장음표시 사용
611쪽
6 6 Tuscus. . Di SPUTATlONVM rael Quae, ipso trunco everso, omnes elidendae sunt. et, si necesse erit, singulis disputationibus; super tenim nobis hoc, cuicuimodi est dotium. Sed ratio
rana omnium est aegritudinum, plura nomina. Nam et invidere, aegritudinis est, et aemulari, et obtrecta rh, et misereri, angi, lugere, moerere . verumna
assici, lamentari, sollicitari , dolere, in molestia esse, amictari, desperare. Haec omnia definiunt Stoici: caque verba, quae dixi, Singularum rerum sunt. non, ut videntur, easdem res significant, sed aliquid disserunt: quod alio loco fortasse tractabimus. Hae sunt illae fibr e stirpium , quas initio dixi, Persequendae , et omnes elidendae . ne ulla umquam possito xsistere. Magnum opus et dissicite: quis negat 3 Quid
id se effecturam , philosophia profitetur. Nos modo
Curationem eius recipiamus. Verum quidem haec hactenus; cetera , quotiescumque voletis, et hoc loco , et ullis, parata vobis erunt.
8 codd. nonnulli . Vulgo eligendae. quod defendit Bumann. α Seil. quamquam hoe otium mihi me reipublieae ealamitates est patium. E. P. 3 In ed. vet. ap. Buherium nranidem eae ar tim. 31ss. Leid. qtiounon idem arduum viilgo id effecturum. Pronomenae addidit o M s. Da isitis, quem eum Molito aequor.
612쪽
DE RELIQUIS ANIMI PERTURBATIONIBUS.
Quum multis locis nostrorum hominum ingenia
virtutesque, Brute, soleo mirari, tum maxime his in studiis , 3 quae sero admodum expetita , in hanc civi-
urbis ortu, regiis institutis, partim etiam legibus, auspicia, caerimoniae , comitia , provocationes, 4 patrum consilium , equitum peditumque descriptio, tota res militaris, divinitus esset constituta ; tum progressio admirabilis incredibilisque cursus ad omnem excellentiam iactus est, dominatu regio P publica liberata. Nec vero hic locus est, ut de moribus institutisqtie maioriam . et disciplina a C temperatione civitatis loquamur. Aliis haec Iocis satis accu-Tate a nobis dicta sunt, maximeque in iis sex libris, quos de re Publica scripsimus. Hoc autem loco con-
i) Davia. Woll. in his studiis. αγ Nihil opus quod Frnesilo in
mentem venit eorrigere transieriant. Nam transiti erunt refertur ad novi atrorum homincim.
3) Summo lore Dahisitis repudiatvraitii conieeturam prensationes ἰqui frustra putauerat suu regibus non fuisse pr-ceia ιonea ad PUPulum.
613쪽
TusCvL. DISPUTATIONUM sideranti mihi studia doctrinae, multa sane occurrunt, cur ea quoque arcessita aliunde, neque soluin expetita, sed etiam conservata et Culta videantur.
Erat enim illis paene in conspectu praestanti sapientia et nobilitate Pythagoras. qui suit in Italia temporibus iisdem , quibus L. Brutus patriam liberavit, Praeclarus auctor nobilitatis tuae. Pythagorae autem doctrina quum longe lateque flueret, permanavisse mihi videtur in hanc civitatem; idque quum coniectura probabile est, tum quibusdam etiam vestigiis indicatur. Quis enim est, qui putet, quum floreret in Italia ' Graecia potentissimis et maximis urbibus, ea, quae magna dicta est, in hisque primum ipsius Pythagorae, deinde postea Pythagoreorum tantum
momen esset, nostrorum hominum ad eorum doctissimas voces aures clausas suisse 2 Quin etiam arbitror, propter Pythagoreorum admirationem , Numam quoque regem , Pythagoreum a posterioribus existimatum. Nam quum Pythagorae disciplinam et instituta cognoscerent, regisque eius aequitatem et Sapientiam a maioribus suis accepissent, aetates autem et tempora ignorarent Propter Vetustatem , eum, qui sapientia excelleret, Pythagorae auditorem suisse crediderunt. II. Et de coniectura quidem hactenus. Vestigia autem Pythagoreorum quamquam multa colligi pos- Sunt, Paucis tamen utemur, quoniam non id agitur hoc tempore. Nam quum carminibus soliti illi esse dicantur et Praecepta quaedam Occultius tradere , ct mentes suas a cogitationum intentione cantu fidibusque ad tranquillitatem traducere , gravissimus
auctor in originibus dixit Cato, morem apud maio-
ι Frualla Eraestio auspeetum fuit in Italia.
