장음표시 사용
331쪽
inonem audisset, cur et ab eo ipso et a superioribus dissideret: quorum fuit haec institutio. In qua ani
madvertas velim, quid putes mutandum, nee exspecies. dum ad omnia dicam. quae a te dicta sunt. Universa enim illorum ratione cum tota vestra confligendum puto. Qui quum viderent, ita nos esse natos, ut et communiter ad eas Virtutes apti essemus, quae notae illustresque sunt, iustitiam dico, temperantiam, celeras generis eiusdem quae omnes similes artium reliquarum, materia tantum ad meliorem parte in et ira talione disserunt ); easque ipsas virtutes viderent nos magnificentius appetere et ar
dentius; habere etiam insitam quandam, vel potius
innatam cupiditatem scientiae, natosque esse ad Congregationem hominum et ad societatem communitatemque generis huinani, eaque in maximis ingeniis maxime elucere: totam philosophiam tres in partes
Erl. Vulgia ceterasque. - ria tantum) Malee am vir uisium Reerunt Peripales ei τὰ στα η , animi eommotiones: quae, quia va-xiae sunt, varias genuerunt virtutum speetes. Nam viritis omnis ratio est, quae aelitin hiis et illis animi vehe. mentibus molicinibu modum adhἱhei quam mulli Mnam tantum neerunt virtutem, quam prudentiam nomi. narunt, ei pro varietate rerum in qua
versaretur. aliis atque aliis nominibus appΦllarunt. Si enim in eo te petuntii suum euique distribuat, appellaei iustitiam, si in moderandis doloribu, et perieulis honestatis usa subeundiantiitudinem. Itaque 'qui unam ea rum habeat, reliquas item haberet et qui unam amiserit. nullam eum habere eensuerunt. MOREL. a) Quae omnes - dissortini. IIaee Coeretia. parenth. ineludit . notat. que 1 Similoa inde dieii maxime
Cic. Mimulea artihm, quod Diraequestitit a commentationis et exercita
tionis v, es. Ill. 35. 5 . atque utraeque proxime ad animum reseruntur: unde etiam artes Stolei in .it tuti-hus ipsis numerabant. At miateria praestant virtutes. quippe quibus erans antia Mittis ela horanda sit vid. l. l.), artihus res externas sere earumque causas spectantibus. Inde illae quoque ratione et via, qua trais elanitie, ah his distinguuntur. a Iumeliorem partem η. pari ratione . qua in im . in optimam Partem ν, dicitur. noe senstit a virtutes, ab ipsarum parte, meliore materia utuntur ..
Nihil igitur tiee Lambitio haee tria
vv. nee Davisio totisa loeus de glos emate suspectus esse debebat.
332쪽
diviserunt. Quam partitionem a Zenone retentam esse videmus. lIII. Quarum quum una sit, qua mores consormari putantur; dissero eam partem, quae quasi stirps est huius quaestionis : qui sit enim sinis bonorum, mox; hoc loco tantum dico , a veteribus Peripateticis, Academicisque, qui re consentientes, vocabulis disserebant, eum locum, quem civilem recte appellaturi videmur Graeci notiτικὸν ), graviter et copiose esse tractatum. Quam multa illi de re publica scripserunt 2 quam multa de legibus 2 quam multa non solum praecepta in artibus, sed etiam exempla in orationibus bene dicendi reliquerunt 3 Primum enim ipsa illa, quae subtiliter disserenda erant, polite apteque dixerunt, tum definientes, tum partientes; ut vestri etiam: sed vos squalidius; illorum,
vides, quam niteat oratio. Deinde ea, quae requirebant orationem ornatam et gravem , quam magnifice
sunt dicta ab illis 2 quam splendide 3 de iustitia, de sortitudine , de amicitia, de aetate degenda, de philosophia, de capessenda re publica, de temperantia,
de sortitudine; nec more hominum vellentium spinas , ut Stoici, nec ossa nudantium , Sed eorum, qui grandia ornate vellent, enucleate minora dicere. Itaque quae sunt eorum consolationes 2 quae etiam monita et consilia, scripta ad summos viros 7 EPatenim apud eos , ut est rerum ipsarum natura ,
sic dicendi exercitatio , duplex. Nam quidquid quaeritur, id habet aut generis ipsius sine personis temporibusque, aut iis adiunctis , lacti, nuti uris, aut nominis controversiam. Ergo in utro-
Iia loeum eon1lἱiuit P. Marsus, de forti Mise hominiam ' a de spinas quemcum Coerenato sequimur. Vulgo inuentium.
