장음표시 사용
381쪽
DE FIXIB. BONOR. ET MALO R. in patriis institutis manet. Diodorus. eius auditor, adiungit ad honestalem, vacuitatem doloris. Hic quinque suus est; de suminoque bono dissentiens, dici vere Peripateticus non potest. Antiquorum autem sententiam Antiochus noster mihi videtur persequi diligentissime: quam eandem APistotelis suisse et Polemonis docet. VI. Facit igitur Lucius noster prudenter, qui audire de summo bono potissimum velit. ΙΙoc enim constituto, in philosophia constituta sunt omnia. Nam ceteris in rebus sive praetermissum, sive igno xatum est quippiam, non plus incommodi est, quam
quanti quaeque earum rerum est, in quibus neglectum est aliquid. Summum autem honum si ignoretur, vivendi rationem ignorari necesse est. Ex quo tantus error Consequitur, ut quem in Portum Serecipiant, scire non possint. Cognitis autem rerum
sinibus, quum intelligitur, quod sit η et honorum
extremum Et malorum, inventa vitae 4 via est, consorinatioque omnium ossiciorum.
Est igitur, quo quodque , reseratur: ex quo, id quod omnes expetunt, beate vivendi ratio inveniri et comparari potest. Quod quoniam in quo sit, magna dissensio est, Carneadea nobis adhibenda divisio
si verba in philosophia Goereneti
ae glossa su pecta : equidem genu tia i seruanda existἱmo; Oppouuntur -im interia reias, de quibus alati m.
Atque illud in philosophia potissi-inum de moram doctrina intelligen-diam; comma autem vulgo post in philosophia positum, aptius post con Marulo ponitur.
a Ne Coerens. e e . Spie. et Etl. ulgo quid ait. 3ὶ Goerenetius ex iisdem e d.
quidque. 5) Goee. Carneadia. Ita . inquit, Spit. Erl. Bas. Crat. At Gud. vi eoque carneadeia . quae Arma a vetoris non est. Vulgatur Carneadear scavide nos ad Legg. I l . 3 . r. - Illeig. Recte vidit Dav. ex adiecti uti Carneadia Carneadem hie intelligidihelea, Disili co by Coos
382쪽
est, qua noster Antiochus libenter titi solet. Ille igitu evidit, non modo quot fuissent adhuc philosophorum
de summo bono, sed quot omnino esse POSSent sententiae. Negabat igitur ullum esse artem, quae ipsa a se proficisceretur. Etenim semper illud extra est, quod arte comprehenditur. Nihil opus est exemplis hoc sacere Iongius. Est enim perspicuum, nullam artem ipsam in se versari, sed esse aliud artem ipsam,
aliud quod propositum sit arti . Quoniam igitur, ut
medicina valitudinis , navigationis gubernatio, sic vivendi ars est prudentia et necesSe est, eam quoque ab aliqua η re esse constitutam et prosectam. Constitit autem sere inter omnes , id, in quo prudentia ver-
Ne larigitur ullum ea re artem ete. tone, sapientiam non solis petere Carneades qui in senso in Sioleos fuit extremum. id est, artis esseetioveio: animo. quos semper studiosissime eam enim et animi magnitudinem refellebat. tit in /rimis, quae suut eomplecti, et iustiti.m. et Muci no-aeeundum naturam, esse suem -- mine omnes numeros virtutis eoniinorum constitueret. negabat . artem uerer quod idem in raeteris artibus vivendi quae est sapientia, in se eon- non fiat. Fatentur ergo id de reli- velaam esse: qisia ne id quidem fiat qtiis artihus Stoici: de arte vivendi in raeteris artibus. Quod dis aliis negant. Duiti ergo progredietur. quidem artibus Stolei satentur : sie quasi hoe eotistituto, Caria eudes, do. enim aiunt. πασα et xat δυυαρος retia in primia illis suis naturalibus προ γουμενω v Ttυωv AT θεωρη rixaea. versari indeque eonstitisi sapientiam, Sed addunt, ut ex eo genere seiun- frustra ex minime eoneessis progregant sapientiam. id est, ariem vi- ditur, si eum Stoieis agat Peripa vendi, ories salu Wi ouori δης τοις Θrω- letiei id libentissime ampleetuntur . ρου iisnec παραυτη. alioqui ct αγκαι c. quibus in virtute salis esse causae inquiunt. κοα ρωτος γίνεται θεωρη- noti videtur, tit heatam vitam est-Tiχη: id est. nulla ars est. stillaque eiat. Omnes a recta via desseeletiles, itieultas, quae non in rebus quibus- labuntur, ae in eontentiosas ineidis ut di in anteeedentibus versetur. ac spe- dispulationes, e quibus se non henoctetur: quod verum est, quando non extricant. NOR.
