장음표시 사용
621쪽
ipse concupiverit. Misericordia est aegritudo ex miseria alterius , iniuria laborantis e nemo enim parricidae , aut proditoris supplicio misericordia commovetur. Angor, aegritudo premens. Luctus aegritudo ex eius, qui carus fuerit, interitu acerbo. Moeror, aegoitudo flebilis. Aerumna , aegritudo laboriosa. Dolor, aegritudo crucians. Lamentatio, aegritudo eum eiulatu. Sollicitudo, aegritudQ cum cogitatione Molestia, aegritudo permanens. Affflictatio, aegritudo cum vexatione Corporis. De enutio, aegritudo sine ulla rerum exspectatione meliorum. Quae autem subiecta sunt sub metu, ea sic definiunt: Pigritiam, metum consequentis laboris. Pudorem ' terrorum,
bor, terrorem pallor et tremor et dentium crepitus consequatur; TIn rem, metum mali appropinquantis ; Pauorem, metum mentem IOCO moventem; ex
Pudorem et terrorem. Vulgo desunt duae primae voeulae . qua vietito doctissimos Benileios addendas eensuit, ut doeent aequentia.
esse pudoris desinitionem. - PM Moram. Forsan e Stoieorum destitistione Λίσχυvn , Οεος ἀδεξιας suppleri posset, a me tim ingloriae a. i ψε infamiae; sorsan vero exeidit adieetivum, quod ver imilius est, quia aequitur vi ex quo fit. . NEiu.
Ille induetus Paul. Manutius, Cieeronti desinitionem reusebat impe sectam ἔ quamobrem supplevit uexcogitatione inusitatae rei . . Absque causa. ut opinor. sontiea ἔ quum Graeeorum ορψμοι terroris exprimant Originem ; at Tullii desinitio, emetiamsoltim respieit; nam eonetissio illa, eotiaequens est trin/υἡθους φαυτα Hac. Nitatis aliam necessaria viAettie I. G. Graevii eonieetura, qui ad Ome. lib. I. cap. 36. rescribebat metam men em eonem ieratem. Non enim metalemaolum, sed et eorpua concutit . ut exaeqq. palei. Davis.
labat ex emitatione antis ι latrae rei. Craevius autem ad lib. I. de Osse. e. 36. legendum eensebat metum men lem concutientem.
622쪽
Tum pavor svientiam omnem mi exanimato e eviorale et
animationem, metum subsequentem, et quaSi CO- mitem pavoris; Conturmalionem, metum Excutiente in cogitata; Formidincm , metum Ρermanentem. IX. Voluptatis autem partes hoc modo describunt, ut Malivolentia sit voluptas ex malo alterius siue mo. Iumento suo; Delcctatio, Voluptas suavitute auditus animum deleniens. Et, qualis est haec aurium, tales sunt oculorum , et tactionum , et Odorationum , ut saporum : quae sunt omnes unius generis, ad persundendum animum tamquam illique tactae voluptates. Iactatio, est voluptas gestiens, et se est erens insolentius. Quae autem libidini subiecta sunt, ea sic: definiuntur, 3 ut Ira sit libido poeniendi cius, qui videatu laesisse iniuria; Excandescentia autem , sit ira nascens, et modo e Si Stens, quae Θ ηιωσις' graeco νdici tuc; odium, ira inveterata; Inimicitia, ira ulciscendi tempus observans; Discordia, ira acerbior, intimo corde concepta; Indigentia, libido inexple bilis ; Desiderium, libido eius. qui nondum adsit. videndi. Distinguunt et tu in illud, ut sit libido carum rerum, , quae dicuntur de quodain, aut quibusdam: quae κατηγορηα χτα dialectici appellant; ut habere divilias, capere honores; iudi gentia, rerum ipsarum est,
