장음표시 사용
91쪽
In Lib. de gener.& corr. 67Opinio Alberti magni, dc Diui Thom.
ctum huius operis Ens mobile adformamarbitratus es.parum ab Alberto magno uidio corpus mobile ad forma perentibus di sentiens, evnde .n. cosideriadi modu oes accipiunt differentes in re cosiderata,eisdemq: innituntur rationib. Trius tamen ut eorum intelligatur opinio,nosce re oportet. mobile id voca ri, quod aliqua motus specie cieri potes:sunt autem motus species quatuor,generatio ct corruptio.auctio σ diminutio,alteratio, localis motus,ut tertio pus patet, quibus aliquam contingit fommam acquiriopergenerarionem sui nantis forma comparatur,ali suero motibus ea,que es accidentis .diuersa etiamsunt formae, quae per hos acquiruntur motus,siquidem alis et,quod mouetur, inhaerent,utsubstantis forma, magnitudo,ct qualitas,quae generatione, auctione,ct alterationegignuntur:atia vero extrinsecus,ut qua locali motu aduenit O tibi nuncupatur. Dicunt itaque id subiectu constitui oportere, quod cum mobile sit,ad formam,qus interna est, sua natura moueri potest,de eo enim ente siue corpore hic disseriatur, quod formam respicit substantialem, magnitudinem O qualitatem nancisci valet. quandoquidem de eo,quodgeneratur , a g tur diminuitur,dssutatur,simulque de eorum affectionibus , generatione. auctione oe alteratione.Mobile itaque ad formam materia butus existit ope ris.Ηsc eorum opinio rationibus astruitur,quarum prima est. rcuique es perspectum uniuersem de naturascientiam in corpore mobili versari, pars corporis mobilis speciem pem scrutabitur,quoniam,ut pars sicientis uniuersaestieantiasub citur,
ita partis subie sub totius subiecto eotineri e necesse,mobile aut ad formam est pars subiecti totius,de quo nusquam locorum haberi doctrina potes,nisi hoc in uolumine,ut enim in communi consideratur Osiis iciter mobile,fuit inlibro p0spertractatum; quat
nus ue ro ad ubi γ locali motu impellitur,quia communius est eo, quod ad formam mouetu quidem in aeterais reperitur,libri de σἰofuit materia oescopus in rebus deinde,quae oriuntur occidui,
92쪽
eoarctatur, cum ad formam addiderimus,qua eam intelligimus,us motu generatιonis,auctionisi alte rationis acquiritur. De hoc igitur mobilι sit bὶc disputatis,ut immersὰ res omnes, quae ortui ct iuterit risunt subiectae respicit.Secunda ratio est. idsubiectumfareri oportet, in curus a leau omnia in facultare continentur, aqua-leque sit scientiae seu nec eam Dperet,nec ab ea superetur e mobile ad fomam se habet si enim sermo hic degeneratione,auctιone, O alteratione,quae in eo comprehenduntur,nihilque hic pertractatur quod ad ipsum redigi nequeat.Praeterea id scientia in materia, ius at ectiones inquiruntur,de mobili ad formam bae indagantur,facultas enim bac generationem, auctionem, alterationem, qua sunt perse accidentia corporis mobilis ad Iomam, venatur. Illud
igitursubiectum ponendum eniti eo ue intentionem esse praese iis operis en affirmandum.
Opinio reijcitur, diluunturque rationes.