Tettir, a seque proseiseeretur. Quod o Vulgo alia. Sed aliqua prosi de esseeliouibus agatur, memine- alia quadam. ut saeps ) reposuit rimus quid liti. Hi dierum sit a Ca- Goeten E. e eod Spir. et Etl.
383쪽
saretur, et quod assequi Vellet, aptum et accommodatum naturae esse oportere, et tale, ut ipsum per se invitaret et alliceret oppetitum animi; quem ὀρμην Graeci vocant. Quid autem sit, quod ita moveat, itaque a natura in primo ortu appetatur, non Constat, aeque eo est inter Phil OSOphos , quum summum bonum exquiritur, Omnis dissensio. Totius enim quaestionis eius , quae habetur de finibus bonorum et malorum , quum quaeritur, in his quid sit extremum, quid ultimum, sons reperiendus est, in quo sint prima invitamenta naturae. Quo invento , omnis ab eo, quasi capite , de summo bono et malo disputatio
VII. Voluptatis alii primum appetitum putant, et primam depulsionem doloris: alii censent primum ascitum, non dolere, R et primum declinatum, dolo-
Nominant, prosiciscuntur: in quibus numerant inco- Iumitatem , conservationemque omnium Partium, valitudinem, sensus integros , , vires, pulchritudinem ceteraque generis eiusdem: quorum similia sunt Pri .ma in animis, quasi virtutum igniculi et semina. Ex his tribus quum unum aliquod sit, quo primum natura moveatur vel ad appetendum, vel ad repellendum , nec quidquam Omnino Praeter haec tria possit esse; necesse est omnino officium aut sugiendi , aut sequendi, ad eorum aliquod referri; ut illa pru-
ita Goerenet. e codd. Spir. et Erl. Vulg. extremum et ultimiam. α) Hatie ieetionem te viaeavit Goe renetius ex eod. Ursini et ed. P. Mami. Vulgata doloris Ma italem dishitat an ex ullo eod. Ms. proseeta sit. In molita eodd. plane abest doloris Maeuitiat mi in nonnullis pullitur aute
33 Seil. amittis. h) vulgo additur doloris --iω-lem. quod reete Ernestius uneis in-elosit. Nam illud est l. q. non dolere ι iisque non potest reserti interseeundaria. quae a primis illis pros
384쪽
dentia , quam artem vitae esse diximus , in ea rariti trium rerum aliqua versetur, a qua totius vitae ducat exordium. Ex eo autem , quod statuerit esse, quo
atque honesti, quae cum aliquo uno ex tuibus illis congruere possit , ut honestum sit , sacere omnia aut voluptatis causa, etiamsi eam non consequare ;aut non dolendi, etiamsi id assequi nequeas; aut eorum , quae Secundum naturam sunt, ' adipiscendi.