i) vulgo omnem mihi ex animae evioriae. Et sie Nonius Nareellus
F. exρ Iorare. Davi ius metro etinis v militii ius mihi omnem ex animo
3) Vol sua dedit θυμος. έ Vulgo inepte intimn odio et
623쪽
TVSCVL. DISPUTATIONUMDt honorum, ut pecuniae. Omnium autem perturbationum fontem esse dicunt intemPerantiam e quae est
a praescriptione rationis, ut nullo modo appetitiones unimi nec regi, nec contineri queant. Quemadmodum igitur temperantia sedat appetitiones, et eficit, ut eae rectae rationi pareant, Conservatque Considerata iudicia mentis; sic huic inimica intemperantia, omnem animi statum inflammat, conturbat, incitat. Itaque et aegritudines, et metus, et reliquae perturbationes omnes gignuntur ex ea. X. Quemadmodum quum sanguis Corruptus qSt, aut pituita redundat, aut bilis, in Corpore morbi aegrotationesque nascuntur; si a pravarum opinionum conturbatio. et ipsarum inter se repugnantia, sanitate spoliat animum morbisque Perturbat. Ex perturbationibus autem primum morbi conficiuntur , quae vocant illi νο ματα, eaque, quae sunt eis morbis Con-t varia; quae habent ad res certas vitiosam offensionem atque fastidium: deinde negrotationes, quae aΡ- pellantur a Stoicis αρρωστηματα, hisque item oppositae conicariae offensiones. Hoe loco nimium operae Consumitur a Stoicis, maxime a Chrysippo, dum morbis Corporum Comparatur morborum animi similitudo. Qua oratione praetermissa Ininime necessaria, Ea . quae rem Continent, Pertractemus. Intelligatur igitur, perturbationem. iactantibus se opinionibus inconstanter et turbide, in motu esse semper: λ quia in
i verba el vi recta rationa Ben-llema aptiria esse existimabat.
624쪽
nutem hie se dvor concitatioque animi inveteraverit. et tamquam in venis medullisque insederit, tum exsistit et morbus, et aegrotatio. et Ossensiones eae, quae sunt eis morbis ueg Potationibusque contrariae. XI. Haec, quae dico, cogitatione inter se disserunt; re quidem copulata Sunt; eaque ' Oriuntur ex libidino et laetitia. Nam quum est concupita Pecuuiu, nec adhibita Continuo ratio, quasi quaedam Socra-
munat in venas, et in hae Pet in visceribus illud malum, ExsiStitque morbus et aegrotatio; quae evelli inveterata non possunt; ' eique morbo nomen est auaritia. Similiterque ceteri morbi . ut gloriae cui
litas, ut mulierosit ut ita appellem eam, qUaugraece seu γεια dicitur , cete Dique similiter morbi
'aegrotationesque nascuntur. Quae autem sunt his contraria, ea nasci putantur u metu; ut odium mulierum, quale in W-rυνω Attilii si est; ut in hominum unioensum genus, quod accepimus de Timone, quim coρωπος uppellatur; ut inhovitalitas est. Quae
omnes aegrotationes animi ex quodam metu nascuntur earum rerum, quas fugiunt et oderunt. Dosiniunt autem animi ae Otiationem, opinationem vehementem de re non expetenda , tamquam valde expetenda sit, Τ inhaerentem et penitus insitam. Quod autem nascitur ex offensione, ita definiunt, Opinionem vehementem de re non sugienda, inhaerentem et penitus
γ) Erneglius delevit sit . ut instaro,i Malue expetendia.
