장음표시 사용
111쪽
in eiusque remio produci cosiciuntur, preter naturam eas fieri exiriimandum en,ex ea scilicet mcteria,quae suapte natura in D blimem locum ferri apta eri, elementa igitur, ut in loco superiori secundum has mutantur assectiones,dicuntur esse subiectum. Hsc eorum opinio rationibus O auctoritatibus astruitur. Prima ratio .m,idem es cientie subiectum cypasiιonum,quandoquidem facultas demonstrat pasiiones desubiecto,elemeta uero his pinionibus, quae hic tractantur, 'biecta sunt, ea igitur subiectam conlitrucre
oportet.minor ossenditur, risto roponens intentionem ait elemetorum esse paMones,quas m uenaturus.idem confirmiatur. Ἀdsub tectum infacultatis,de quo monBrantur pasiones,lit liquet I .m i .Post tex. Ne.de elementis sectiones orienduntur,quod ex Arist.patet, qui γε.I .meteorarepetens innitutum ait accidentia ignis terre,o reliquo h x 'Rrum, ac eorum causas Velle inquirere. sic ait. Quare accidentium circa ipsum ignem, & terram, & cognata his, ut in materiae specie eorum quae fiunt,causas oportet putare. Traterea fatetur de mundo,quem dixit quatuor conriare elementis, moinradas passiones. Sic autem inquit. Qui itaque circa terram cst totus mudiis ex his constat corporibus,de quo accidentes passiones dicimus cse sumendum. O cap. primo pesicuo liquet de elementorum ρinionibus esse institutum. Deinde de se habetur hic doctri yia, quas nos res meteorologicas nuncupamus,eiusmodi autem Arinot. initio libri uocat elementorum passiones, quare de elementis quo ad has assectiones erit scopus. Praeterea materia proxima, ex qua res meteorologicaegignuntur, en duplex halitu , ut docet ri 1 . ME Eo .so.humidus scilicet O calidus,qui ex aqua evaporatra caliduS O e. .& sum. siccus,qui ex terra in altu tollitur,qui ex Hemetis, e quibus eleuan 3 cup. I. tur, Jecie non disserui sed solum quibusdam accidetibus, ut leuitate O grauitate O crasitie O tenuitate,ut uidetur innuere rist. e. . quo sic ait.Et est uapor quidem potentia,ucluti aqua,exhalatio autem potentia uelut ignis.Que igitur Moru dicentur affectiones,eaede dici poterunt elamentorum quideθecie nonseiunxutur .affectiones alit meteorologicae no sunt nisi halitus illi uario mo affecti.Consimili igitur rone elemetora dicetur assectiones. Additur Et quiuperfecta doctrina poscebat, ut de elementis ita affectis ageretur, Imrum haec reliqua de eis babenda erat scientia.
112쪽
- Ascanij Comitti Praefatio. q. Opinio improbatur. Cap. a.
RHOT a veritate e rab Arist. ententia haec istorum opinio,tantum ; abest, xt cum cιs1ὰutiamus,νt longe alia sit nostra mens,in hac eorum opinione complures reperiuntur errores. Tuuntur in primis in triplici elementorum
Iractatione,quam triplicι loco Arsotelem scripsisse arbitrati sunt, siquidem uerum non es in libro de coelo: agi de elementis ut aterna sunt, aliter enim quam essent,de eis fuisset di putatum,quandoquiadem ortui interitui obnoxia junt, nec enim maiorem participarstemitatem,quim reliqua omnia . qua coelι circumflexu comprehe-duntur,quorumlpecies duntax.it ortus, interitus es euers.TUterea de eorum generatione loquιtur Arin. in tertio coeli,veluti in
illius initio pollicitusfuerat.verum de re hac pluribus egimus in superiori Praefatione. Deinde nec verum est hic tractandum esse de elementorum passionibus,ibi enim de eis habenda erat doctrina,ubi de elementis agitur, quandoquidem eiusdem est officii de subiecto Opinionibus tractare,ut patet I .pin.disperitur Nero de elementis in libro de Glo,ibi igitur de eorum pas ovibus erat loquendum, aut satir in libro degen. corr. quo si liter de elementu, Ni principiasunt mixti, disputatur. Deinde eandem respicit facultatem tractatio omnium passionum, non enim magis de νna quam de altera in facultate agendum est, in libro de talo de compluribus elementorum assectionibus di putatur,vi etiam Aristo.instituerat initio tertii, ibidem quoque de bis erat disserendum,quas hic