333쪽
DE FINis. BOX. ET MALO R. que exercebantur; ea quo disciplina esseeit lantam illorum utroque in genere dicendi copiam. Totum
genus hoc et Zeno et ab eo qui sunt, aut non potuerunt aut noluerunt, certe reliquerunt. Quumquam scripsit artem rhetoricam Cleanthes, Chi Vsippus otium, sed sic, ut, Si quis Obmutescere concupienit, nihil aliud legere debeat. Itaque vides, quomodo loquantur. Nova verba singunt ; deserunt
oppidum esse no Sirum. Vides, quantam rem agat: ut Cive eis qui habitet, totum hunc mundum, suum municipium esse existimet. G Incendit igituo eos qui audiunt. . . Quid 2 ille incendat 2 restinguet citius, si ardentem acceperit. Ista ipsa, quae tu breviter, regem , dictatorem , divitem solum esse sapientem , a te quidem apte ac rotundo: quippe; habes enim a rhetoribus: illorum vero ista ipsa quam exilia de viri ut is vi 2 quam laniam volunt esse, Ni heatumpeo se essicere possit. Pungunt, quasi aculeis, interrogatiunculis angustis. Quibus etiam qui assentiuntur, nihil commulantur animo, et iidem abeunt, qui venerunt: res enim sol lasse verae, certe graves, non ita tractantur, ut debent, sed aliquanto mi
IV. Sequitur disserendi ratio cognitioque naturae. Nam de summo bono mox, ut dixi , videbimus, et ad id explicandum disputationem omnem conseremus. In iis igitur partibus duabus nihil erat, quod
Nili l opus esse profecti addere,
quod Eenestio visum, docuerunt Bremitis ei CoerenΣ. 2 Cono tir malebant Davἱs. Ern. Sed eouantur re seiri potest ad Zenonem et qui ab eo aura, quod reelemonuit Coerenat. Deinde agri e coiae. eiura Daxisti. Vulgo agas.
334쪽
Zeno commutare gestiret. Res enim praeclare se habent, et quidem in utraque parte. Quid enim ab antiquis ex eo genere, quod ad disserendum valet, praetermissum est' qui et definierunt plurima; et desiniendi artes reliquerunt; quodques est desinitioni adiunctum, ut res in partes dividatur, id et sit ab illis. et, quemadmodum fieri oporteat, traditur. Item de contrariis : a quibus ad genera formasque generum venerunt. Iam argumenti, ratione Conclusi,
caput esse faciunt ea. quae perspicua dicunt; deinde ordinem sequuntur; tum, quid verum sit in singulis, extrema conclusio est. Quanta autem ab illis varietas argumentorum, ratione concludentium, Eorumque cum Cuptiosis interrogationibus dissimili
tudo Τ Quid Z quod pluribus locis quasi denuntiant,
ut neque sensuum fidem sine ratione, nec rationis sine sensibus exquiramus, utque ut eorum alterum
ab altero separemus 3 Quid 3 ca , quae dialectici nunc tradunt et docent, nonne ut, illis instituta sunt et inventa 3 De quibus etsi a Chrysippo maxime est elaboratum, tamen a Zenone minus multo, quam ab amtiquis. Ab hoc autem quaedam non melius , quam veteres, quaedam Omnino relicta. Quuinque duae sint artes, quibus persecte ratio et oratio Compleatur , una inveniendi, altera disserendi; hanc posteriorem et Stoici et Peripatetici, priorem autem illi egregio tradiderunt; hi omnino ne attigerunt quidem. Nam e quibus Iocis, quasi thesauris, argumenta depromerentur, veStri ne suspicati quidem sunt; supinriores aule in artificio et via tradiderunt. Quae qui-
,) Sie Dauisius et Coerenetius e dieibua manvseri piis eompluribus et editione Vieloriana. Alii Goena.
mari, quod revoravii Ernestius. a Perperam Mnestius eum edd. veit. nonnullia dedit rationes.