H.AEEC opinio recta non est , partisque explosa a nobis in
prima praefatione, eam enim partem, quam loco modi tractandi Iumpserunt, defruximus, quandoquidem modus considerandi accipitur a modo definiendi,ut patet 6. metaph. Oueluti in definitione nullum clauditur accidens, ita nec in disserendi modo.Praeterea ex subiecto di tinctiostientiarum sumitur,disseretia uero propriam rei naturam prs fert, ab accidente igitur accipi non debet , mobile autem,quod pro considerandi modo statuerunt, eu accidens,in subiectique naturam ingredi nequit. Deindesubi ctum es accidentibus,quae de eo monstrantur.seiungitur, ri nomine mobilis ad formam simul accidentia intelligimus, ut generationem, auctionem, aeter asionem, quare 2 subiecto non erunt distincta . Additur etiam quod hyc facultas non erit seiuncta af ea,qus in irabro de celo haletur,si quidem etiam ibi de mobili ad formam disseritur,ut puta de elementorum generatione, O alteratione, ut tot tus est Aristo. 3.illius uolammis. Nec uerum est alterum, quod ab
se profertur nempe in communi de mobili ad formam tractari, O
93쪽
non ad entis aliquam speciem contracto,in a. enim libro a tex. 26. usq;ad. 6.de elementoru ortu disputatur,de ea uero,que est mixtorum usque ad 31 . in particulari igitur de alicuius generatione fit mentio,alιoquinfuisset necesurum alibi de istorum ortu fierisermonem.Praeterea liber hic eo, qui es de caelo,esset communior,in pamticulari enim ibi O de elementorum generatione,ut paulo post ostedetur, Dufacta oratio. His falsitas opinionis liquet,nunc rationes sunt diluende,primum negamus scientiae de nasura subiectum esse corpus mobile in communi, ut patuit cum de eo locuti fuimus, uerum id eis concedamus,non tamen in necesse hic subiectum esse mobile ad formam communitersumptum, nam cum simplex aut mixtum fit,quod generari aut alterari dicitur,erat distinguendum, de quo bis fieret sermo, an de simplici,an de mixto,an quod utrique esseommune iuxta eorum opinionem nec de mixto,nec de simplici, sed
de corpore in communi,quod uerum non es,cum rerum particularium tradatur ortus.Sine discrimine igitur locutisunt.alterasoluitur,negamus illud quod ab eis positum es subiectum,habere omnes
conditiones,qua ad subiecti naturam requiruntur operat enim iacultaton,quandoquidem in eo continentur omnia,qus ortui interitui sunt subiecta,hic uero Dissim de mixto habetur sermo,ut dic mus.Nec uerum est primo omnia redigi ad mobile ad formam, nisi
quatenus est aliquid mixti. cosimili rone nec satis est eius inquiri accidentia sed es necesse, ut sitius sint primo ct per se; nam licet entis risibilis inuestigaripossint abfectiones ,hominis tamen O non risibilis uocabuntur,itageneratio,auctio, alteratio mixti, O non enlιs mobilis affectiones dicuntur esse,aliter accidentis essent accidentia nam mobile es accidens, cuius dicunt esse affectiones. Ec V iac opinio est nonnullorum asserentium hic de elementis,ut generantur O corrumpuntur,disseri,allimque tribus in locis Aristo. de eisfuisse locutum, primo is libro de celo,ut aere a o partes uniuersi sunt. secundo hac in facultate,quatenus ortui, interitui o mutuae transmutationi subiiciuntur. Tertio in libro uocato Nereor. ut aliter atque aliter e
94쪽
ciuntur,iuxta borum igitur opinionem elementa quatenus generantvrct corrumputur subiectum erunt. elementaposita sent pro re considerata, ni generantur corrumphntur pro considerandi modo,quo doctrina haec ab ea,quae de elementis in libro de isti O me reorfuit facta seiungitur. Stabilitur Me eorum opinio rationibus O auctoritatibus:ΕIt prima ratio ex doctrine ordine accepta, miscristo. elementis egerit in libro de coelo. uisunt elema, reliquuerat,ut de eis loqueretur, si perfecta erat tradenda eorum discipliana, quatenus generaritur O corrumpuntur, quod proximὸ post priorem tractationem erat faciendum nam in js qui consequuntur, liabris degeneratione eorum, qus ex elementis ortum babent,disputatur. Secundo idem moliuntur