625쪽
insitam, tamquam fugienda. Haec autem opinatio est iudicatio 3 se scire, quod nesciat. Aegrotationi autem talia quaedam subiecta sunt, avaritia, α-itio, mulierositas, Pervicacia, ligurritio, Minolentici, cupedia, et si qua similia. Est autem avaritia , opinatio vehemens de pecunia, quasi valde expetenda sit, inhaerens, et penitus insita. Similisque est eiusdem generis definitio reliquarum. Ossensionum autem definitiones sunt eiusmodi, ut inh Pitalitas sit opinio vehemens, valde fugiendum esse hospitem, eaque inhaerens, et
penitus insitu. Similiterque definitur et mulierum odium, ut Hippolyti; et, ut Timonis, generis hu
XII. Atque ut ad valitudinis similitudinem veniamus , eaque collatione utamur aliquando, sed par- Cius, quam solent Stoici: ut sunt alii ad alios morbos procliviores itaque dicimus gravedinosos quosdam, quosda in torminosos, non quia iam Sint, Sed quia fampe sint ; sic alii λ ad metum, alii ad aliam perturbationem; ex quo in ullis auxietas, unde anxii; in aliis iracundia dicitur, ' quae ab ira differt: estque aliud
iracundum esse , aliud iratum ; ut differt anxietas ab angore. Neque enim Omnes anxii, qui anguntur aliquando, nec qui unxii, SemΡer anguntur: ut inter ebrietatem, et ebriositatem interest; nliudque est amatorem esse, aliud amantem. Atquo haec aliorum ad alios morbos proclivitas late putet: nam pertinet ad omnes perturbationes. In multis etiam vitiis apparet , sed nomen res non habet. Ergo et invidi, et
malivoli, et lividi, et timidi, et misericordes, quia
626쪽
proclives ad eas perturbationes, non quia semperferuntur. Haec igitur proclivitas ad suum quodque
dum ea intelligatur ad aegrotandum proclivitas. Sed haec in bonis Debus, quod alii ad alia hona sunt aptiores , facilitas nominetur, in malis Procliuitas , ut significet Iapsionem: in neutris habeat superius
XIII. Quo modo autem in corpore est morbus, eStaegrotatio et vitium; sic in animo. Montium appellant
totius corporis Corruptionem. Aegrotationem morbum cum imbecillitate ; oitium, quum partes corpori S inter se dissident: ex quo pravitas membrorum, distortio , deformitas. Itaque illa duo, morbus et ac-grotatio , ex totius valitudinis Corporis' conquassatione et pei turbatione gignuntur; vitium autem, integra valitudine, ipsum ex se cernitur. Sed in animo
tantummodo cogitatione possumus morbum ab negrotatione seiungere. Vitiositas autem est habitus , aut assectio in tota vita inconstans et a se ipsa dissentiens. Ita fit ut, in altera, corruptione opinionum morbus cssiciatu P et aegrotatio; in altera in Onstantia et re
In notitris habent siveritis nomen)
In hotiis. inquit, rebus. ei holae iis,aMelio , si vo, tit vulgo et in scholis Io si untiar, dispositio . quae saeit, ut alii ad alia bona ea pexsenda , atque .sseienda sint aptiores. Domin tuefellitas. In rishus maliΑ , et a laudes que ab honestate seiunetis eiusmodi asseelio ae dispo illo nominetur Proinctioitas i quod uomen videtur eo ipso crinvenire mel in s. quia proeli οἱ tua signiseationem habet non rem inma lapsione; et qui aptior est ad main.
pronus est ad laheniluin et preenn-dum. In iis stilem relin . qnne neri trae sunt, neque horiae, neque ma
lae. Red m diae; atq te. tit Sloto aiunt. indisserentea, di positio illa. qna si hi qnispiam ad ali itin ex illi,
sit aptior, quam ad alia. haheat vi iamen quod prius positum est, et nominetur Deilitas. ANDI.
3 Corporis unei inelusit Een si tu . Sed opponitui deinde in rinimo.
627쪽
6A. TVSCVL. DISPUTATlONVM Pugnantia; non eni in omne vitium paries habet dissentientes, ut eorum . qui non longe a sapientia absunt as Ioctio est illa quidem discrepans sibi ipsa . dum est insipiens, sed non distorta. nec prava. Mo Phinutem. et aegPotationes partes sunt vitiositatis; sed perturbationes, sintne eiusdem Partes, quaestio est. Vitia enim, allectiones sunt mn Dentes; perturbationes nutem, moventes, ut non Possint a flectionum manen
Betilleius eorrieehat non enim omne Mititim pares suber dissidentias ut alii resertitit, dissensiones . Bu-
helio lotus locus ita videbtilur con- xliiii etidus t Ilia si is in cillosis . eor νυ ione opinionum morbus cfeia tiret aegrotatio; in villero, inconstantia et reptignantia. Aeli perturiationes sinitia eitiauem mytes, quaestio est. Non enim omne Militim P ιι lea haberdissentientes. Va eorum qui non longe M sapientia abstine. Uritio est illia quidem Miserepans ιιιι imia, dum est insipiens, sed non distortia, nee PraMa. Vialia enim viseeliones a tint manentesi
- Εt i deere vetam nihil hie inevitiappouerer quia tamen me olim ..d horanda huius libii Gallica tutoris prelatione Occupatiam. loeus hie diuiti ullumque exeicuit, non di, hii cibo communieare eum ieeioribus quod , Omnem per lentanti exitum . ita tueri. tem deuique venerat. Primum igitur morae . vocem partes, quae in haedix pii tutione occurrit saepius, inlelligendam esse, ut solent dialecit ei, de parti hos subieeii via , quae diei. tur a De et ea. et eontinentur Atthgetiere.