335쪽
33o DE FINIB. BONOR. ET MALO R.
dem res effecit, ne necesse sit, iisdem de rebus semper quasi dictata decantare, neque a commenta
riolis suis discedere. Nam qui sciet, ubi quidque positum sit, quaque eo veniat, is, etiam si quid obrutum erit, poterit eruere, semperque esse in disputando suus. Quod etsi ingeniis magnis praediti quidam
dicendi copiam siue ratione Consequuntur; ars tamen est dux certior, quam natura. Aliud est enim poetarum modo verba sundere; aliud ea , quae dicas, Tu tione et, arte distinguere. V. Similia dici possunt do explicatione naturae, qua hi utuntur, et vestri: neque vero ob duas modo causas, quod Epicuro videtur, ut pellatur mortis et religionis metus; sed etiam modestiam quundam cognitio rerum caelestium assert his, qui videant, quanta sit etiam apud deos moderatio, quantus ordo; et magnitudinem animi, deorum opera et sacta cernentibus ; iustitiam etiam , quum cognitum habeas , quod sit summi rectoris lac domini numen, quod. consi lium, quae voluntas: cuius ad naturam apta ratio, vera illa et summa lex a philosophis dicitur. In est in eadem explicatione naturae insatiabilis quaedamo cognoscendis rebus Voluptas et in qua Una , Consectis rebus necessariis, vacui negotiis, honeste ac liberaliter possumus ivere. Ergo in hac ratione tota de maximis sere rebus Stoici illos sequuti sunt, ut et deos esse, et quatuo P ex rebus omnia constat e dicerent. Quum autem quaereretur res admodum dissicilis, nuin quinta quaedam natura videretur esse, ex qua ratio et intelligentia oriretur, in quo etiam de animis, cuius generis essent, quaereretur: Zeno
336쪽
LlBER QUARTVs, CAP. 5 id dixit esse ignem; nonnulla deinde aliter, sed ea
paucu; de in axi in a autem re, eodem modo , divina mente atque natura mundum universum atque eius maximas partes administrari. Materiam vero rerum
et copiam, apud hos, exilem; apud illos uberri-
sita ot collecta sunt de omnium animantium gene-Γe , Ortia , membris , aetatibus 7 quam multa de rebus iis, quae gignuntur e terra 2 quam multae, quamque de rebus variis et causae cur quidque fiat, et demonstrationes quemadmodum quae quo sant 2 qua ex omni copia , plurima et certissima argumenta sumuntur ad cuiusque rei naturam explicandam. Ergo adhuc, quantum equidem intelligo, causa non videtur suisse mutandi nominis. Non enim, si omnia non Sequebatur, idcirco non erat ortus illinc. Equidem
etiam Epicurum , in physicis quidem . Democritum
puto: pauca mutat, vel plura sane. η At quum de plurimis cadem dicit, tum certe de maximis. Quod idem quum vestri faciant, non satis magnam tribuunt inventoribus gratiam. VI. Sed haec hactenus. Nunc videamuS, quaeso, de summo bono, quod continet philosophiam, ecquid tandem attulerit, quamobrem ab inventoribu S, tanquam a parentibus, dissentiret. Hoc igitur loco quamquam a te, Cato, diligenter est explicatum, βfinis lite honorum A. et quis a Stoicis et quemadmo dum diceretur; tamen ego quoque e XPonam, ut Per
.iuod mihi valde atridet. a) S e Da is e tribus suis eoad edidit ; quibus assentiuntur irer Us x. et edd. a Coerenetio adhibili. Itaque reeie hie Emesitum deseruit, qui
uigalum explieritis restituerat.