alia ratione, si de elementorum generatione hic non fuisset dictum,diminutus esset Arario.quandoqui dem de ea alibi non fuit tractatum,nec de eis ut generantur O corrumpuntur nisi hic agitur. Deinde de ea generatione hic disseritur quae primo huius operis definitur,ea veris,que in elementis est,ctfinitur,dicitur enim rex. 23 quod generatio est transmutatio rotius in totum nulla sensibili manente,quae tantum in elementis inuenitur quoniam in horum duntaxat ortu transmtiratur subiectum, id uero in minorum generatione no reperitur, cimi in eis non fiat resolutio usque ad primam materia .Hoc idem Arist. tesimonio comprobatur,quiprimo huius pollicetur sede elementis uerba facturum, O an sint sempiterea,uel oriantur O occidant. secundo eiusti εcum epilogo,qus illucvsque dixerat,collegerit, proporri deinde de quo fit locuturus ait reliquum esse considerare circa uocata elemtata, O inferius incipit de eorum generatione loqui ut patet quando ait, dicendum eri quis modus adinvicem transmutationis, ct paulo post cum iam de re hae egisset sic ait. Quod ergo omnia exotiani generantur, & quomodo adinvicem transitus fit, dictum est.Hoc idem liquet ex epilogo, quem libro Meteonpraeposuit repetens que hoc in opere tractauerat. Dc clementis corporalibus & quot & quae, e carius adinvice transmutatione,°eneratione & corruptione communi dictum est prius. terea. fristo. a. de anima uocat hunc librum de elementis . Es itaq; manifesti et enta,ut ortui O interitui obnoxia funi,hic tractari.
95쪽
In Lib. de gen. dc corr. 69Opinio refellitur. Cap. q.
. E c istorum opinio tantum abest a νeritate, ut nihil ei
magis punt esse contrarium. Pι imis arguuntur, quod si de elementis qua generantur o corrumpuntur, Ari Bo. bic disseruisset unefuisset superuacaneus, duobusque in locis de eadem re egi et e enim de illis in libro de coelo fuit locutu t, Neluti ex ipso Iristo.monstrari potest, qui initio tertη cum epilogum eorum fecisset,qus in duobus prioribus libris dixerat, proponens de quosit dicturus sic ait Reliquum est autem de duobus dicere, simul autem accidet de his dicentibus & de generatione & corruptione conliderare. quare degeneratione, O elementorum corruptione in lituisse locuturum. nec ut malὰ nonnulli dicunt, putandum est librum degeneratione O corruptione intelligi ,sed magis librum de caelo, ut rem Simpl. exponit. Deinde paulo infra cyuod 3.esti. proposuerat,exequitur,oe quibus insit generatio, inquirit, ubi sis
inquιt generatio enim aut omnino non est, aut soluin in his est elementis,& iis quae ex his sunt, hoc autem ipsum primum forae est contemplandum,utrum sit,an non sit cum multas degeneratione retulisset opiniones tex.q.Platonem incipit arguere a
ferentem corpus generari O ex superficiebus componi,in easdemque dissolui usque ad tex. 29.t .autem Io. pollicitus est de ei tatorum generatione loqui,quandoquidem eorum, qua oriuntur Ointereunt, sunt principia, Ni bis uerbis Nidetur significare. Reliquum autem est dicere & quorum est corporum generatio, &propter quid est,quoniam igitur in omnibus cognitio cst per prima, prima autem eorum, quς iunt, clementa sunt, consideraduin est quae nam sint talium corporum clementa, re propter quid sint,deinde post haec & quot,& qualia. Prius tamen eorum numerum venatur,ostenditque non esse infinita,vno tamen plura esse usque ad 3 2.νbi ad id quod de elementis i stituerat euertitur, an sempiterna sint, vel generentur oe corrumpant r, declaratque generationi σ corruptionisubiici, clan iam ex seinuice fieri moniti asper rex. 6. iterum proposuit se tractaturum de mutua eoru generatione io Uque ad libri finem aliorum refellit opiniones. Patet
itaque ex Aristo.progressu in libro de caelo semon fuisse factum
96쪽
de elementorum generatione, de qua omnia ista inquiri fuit necessarium,an scilicet sit quoru sitiest enim primus tiber illa, in quo
