장음표시 사용
651쪽
me amoris magι , quam honoris semauisti gratia. ε
Quid ergo hic amor Medeae quanta miseriarum excitavit incendia i Atque ea tamen apud alium Poe-
Illum, amor quem dederat, qui tua pollet, potiorque est Patre.
XXXIII. Sed poetas ludere sinamus, quorum subulis in hoc flagitio versari ipsum videmus Iovem. Ad magistros virtutis philosophos veniamus : qui amorem negant stupri esse, et in eo litigant cum Epicuro, non multum, ut opinio mea fert, inentiente. Quis est enim isto amor amicitiae 2 cur neque deformem adolescentem quisquam amat, neque sermo Sum senem 7 Mihi quidem haec in Graecorum gJmnasiis nata consuetudo videtur ; in quibus isti liberi et concessi sunt amores. Bene ergo Ennius,
Flagitii prine tum est nudare inter cloes coryora.
Qui ut sint, quod si eri posse video, pudici, solliciti
tamen et anxii sunt; eoque magis , quod se ipsi continent et coercent. Atque, ut muliebres amores omittam , quibus maiorem licentiam natura concessit:
quis aut de Ganymedis raptu dubitat, quid poetae velint; aut non intelligit, quid apud Euripidem et loquatur et cupiat Laius 3 quid deniquo homines doctissimi et summi poetae de se ipsis et carminibus edant et cantibus 7 Fortis vir in sua re publica co-
i Sie Iaaon Medeam alloquensap. Euripidem Med. v. 53o.
652쪽
gnitus, quae de iuvenum amore scribit Alcaeus7 Nam Anacreontis quidem tota poesis est a maioria. Maxime vero omnium flagrasse amore Rheginum Ibycum , apparet ex scriptis.
XXXIV. Atque horum omnium libidinosos esse amores videmus. Philosophi sumus ' exorti et a u. ctore quidem nostro Platone, quem non iniuria Dicaearchus accusat , qui amori auctoritatem tribueremus. Stoici vero et sapientem amaturum esse dicunt; et amorem ipsum , conatum amicitiae faciundae
ex pulchritudinis specie desiniunt. Qui si quis est in
rerum natura sine sollicitudine , sine desiderio, sine cura, sine suspicio: sit sane. Vacat enim omni libidine. Haec autem de libidine oratio est. Sin autem est aliquis amor, ut est certe, qui nihil absit aut non multum ab insania, qualis in Leucadia . est:
- - si quidem sit quisqviam deus, Quoii ego aim curae I
met orator linteatus, Ad saeros honores, ad in vias . grassamur Ureia aimtilata υirtutiae aeripserit Horatius, Viritilem ineolumem odimus. Nemini venit in mentem, aut oratorem pro steri. eum se esse, qui appetat iustilaat aut voluisse Notatium se exi-
limari ea, quam culpat, scabie in- qtii natum. Nemo propterea insimu IahIl .el hune invidentiae, uel illum inhitiouia. Est nimirum haee ratio idonea leniendae reprehensionumaeothitati. at reprehensor unum seraeiat eorum quos reprehendit. Elueet passim ea eivilitas iti orationi hisa Demosthenis . praesertim illis, quaestitit ad populum de publieis rebus habitae, et obiurgationes eontinent. Pars haee es Soera limo dissimula
tionis, euius neque artem neque usum
ignoravit Cicero. Bine est quod graviorem notam inusturus philosophis . tu eorum se turbam eonileii; velut qui vineta ipse sua caederet,lat ait in ea tisa non dissimili uoraliua, II. Epist. l. 22o. Quem satrriei dissimulatosta locum qui legeri , sa ei te, erecto, tutelliget . quo aensu dixerit Cieerat Philoso hi stimus exorti. ΑΝΟΗ. α In edd. aliqvoh vel . ut Frobem Rob. Steph. 3528. est Philosopha summis exorti - tratierine. Vnda BD h. rina eoni. Philosophi atine mox eaorti - tribuerim nimis. Sed vulsata non eat mutanda.
653쪽
Αi id erat deis omnibus curandum , quemadmodum hic frueretur voluptate amatoria.
nun' es, qui temere lamentare f
Sic insanus videtur etiam suis. At quas tragoedias efficit 7 ε
πι, 'ollo sancte ser opem , teque, Omni tens mytune, inisco', Vosque adeo υenti.
