장음표시 사용
341쪽
quae etiam ceteris rebus, quae essent secundum naturam, abundaria, magis expetendam non esse, sed magis Sumendam; quumque ipsa virtus esiciat ita beatam vitam, ut beatior esse non possit, tamen quaedam deesse sapientibus, tum, quum sint hcatissimi; itaque eos id agere, ut a se dolores, morbos , debilitates repellant. IX. O magnam vim ingenii, causamque iustam, cur nova exsisteret disciplina i Perge porro. Sc-quentur enim, quae tu Scientissime complexus es, omnem insipientiam, iniustitiam , alia vitia similia esse, Omniaque peccata esse Paria, eosque, qui natura , doctrinaque longe ad virtutem processissent, nisi eam plene consequuti essent, summe esse mi Seros, neque inter eorum vitam et improbissimorum, quidquam omnino interesse: ut Plato, tantus ille vir, si sapiens non fuerit, nihilo melius, quam quivis improbissimus . nec heatius vixerit. Haec videlicet est correctio philosophiae veteris et emendatio. Quae omnino aditum habere nullum potest in urbem, insorum, in curiam. Quis enim serre posset ita loquentem eum, qui se auctorem vitae graviter et Sapienter agendae profiteretur, quumque idem
novavimus de nostro Marte licie, titPosa eransistere dderemus et, punelo minori distinguentes; hae vi. ut et transilioni serviret, atque, ut tolles solet, porro notaret. Ita demum e n- texta coeunt. Nam eademque valet. 3 itemque sumenda potitis. qtiam exis
petenda ii lusit igitur ingenio Davis. quum ear deni e eontieetet ).eogitabis nempe Malere; pluriumque Dumertia ad disii uelionem accommodatus est, ut saepe. lam pergendum
proprie erata uidem valere quoad
illam vitam; quae etiam ... abundaretis. Sed an eior, pro more suo. pletia verba adieeit. vi magis expeterrita non esse .; in quibus de προηγμυοις et αποπροηγαένως sermonem seri, ipse vides. Hine et adieeta a no his se ipsa defendit. s) Pestina eod. Bas. reelius soris lasse Goerengio iudiee. 2 Vulgo addebatur nomina rerum eommis tem, quod iure auspeelum P. Nantilio, Davisio, Ernestio, Goe.
342쪽
sentiret , ' quod omnes, quibus rebus eandem vim tribueret, alia nomina imponentem, verba modo mutantem, de opinionibus nihil detrahentem 2 Palvo nusne causae, in epilogo pro reo dicens, negaret esse malum exsilium, publicationem bonorum 2 haec reiicienda esse, non fugienda 3 nec misericordem iudicem esse oportere 2 In concione autem Si loqueretur, si Annibal ad portas venisset, murumque iaculo tra. iecisset, negaret esse in malis capi, venire, interfici, patriam amittere 2 An senatus , quum triumphum
Asricano decerneret, QUOD EIVS VIRTVTE, AUT FELICI.
in sapiente, nec felicitas vere dici potest 3 Quae est igitur ista philosophia, quae Communi more in foro loquitur, in libello, suo 7 praesertim quum, quod illi suis veybis 4 significent, in eo nihil novetur, de ipsis rebus nihil mutetur, , eaedem res maneant alio modo. Quid enim interest, divitias, opes, valitudinem, bona dicas, anne PraePosita, quum ille, qui ista bona dicit, nihilo plus his tribuat quam tu, qui cadem illa praeposita nominas 2 Itaque homo in primis ingenuus et gravis, dignus illa familiaritate Scipionis et Laelii, Panaetius, quum ad Q. Tuberonem de dolore patiendo scriberet; quod esse caput debebat, si probari posset, nusquam posuit, non esse malum dolorem ; sed quid esset, et quale, quantumque in eo inesset alieni, deinde quae ratio esset perserendi: cuius quidem, quoniam Stoicus i
tinet, inelusit Ernestius, Goerenetius etiam verba de ipsis re s. Paullo post pro alio modo malim alio nomine.
Visipatam tuetur Cl. Editor Paris. , quem equi malo. T.
343쪽
338 DE Fim B. BONOR. ET MALOR. suit, sententia condemnata mihi videtur esse imma
X. Sed, ut propius ad eq, Cato, accedam, quac
antea dicta sunt, pressius agamus, eaque, quae modo dixisti, cum iis conseramus, quae tui S unlepono. Quae sunt igitur communia vobis Cum anti quis , his sic utamur, quasi concessis. quae in controversiam veniunt, de iis, si placo' disseramus.