de re hac in particulari erat sermo faciendus, uniuerae m. m de omtu oinni motu fuit di*utatii in lιbro de pssico auditu. Hoc idem confirmatur. 2.buius ubi pbilosophus cum iterum elementorugenerationem esset aggressuriis.ait se prius de re hac ditisse, nerba aut sunt haec. Quoniam aulcm determinatum est prius simplicibus corporibus ex scin uic cin gcneratio. qΗod eo libro minime e luatum en, intelligit igitur tertium de celo librum, idem Ut Ioagram. Frimante.Traeterea γιlogus libri Netecr. hoc ideonendit,qui ea colligit,que in libro de caelo dicta βnt de Heractis, ubi sic dicitur. Adhuc aulcm de recte dispositis secundum superiorem latione astris,& dc clcmentis corporalibus:& quot, & quae &deca, qu ad inuic cin transmutatione . fatetur igitur Arinolese de mutua elementorum transmutatic ne classe in litis de coelo,cum uerba,quae recensuimus,ea referant, qua eo libro dia θutatasunt. Deinde eiusdem eri facultatis Οιιecthm Oaccidentia perscrutari,ut paret i lose .si autem de elenentis in ductus posterioribus libris tractatur,ergo similiter de eorum adfectionib.erat agendum,inter elementorum uero assectiones est ortus O interires quare etiam de his oportebat tractari. Trater ea an Aementa oriantur O intereant,lectat ad librum de caelo, e o ibι de Gram generatione erat agendum: Nebui enim in duobus prior. bvs in uiritur an coelum sit generabile ct corruptibile,onenditurq; ortus O int ritus esse expers ita rationi erat conjonrem, de elementis. quae stini altera Vniuersi pars inquiri .an ortui ct interitui fini cinoata, O si bis sibi citur, aperire modum ecrum generationis, ut inremerat,atirer de eis doctr. na sci diminuta, Omn cminia esisnt tractata,qua ad eortim a tinent cognitioncm. Huic etia cnt. tur Murri
qui I .coeli fatetur de ortu intc ritu elemcntorum ab Arinfulse. dissutatum. Decipiuntar etiam si asserentes hoc libro foliun de elementorum ortu disseri,cumn O de eo fiat sermo,qui in mutorum ut liquet atex. 46. usq; ad 3 i .fecundi libri. elementa itaque subiectu esse non poterunt,ci facultas latius pateat.
97쪽
In Lib. de gen.& corr. OOpinionis rationes dissoluuntur. Cap. 1
in V rationes eorum diluamus, deceptosq: eos esse dicimus, dum asserunt in libro de celo tantum elementa, ut fel irema sunt,considerari usum es enim etiam de eorum generatione tractari,alioquin aliterfuissent cbsiderata, quam essent. licet enisseeundum sciem νeluti ct reliqua omnia,que amplexu caeli coni nentur, e terna sint, secundum numerum tamen oriuntur, ' intereunt. Accipiunt etiam falsum,duxi ix Ii turam libri meteor. attulerunt opinantes ibi de clementorum affectionibus
disseri, non enim in facultate accidentia pro subiecto constitui po1
sunt. Praeterea elementa ut contra Murc.ostendit Auer. tertio caeli non possunt in accidentibus transmutari nisi eorum quoque substantia aliquam patiatur mutation fecunda reiicitur , g, tertius de caelo erat locus, ubi per se de elementorum generatione erat i quendum, ibi enim elementa per se, νt quoda odo sunt subiectum, considerantur, quare ad locum illum proprie attinebat de eorum accidentius disseri. Ad tertiam respondetur,o negamus ibi elementorum duntaxat generationem fuisse desinitam, non enim comunis esset tiber,nec de omni loqueretur generatione, ut initio Arisso. instituit, cum dixit se velle omniu generationis tradere causas, o in principio meteor. at e dixisse degeneratione O corruptione in conmuni.si igitur scopus de omni generatione erat, non satis fuissetfolum de elementorum orta loqui.dicimiis etiam definitione Φι degeneratione traditam competere ei, quae est mixtorum, licet enim In eorum generatione aliquid remaneat, non tamen Tt subi renu,sed ut d positio,veluti O in elementorum transmuta ne aliquid superesse potest, ut transparentia edi qualitassymbola , Ni liaquet primo libro.ex hoc igitur no n prohibetur, quin ea definitio ei generationi,quae e t mixtorum,competat. Tro eo, quod er risi. affertur,animaduertere oportet, obus in locis de elementis fuissedi putatum, nempe in libro de coelo, O bis,diuerso tamen tractandi modo,Ninsuperiori Praefatione adubratam dei imus cognition , ibi enim ut partes sunt νniuersi, bὶc uero Ni mixti principia, ut re-ctd Aueri sit O id quidgerat necessarium ,siquidem bis duobus modis poterant considerari.Deinde Arist. in primo degen. O corri