tractari opianio arbitratur,alioquin imperfeIIa fuisset ibi tradita doctrina de eis. Parum etiam fautores huius opinionis sibi conIiare uidentur, modo.n.elementorupamones conιtuu ubiectu modo ipsa elementa,qua mutuo disiunguntur,utrimque tamen es falsum , passiones cum accidentia sint,m facultate subiecti locu obtinere non possunt, semper mi subiectumsubiicitur accidentibus, quorν alia ni sunt a. st isti accidentia. Traeterea rist. I . post. subiectum tanqicam alterum di m passionibus dixit in facultare tractari,quare unum pro altero accipi nequit. Nec elementa subiectum esse poterunt, quandoquidem haec in disciplina meteorologica perinde ac principia nabiliuntur,
quae prorsas a pubiecto seiungi oportet,H nulla societate cum eo coiungi
113쪽
iungi possint, riR.enim i .meteor. vi materia constituit principia quatuor elmela, ergo pro subiecto nullo modo statui possunt.Deinceps itas facultatis exfubiecti unitate accipitur, Elementa ueta plura sunt,o non unum, quare eis nomen subiecti non potes altriabui.cum subiectum, O principia in facultate idem esse nequeat,boc eorum dictum erit falsum. Accipit etiam νnum haec opinio, quod a Neritate alienum est,nempe Amenta posse transmutari eorum non mutata substantia,ex aliquo intrinseco accidente, Niputa raritateo densitate ,siue tenuitate ct crassitie, raritas enim ct densitas primas insequutur qualitates teste Auer. .p01. non poterit igitur elementis contingere mutatio raritatis densitatis,nisi cum ea coiungatur,quae in calidi,'igidi, humidi, sicci, haec uer)fieri non
potest sine ea mutatione,quae e i in eorum substantia,ut in Avicennam iacuer. ostendit 3.tali .sunt enim prime qualitates Hementorupropria accidentia,Ni ex .arist.2 .degen. corr.colligi potes,qui primis qualitatibus definiuit Hementa, in definitione uero non ponuntur nisi rei principia,aut borum loco propria accidentia. Vni cuique etiam rei proprium est ascribendum accidens, elementisIolum bae qualitates atιribui possunt,cumper eas operentur, eisdemq; auctis O diminutis augeantur diminuantur, si autem haec in propri, accidentis natura,Vt ab eo,cuius esseparari non pol it .n
si O illius substantia mutetur quideri dissectus mutatis ea,qlis cause en, oritur, mutatis igitur primis qualitatibus necesse est elementorumsubstantiam mutari,eorum; intensis o remissi qη lusit ψη ,sir: ut O substantia intenditur o remittitur.Praeterea,erso errois ratios Hementum in qualitate mutari posset sine ea, quae esUiιbnantiae tunc poterit sine ea qualitate inueniri, in qua dixi s fieri mutationem. id quod sequitur facile Uendipoten Iuniamres ignem habentem octo caliditatis gradus,si conmere eum diciamus sine νno secundumstbnantiam non mutatum, par ratio est, ut sine omnibus gradibus inueniatur sunt enim eiusdem rationis ueluti pars ct totum teste Arist.primo Gluseruabitur igitur sine proprio accidente,quod ὰ veritate dissentit, quare clementa sinesubnantia mutatione in primis qualitatibus mutari nequeunt. 2 odiraque opiniosumpsit falsum est. Nec en verum res illas meteoro logicas ueras esse elmentora pastones, sent enim accideria, quod
114쪽
falsum es inunt enim substantiae, quae elementorum mixtione eo sant, cometa enim non est folim illa comtuniosiue ignis hylendor, sed est corpus mixtum, ut dicemus,cui combumo ct splendor auia dit. Traeterea fuisset diminutus Aris .in lib. gen corr.in et mentorum domina, ibi enim no enumerauit eas pastones,quas hec opinio Elementis ascribit cuti fuisset necessisnum. Decipiuntur
etiam huius opinionis autores .non enim est uerum tantum ea tra
ctari,qua in sublimi unt,sed O complura alia, τt fontes,maris salsedinem, O terraemotus, neque haec praeter naturam gigni putanduest,siunt enim res naturales, luti O qus in plaga superiori fiunt, nec refert si elementa ui contineantur,quia etiam in mixtis perfectis quod modo uiolenter coercentur grauioribus cum iis, qua lema sunt, permixtis.
