장음표시 사용
51쪽
ACADEMICOR vM PRIOR vuvero dubitabit quid sit extremum et ultimum bonorum, ignorans quo omnia reserantur, qui poterit esse sapientia3 Atque etiam illud perspicuum est, constitui necesse esse initium, quod sapientia, quum quid agere incipiat, sequatur; idque initium esse naturae accommodatum. Nam aliter appetitio eam enim esse volumus ὀρμην qua ad agendum impellimur, et id appetimus, quod est visum, moveri non potest. Illud autem, quod movet, prius oportet videri, eique credi: quod fieri non potest, si id, quod visum erit, discerni non poterit a salso. Quo modo a ratem moveri animus ad appetendum Potest, si id, quod videtur, non pedicipitur, aCcommodat una ne naturae sit, an alienum
Itemque, si, quid ossicii sui sit. non occurrit animo, nihil unquam omnino aget, ad nullam rem unquam impelletur, nunquam movebitur. Quod si aliquid aliquando acturus est, necesse est id ei verum, quod occurrit, videri. Quid, quod, si ista vera sunt, ratio omnis tollitur, quasi quaedam dux lumenque vitae7 tamen ne in ista pravitate perstabitis7 Nam quaerendi initium ratio attulit; quae perfecit Virtutem, quum esset ipsa ratio consirmata quaerendo. Quaestio autem est appetitio cognitionis; quaestionisque sinis, inventio. At nemo invenit salsa; nec ea, quae incerta permanent, inventu eSSe Possunt: sed, quum ea, quae quasi involuta suerunt, aperta sunt, tum inventa dicuntur. Sic et initium quaerendi, et exitus
t) Goerenetiva signo interrogandi post Mitae sublato reposuit quid p qtiouai. ar talia seria atina - eui equidem , etilio , allamen me partietita ai
de ineeps bis posita Ossenutit, rescripsiuima ai. ista si mera sunt. -- di i gae, vulgata lectio recte se liabet, eamque restituo. T. Sie ea Misitim maerendι Lege eum alveto nostro, sis ratio et inutiam, ete. Nam vox illa Mee subintelligi.ntra ex superioribus repeti commode potest. Deinde, lihi eruus, malim
52쪽
percipiendi et comprehendendi tenetur. itaque argumenti conclusio, quae est graece A i , ita definitur: Ratio, quae ex rebus perceptis ad id, quod non percipiebatur, adducit. in . Quod si omnia visa eiusmodi essent, qualia isti dicunt, ut ea vel salsa esse possent, neque ea POSSet ulla notio discernere; quo modo quempiam aut conclusisse aliquid, aut invenisse diceremus 2 aut quae esset conclusi argumenti fides 3 Ipsa autem philosophia, quae rationibus progredi debet, quem habebit exitum 2 Sapientiae vero quid futurum est8 quae neque de se ipsa dubitare debet, neque de suis decretis, quae philosophi vocant δόγματα : quorum nullum sine scelere prodi poterit. Quum enim decretum Proditur, lex veri rectique proditur. Quo e vitio et amicitiarum proditiones, et rerum publicarum nasci solent. Non potest igitur dubitari, quin decretum
nullum salsum possit esse; sapientique salis Non Sit, non esse salsum, sed etiam stabile, fixum. ratum esse debeat; quod movere nulla ratio queat. Talia autem neque esse, neque videri possunt eorum ratione, qui illa visa. E quibus omnia decreta sunt nata, negant
quidquam a salsis interesse. Ex hoc illud est natum, quod postulabat Hortensius, ut id ipsum saltem perceptum a sapiente diceretis, nihil posse percipi. Sed Antipatro hoc idem postulanti, quum diceret, ei, qui assirmaret nihil posse percipi, consentaneum esse, unum tamen illud dicere percipi posse, ut alia non
Possent, Carneades acutius resistebui. Nam tantum abesse dicebat, ut id consentaneum esset, ut maxime
53쪽
etiam repugnaret. Qui enim negaret quidquam esse, quod perciperetur, eum nihil excipere. Ita nec sse esse, ne id ipsum quidem, quod eXceptum non esset, comprehendi, et percipi ullo modo posse. Antiochus ad istum locum pressius videbatur accedere. Quoniam enim id habe cent Academici decretum sentitis enim
iam hoc me δογμe dicere) nihil posse percipi. non
debere eos in suo decreto, sicut in ceteris rebus, noctuare, praesertim quum in eo Summa consisteret.