. Vulgo inserehaliae qui eontinee philosophiam quod iam ab Ernestiquncis iuelusum est, ut spurium.
337쪽
33a DE PiNIB. BONOR. ET MALO R. spiciamus. si potuerimus, quidnam a Zenone novi sit allatum. Quum enim superiores, e quibus planissime
Polemo, secundum naturam vivere, summiam bonum esse dixissent, his verbis tria significari Stoici dicunt. Vnum eiusmodi, vivere adhibentem scientiam earum rerum, quae natura evenirent hunc ipsum Zenonis aiunt finem esse, declarantem illud, quod a te dictum est, convenienter naturae vivere . Alterum significari idem, ut si diceretur, ossicia omnia media, nut pleraque servantem, vivere. HOC Sic expositum
dissimile est superiori. Illud enim rectum quod κατόρθωμα dicebas contingit in sapienti soli: hoc autem inchoati cuiusdam ossicii est, non persecti, quod
cadere in nonnullos insipientes potest. Tertium autem, omnibus aut maXimis rebus iis, quae secundum naturam sint, fruentem , Vivere, hoc non est positum in nostra actione. Completur enim et ex eo genere vitae, quod virtute initur, et ex iis rebus , quae secundum naturam sunt, neque sunt in nostra potestate. Seil hoc summum bonum, quod tertia signis catione intelligitur, eaque vita, quae ex summo bono degitur, quia coniuncta ei virtus est, in sapientem
solum cadit; isque sinis bonorum , ut ab ipsis Stoicis scriptum Videmus , a Xenocrate atque ab Aristotele constitutus est. Itaque ab his constitutio illa prima
his exponitu P. VII. Omnis natura vult esse conservatriX Sui, ut et
eod. Pal. q. rescripsit illud enim realiam ese - eontingi/qi e. Vulgatum Nele Dauisius et Coerena. revoea
Davis. Vulgo nisi iis, quod Erraestius quoque lenuit, iure a Goerenato notatus.
338쪽
salva sit, et in genere conservetur suo. Ad hanerem aiunt artes quoque requisitas , quae naturam adiuvarent; in quibus ea numeretur in primis, quae est vivendi ars, ut tueatur quod a natura datum sit, quod desit, acquirat; iidemque diviserunt naturam hominis in animum ci corpus. Quumque eorum unumquodque per se expetendum esse dixissent, Virtutes quoque utriusque eorum per Se expetendas esse dicebant: quum autem animum quadam insi-nita laude anteponerent corpori, virtutes quoque animi bonis corporis anteponebant. Sed quum sapientiam totius hominis custodem et procuratricem
esse Vellent, quae esset naturae comes et adiutrix: hoc sapientiae munus esse dicebant, ut eum tueretur , qui constaret eX animo et corpore; in utroque iuvaret eum atque Contineret. Atque ita re primo simpliciter collocata, reliqua subtilius perSequentes,. corporis bona iacile in quandam rationem habere censebant. De animi honis accuratius exquirebant; in Primisque reperiebant, inesse in his iustitiae se iamina ; primique ex omnibus philosophis a natura tributum esse docuerunt, ut ii, qui procreati essent, a procreatoribus amarentur, et id, quod temporum
ordine antiquius est, ut coniugia virorum et uxorum natura coniuncta esse dicerent: qua ex stirpe Orirentur amicitiae cognationum. Atque ab his initiis Prosecti, omnium virtutum et Originem et progressionem Persequuti sunt. Ex quo magnitudo quoque animi exsistebat, qua sacile posset repugnari obsistique fortunae, quod maximae res essent in Pote-
Vtrum e P. Manutius et semale ortum Iudicat. Davisius; idem Goerenetius invenit 2 Sie GoerenE. eum eod. Cud.