Mihi vero, inquit, placet agi subtiliu .et, ut ipse dixisti, pressius. Quae enim adhuc protulisti, popula
ria sunt i ego autem a te elegantiora desidero. Arnone tu, inquam 7 Sed tamen onitar, et, si minus milii multa ) occurrent, non sugiam ista popularia. Sed positum sit primum , nosmet ipsos Commendatos esse nobis, primamque ex natura hanc haberen P petitionem, ut conservemus nosmet ipsos. Hoc convenit: sequitur illud. ut animadvertamus, . qui simus ipsi, ut nos, quales oportet eSSe, Servemus. Sumus igitur homines ; ex linimo constamus et Co p Ore ; quae sunt cuiusdam modi . nosque oportet,
ut prima appetitio naturalis postulat, haec diligere,' constituereque ex his sinem illum summi honi atque Ditimi. Quem, si prima vera sunt, ita constitui necesse est, earum rerum , quae Sunt Secundum naturam , quam plurima et quam maxima adipisci. Hunc
Coere r. iure aspernatur. IErnest ire malebat nitidiri deleri vel intellig; ele. gantiora. Goeretirius suspieahatur acriptum esse a Cicerone et si nimia mihi in lina oeeurrent. Eleganter quidem , si hie ageretur de Obseliriois risus Sio eorum praeeeptis, quibus resprandendum esset Cieeroni. A enim hie subtiliora quaeruntur ipsius Ciceronis conira filoleos argumenta Itaque Cicero a t. se si minus multa, si hi occurrant subtiliora. popularibus usurum. Fortasse lamen legendum rSed tamen enisse ita , til si
344쪽
igitur sinem illi tenuerunt: quodque ego pluribus
verbis, illi brevius. secundum naturam vivere. IIochis honorum videtur extremum.
XI. Age nunc isti doceant, vel tu potius quis enim ista melius quonam modo ab eisdem principiis profecti, essiciatis, ut honeste vivere id est
enim vel virtute, vel naturae congruenter Vivere , summum bonum sit, et quonam modo, aut quo loco corpus subito deserueritis, o inniaque ea, quae Secundum naturam quum sint, ah sint a nostra potestate; ipsum denique ossicium. Quaero igitur, quomodo hae tantae commendationes a natura prosectae, subito a sapientia relictae sint. Quod si non hominis summum bonum quaereremus , sed cuiusdam unimantis; is aulom csset nihil, nisi animus liceat enim singere aliquid citas modi, quo verum sacilius Poperiamus ): tamen illi animo non esset hic vester sinis. Desideri rei enim valitudine in , vacuitatem doloris; appoteret otia in conservationem Sui, Cariamque . Porum custodiam ; sinemque sibi constitueret, secundum naturam vivere: quod est . ut dixi, habere ea , quae secundum naturam sint, Vel omnia vel plurima et maxima. Craiuscumque enim modinnimal constitueris, ne esse ost, ctiamsi id sine Corpore sit, ut singimus , tamen esse in animo qDaedam similia eorum, quiae sunt in corpore: ut nullo modo, nisi ut expostat, constitui possit sinis
XII. Chrysippus autem &xponens disserentias animantium , ait alias carum corpore excellere, alias
345쪽
autem animo, nonnullas valere utraque re: dein dodisputat, quod cuiusque generis animantis statui deceat extremum. Quum autem hominem in eo genere posuisset, ut ei tribueret animi excellentiam; summum bonum id constituit, non ut excellere animo, sed uti nihil esse, praeter animum, videre tu P. Vno autem modo in virtute sola summum bonum recte poneretur, si quod esset animal, quod totum ex mente constaret; id ipsum tamen sic, ut ea mens nihil haberet in se, quod esset secundum naturam;
ut valitudo est. Sed id ne cogitari quidem potest, quale sit, ut non repugnet ipsum sibi. Sin dicit obscurari quaedum . nec apparere , quia valde Parva Sint, nos quoque concedimus. Quod dicit Epicurus do
voluptate, quae minimae sint voluptates, eas Obscurari saepe et obrui. Sed tion sunt in eo genere tantae commoditates Corporis . tamquE productae temporibus tamque multae. Itaque, in quibus. Pro Pterearum exiguitatem , Obscuratio consequitur, Sae Pei accidit, ut nihil interesse nostra sateamur, sint illa, necne sint; ut in sole, quod a te diccbatur, lucernam adhibere nihil inter si, nut teruncium adiicere . Croesi pecuniae. Quibus autem in rebus tanta obscuratio , non sit, scri tamen potest, ut id ipsum, quod interest, non sit magnum. Vt ci , qui iucunde vixeritannos decem, si aeque vita iucunda menstrua addatur; quia momentum ali quod habeat ad iucundum accessio, bonum sit; sin autem id non Concedatur, non continuo vita beata tollitur. Bona autem cor-
Poris huic sunt, quod posterius posui, similiora.