Hanc enim esse regulam totius philosophiae, constiliationem veri, salsi, cogniti, incogniti: quam rationemqtaoniam susciperent, docereque vellent, quae a quovis accipi oporteret, et quae repudiari, certe hoc ipsum, ex quo omne Veri fulsique iudicium esset, percipere eos debuisse. Etenim duo esse haec maxima in philosophia, iudicium veri, et sinem honorum; nec sapientem PoSse eSSe, qui aut cognoscendi esse εinitium ignoret, aut eX tremum eXPetendi, ut, autonde proficiscatur, aut quo Perveniendum Sit, nesciat. Haec aute in habere dubia, neque his ita considero, ut moveri non possint, abhorrere a sapientia plurimum. Hoc igitur modo potius erat ab his postulandum, ut hoc unum saltem, Percipi nihil posse, perceptum esse dicerent. Sed de inconstantia totius illorum sen tentiae , si ulla sententia cuiusquam esse potest nihil approbantis, est. R Ut opinor, dictum satis. X. Sequitur disputatio copiosa illa quidem , sodpaullo abstrusior: habet enim aliquantum a physicis: ut verear, ne maiorem largiar ei, qui Contra dicturus est, libertatem et licentiam. Nam quid eum facturum putem de abditis rebus, et Obscuris, qui lucem eri-
54쪽
lo quasi uvii sicio natura subricata esset primum animal omne; deinde hominem maxime; quae vis esset in sensibus: quemadmodum primo φ visa nos pellerent, deinde appetitio ab his pulsa sequeretur: tum ut sensus ad res percipiendas intenderemus. Mens enim ipsa, tune sensuum 1 onS eSt, atque etiani ipSa Sensus est, naturalem vim habet, quam intendit ad ea . quibus movetur. Itaque alia visa sic arripit, ut his statim utatur; aliqua recondit; e quibus memoria oritur. Cetera autem similitudinibus constituit: ex quibus efficiuntur notitiae verum, quas Graeci tum ευγοιας, tum προληφεις vocant. Eo quum acceSSit ratio se argumentique con- Clusio, rerumque innumerabilium multitudo, tum et Perceptio eorum omnium a PParet, et eadem ratio, persecta his gradibus, ad sapientiam pervenit. Ad rerum igitur scientiam, vitaeque constantiam aptissima quum sit mens hominis , amplectitur maximo cognitionem : et istam κο rata: ιγ, quam , ut dixi, verbum everbo exprimentes, comprehensionem dicemus, quum ipsam per se amat nihil est enim ei veritatis luce dulcius tum etiam propter usum. Quocirca et sensi-hus utitur, et artes efficit, quasi sensus alteros; et usque eo philosophiam ipsum corroborat, ut virtutem essiciat, ex qua re unu Vita omnis optu sit. Ergo
hi, qui negant quidquam Posse comprehendi, haec
est albus: ille et i liti altius est: italius hie albus; ergo ovinis color albus. Daee nix alba: ei haec. et illa ergo nix omnis alba. Ilaee induetio est ex partibus similibus totum quodam modo etinstituetis: quod Euvotu et Stoicis, Latine notis. Vide intil. de Placii. Iv, i . Guietus - constituit, contrusuit.
55쪽
ACADEMICORUM PRIOR vMipsa eripiunt vel Instrumenta, vel ornamenta vitae; vel potius totam 3 vi um evertunt funditus, ipsumque animal orbant animo; ut dissicile sit de temeritate eorum, Perinde ut causa Postulat, dicere. XI. Nec vero satis Constituere possum, quod sit e rum consilium, aut quid velint. Interdum enim quum adhibemus ad eos orationem huiusmodi: Si ea, quae disputentur, vera sint, tum omnia sore incerta: respondenti u Quid ergo istud ad nos 3 Num nostra culpa est y Naturam accum , quae in Profundo veritatem, ut ait Democritus, penitus abstruserit. α Alii autem elegantius, qui etiam queruntur, quod eos in. simulemus omnia incerta dicere; quantumque intersit
inter incertum, et id, quod pereipi non possit, docere conantur, ea quo distinguere. Cum his igitur agamus, qtii haec distinguunt: illos, qui omnia sic incerta diis
cunt, ut, stellarum numeruS Par an impar sit .aquasi desperatos aliquos relinquamus. Volunt enim et hoc quidem vel maxime animadvertebam vos inoia
veri probabile aliquid esse, et quasi veri simile. eaque
so uti regula et in agenda vita, et in quaerendo ac disserendo. Quae istu regula est , si notionem veri et salsi, propterea quod ea non Possunt internosci, nullam habemus Nam, si habemuS, in te Pesse oportet, ut inter rectum et Pravum, Sic inter verum et salsum. Si nihil interest, nulla regula est: nec potest
in profundo quociam meeo d moriam veritatem haeere restatiar. Vide sis et
debatur nesciatiar. quod reeie primu delevit D. via. aliorum etiam codd. NM. auctoritate.