Mundum totum se ad amorem suum sublevandum conversurum Putat: Venerem unam excludit, ut iniquam:
- --. Nam quid ego te aρpellent, Venus yΕam prae libidine negat curare quidquam. Quasi vero ipse non propter libidinem tanta flagitia et iaciat , et dicat. XXXV. Sic igitur assecto haec adhibenda curatio est, ut et illud, quod cupiat, ostendatur 4 quam leve, quam contemnendum , quam nihil , sit Omnino. quam iacile vel aliunde, vel alio modo perfici, vel omnino negligi possit. Abducendus est etiam nonnunquam ad alia studia, sollicitudines, curas, negotia; loci denique mutatione, tamquam aegroti non convales entes, sacpe curanduS est. Et iam novo quidam si amore veterem amorem tamquam clavo clavum
654쪽
eiiciunduin putant. Maxime autem admonendus, quantus sit furor amoris. Omnibus enim ex animi perturbationibus est profecto nulla vehementior: ut, si iam ipsa illa accusare nolis, stupra dico et co ruptelas, et adulteria, incesta denique, quoru in omnium accusabilis est turpitudo: sed ut haec omittas, perturbatio ipsa mentis in ii more, foeda per se est. Nam ut illa Praeteream, quae sunt suroris; haec ipsa per sese quam habent levitatem, quae viduntur esse mediocria
- iniuriae , Sumiciones, inimicitiae, induciae , Bellum, Pax rursum. Incerta haec ri tu Postiaes γnatione certa facere, nihilo plus agaa, iam si des Ueram, ut cum raι ne insanias.
Haec inconstantia, mutabilitasque mentis, quem non ipsa pravitate deterreat' Est enim illud, quod in omni perturbatione dicitur, demonstrandum , nullam esse nisi opinabilem, nisi iudicio susceptam, nisi vo
Iuniariam. Etenim si naturalis amor esset; et amarent omnes , Et semper amarent, et idem amarent, neque alium pudor, alium cogitatio, alium satietas
XXXVI. Ira vero, quam ) diu perturbat animum , dubitationem insaniae non habet3 cuius impulsu exsistit etiam inter fratres tale iurgium:
Λ. Quis homo te exsUeravit iasquam 4 gentium impudentia r
i) versieuli sunt Terentii Luiaueh. I. r. I4. α Explieandum erat quid ait h. . emitatio . quia nullo modo eonem vere possum. Qisid si legam os gnatio ' At pudet me tam faei lem
3 vulgo quae quam diu, in quo sit ana lothon, quod Volsios post
vetha insaniae non habet lineola designavit. Sed Nanu . Lamh. Dasis. Omittendum censuerunt quaa , quodahest etiam Pal. I. Bentleios quem Eenestius aequitur, maluit quum dici. - Legitor is editione Henriei Sieis Phani, quamquam diu. T. Sie Benileivs Da via. Vols vlgo umquam.
655쪽
TVSCVL. DISPUTATIONUM M. Quis te autem malitia ' a Nosti quae sequuntur. Alternis enim versibus intorquentur inter fratres gravissimae contumeliae : ut facile appareat, Atrei filios esse, eius, qui meditatur poenam in Datrem nova in :
Muior mihi moles, maius miscendum 'al miatim , Qui illius acerbiam cor contundiam et co rimam.
Quae igitur haec erit moles 2 audi Thyestem : δ
I ius hortatiar me frater, ut meos malis miser Manderem natos.
