris et ingenii; sed aetatem vides. Video equidem , inquam; sed lamen iam infici debet iis artibus, quas si , dum est tener, combiberit , ad maiora veniet Paratior. - Sic: et quidem diligentius, saepiusque ista loquemur inter nos, agemusque communiter. Sed resideamus, inquit, si Placet. Itaquesecimus. III. Tum ille: Tu autem, quum ipse tantum librorum habeas, quos hic tandem requiris 2 Commentarios quosdam, inquam , Aristotelios, quos hic sciebam esse, veni ut auferrem, quos legerem, dum essem otiosus: quod quidem nobis, ut scis, non Sae De Contingit. Quam vellem, inquit, te ad Stoicos inclinavissest Erat enim, si cuiusquam, Certe tuum, nihil praeter virtutem in bonis ducere. Vide, ne magis, in ira am, tuum suerit, quum re idem tibi, quod milii
Butio enim nostra consentit, pugnat oratio. Minime
vero, inquit ille, consentit. Quidquid enim praeter id, quod honestum sit, expetendum esse dixeris 3
in bonisque numeraveris ; et honestum ipsum , quasi vi Plutis lumen, exstinxeris, et virtutem Penitus everioris. Dicuntur ista, Cato, magnifice , inquam: sed videsne , verborum gloriam tibi cum Pyrrhone et cum Aristone, qui Omnia exaequent, esse communem 7 de
290쪽
LIBER TERTIVS . CAP. 3 quibus cupio scire quid sentias. Egone 3 inquit; quos
honos viros, sortes, iustos, moderatos aut audivimus in re publica suisse, aut ipsi vidimus; qui sin ulla doctrina naturam ipsam sequuti, multa laudabilia fecerunt: eos melius a natura institutos fuisse, quam
institui potuissent a philosophia, si ullam aliam probaviSsent, praeter eam, quae nihil aliud in honis habet, nisi honestum; nihil nisi turpe, in malis; ceterae philosophorum disciplinae, omnino alia magis alia; sed tamen omnes , quae rem ullam virtutis expertem aut in bonis, aut in malis numerent , eas non modo nihil adiuvare arbitror, neque assirmare quo meliores simus, sed ipsam depravare naturam. Nam si hoc non obtineatur, id Solum bonum esse,
quod honestum sit; nullo modo probari possit, beatam vitam virtute estici. Quod si ita sit, cur opera philosophiae sit danda, nescio. Si enim sapiens aliquis miser esse pos Sit, nae ego istam gloriosam memorabilemque vir lutem non magno aestimandam putem.
IV. Quae adhuc, Cato, a te dicta sunt, eadem, inquam , dicere posses, si sequerere Pyrrhonem, aut Aristonem. Nec enim ignoras, similito c. his istud honeStum, non summum modo , Sed etiam, ut tu vis, solum bonum videri. Quod si ita est, sequitur id ipsum, quod te velle video, omnes sempe beatos esse sapientes. Hosne igitur laudas , et hanc eorum, inquam , sententiam sequi nos censes oportere 2 Minime vero istorum quidem , inquit. Quum enim vic-
Vulgo Egone' quo/ris inquit disciplinas, o. aliam m. a. - aetra quid seniliam 8 Vere Coeretiatus intellexit haee additamenia Mithia s3 Similiter vulgo omissum re-deheri. voeavit Goerenetius e eod. Bas. et aliis a) Forsan Iegendum ceteras M. quot aliis.