346쪽
Habent enim accessionem dignam, in qua elabore- tuo; ut mihi in hoc Stoici iocari videantuo interdum, quum ita dicant, si ad illam vitum , quae cum virtute degatur, ampulla , aut Strigilis accedat, sumpturum
sapientem eam vita in potius , Cui haec adiecta sint, nec beatiorem tamen ob eam causam sore. Hoc simile tandem est non risu potius, quam Oratione eiiciendum 8 Ampulla enim sit, necne sit, quis non iure optimo irrideatur, si laboret 2 At vero gravitate membrorum et Cru in tu dolorum si quis quem le- et , magnam ineat gratiam; nec, si ille sapiens ad tortoris eculeum a tyranno ire cogatur, similem habeat vultum , ac si ampullum perdidisset; sed, ut magnum et dissicile certamen iniens, quum sibi cum capitali adversario, dolore, depugnandum videret, excitaret omnes rationes sortitudinis ac patientiae,
quarum praesidio iniret illud dissicile, ut dixi, magnumque praelium. Deinde non quaeremus, quid
Obscuretur, aut intereat, quia sit admodum Parvum , sed quid tale sit, ut expleat summam. Vna voluptas e multis obscuratur in illa vita voluptaria: sed tamen ea, quamvis Parva sit, pars est eius Vitae, quae posita est in voluptate. Nummus in Croesi divitiis obscuratur; pars est tamen divitiarum. Quare obscurentur etiam haec, quae secundum naturam esse dicimus, in vita beata: sint modo partes vitae beatae. Atqui . si, ut convenire debet inter nos , est quaedam apPe-
347쪽
titio naturalis ea , quae Secundum naturam Sunt, a P petcns; eorum Oinnium cst aliqua summa saetenda. Quo constituto , tum licebit otiose ista quaerere , de magnitudine verum, de excellentia , quanta in quoque sit ad beate vivendum, de is lis ipsis obscurationibus, quae Propter exiguitatem vix aut ne vix quidem appareant.
XIII. Quid, de quo nulla dissensio est 3 nemo enim est, qui aliter dixerit, quin omnium naturalium simile esset id, ad quod omnia reseruntur : quod est
ultimum rerum appetendarum. Omnis enim est natura diligens sui. Quae est enim, quae se linquam de Serat, aut Partem aliquam sui, aut citas partis habiliam, aut vim, aut ullius earum rerum, quae se cundum naturam sunt, aut motum, aut statum 7 Quae autem natura suae pulmo e institutionis oblita est 3 Nulla
mum. Quomodo igitur cvcnit, ut hominis natura sola esset, quae hominem relinqueret, quae oblivisceretur corporis, quae summum bonum non in toto homine, sed in parte hominis poneret 8 Quo modo autum, quod ipsi cliam latentur, constatque in te Pomnes, conservabitur, ut simile sit omnium natura
te illud ultimum , de quo quaeritur 7 Tum enim esset simile, si in celeris quoque naturis id cuique esset ultimum, quod in quaque excelleret. Tule enim visum osset i ultimum Stoicovum. Quid dubitas igituo mutare principia naturae 3 quid enim dicis, omitu
i IIoe Coerentius revocavit exed. Mars. aliis ine edd. veli. Vulgo
348쪽
animal, simul atque sit ortum, applicatum esse ad se diligendum , esseque in se Con Servando occupatum 7 Quin potius ita dicis, omne animal applicatum esse ad id , quod in eo sit optimum, et in eius unius occupatum esse custodia, reliquasque naturas nihil aliud agere, nisi ut id conservent, quod in quaque optimum sit 3 Quo modo autem optimum , si bonum
praeterea nullum est 3 Sin autem reliqua appetenda sunt, cur, quod est ultimum rerum apPetendarum , id non aut ex omnium eurum, aut ex Plui imarum et
maximarum appetitione concluditu P 3 ut Phidias potest a primo instituere signum, idque perficere; potest ab alio inchoatum accipero et absolvere. Huie
sed accepit a natura inchoatum. IIatic ergo intueris,
debet institutum illud, quasi signum, absolvere. Qualem igitur natura hominem inchoavit 7 et quod est munus , quod opus sapientiae 2 quid est, quod ab ea absolvi et perfici debeat 3 si nillil in eo quod . per- sciendum est, praeter motum ingenii quendam, id
est, rationem: necesse est, huic ultimum esse, ex
virtute vitam singere. Rationis enim pei sectio , est virtus. Sin nihil, nisi corpus: summa erunt illa , valitudo, vacuitus doloris, pulchritudo et celera. Nunc de hominis summo bono quaeritur. XIV. Quid ergo dubitamus in tota cius natura quaerero , quid sit essectum 2 Quum cnim constet inter omnes, omne ossicium , munusque Sapientiae,
Goeren Elua in tribus eodd. si Isreperit appetendtim, quoil illi non displieet, quum ei aures id magis probant, idemque bene eongruat eum verti s reliqua apyelenda. α) Vulgo tale est sapientia similia. eod. Sp e. et Tel. Mia similis me aΛ-pientia. Sed eod. Bas. habet Missapientia similis quod cum Coerengiorecepi.
a) Quod in pleri que codd. Mas.