614쪽
res hunc epularum fuisse, ut deinceps , qui accubarent , Canerent ad tibiam clarorum virorum laudes atque virtutes. Ex quo perspicuum est, et cantustum fuisse rescriptos vogum Sonis, et Carmina. Quamquam id quidem etiam III tabulae declarant, condi iam tum solitum esse carmen; quod ne liceret fieri ad alterius iniuriam, lege, sanxerunt. Nec vero illud non eruditorum temporum argumentum est,
quod et deorum pulvinaribus, et epulis magistraluum fides praecinunt: quod proprium eius suit, de qua loquor, disciplinae. Mihi quidem etiam Appii Caeci carmen, quod valde Panaetius laudat epistola quadam, quae est ad Q. Tuberonem, Py-
stitutis ductas ab illis: quae Praetereo, ne ea, quae peperisse Φ ipsi putamur, aliunde didicisse videamur. Sed , ut ad propositum redeat oratio : quam brevi
tempore, quot et quanti poetae, qui autem oratores exstiterunt 2 facile ut appareat, nostros omnia Consequi potuisse, simul ut velle coepissent. Sed de ceteris studiis alio loco et clicemus, si usus suerit, et saepe diximus.
III. Sapientiae studium vetus id quidem in nostris:
ε) I. F. Crono . . ad Liv. Vll. 2. corrigendum eenset deseriptos. Pihil dieii Cieero. tinde existimaripoasit. suisse tum Romanis perspeetam artem deseri hendi eeriis notis nodos musicos: qua sine poterante nere. Multa hie per eon ieeturam eritiei; nihil in quo possimus aequie-aeere. Iuelinat animus , ut eredam, Ciceronem aeripsissee Cianitis eum issa praeserie la υ iam sonia. Quo nihil a ignis lue. nisi Romanos non Prorsus suisse musicae allis impetitos. BτAR. . - Sensus hie Can- tuum illorum certos inodos essa factos signiaque expresso , quod n
615쪽
sed tamen, ante Laelii aetatem et Scipionis. Donreperio , quos appellave possim nominatim. Quibus adolescentibus, Stoicum Diogenem et Academicum Carneadem video ad senatum ab Atheniensibus inissos esse legatos: qui quum rei publicae nullam unquam
partem attigissent, essetque eorum alter Cyreneus, alter Babylonius . nunquam profecto scholis essent excitati, neque ad illud munus electi . nisi in quibusdam principibus , temporibus illis, suissent studia doctrinae. Qui quum cetera Ilieris mandarent, alii ius civile , alii orationes suas, alii monumenta maiorum ;L,inc amplissimam omniurn artium bene vivendi disciplinam vita magis, quam lite Pis Persecuti sunt.
Itaque illius verae elegantisque philosophiae, quae ducta a Socrate in Peripateticis adhuc Permansit, et idem alio modo dicentibus Stoicis, quum Academici
Eorum controversias disceptarent . nulla sero sunt, aut pauca admodum Iatina monumenta, Sive propter magnitudinem rerum occupationemque hominum ,
sive etiam, quod imperitis ea probari posse non arbitrabantur : quum interim, illis silentibus, C. Amasiti ius exstitit dicens ; cuius libris oditis commota mill litudo contulit se ad eamdem potissimum disciplinam , sive quod erat cognitu perfacilis, sive quod invitabantur illecebris blandae 4 voluptatis , sive eliam, quia nihil prolatum erat melius, illud, quod erat,
lene hant. Post Amasinium aulem multi eiusdem aemuli rationis multa quum scripsissent, Italiam tolam occupaverunt: quodque ma Ximum argumentum est,
616쪽
non dici illa 4ubliliter, quod et facile ediscantur, et ab indoctis pcobentur, id illi sirmamentum esse disciplinae Putant. IV. Sed defendat quod quisque sentit; sunt enim iudicia libera: nos institutum tenebimus, nulliusque unitis disciplinae legibus adstricti, quibus in phi Iosophia necessario pareamus, quid sit in quaque re maxime probabile , semper requiremus; quod quum saepe alias, tum nuper in Tusculano studiose egimus. Itaque expositis tridui disputationibus, quartus dies hoc libro concluditur. Vt enim in inferiorem ambulptionem descendimus, quod feceramus idem superioribus diebus , acta res est Sic. M. Dicat, si quis vult, qua de re disputari velit. A. Non mihis videtur omni animi perturbatione posse sapiens vacare. M. Aegritudine quidem hesterna dispulation videbatur, nisi sorte temporis causa nobis δassentiebare. A. Minime vero; nam mihi egregie probata est oratio tua. M. Non igitur existimas cadere in sapientem aegritudinem A. Prorsus non arbitror. M. Atqui , si ista perturbaro animum stipientis non potest, nulla poterit. Quid enim Τ metusne conturbet
At earum rerum est absentium metus, quarum praesentium est aegritudo; sublata igitur aegritudine, sublatus est , metus. Restant duae perturbationes, Iaolitia gestiens, et libido: quae si non cadent in sapientem, semper mens erit tranquilla sapientis. A. Sic prorsus intelligo. M. Vtrum igitur mavis 2 statimne nos Vela sacere, an quasi e portu egredientes paullulum remigare A. Quidnam est istud 7 non enim intelligo.