quod dividunt. Iam sententiam ipsam integram, ex brevitate obseuravi, fusius explico.
Gemitiam, qnam dixi, et Aesinit,
pravam ori imi allectionem parit Opi. Diotium cori optio. in altera essteit nati rhum et uegrotationem. in altera ineonstant irim, repupi,anliamque et iudiciorum . et appetitionum. Ilarum allerti ira, hoc est . vel in eoos latilia vel repugnantia sussicit, ut in civiciaci ait vitium. Si eut enim in eorpore riti nosse vitii in dicatur, necesse non est, ut partes si ut inter se dissentitus e ; salis est si male eo haereant etiamsi tinius formae ae speciei sint omnes: sie in animo. non tantiam
tibi itidi ela appetitionesque a ratione diasissent, vitium est; sed etiam ista de eat illi4 iti bono firmitas ei eon similia. Porro quod in eo ustantia.
sola et se iuncin a te pristiantia. vitium conii uetit, apparet in ii, hominibus, qui iaciti longe a aapientia abstini, hoe est , a persectione vir in totis . et viii Ortim vacui tale. Quamvis enim non longe absint, quamdiu tam mi aliquid ita eis remanet stulit tiae, in vilio xutit. Noti quod animi assectionem habeant prautim aut distortam . sed quod in hono parum e lista talem. Caeterii in dubitati ii ou potest . quin, qui appellatitur itati nimis morbi . sitii speetes vitiosis alis. At quae lio est, au spectes limus
628쪽
naturam corporis similitudo, sic in bonis. Sunt eni in in corpore praecipua, pulchritudo , vires, valitudo , firmitas, velocitas; sunt item in animo. Vt enim corporis temperatio, quum ea congruunt inter se, equibus constamus , sanitas; sic animi dicitur, quuin eius iudicia opinionesque concordant, eaque animi est virtus; quam alii ipsam temperantiam dicunt esse, alii oblemperantem temperantiae praeceptis , et eam subsequentem, nec habentem ullam speciem suam: sed sive hoc, sive illud sit, in solo esse sapiente. Est autem quaedam animi sanitas, quae in insipientem
etiam cadat, quum curatione medicorum turbatio mentis aufertur. Et, ut corporis est quaedam a Plafigura membrorum , cum coloris quadam Suavitate; ea quae dicitur pulchritudo : sic ita animo, opinionum iudiciorumque aequabilitas et constantia , cum firmitate quadam e stabilitate victutem subsequens , aut virtutis vim ipsam continens, pulchritudo vocatur. Itemque viribus corporis et nervis et efficacitati similes similibus quoque verbis animi vires nominantur. Velocitas autem corporis , celeritas appellatiar : quae eadem ingenii etiam laus habetur propter animi multarum rerum brevi tempore percu PSionem.
sint eae, quae a Dpellantur perivr-haiioties. Cui quidem quaestioni , icte pondendum videto e. ut negem uaperturbationes esse partes, stirinas . ti ut species vitiosi talis . et sub viiii petiere eoni tueri. Nam speetes hahere debet quidquid generi eouuetiit: nitu vittis est aliquid, quod Dola est in perturbationi a. Siquide vi, li-eet utraque, et vitia et perturhalioues. sint assectiones animi pravae,
lamen vilia sunt alseeliones mae ii tes; perturbationes vero non auratulleetiones eivis modi mauentes , sed m ὐenres et tempor.des; quocirca Nou sti ut intra eandem spEciem.