349쪽
in hominis cultu esse occupatum: alii ne me existimes contra Stoicos solum dicer eas sententias allerunt, ut summum bonum in eo genere ponant, quod sit extra nostram potestatem , tanquam do non animali aliquo loquantur; alii contra, quasi nullum corpus sit homini, ita , praeter animum , nihil curant; quum praesertim ipse quoque animus non ina-
gere , sed in quodam genere corporis; ut ne is quidem virtute una Contentus sit, Sed appetat vacuitatem doloris. Quamobrem utrique idem ne iunt, ut si laevam partem negligerent, dexteram tueruntur; aut ipsius animi, iat iacit Herillus , cognitionem amplexarentur, a Clionem relinquerent. Eorum enim Omnium, multa praetermittentium, dum eligant aliquid, quod sequatur, quasi curta sententia. At vero
illa persecta atque Plena corum, qui quum de homi
nis summo bono quaererent, nullam in eo neque animi, neque corporis partem vacuam tutela reliquerunt. Vos autem, Cato, quia virtus, ut omnestatemur, altissimum locum in homine et maxime excellentem tenet, et quod eos, qui sapientes sunt, absolutos et persectos putamus , aciem animorum
i) Beele sie reseripsit GoerenE. Vulgo de ianimali, inepte ad sensum. Nonac. et Crat . inanimali; voeabulo Cieeronis aetate inaudito. 2 Mire auelor inane de oti imo eorpore omni expet te. Aptius Legg. II, as . . inane eo ur . lcim quam
de vase animi . dieit. Sed h. I. in e id intelligit , ad quod notio nulla adiungi possit: veterea enimati imum ita penitus simplieem. et omnis ni: Marco , ut eum Platone Ioquamur. eapertem, ne cogitati quidem posse , iudieaban L G. - Alibi reeitus Cieero. Vide Toseul. I. u . Nihil tamen . quod otiinitio sit ἀσώ- ματου intelligere potuerunt e philosophis quam plurimi. vid. Paelius de Oper. Daemon. pag. 46. Rine sa-
etiam . Di daemotias etiam honos . aliasque gradus inferioris natura rationales corporibus pro ratione conditionis aut erassiotibus, aut tenui rititia in hirueias esse eensuerint. Ea
dem suit Origetiis aliorumque Patruis aeuieulia. DL .
350쪽
nostrorum virtutis splendore praestringitis. In omni enim animante est summum aliquid atque optimum , ut in equis, in canibus; quibus tamen et dolo Povacare opus est et valere. Sic igitur in homine perfectio ista, in eo potissimum, quod est optimum , id est in virtute, laudatur. 3 Itaque mihi non satis videmini considerare, quod iter sit naturae, quae quo Progressio. Non enim, quod sucit in Rugibus, ut quum ad spicam perduxerit ab herba, relinquat, et pro nihilo habeat herbam , idem iacit in homine, quum eum ad rationis habitum perduxerit. Sempe conim ita assumit aliquid , ut ea , quae prima dederit,
ne deserat. Itaque sensibus rationem adiuuxit; et Tatione essecta, sensus non relinquit. Vt si cultu Pavitium, cuius hoe munus est, ut efficiat, ut vitis cum Partibus suis omnibus quam optime se habeat : sed
sic intelligamus 4 licet enim, ut vos quoque soletis , fingere aliquid docendi causa ); si igitur illa cultura
vitium in vite insit ipsa, Cetera, credo, velit, quae ad colendam vitem attinebunt, Sicut antea; se uutem Omnibus vitis partibus praeserat , statuatque nihil esse melius in vite, quam se: similiter sensus, quum accessit ad naturam, tuetur illam quidem, sed etiam tuetur se: quum autem assumpta ratio est, tanto in dominatu Iocatur, ut omnia illa prima naturae huius tutelae subiiciantur. Itaque non discedit ab eorum curatione, quibus praeΡosita vitam Omnem debet gubernare: ut mirari satis eorum , inconstantiam non possimus. Naturalem enim appetitionem, quam vocant