98쪽
proponens intentionem ait se de materia. O Nocatis elementis traiactaturum,elementa igitur vocat materiam, perinde ac si de eis loqueretur ut mixtorum materia sunt, in exordio secundi reddens O g ς' rationem quare de elementis Nelu lo oui ait, quia generativo cori ' diutio genera bilibus O corruptibilibus inest non sine sensibilibus
eorporibus,hoc est non sine elementis,quare ratione alterius de elementis fit tractatio, ct ita instituerat de eis loqui. Dicimus ad id, quod fuit allatum ex epilogo libri meteonquod uerba illa omnia nosunt ad librum de gen. referenda,quando enim dicitur,de elementis corporalibus O quor, quae o de ea, qua adιnuicem transmuta tumest epilogus librorum de talo,reliqua Nero eum,qui degen.esin , respicisint,in quo degeneratione communi dictum est,quoniam tractatio haec com uniter omnium mixtorum ortum complectitur: nec
refert si in secundo de anima liber hic fuerit uocatus de elementis,amultis enim operis denominatio accipitur, Ut dicemus paulo piat, etiam liber ph dicitur de principiis,qua in eo libro non sunt subiectumsatis constat igitur horum opinionem esses sam.
Tertia aliorum opinio, & eius improbatio. Cap. 6.
rescere putantes generationem O corruptionem subisctum esse dixerunt moti ex libri inscriptione, quasempera subiecto fieri opinantur,inscribitur autem liber hic degeneratIone o corruptione. Praeterea id est subiectum,de quo quid est pre-I.post.tex. cognoscitur, nam ut Aristo. i.post. admonet,de subiecto si est , quid est praecognosci oportet,degeneratione O corruptione tradi- a.de gener. tur quid en, o non alterius,ut patet in primo.ergo sunt subiectum.& cor eo, Verim haec opinio a xeritate aliena est,siquidem subiectum id arbii. post tex. tramur,cuius accidentia facultas uenatur, t patet primo post.quar 6. do his Nerbis utitur Ariaelo. omnis enim demonstrativa scientia circa tria est, & quaecunque esse ponuntur,haec autem sunt, genus, cuius per se passionum est speculativa. at generationiso corruptionis inquiri nonpossunt accidentia sunt enim ipsis acci dentia,
99쪽
dentia, quorum alia non sunt accidentia. ed hgcstientia subiectumo accidentia contemplatur,si Nero easubiectum elide dicerutis,huic facultati deficerent accidentia,alioquin tu Iubiectum cum accidentibus esset,quod nemo profecto assimaret. Dertade nAnquam alterius gratia siubiectum quaerendum est,quinetiam illius ca a omnia tractantur,vi illud sit scopus o finis facultatis, ad quod omnia referri sit necesse,generatio Nero et corruptio alte i. resticiunc nempe ea,quorum sunt assectiones, Ni quae ortui ct interituιsubiecta sunt. falsa est itaque horum opinio, rationesq; ferd nudius f iit
momenti, non enim inscriptio semper ἀ re,quae in facultate primaria est,accipitur,sed ab ijs interdum,quae minus principalistr considerantur,cta compluribus eam fieri contingit,veluti aliquando a principiis,ut dici poten de libro p0sicorum,qui de principiis nuncupatur,oe liber de anima,interdum vero a subiectis ecie nctiori, ut liber post. dicitur de demonseratione,quae in eo opere species en subiecti totius. interdum vero nomenclatio fit ab accidente ,τt liber physicorum νocatur de motu,Neluti de hoc,quem prae manibus habemus,dicere possumus, qui degeneratione O corruptione, quae accidentia sunt,inscribitur. Solvitursecunda ratio, non enim semper desubiecto ipsum quid O definitio prscognosciturJ'd tunc solism cisi fuerit ignotum,H docuit Arist. I .postfubiectum hὶcco--x stitutum perspicuum est utraq; praecognitione, O praecognosci non opus erat. possumus etiam respondere, verum non esse subiectum
id, quod semper definitur, quoniam o partes O principia ctus
Ioa gram.& Olympiodori opinio. Cap. 7.