Diluuntur opinionis rationes. Cap.
:WNC funifoluenda rationes,quas pro opinione confutata retulimus, prima rejcitur, quoniam Nnum acci pit,quod paulo ante fuit explosum, nempe res meteorologicas dici elementorvim piniones indeo enim id a veritate aben, urnihil ei magis contrarium esse positi,ffsubflantiae Nocentur piniones O accidentia, in re hac fere omnes decepti sunt. Dicimus igitur duplici de caura ab Aristo. uocari elemenrorumpas iones, a tquia in loco elementorum procreantur longe remso ab eo , qui mmixtorum per Ioram, O proinde res in aere productas aeris uocat passiones,er qua in igne ignis. aut quia ita rum rerum natura propter earum imperfectionem parum ab elementorum substa tia uidetur distare sent enim mixta imperfecta, ut paulo inferius dicemus,qua facile in elementa dissolui possunt,Ῥt eorum magis uideantur passiones, quam quae ex elementis ortum habeant. Secu da ratio similiterfalso innititur fundamento, capit enim halitu sp eis ab elementis non differre techacambo d rebus meteorologicis, quod nimis es absurdum era veritate alienil. halitus enim ab eo, d quo atrinitur,elemento differt eluti mixtum asimplici, eleme tum enim,quod balitum exhalat i ruxta propriam consideretur natur implexen, balatio ueri mixtum, in ea enim quatuor offenduntur
115쪽
duntur elementa, vi patet ex Aristo. a. meteor. qui exhalationis x . Meteor
Pecies referenssic ait sunt enim duae species exhalationis, ut dicimus, lisc quidem humida,illa autem sicca,vocatur autem liscquidem uapor, illa autem secundum totum quidem innominata est, eo autem,quod in parte,utentes necesse est uniuersaliter appellare ipsam, uelut fumum,est autem neq; humidum sine sicco,neque siccum sinc humido,sed omnia haec dicuntur secundum excessam.ponens igitur duplicem exhalationem, neutra sine alterius mixtione consistere opinatus est, quare in utraq; qu tuor inerunt elemeta. paulo infra de humida exbalatione loquEssic ait. Harum autem quae quidem humidi plurem habet multitudinem .exhalatio principium pluetis aqvs est. cum autem cum comparatione loquatur,innuit alteram inesse oppositionem in humida exhalatione,licet issius plus,qune cum uapor calidus ct bumidus sit ob eam mixtionem,quam cum altera exhalatione habe erit I. Meteor. siccus, non erit igitur plex, I .meteor. sic ait principium at p tem& horum,& multorum alioru hoc est,calefacta enim terra a Sole,exhalationem neccssarium est sicri,non simplicem, ut quidam putant,sed duplicem,hanc quidem magis uaporofana, illam autem magis spirituosam. in quibus uerbis cum ea uratur
dictione,magis, ct cum comparatione loquatur gnificat in uapore existere exhalationem,o in hac Vaporem,utranque vero dici tale ex superabundantia.Praeterea idem ratione possumus moliri, nemini est dubium in vapore calorem existere,non qui in summo est ,sed qui remissus, esset enimpurus ignis, omnis Nero revisitosit merito contrarietatis,Nt reliquit Arist. s .pos in eo igitur frigidum consi Iha stet, cum similiter in sumUohumidus non sit sicci admixtione erit remissus,uapor igitur secundum subItantiam idem non est cit aqua, i solum frigidum ct humidis infra terrasi exhalatio cum eo,ὰ quo eleuatur,eiusdem essetspeciei,necessariumforet concedere halitum d terrasublatu eas habere qualitates,quae sunt terra, ab e pe*ecie non disserre, quodfalsum est,quia exhalatio es calida osicca, terra Nero frigida Osicca, exhalatio igitur e terra elevata magis imis naturam refert, proinde dixit Arssio. o es locus ab eis adductus,quod exhalatio es potentia veluti ignis, eas enim participat qualitates,quas habet ignis,in buncq; facild mutatur. Com