4) Ouaa est ιata regula Lumbinail. cod. Gud. i) Volgo vel Politis etiam lotiam. Is quo Goeteollius politis delendo mei sie legendum putabat: Mel etiam totam .emtini furi Iutis. Mihi eo m-
56쪽
LlBER SECUN Dus, CAP. II 5 iis, cui est visio veri salsique communis, ullum habe o
iudicium. aut ullam omnino veritatis notam. Nam quum dicunt, hoc se unum tollere, ut quidquam Possit ita videri, ut non eodem modo salsum etiam possit videri, cetera uulem concedere: iaciunt pueriliter. Quo eni in omnia iudicantur, sublato, reliqua Se negant tollere; ut, si quis quem oculis privaverit, dicat. ea, quae cerni Possent, non se ei ademisse. Vt enim illa oculis modo cognoscuntur, sic reliqua visis: sed Propria veri, non communi veri et salsi nota. Quamobrem, sive tu probabilem visionem, sive probabilem et quae non impediatur, ut Carneades volebat, sive
aliud quid proseres, quod sequare: ad visum illud ,
de quo agimus, tibi erit revertendum. In eo autem, si erit communitas cum sulso, nullum erit iudicium , quia proprium in communi signo notari non pol est. Sin autem commune nihil erit, habeo, quod volo; id enim quaero , quod ita mihi videatur verum, ut non possit idem falsum videri. Simili in errore versantur, quum vi veritatis coacti, ' perspicua a perceptis volunt distinguere, et conantur Ostendere, esse aliquid perspicui; verum illud quidem impressum in animo atque mente, neque tamen id percipi ac comprehendi posse. Quo enim modo Perspicue dixeris albuinesse aliquid, quurn Possit accidere , ut id , quod nigrum sit, album esse videatur 7 aut quo modo ista aut perspicua dicemus, aut menti impressa subtiliter.
57쪽
quum sit incertum , vere, inanitervo moveaturi Itaneque Color, neque corpus , nec Veritas , nec argu mentum, NEC Sen Sus, neque perspicuum ullum relin
quitur. Ex hoc illud his usu venire solet, ut, quidquid dixerint . a quibusdam interrogentur: Ergo istuc
quidem percipis 8 Sed qui ita interrogant, ab his ir
ridentur. Non enim urgent, ut coarguant, neminem illa de re posse contendere , neque asseverare, Sinen liqua eius rei, quam sibi quisque placere dicit, certa et propria nota. Quod est igitur istuc vestrum probabile2 Nam si, quod cuique occurrit, et primo quasi adspectu probabile videtur, id confirmatur, quid eo
levius 7 Sin ex circumspectione aliqua et accurata consideratione, quod visum sit, id se dicent sequi , tamen exitum non habebunt. Primum quia his visis, inter quae nihil interest, aequaliter omnibus abrogatur fides; deinde, quum dicant posse accidere sapienti, ut, quum omnia secerit, diligentissimeque circumspexerit, exsistat aliquid, quod et veri simile videatur, et absit longissime a vero: quomodo, si magna parte quidem ut solent dicere ad verum ipsum aut quam Proxime accedant, considere sibi poterunt7 Vt enim considunt, notum iis esse debebit insigne veri; quo obscurato et oppresso , quod tandem sibi verum videbuntur nitingere 2 Quid autem tam absurde dici Potest, quam quum ita loquuntur: . Est hoc qui-oxaele, ακριμοῦ Impressa subtiliter animo oportet esse visa . ut sint perapietia , ex illorum sententia. Gua. i Totum hane loeum reetitia ustituit Coerenetiva quem seeuti sumus. nempe: a Mero. Sie naagnam partam quidem stit solent dice, e) ad
uani. considera sui mleriant f ironice dieium t Iia aettieet isti reete sperare poterunt, ut eaerte quoud mugnam
rerum cognoscendarum Partem .....
quam proxime ad vertim aeeedant At quum, hae lectione recepta, Prae eedentia apti logi earere videantur . vulgatum restitui: quamquam scio. Tu otio m dct ahesse ac dieihu omni-hus, et a .itis doctis obitusum. T.)