S T quarta opinio Da. gram. olympiodori asserentium institutum praesentis operis esse de omnibus generabiliabus o corruptibilibus agere,inquit enim Ioagram. hie in prooemio,1, reru naturaliis quadasunt ingenerabiles o i corruptibiles,qusia generabiles O corruptibiles,i corruptibiliu uero eis piternaru queda quo ad totu quo ad partes sunt alema ut caelestes,quaeda uero quoad tota sunt aetema sed quo ad partes generabiles O corruptibiles,ut sunt quatuor elemcta rist. de at emis quo
100쪽
quo ad totu quo ad partes, o de aetereis quo ad totu quo ad partes corruptibilib.egit Ilibro de coelo,in praesenti ueia libro de i stractat, qua coiter cosequutur oes res generabiles O corruptibiles, in iis uerὀ,qui sequutur,de iss, quae seorsum cosequutur aliquas res particulares. Eandem protulit sen entiam olympiodorus initio libri meteor. Hata horum gitur opimon subjecthm huius operis erit corpus generabile o corruptibile incommuni, viscilicet elementae cocra,qnae oriuntur intereunt,complectitur. Quoi in opinoes ex Arist progressu,quem pauloJupra attulimus, pateat, aliuramen rationibus potest consimari.iseri Io.in principio libri instatuens de quo sit locuturus ari se degeneratione o corruptione eo
rum,quae natu generantur'corrumpuntur,tractaturum,qΗa
re de aliquibus non fuit propositum in titurum sed de omnibus.Deinde adiicit similiter de omnibus o ca Uas diuidendum O rationes
eorum determinandum, hoc est de omnibus uniuersaliter dicendumo Ioagram.ait communiter de omnibus, quae natura fiunt O co rumpuntur,quaerendum, O de omnibus generabilibus ct corruptibilibus .Praeterea Arisso. tex. S .Platonem carpit,qui foliam de elementorum generatione o corruptione o non de omni scrutatus est
pland igitur aperit intentionem esse de omni corpore generabili O,. dege.& corruptibili,s fecundo eiusdem polliceturseuelle loqui de princia r.xe . pus cuiusq; generationis, in epilogo libri meteor.ait in libro hoc sedixisse degeneratione o corruptione comm Δι igitur hic de omni generatione dissutiatursubiectum erit corpus generabile o com ruptibile simul elementa O quae ex eis componuntur,amplectens. Additur etiam quod ueluti de rebus naturalibus in communi in libro p s.fuit tractatum,ubi qua uniuerse res omnes naturales consequutur,fuere allata, ita erat necessarium in libro aliquo agi, quae communiter insunt omnibus rebus,qua ortui ct interitui sunt obnoxia. quod nusquam locorum nisi hic fuitfactum. O rationi adiu gitur robur,quando despeciebus ei I dissutatio facienda, prius degenere loqui, us recepit. Opinio