Ita fit, ut, quanta disserentia est in principiis naturalibus, tanta sit in finibus bonorum malorumque dissimilitudo. Alii rursus iisdem a principiis omne osti
cium reserunt aut ad voluptatem, aut ad non dolendum, aut ad prima ilIa secundum naturam obtinenda. Expositis iam igitur sex de summo bono sententiis, trium proximarum hi principes : voluptatis,
Aristippus ; non dolendi, Hieronymus; fruendi rebus
iis, quas primas secundum naturam esSe diximus, Carneades, non ille quidem auctor, sed defensor disserendi causa suit. Superiores tres erant, quae es SC
i) lia eonei nutus Goere ua. e ciad. Spit. ei Erl. Vulgo easister etiam recti ναιο. Idem postea ex iisdem eum alaquo uno dedit pro vulg. eum tino aliqtio. α volgo ut alie tu honestum sit. Sed Goerenetius aut tu quod ahest eod. Ciau. I, Baa. expunx t. 3) Mnι uulgo omissum Goereniaxius inseruit e eod. Spit. Erl. ed. en. ι49 , ei Crat. lii ruratis sisAem a mine iis ivn-elos sties honorum exposuerunt non nulli r alii ad voluptatem virtute in adiuugetiles, alii ad dialoris vacui ialem; alii ad prima Daturae: quae Varroni, ut ait Augustiuus, pii mi-geuia Dominabatitur. vatro autena longius has produeebat aeutentiaa. Aui enim quum ad voluptatem ae-eedit viritis, ita necedere potest, ut praeseratur, aut ut Postponatur, aut tit iuncta aequetur: ita tres exsistent eu leuitae. Praeterea ex adiunctione eiusdem vittitiis eum primigetitis illis aliae tres: et si eouseratur quoque eum Epieuri voluptate, tres insuper
emergent: quae cunti ea in duodena. xium numerum sentetillaru in excur in xunt. Cicero eas enumerhi non qnue
esse potuerunt, quod Vario facit; sed simplieiter quae stierunt. de seu - Oresque iuvetierunt inter alicuius uuiuiuis philoso vhos. Moa.
385쪽
DE FINIB. BDNDR. ET MALO R. Possent: quarum Bst una sola defensa, eaqne veti menter. Nam voluptatis causa sacere Omuia, quum,
etiam si nihil consequamur, tamen ipsum illud consilium ita faciendi , per se expetendum et honestum, et solum bonum sit, nemo dicit. Ne vitationem quidem doloris ipsam per se quisquam in rebus ex P tendis putavit, ne si etiam evitare η posset. At vero sacere omnia, ut adipiscamur quae secundum naturam Sunt, etiamsi ea non assequamur , id esse et honestum , et Solum per se expetendum , et solum bonum Stoici dicunt. VIII. Sex igitur hae sunt simplices de summa honorum malorumque sententiae e duae sine patrono , quatuor defensae. Iunctae autem et duplices expositiones summi boni, tres omnino fuerunt: nec vero PIures, si penitus rerum naturam videas, esse Potu runt. Nam aut voluptas adiungi potest ad honestatem, ni Calliphonti Dinomachoque placuit; aut doloris vacuitas, ut Diodoro: aut prima naturae, Ut untiquis: quos eosdem Academicos et Peripateticos nominamus. Sed quoniam non possunt omnia si in ut dici, haec in praesentia nota esse debebunt, voluptatem Sem vendam esse: quando ad maiora quaedam, ut iam apparebit, nati sumus. De vacuitate doloris eadem sero dici solent, quae de voluptate. Quoniam igitur et de voluptate cum Torquato Et de honestate, in qua una omne bonum poneretur, cum Catone est disputatum : Primum, quae contra voluptatem dicta sunt,
i) Dauia. malebat omnia, tia et
ca) Em. malebat eritari; ita tamentit leelionem eod. Eliens. mira praeserendam putaret; Coerem tua
utrumque auspiratiae e glossa ncces aisso. Immo totum ne si etiam με a. re posset milii videtur melius abesse. Si tamen genuinum est, mirari eum Emeatio regerihendum Censeo.
386쪽
eadem sere cadunt contra vacuitatem dolorisJ. Nec vero alia sunt quaerenda contra Carneadeam illam sententiam. Quocumque enim modo summum bonum sic exponitur, ut id vacet honostate: nec Officia, neo virtutes in ea ratione, nec amicitiae Constare posSunt. Coniunctio autem cum honestate vel voluptatis, vel
non dolendi , id ipsum honestum , quod amplecti
vult, essicit turpe. Ad eas enim res referre quae agas, quarum una, Si quis malo Careat, in summo eum bono dicas ' esse; altera versetur in levissima parte naturae, obscurantis est omnem splendorem honestatis.