116쪽
simili rarione falsum en res meteorologicas at iis elementis,ui quibus ortum trahunt, non diferre, Ni ignis impressiones a terra non diitent,ex qua procreatur exhalatio,unde pori ilia oriutur, velutio qua sunt aqua no discrepant ab aqua. Quorum diuersae sunt operationes,eorundem forma alia, O viversasunt, ex operationibM. dignoscisnus formas, aliae aut funt exhalationil operationes , alia elementora, a quibus eleuantur, e terra.n.elata exhalatissursum redit,terra uero deorsum.Similiter aqua ct vapore dici potest.Deinde ab use,quorum sunt,principia specie diserunt,aliterseipsa producerent,elementa barumpassionumsunt materia remota,exhalatio uero proxima,hpecie igitur disserunt.Deinceps altera es mixtorum species o simplicium,res dicta meteorologicae mixta sunt , γοpaulo post dicetur, quare cum elementis specie conuenire non posisunt. Eorum quoque est diuersaspecies. quorum aliasunt accidentia,compluribus accidentibus d iunguntur mutuo,nempe densitate, ritate figura,colore, O motu,quae in eisdem 1pecie inueniri nequeunt. Ratio itaq; quae bis innitebatur fundamentis, prorsus diarura est.2Vec postrema ratio aliquod habet momctum quidem res, quae bis tractantur, elementorum non sunt passiones, de eis lia
S T secunda opinio nonnullorum, qui mixtum imperfe- -6ium,ut insublimi gignitur, subiectum esse putarunt,i tacitas telligentes per mixtum imperfectum quod duobus,aut tribus, O non omnibus constat elementis . oestruitur istorum opinioeo,quod Arino.initio libri dixerat,qui intentionem proponens ait eam facultatem se traditurum,quam omnes priores Meteorologiam
vocant,perinde ac si dixisset,de is elocuturu,que in βublimi fiunt,qus cum mixta imperfecta sint, merito subiectum costituetur,quod insuperiori regione mixtum imperfectum sit. idem confirmatur epilogo,qui in sine huiusfacultatis habetur,quo ea duntaxat colliguntur, qua in sublimi procreantur. Quaecunque igitur opera accidit
117쪽
ta fere sunt,& talia. Verum hac opinio recta non es, mustisque modis 2 ueritate recedit,in primis enim rejcitur,quias sum est id dici mixtum imperfectum, quod duobus, uel tribus tantura constat elementis,in omni enim miato quatuor elemeta inueniri necesse eri, sicuti paulo ante in duplici exhalatione Uedimiss. in aqua depluta quatuorinsunt quatitates,ergo quatuor elementa,propria .n.accidεtia ab elementis separari non possunt cum autem in aquasummano
sit humiditas sed remissa,alioquin esset elementum simplex,aliquid
sicci mes quandoquidem remisito fit merito contrarietatis contra ri que admixtione . militer cum in easumma nonsit frigiditas at quid caliditatis ei inerit. Si igitur in ea duas qualitatum oppositi nes inuenimus, affirmandum est in ea quatuor elementa reperi ri, quorum qualitates sunt pa Bones. Hoc idem ex Armo. consi matur quisecundo degen O corr.cim dixei it generationes fieri ex a. de gene.