339쪽
state sapientis. Varietates autem in Iuriasque sortunae lacile veterum philosophorum praeceptis instituta
vita superabat. Principiis autem a natura datis, amplitudines quaedam bonorum excitabantur , partim prosectae a contemplatione rerum occultiorum , quod erat insitus menti cognitionis amor, ex quo etiam rationis explicandae disserendique cupiditas consequebatur: quodque hoc solum animal natum est pudoris ne verecundiae particeps , appetensque coniunctionem hominum ac societatem, ani in adverten S-que in omnibus rebus, quas ageret aut diceret, ut ne quid ab eo fieret, nisi honeste et decore; his initiis, ut ante dixi, tanquam seminibus, a natura datis, temperantia, modestia, iustitia et omnis honestas Persecte absoluta est.
VIII. II abes , inquam , Cato , formam illorum omnium ' de quibus loquor, philosophorum. Qua
exposita, scire cupio, quae causa sit, cur Zeno ab hac antiqua institutione si desciverit; quidnam horum ab eo non sit probatum. Quodne omnem naturam Conservatricem sui dixerint 2 an quod omne animal ipsum sibi commendatum, ut se et salvum in suo genere , incolumeque vellet 2 an , quum omnium artium sinis is esset , in quid natura maxime quaereret, idem statui debere de lotius arte vitae 3 an quod, quum 7 animo constaremus ct corpore, et haec
33 Iia Goerenet. e eod. Vienn. Vulgo formam eorum. 4) Constitiaione eod. Gud. a. s) Reeie sie Davisius quem Erri. et Goer. seculi sunt. Vulgo dixeria. 6 Iueremiti, eonteeit finis id esset,
- I rnes io quod, IlollIngero ad Di in. II. 28. vim videbatur delenisdum. Beele vero Goerenaeius monuit quod ante Mum hie sie poni, ut tu
340쪽
ipsa et eorum virtutes per se esse sumendas' An vero displicuit ea, quae tributa est animi virtutibus, tanta praestantia ' an quae de pri entia, de cognitione
rerum, de coniunctione generis humani, quaeque ab eisdem de temperantia, de modestia, de magnitu dine animi, de omni honestate dicuntur 7 Fatehuntur Stoici, haec omnia dicta esse praeclare ; neque eam causam Zenoni desciscendi fuisse. Alia quaedam dicent, credo , magna antiquorum esse peccata, quae ille, veri investigandi cupidus, nullo modo ferre potuerit. Quid enim perversius, quid intolerabilius, quid stultius, quam honam VR-litudinem , quam dolorum omnium vacuitatem , quam
integritatem oculorum reliquorumque Sensuum, PO
nere in bonis potius, quam dicere, nihil omnino in-
omnia , quae illi bona dicerent, praeposita esse, non bona ; itemque illa, quae in corpore excellerent, stulte antiquos dixisse per se esse expetenda; et Sumenda potius, quam expetenda. Eademque omni ita , quae in una virtute consisteret: et illam vitam,
i) Vulgo olim ne e enim causam. particulam enim Davisius. auetore etiam Grulero, et complurisus I s. Duentibus. sustulit.
Tenrius. Vulgo alia quaedam die t. CH - 3) Goer. hisque, alio more, quem aequitur Seliviet omnibus prope locis. Niramur certe eum Duperri in Eclitore Paria. v. Cl. euius verba sequuntur , quanto odio pronomeniis Goer. persequatur, ut vetet ne ullo loco ni pareat, quasi ferro flamma.
, que illud delere deerevisset. Cui qui dem hoe saltem loco pareete debuisset: nam quum praeeedat eas res, elegantia suadebat tit de iisdem rebus loquens Noster. idem pronomen repeteret. I έ Eademque Ae omni Mita, ete. Goer. delet M. ante omni . et adgit et ante illam Dilam. DOl alque : Da via. iam ex quinque auis, et Victoriana, praepositionem da deletam voluit. Ahest eadem a quatuor Oxonn. a nostris omnibus impressisque veti. nonnul lis. Librarii quom nudos ablati. non. assequerentur, Splr. et Erl. omnia, G d. v omnium dederunt. Sed sunt hi sexti eastis ex intellecto quoadstequenti exemplo eapiendL Deinde