Id. vi sullor. uoluit Cieeeo. Nihil miriam . si liaec spineta . tu quiliis axe Si olei obieetabatii, levi reduiransiliit. OLrv. i) Davis. ex aliquot e d. et dd. vett. addidit et gubernatione; pro quo alii Mss. habetit et peritis ia
batione. Lambinus ecitii. ri purga tione. Bruttis et pertractatione.
α) Sie Woll. Vulgo abest quoque. In MM. neg. et Leid. eat simili s-que
629쪽
TVSCVI.. Dis ΡVT4Tlo v MXIV. Illuit animorum corporumque dissimile, quod animi valentes morbo tentari possunt, ut CDP-pOra possunt; sed corporum offensiones sine culpauccidere posSunt, animorum non item: quo ruinomnes morbi et perturbationes ex aspernatione rationis eveniunt. Itaque in hominibus solum exsistunt. Nam bestiae simile quiddam saciunt, sed inporturbationes non incidunt. Inter acutos autem , et inter hebetes interest, quod ingeniosi. ut aes co- Pinthium in aeruginem, sic illi in morbum et incidunt tardius, et recreantur ocyus; hebetes non item. Nec vero in omnem morbum ac perturbationem animus ingeniosi cadit; non enim in ulla in else vatam Et immanem; quaedam autem humanitatis quoque habent primam speciem, ut misericordia, aegritudo, metus. Aegrotationes autem morbi quo animorum dissicilius evelli posse putantur, quam summa illa vitia, quae virtutibus sunt contraria. Morbis enim manentibus vitia sublata esse possunt, qui non tam celeriter sanantur, quam illa tolluntur. Hubes ea, quae de peota Phationibus enucleate
disputant Stoici, quae logica appellant, quia disse
runtur subtilius. Ex quibus quoniam tamquam e Scruposis, cotibus enavigavit oratio, reliquae disputationis cursum teneamus: modo satis illa dilucido diaerimus, pro rerum obscuritate. A. Prorsus satis:
ν) Ila verissima eorrexit sentie; vavulgatum quod animi Matin ea mox
tentari non poseunt, e mora mssunt.
Vulgo non enim mtilia serota elimmanis.
3 neete hoe es emendatione LMnhini, eodieis etiam Eliens. 2.
e limonio constemata reeeperunt D uis. et wols. vulgo mater a blaeta esse non mastini Mia non tam ete.
rectione ediderunt Davis. Wol . vulso rerumlosia. Ernestius aliquando legendum putabat aeo Id. ιιι vi est iu Oiat. in Caecil. e. D.
630쪽
sed si qua diligentius erunt cognoscenda, quaeremus alias: nunn vela, quae modo dicebas, exspectamus
XV. M. Quando et aliis locis de virtute diximus, et saepe dicendum erit pleraeque enim quaestio
nes, quae ad vitam moresque pertinent, a virtutis sente durantur quando igituc virtus est assectio animi constans conveniensque, laudabiles essiiciens eos, in quibus est, et ipsa per se, sua Sponte, Se Pa rata etiam utilitate, laudabilis; ex ea proficiscuntur honestae voluntates , sententiae, actiones, Dinnisque recta ratio: quamquam ipsa virtus breviSsime recta ratio dici potest. Huius igituo virtutis contraria est vitiositas sic enim malo, quam mulitiam appellare eam, quam Graeci κακων appellant; nam malitia certi cuiusdam vitii nomen est, vitiositas, omnium ;ex qua Concitantur λ perturbationes, quae sunt, ut paullo ante diximus, turbidi animorum Concitati quo motus, aversi a ratione, et inimicissimi mentis vitaeque tranquillae . Important otii in negritudines anxias atque acerbas, animosque a siligunt et debilitant me
tu ; iidem inflammant appetitione nimia; quam tum cupiditatem, tum libidinem dicimus, impotentiam
quamdam animi, a temperantia et moderatione plu-
vimum dissidentem. Quae si quando adepta crit id, quod ei suevit concupitum, tum effertur alacritate, ut nihil constet, quod agat:) ut ille, qui uolnyta-