ne dicam inquinantis. Restant Stoici , qui quum a
Peripateticis et Academicis omnia transtulissent , nOminibus aliis easdem res sequuti sunt. Hos contra singulos dici est melius. Sed nunc, quod agimus: de illis, quum volemus. Democriti autem securitas, quae est animi tanquam tranquillitas , quam appellavit δωλlum , eo separanda suit ab hae disputatione, quia ista animi tranquillitas ipsas est beata vita. Quaerimus autem, non quae sit, sed unde sit. Iam explosae eiectaeque sententiae Pyrrhonis, Aristonis, Herilli, quod in hunc orbem, quem circumscripsimus, incidere non possunt, adhibendae omnino non suerunt. Nam quum omnis haec quaestio de finibus et quasi de extremis honorum et malorum , ab eo proficisca-
i Vetha tineis inclusa Goerenetius hie aliena esse eenset, et fortasse exprima ipsius anetor;s editione horum librorum , postea ab eo eorrecta, le-mere a seri ha quo dum iuculeata esse. Quidqo id sit, ea in hac orationis ae-rie loeum non habete , facile Goerenaeio tissentior. a Ita a eoA. Gud. a re et thendum esse eensuit Goerena. vulgo dient. Is anteeedentibus tina est a Ialiutis i. q. Promer tiniam. 3) Vulgo appellant. Da Wia. malehata mellat. Coereneticis e eodd. Spir. Gud. I , et ed. Mars. recepit appe IisDa. Beela Coerenetius delevit ea vulgo ante ipsa itieuleatum ἔ abe tautem cod. Bus. itam in ed. Mara. et Crat. vhi tamen legitur est ipsa.
387쪽
DE FUNl B. no . ET MALO R. tur . quod dicimus naturae esse aptum et a commodatum , quodque ipsum per se primum appetatur :hoc totum et hi tollunt, qui in rebus his, in quibus nihil, quod aut honestum, aut turpe sit, negant esse. ullam causam , cur aliud alii anteponatur, nec inter . sas res quidquam omnino putant interesse; et Horit Ius, si ita sensit, nihil esse bonum, praeter scientiam, omnem consilii capiendi causam, invenlionemque o sicli sustulit. Sic , exclusis sententiis reliquorum . quum praeterea nulla esse possit, haec antiquorum valeat necesse est. Ergo instituto veterum, quo etiam Stoici utuntur , hinc capiamus exordium.
IX. Omne animal se ipsum diligit, ac simul ut ortum est id agit, ut se conservet quod hic ei primus
ad ornoem vitam tuendam appetitus a natura datur, se ut conservet atque ita sit assectum, ut optimo secundum naturam assectum esse possit. Hanc initio
lum modo se tueatur, qualecumque sit. Sed nec quid sit . nec quid possit, nec quid ipsius natura sit, intelligit. Quum autem processit paullum, et quatenus quidquid se attingat, ad Seque pertineat, Perspicero coepit, tum sensim incipit progredi, seseque agnoscere et intelligere, quam ob causam habeat J eum. quem diximus, animi appetitum; coeptatque et Ea, quae naturae apta Sentit. appetere, et propulsare contraria. Ergo omni animali illud, quod appetit, Positum est in eo, quod naturae est accommodatum. Ita
i Verha quod hie ei - sa ut e-ae et Davisiva tineia inelusit, eadam. que Ernestius quoque hue aliunde ranslata rensuit. Defendit tameta Goeret Rius, modo additis p irentheisaeos signis separentur. Mihi tamen ver aa in e semel insititia viden
388쪽
sinis honorum exsistit , secundum naturam vivere . sic affectum , ut optime astici possit, ad naturam quo accommodatissime. Quoniam autem sua cuiusque animantis natura est, necesse est finem quoque omnium
hunc esse, ut natura expleatur. Nihil enim prohibet. quaedam esse et inter se animalibus reliquis, et cum bestiis homini communia, quoniam omnium eSt natura communis. Sed extrema illa et summa , quae quaerimul, inter animalium genera distincta et dispertita sunt, et sua cuique propria et ad id apta.