cesse es altera inesse,quare concludit in omni mixto omniasimplicia 'inueniri. nec cum Ioagram. Ibi sentio op. nante res meteorologicas
non dici mixta, si qui lem ast in eis elemcnta per iuxta positionem sibi mutuo haerere. Huius enim nοἷ semus opinronis Nere dici Vix ta ex addita forim,quae mixtis aduenit elementis,esci vero impe fecta alia ratione,quam putauerint alii,arbitramur,ut paulo infra dicemus. Nec non falsa es haec opinio, cimi modum eonsiderandi praeceperit, ut scilicet in sublimi fit,non enim subiectum aequale es . , set facultati, nimirum nrictius quidem multa hic tractantur,quae insuperiori regione non producuntur,ut fontesimaris salsedo, ter- . tr motus, O eiusmodi, qua in terra Nisceribus gigni conspicit,ntur ut etiam AfriItan principio proposuit. Vec quoque huic disciplinae modus disserendi est satis accommodatus,quae enim in sublimi gens rantur, etiam d nautis O amrologis cosiderantur, nauta pro temporis mutatione uentos,pluviam, grandinem inspicit, ueluti etiam Agrieola, Astrologus Nero Cometas, facultas igitur bsc eo confiderandi modo non erit seiuncta 2 compluribus ali f.ratio, que pro hac
opinione fuit allata soluetur,cum de inscriptione loquemur. Propria
118쪽
L IORVM reiectis opinionibus modo decet, quae sit nonra mens, exprimere, uerum quo requentissime dictumeri,duas prosubiecto uenari oportet partes nempe re consideratam,o modum tractandi,pro re considerata mixtum imperfectum sumimus,non eo taram modo,quo priores,sed id intelligimus , quod quatuor constat elementis,dicitur autem imperfectum, quatenus in eo imperfecta mixtione miscentur,quare duplici causa Nocari possunt imperfecta, primum quia in eis non seruatur prorsus illa
miscibilium aequalitas,que requiritur,ut mixtum diu conseruari ualeat, sed unum alteri paulo iuriius dominatur,veluti consipicitur inpluuia,in qua plus aquae quam reliquorum ineri, O proinde res meteorologicae breui absumuntur tempore. Secunda ratio em ob eoru, quae miscentur,imperfectam mixtionem, ex quacunque leui causa possunt dissolui, mutarique in elementa, ex quibus sunt composita qua ratione eiusmodi mixtorum forma imperfecta dicitur,non enim in ea perfectam coniunctionem societatemq; elementa inter se coia nerunt,sed facilὰ O in quouis eorum minima facta auctione disiunguntur,ct in propriam redeunt naturam.id igitur mixtum intelligi
uolumus, cum de re loquimur considerata.nec haec noma opinio rationibus in destituta. Poria id subiectum est, cuius facultas ven tur principia,mixti uero imperfecti hic principia inquiruntur, ma- .Met.tex. ior conspicua in ex modo Aristo.argumentandi,qui quarto Meta- r. phi.ait de ente fierisermonem,quia entis principia indagantur, Ora. Meteo. I 2.eiusdem inquit de substantia esse Georiam, quoniam subitantiae principia inquiruntur minorprogressu operis patet, quandoquid
1. Meteor. Arare I .meteor.duo natustprincipia rerum Meteorologicarum,ef
p ' sitiens,quod dixit esse Glum,o materiale,quod remotius en,qua tuor et emta,nam est alterum materiae genus,quod proximum est, Oid duplicem uocat exhalarionem summa et .cap. primo. ex huiusmodi autem materiis eo modo sibi adbsrentibus,ut diximus, mixta solisu ea,quae imperfecta nominauimus gignipossunt,alius.n. mi tionis modus requiritur pro eorum productione, qua perfectiora sunt. Principia igitur hic inusigata hanc mixtionis rationem respiciunt, illam Militer inquiritur forma, cimi eorum natura σ
119쪽