Eorum viscera apponit: quid est enim, quo non Pr grediatur eodem ira, quo suror 3M Itaque iratos Proprie dicimus exisse de potestate , id est, de consilio, de ratione, de mente. Horum enim potestas in totum animum esse debet. His aut subtrahendi sunt ii, in quos impetum conantur sacere, dum se ipsi colligant quid est autem se ipsum colligere, nisi dissipatas animi partes rursum in suum locum cogere Τ) aut rogandi orandique sunt. ut, si quam habent ulciscendi vim, disserant in tempus aliud, dum deservescat ira. Deservescere autem certe significat ardorem animi invita ratione excitatum. Ex quo illud laudatur Archytae: qui quum villico factus esset iratior, Quo te modo, inquit, accepissem, nisi iratus Essem p
autem malitia dest Veratis hi eum aequentibus deprompti videtitur ex
a Ita Volsos edidit. Vulgo quaa
igitar has erum motis. Cod. Beg. quo igittiν hae erunt moles. Pall. 2.3 quo igitur haee eruit moles. Unde Benitetna emendabat qtio igitur Moe
3 Vulgo aduehatur ipstim, recte a Benileio, Da viaio. Molso eiectum. ι) Nihil opus emendatione Benisileti tu enim est quo non Progredio ιν ira ' Eo demum quo Iuror, .el Davi sit: quid enim eat, quod non tirogrediatur ira eodem qtin Dror pi
656쪽
XXXVII. Vbi sunt ergo isti, qui iracundiam utilem dicunt Potest utilis Esse insania 3 aut naturulem 7 An quidquam est secundum naturam, quod fit repugnante ratione 2 Quo modo autem, si naturalis esset ira , aut ullus alio magis iracundus esset. aut finem haberet prius, quam esset ulta ulciscendi libido, aut quemquam poeniteret, quod fecisset per iram 8 ut Alexandrum regem videmus, qui quum interemisset Clitum, familiarem suum, vix a Se manus abstinuit; tanta vis suit poenitendi. Quibus cognitis, quis est, qui dubitet, quin hic quoque motus animi sit totus opinabilis ac voluntarius 2 Quis enim dubitarit, quin aegrotationes animi. qualis est avaritia, gloriae cupiditas, ex eo, quod magni aestimetur ea reS, ex qua animus aegrotat, oriantur 7 Vnde intelligi debet, perturbationem quoque Omnem esse in opinione. Et si fidentia, id est, firma animi confisio , scientia quaedam est, et opinio gravis, non
exspcctati et impendentis mali. , Et si spes est cxspectatio boni, mali exspectationem esse necesse est metum. Vt igitur metus, sic reliquae perturbationes sunt in malo. Ergo ut Constantia, Scientiae; sic Perturbatio, erroris est. Qui autem natura dicuntur iracundi, aut misericordes, aut invidi, aut tale quid, iis sunt constituti quasi mala valitudine animi , sanabiles tamen; ut Socratis β dicitur. Quum multa in
metus quoque est di=uentia exspecta iri impendaneis miai Wolsua retinuit. S) Sie Betillei. Davis. Wolf. Vulgo
Mil. animus dieitur. Sed sorsati aliquis vulgatam ex anaeolutho deis
657쪽
TVSCVL. DISPUTATIONvΜconventu vitia collegisset' in eum Zopyrus, qui senaturam cuiusque ex forma persPicere profitebatur, derisus est a ceteris, qui illa in Socrate vitia non agnoscerent; ab ipso autem Socrate sublevatus, quum illa sibi insita, sed ratione a se deiecta a diceret. Ergo ut optima quisque valitudine affectus potest videri, at natura' ad aliquem morbum proclivior; sic animus alius ad alia vitia propensior. Qui autem
non natura, sed culpa vitiosi esse dicuntur, eorum vitia constant e salsis opinionibus rerum honarumae malarum, ut sit alius ad alios motus perturbationesque proclivior. Inveteratio autem, ut in corporibus, aegrius depellitur, quam perturbatio; citiusque repentinus Oculorum tumor Sanatur, quam diu
XXXVIII. Sed cognita iam causa perturbationum, quae omnes oriuntur ex iudiciis opinionum et volum talibus, sit iam huius disputationis modus. Scire autem nos oportet, cognitis, quoad possunt ab homine cognosci, bonorum et malorum finibus, nihil a philosophia posse aut maius, aut utilius Optari, quam haec, quae a nobis hoc quatriduo disputata sunt. Morte enim Contempta, et dolore ad patiendum levato, adiunximus sedationem aegritudinis; qua nullum homini malum maius est. Etsi enim omnis animi perturbatio gravis est, nec multum
tendet. et praesertim ex eo. quod v. in ... quum videntve inter se eohaerere debere. ut gaepe sit a apensione quadam eonstruetionis. qcta Latini deleetantvr i adde quod post talem suspensionem quasi e more Cieeronis sequitur anaeoluthon. En. P. qui dedit: si atine eonstituti. . . . canali es tamen. Vt Socrates dieitar, quum mulla ete. s. Conieciasel malebat Davisius protante Etuestio. a) Davis. eoni. insilia natura
Vulsci ut natura. Ern. dedit titul
658쪽
differt ab amentia; tamen = ceteros, quum sunt in aliqua perturbatione aut metus, aut laetitiae, aut cupiditatis, commotos modo et perturbatos dicere solemus: at eos, qui se aegritudini dediderunt, miseros, assiictos, aerumnosos, calamitosos. Itaque non fortuito iactum videtur, sed a te ratione propositum, ut separatim de aegritudine, et de ceteris perturbationibus disputaremus. In ea est eni m fons miseriarum et caput. Sed et aegritudinis, et reliquorum animi morborum una sanatio est: omnes opinabiles esse et voluntarios, ea reque suSCipi, quod ita rectum esse videatur. Hunc errorem, quasi radicem malorum omnium, stirpitus philosophia se extracturam pollicetur. Demus igitur' nos huic excolendos, patiamurque nos sanari: his enim malis insidentibus, ε non modo beati, sed ne sani quidem esse possumus. Aut igitur negemus, quidquam ratione confici, quum contra nihil sine ratione recte fieri possit; aut quum philosophia ex rationum COIIatione constet, ab ea, si et boni et beati volumus esse, Omnia adiumenta et auxilia petamus bene beateque vivendi.