617쪽
V. M. Quia Chrysippus et Stoici, quum do animi
perturbationibus disputant, magnam partem in his partiendis et desiniendis occupati sunt: illa eorum
Perexigua Oratio est, qua medeantur unimis, ne Ceos turbulentos esse patiantur. Peripatetici autem
ad placandos animos multa afferunt: spinas partiendi et definiendi praetermittunt. Quaerebam igitur ,
utrum panderem vela orationis Stati in , an eam ante
paullulum dialecticorum remis propellerem. A. Isto modo,vero: erit enim hoc totum, quod quaero, Ex utroque persectius. M. Est id quidem rectius: sed post requires, si quid fuerit obscurius. A. Faciam quidem. Tu tamen , ut soles, dices ista ipsa obscura planius , quam dicuntur a Graecis. M. Enitar equidem : sed intento opus est animo, ne omnia di Iahantur si unum aliquod effugerit. Quoniam quae Graeci ποχθη vocant, nobis perturbationes appellari magis placet, quam morbos; in his explicandis veterem illam equidem Pythagorae primum, deinde Platonis descriptionem sequar; qui animum in duas partes dividunt; alteram rationis participem iaciunt, alteram experiem. In participe rationis ponunt tranquillitatem. id est, Placidam quietamque constantiam. in illa altera motus turbidos tum irae , tum cupiditatis . contrarios inimicosque rationi. Sit igitur hie fons. Vtamur tamen, in his perturbationibus describendis , Stoicorum desinitionibus, et partitionibus: qui mihi videntur in hac quaestione versari acutis
I. Est igitur Zenonis haec definitio, ut pertuP-
si Buherius in Ma. reperit addi- tamen glossator aliquis e superioribu tum Melut egredientes a portu, quini repetiit. α) Elneatius toni. elvibandiar.
618쪽
batio sit, quod πάθος illo dicit, aversa a recta ratione, Contra naturam, animi commotio. Quidam breqvius, perturbationem esse appetitum vehe inentiorem; sed vehementiorem eum volunt esse, qui longius discesserit a naturae constantia. Partes autem perturbationum volunt ex duobus opinatis bonis nasci, et ex duobus opinatis malis; ita esse quatuor. Ex bonis libidinem et laetitiam 2 ut sit laetitia , praesentium bonorum; libido , suturorum. Ex malis metum et aegritudinem nasci censent; metum, suturis; aegritudinem, praesentibus. Quae enim venientia metuuntur, eadem assciunt aegritudine instantia. Laetitia autem et libido in honorum opinione versantur,
quum libido ad id , quod videtur bonum, illecta 3 et inflammata rapiatur; laetitia, ut adepta iam aliquid
concupitum, efferatur et gestiat. Natura enim omnes ea , quae bona videntur, sequuntur, fugiuntque Contraria. Quamobrem simul obiecta species cuiuspiam
est, quod bonum videatur, ad id adipiscendum impellit ipsa natura. Id quum constanter prudenterqNe sit, eiusmodi appetitionem Stoici βουλασιν appellant, nos appellamus voluntatem. Eam illi putant in solo
Esse sapiente, quam sic definiunt. Voluntas est, qua oquid cum ratione desiderat. Quae autem, ratione adversa , λ incitata est vehementius, ea libido est, volcupiditas es enata; quae in omnibus stultis invenitur. Itemque, quum ita movemur, ut in bono simus
aliquo , dupliciter id contingit. Nam quum ratione
animus movetur placide atque constanter, tum illud gaudium dicitur: quum autem inanite P et effuse animus exsultat, tum illa laetitia gestiens, vel nimia dici potest; quam ita definiunt, sine ratione animi
619쪽
TVSCVL. DISPUTATIONvMelationem. Quoniamque, ut bona natura a P petimus. sic ii malis natura declinamus: quae declinatio quia in ratione fiet, cautio appelletur, eaque . intelligatur in