58쪽
id sequor: sed fieri potest, ut id quod significu tur ,
aut salsum sit, aut nihil sit omnino. D Sed de perceptione hactenus. Si quis enim ea. quae dicta sunt, labe iactare volet, facile , etiam absentibus η nobis, veritas se ipsa defendet. XU. His satis cognitis, quae iam explicata sunt, nunc de assensione atque approbatione, quam Graeci συγκαταθεσιν vocant, pauca dicemus: non quo non latus locus sit; sed paulo ante iacta sunt fundamenta. Nam quum vim , quae esset in sensibus , explicabamus, simul illud aperiebatur, comprehendi multa, et percipi sensibus ; quod fieri sine assensione non potest. Deinde quum inter inanimum et animal hoc
enim agens ne cogitari quidem potest quale sit
aut ei sensus adimendus est, aut ea, quae est in nostra potestate sita , reddenda= assensio. At vero animus quodam modo eripitur his, quos neque sentire, neque assentiri volunt. Vt enim necesse est, Iancem
in libra ponderibus impositis, deprimi; sic animum perspicuis Cedere. Nam, quo modo non potest animal ullum non appetere id, quod accommodatum ad naturam appareat Graeci id οικεῖον appellant); sic non potest obiectam rem perspicuam non approbare. Quamquam , si illa, de quibus disputatum est, Vera sunt, nihil attinet de assensione omnino loqui. Qui enim quid percipit, assentitur statim. Sed haec etiam
hil agit, reete omissum in eodd. Usg. compluribus, et aliquot edd. veit. Itaque eum Coerenetio delevi.
quod nillil agat. eogitari posse non negat.
mentem vetiit legete prodenda.
59쪽
sequuntur: nee memoriam Sine assensione PosseConStare, nec notitias rerum , nec artes ; idque quod maximum est, ut sit aliquid in nostra potestate, in eo, qui rei nulli assentietur, non erit. Vbi igitur virtus, si nihil situm est in ipsis nobis 3 Maxime autem absurdum, vilia in ipsorum esse potestate, neque Peccare quemquam . nisi assensione; hoc idem in virtute non esse, cuius omnis Constantia et si omitas ex his rebus constat, quibuS assensa est, et quas u P probavit : omninoque ante videri aliquid, quam agamur, necesse est, eique, quod visu in sit, assentiri. Quare qui aut visum , aut assensum tollit, is omnem actionem tollit e vita.
XIII. Nunc ea videamus, quae contra ab his di sputari solent. Sed prius Potestis totius corum rationis quasi landamenta cognoscere. Componunt igituo Primum artem quandam de his, quae visa dicimus. eorumque ut vim et genera definiunt: in his, qualo
sit id, quod percipi et comprehendi possit, totidem verbis, quot Stoici. Deinde illa exponunt duo, quae
quasi contineant omnem hanc quaestionem : qua es ita videantur, ut etiam alia * eodem modo videri possint , nec in his quidquam intersit, non posse eorum
alia percipi, alia non percipi; nihil interesse autem, non modo si omni ex parte eiusdem modi sint, sed etiam si discerni non possint. Quibus positis , unius
vulgo a sen ιoliar. In eod. Patis. 4est assentiam tir. quod Ernestitia et Coerenetiva reeepectitit; at ille quidem sic tonstruetidam putavit aen. tentἰam: noeesae a,l Oideri aliqiatu, iantequam agamus, eique quia Miatim sit assemiamur. Goeteiaetius autem agamtia parIter ae a sentiamur a neceste est pandere opinatus est. Λt enim liaee potius sententiae a ru
agamus . primum inueri uti tu, H itida ei qumi Mistim sit vissentiri. id Perspicuum eat ex eo quod aequiitir:
auetoritate eodd. M,s. delevit Davia. eumque secuti Eru. Gourena.
60쪽
argumenti conclusione tota ab his causa comprehenditur. Composita Conclusio sic est: ἀ Eorum ,
quae videntur, alia vera sunt, alia salsa ; et quod salsum est: id percipi non potest: quod autem Verum visum est, id omne late est, ni eiusdem modi salsum etiam possit videri. Et, quae visa sunt eiusmodi, ut in iis nihil intersit, non posse accidere, ut eorum alia percipi po sint, alia non possint. Nullum igitur est visum, quod percipi possit. M Quae autem sumunt , ut concludant id , quod volunt, ex his duo sibi putant concedi: neque enim quisquam repugnat. Ea sunt haec: ta Quae visa salsa sint, ea percipi non Posse; ra et alterum Inter quae visa nihil intersit, ex his non posse alia talia esse, ut percipi possint,
alia ut non possint. M Reliqua vero multa et varia oratione defendunt. Quae sunt item duo; unum , vi Quae eorum videantur. in alia vera esse, alia salsa ; M A alterum , α Omne visum , quod sit a vero , tale esse, quale etiam a satio possit esse. M Haec duo Proposita non Praetervolant, sed ita dilatant, ut non mediocrem curam adhibeant et diligentiam. Dividunt enim in partes, et eas quidem magnas : Primum in sensus; deinde in ea, quae ducuntur a Sensibus , et ab omni consuetudine, quam Obscurari volunt. Tum perveniunt ad eam partem, ut ne ra-
nee tamen ex ea sensum eiam modum
exaeti pere queo. Si allia idem eoo litigat. legant illἱ mee. m. quaa ob aeti rara υolum. Nimirum atatuebant Aeademiei, se usus, resiquaque, quae