α) Sie Davis. e eodd. Reg. Plib. Nate eod. Pal. alias optimus. Ned. Vulgo sint. insidiantibus.
659쪽
viRTUTEM AD BEATE VIVENDUM SE IPSA ESSE CONTENTA M.
Quintus hic dies, Brute. sincm faciet Tusculanarum disputationum: quo die est a nobis ea de re. quam tu ex omnibus maxime probas, disputatum. Placere enim tibi admodum sensi, et ex eo libro, quom ad me a Curatissime scripsisti , , Et ex multis sermonibus tuis, virtutem ad beate vivendum se ipsa esse contentam. Quod etsi dissicile est probatu, propter tam varia, et tam multa tormenta sortunae; tale tamen est, ut elaborandum sit, quo facilius probetur: nihil est enim omnium , quae in philosophia tractantur , quod gravius magnificentiusque dicatur. Nan', quum aliqua causa ' impulerit eos, qui Primi se ad philosophiae studium contulerunt, ut, omnibus rebus posthabitis, totos se in optimo vitae statuoxquirendo collocarent; profecto spe beate vivenditaniam in eo studio curam operamque posuerunt.
660쪽
Quod si ab iis inventa et persecta virtus est, et si praesidii ad beate vivendum in virtute satis est; quis est, qui non praeclare et ab illis positam, et a nobis susceptam operam philosophandi arbitretur 3 Sin
autem virtus subiecta sub varios incertosque Casus, famula fortunae est, nec tantarum virium est, ut se ipsa tueatur; vereor, ne non tam virtutis fiducia nitendum nobis rid spem beate vivendi, quam vota
me sortuna vehementer exercuit, mecum ipse Consi-
et humani generis imbecillitatem fragilitatemque extimescere. Vereor enim, ne natura , quum corpora nobis infirma dedisset, iisque et morbos insanabiles, et dolores intolerabiles adiunxisset, animos quoque dederit et corporum doloribus congruentes, , et separatim suis angoribus et molestiis implicatos. Sed in hoc mei ipse castigo, quod ex aliorum, et ex nostra fortasse mollitia, non ex ipsa virtute de virtutis Tobore existimo. Illa enim, si modo est ulla virtus quam dubitationem avunculus tuus, Brute, sustiniit , omnia, quae cadere in hominem possunt, subter se habetin eaque despiciens, casus contemnit humanos; culpaque omni carens, Praeter Se ipsam, nihil censet ad se pertinere. Nos autem omnia adversa tum venientia metu augentes, tum moerore
i) sellie/t tit beati scimus non nostra opera i. e. virtute nostra . sed solo d/orum henescio. a qui-hisa adeo selieitas uolia faetendis sit impetranda. NE D. 2 Lambinos malehat praepositionem in delere: Agnoseit eam laniau Nouius v. ea ercere. 3) Meliorem hane interponet Ionem Davisius auasi . cui Ohaeetitus est Wolr. volgo dindreae in rediam et Q Frus ea leelionem hane sollieitavit Lambἰnus , vel eoaegrescerum , vel eong Descentes, vel eonis gentes legendum opinatus. 5a Caio Vlicen.is.