solo esse sapiente; quae autem sine ratione, et cum exanimatione humili atque fracta, nominetur metus. Est igitur motus, ratione adversu. Cautio. Praesentis
autem mali, sapientis allectio, nulla est. Stulta , autemnegritudo est ea , qua assiciuntur in malis opinatis, animosque demittunt et contrahunt. rationi non obtemperantes. Itaque haec prima definitio est, ut a
gritudo sit animi, nil versante Palicane, Contra stilo. Si equatuor Pereuntiationes Sunt, tres ConStantiao, quoniam aegPitudini nulla constantia opponitur. VII. Sed omnes perturbationes tuaicio censent fieri et opinione. Itaque eas definiunt pressius, ut intelligatur non modo quam vitiosae, sed etiam quam in nostra sint potestate. Est igitur aegritudo, opinio recens mali praesentis, in quo demitti Contrahique animo a rectum esse videatur; laetitia, opinio P cens boni praesentis , in quo efferri ructum esse videatur; metus, opinio impondentis mali. quod into Ierabile esse videatur; libido, opinio venturi boni.
quod sit ex usu iam praesens esse atque adesse. Sed quae iudicia, quasque opiniones perturbationiam ess dixi, non in eis perturbationes soluin positas osse dicunt, verum illa etiam , ' quae essiciuntur pertrac-bationibus, ut aegritudo quasi mo imum aliquem doloris esticiat; metus, recessum quemdam animi et su-gam ; laetitia profusam hilaritatem; libido cirrcnatam
aluiti. In eodd. Mas. non nullis stulta, perturbationi hus gignumui ; ita otquod molsisa recepit. morsus doloris, quem laeti aegritudo. sa Peateius malehat animos. stetit ipsa aegritudo ex opiniolae Oi ia- 3ὶ Dauis. malebat Meriam in alia tui; teee us animi et fugi, quam facit etiam. - Dieit Cicero ex his opinio. metus, stetit in eius ipse, oriatur exuibus labi non solum pertumbalioues opiuione, et ita de tuli suis. ED. I
620쪽
nppetentiam. Opinationem nutem, quam in omnes desinitiones superiores inclusimus, volunt esse inibocillam assensionem. VIII. Sed singulis perturbationibus partes eiusdem generis plures subiiciuntur : ut aegritu iuni, invidentia utendum est enim, docendi causa, vel ho minus risitato; quoniam invidia non in eo, qui invidet, solum dicitur, sed etiam in eo, cui invidetur aemu latio, obtrectatio, misericordia, angor, luctus, moeror, aerumna, dolor, lumentatio, sollicitudo, molestia, amictatio, desperatio, et si quae sunt de genere eodem. Sub metui autem subiecta sunt pigritia. Pudor, terror, timor , Pavor, exanimatio . contra Phatio,
tio, et similia. Libidini ira , exeandescentia , odium , inimicitia, discordia, indigentia, desiderium, et cetera eiusmodi. Haec autem definiunt hoe modo. Inuidentiam esso dicunt aegritudinem susceptam propte P alierius res
secundas, quae nihil noceant invidenti. Nam si quis doleat eius rebus secundis, a quo ipse laedatur, non recte dicitur invidere; ut si IIectori Agamemno. Qui autem, cui altorius commoda nihil noceant. in moneum doleat his seni, is invidet profecto. Aenudario autem dupliciter illa qui dein dicitur, ut et in laude . et in vitio nomen hoc sit. Nam et imitatio virtutis ne-mulatio dicitur; sed ca nihil hoc loco utimur; est. enim laudis : et est nemulatio aegritudo, si eo , quod concupierit, alius potiatur, ipse careat. Obtrectatio autem est ea, quam intelligi Zelotypiam volo, aegritudo ex eo, quod alter quoque Potiatur eo, quod