mus, omnibus animalibus extremum esse, secundum naturam vivere; non ita accipiendum est, quasi dicamus, unum eSSe omnium extremum: sed ut omnium artium recte dici potest commune esse , ut in aliqua scientia versetur, scientiam autem suam cuiusque artis esse; sic commune animalium Omnium secundum naturam vivere, sed naturas esse diversas, ut aliud equo
sit natura, aliud bovi, aliud homini, , et tamen in omnibus summa communis, et quidem non solum in animalibus , sed etiam in rebus omnibus iis , quas
quae gignuntur e terra, multa quodam modo essicer ipsa sibi per se, quae ad vivendum , crescendumque valeant, et suo genere Perveniant ad extremum: ritiam liceat una comprehensione omnia complecti; non
dubitemque , dicere, omnem naturam ESSE ConseTVR-
389쪽
384 DL ri Ni B. BONOR. ET M LOR . . tricem sui, idque habere propositum, quasi sinem et extremum, se ut custodiat in quam optimo' sui generis statu: ut necesse sit, Omnium rerum, quae natura vigeant, similem esse finem, non eundem. Ex
quo intelligi debet, homini id esse in bonis ultimum,
secundum naturam vivere e quod ita interpretemur. vivere ex hominis natura undique persecta et nihil requirente. Haec igitur nobis explicanda sunt: sed si enodatius, vos ignoscetis. Huius enim aetati et huic, nunc hoc primum fortasse audienti, servire debemus. Ita Prorsus, inquam. Etsi ea quidem, quae adhuc dixisti , quamvis ad aetatem recto isto modo dice
X. Exposita igitur , inquit , terminatione rerum expetendarum, Cur ista se res ita habeat, ut dixi , deinceps demonstrandum est. Quamobrem ordiamur ab eo, quod primum posui; quod idem reapse primum est: ut intelligamus, omne animal se ipsum di- Iigere. Quod quamquam dubitationem non habet est enim infixum in ipsa natura, comprehenditurque suis cuiusque sensibus, sic, ut, contra si quis dicere velit, non audiatur tamen, ne quid praetermittamus , rationes quoque, cur hoc ita sit , asserendas puto. Et si qui potest intelligi , aut cogitari, esse aliquod animal, quod se oderit 7 res enim concurrent Contraritie. Nam quum appetitus ille animi aliquid ad se trahere coeperit consulto, quod sibi obsit, quia sit sibi inimicus; quum id sua causa iaciet, et Oderit
se, et simul dit et: quod fieri non potest. Necesse est quidem, si quis ipsi sibi β inimicus est, eum, quae
390쪽
bona sunt, mala putare; bona contra, quae mala ; et quae appetenda, sugere , et quae fugienda, appetere et quae sine dubio vitae sunt eversio. Neque enim , si nonnulli reperiuntur , qui aut laqueos , aut alia exitia quaerant, aut, ut ille apud Terentium, qui de- Crevit ta timer se minus iniuriae suo gnato facere
ut ait ipse dum fiat miser; inimicus ipse sibi pu
landus est. Sed alii dolore moventur, alii cupiditate; iracundia etiam multi esseruntur; et quum in mala scientes irruunt, tum se Optime sibi consulere arbitrantur : itaque dicunt, nec dubitant ,
mihi sic usus est: tibi ut opus est facto, face: a
velut, qui ipsi sibi bellum indixissent, cruciari dies,
noctes torqueri vellent; nec vero sese ipsi accusarent ob eam causam , quod sese male suis rebus ε consuluisse dicerent. Eorum enim haec est querela, qui sibi cari sunt, seseque diligunt. Quare, quotiescumque dicetur male de se quis mereri, sibique esse inimicus atque hostis, vitam denique sugere; intelligatur aliquam subesse eiusmodi causam, ut ex eo ipso intelligi possit, sibi quemque esse carum. Nec vero id satis est, neminem esse, qui ipse se oderit; sed illud quoquo intelligendurn est, neminem ESSE.qui, quo modo se habeat, nihil sua censeat in te esse. Tolletur enim appetitus animi, si, ut in iis rebus , inter quas nihil interest, neutram in partem propensiores simus, item in nobismet ipsis, quem admodum assecti simus , nihil nostra arbitrabimur