Dulantia declaratur, non enim recta intelligi possunt, ni formam cognita,quod fit,dum eorum natura explicatur. Nec in his finis es negandus,licet ob brenitatem, O reiperspicuitatem eum inter dum AriItoteles neglexerit semper enim in iis,quae a natura fiunt, en ipsum propter quid O finis,ut liquet 2 ghys.agens enim natura et . Phy.c5. legratia alicuius operatur, proinde Auer. ibi nititur in pluuia II tradere finem ait enim eam feri propter messes, uer m quia bis noridetur finis,cum boni ratione emper non habeat quidem ex ea interdum messes corrumpuntur,ideo alium adjcit, ut aequalitas in elementis feruetur,quorum unius generatio alteri succedit, humidioribus enim temporibus ea, quae humidio sunt,producuntur,catidioribus uero intereunticontraria oppositis accidit elementis,quare id aquae in Deme generatur,quod aestate perhise decus salusq; uniuersipermanet,hic en sinis primarius,quem in rebus meteorologicis statuere oportet unt autem leuiores impresiones t quae imuior unt elemeta, conseruentur, permanent ueia grauiora pinionibus productisgrauioribus c mundum moderatur,tuetur, ac ornat Deus. Quatuor igitur genera causarum in illis reperiri cos
almus,quae operaepretium est sciris eoru perfecta habenda e cietis. Praeterea i ubiectum dici oportet,cum 1pecies O partes consederantur,ut primo patet post.de mixti imperfecti speciebus disseratur,res. n.dicta meteorologica,de quibus hic fit sermo,mixta uocantur imperfecta ob causas, quas paulo ante tradidimus, que omnesci subiectum esse non posiint,ad unii comune redigi oportet,quod non es nisi mixtu imperfectum, a quo ut a genere complectuntur, sunt enim duae mixti imperfecti praecipuae species,unaeorum,qηα infliblimi fiunt,aetera ea continet,qus intra terra uiscera gignuntur, licet horum quaelibet alias habeat Jecies. Deinde id subiectum flabiliendum est,ut liquet I lost. cuius facultas piniones indagat, mixti imperfecti assectiones inquiruntur,de accidentibus enim Oassectionibus rerum meteorologicarum , quae mixta imperfecta Dut,disputatur. merito igitur illudfubiectum statuemus. Vec non Gna ordo poscebat,ut de eo hic ageretur, cum enim in libro degen. corr.de mixto in comUuni dictumsit, erat deinceps tractandum de eius speciebus,prius autem de ea,qua natura prior es,nam reine iacuerr.in principio libri meteoriis librum usque de animalia
120쪽
- Asianij Comitis Praefatio. q.
bus Aristoseruar ordine secundum naturam per octum alitem mixtum natura prsfertur ei, quod est persemus, q docui ' dem natura ab inperfecto ad perfectum progreditur. Fuisset etiam diminutusta riso.quia nusquam locorum de tali speciemιnidisseruisset,quod nefas est dicere. nemini itaque sit ambigua bat nostra opinio. Cum autem manum ι efectura pro re considerata acceperimus,addimus considerandi modum,ut in Dipso babet princia pium mosus o quietis, unus es enim partis uniuersa scientia, hunc statuimus pro tractandi modo in tota scientia naturali, idem igitur in hac facultatis partesumendus est. Verrin ex definitis duae oriuntur dubitationes.quarum una est, subiectum suo complexu omia,Pa in facultate tractantur, contiuere debet, in fine autem
tert3 de iis loquitur Aristo. qua in terra uiscerιbus gignuntur σmixta sunt perfecta,urs illa: O metalla, quorum tractatio diu erissa es ab ea,qua demisto perfectosit. Est secunda dubitatio, in quarto huius nulla fit mentio de mixtis imperfectis,sed magis de ijsqus perfectio sunt. male igitur subiectum totius O commune uniuersae facultati mixtum posuimus imperfectum. Sedri uera sit opinio,quam retulimus, dissoluendae sunt di cultates propositae. Ad primam respondetur, duplicique ea sa asserimus Aristo.in calce tractationis de rebus imperfectis fuisse locutum de fossiitibus ometestis,cum enim ante de duplici exhalatione disseruisset,ac de iis
qua ex Ilia oriuntur,ut eorum,qua ex ea duplici exhalatione procreantur, absolutam traderet doctrinam, meminit de finitibus Ometallis,quae ex eodem hesita intra terram clauso producuntur. fltera causa est,ut opus operi coniungeret, librosque de imperfectis oe perfectis mixtis connecteret.Secunda soluitur dubitatio, quod quartus liber nihil commune habet cum tribus prioribus, ab illisq; penitus Hiseiungendus,ut etiam Alex. O cimonius, referente Olympiodoro , dixerint portionem extremam libri tertilequae tum librum diuelli debere a libris meteorologicis. Verum de re hac ιπι --pn non ηοi inscii Hs I sed temta omismateria. De